"Animalia ezagutu beharra dago"


2007ko otsailaren 21ean
Antonio Totorikaguena "Markinako Leoia"ri elkarrizketa.

Antonio Totorikaguena
"Animalia ezagutu beharra dago"
Antonio Totorikaguena izena askorentzat ezezaguna baldin bada ere, Markinako Leoia izenez Euskal Herriko plaza orotan ezaguna den gizona dugu markinarra. Gizon proba eta soka-tiran aritzeaz gain, Idi dematan dabil egunoten plazarik plaza bere maixutasana erakutsiz.
ARGIA.- Zein da kirol hauetatik gogorrena?
MARKINAKO LEOIA.- Hirurak ere antzekoak dira. Herri kirolen esparruan kirol guztiak dira gogorrak, baina inolaz ere astakeriak. Beste kirol batzuetan gure tradiziozko kiroletan baina askozaz astakeria gehiago egiten dira, txirrindularitza kasu.
Askok eta askok osasunarentzat kaltegarriak direla aipatzen dute, baina Euskal Herrian barna oraindik ere sasoiean diharduten urteetan aurrera joandako kiolariak ikusi besterik ez dago.
A.- Zein egoeratan aurkitzen dira egun idi demak?
M.L.- Krisi egoera orokor baten barruan murgildurik baldin bagaude ere, behera behintzat ez da joan. Bertan aritzen den jendearen izaera aldatu egin da, lehen baserrian lanerako erabiltzen ziren idi pareak plazaratzen baziren ere, plazarako prestatutako demak erabiltzen dira soilik egun.
A.- Zertan datza aipatu duzan krisi egoera hori?
M.L.- Gaur egun probatara joateak diru dexente eskatzen du. Desplazamenduetan eta apostuetan erabil daitekeen dirutik ate, sarrera ordaindu beharra dago, aipaturiko sarrera hau bertan behera utziko balitz, askozaz jende gehiago gerturatutako litzateke plazara. Azken aste hauetan adibidez, 6 egunetan jokatu dugu segidan Azkoitian.
A.- Dirua, eta zehazki apostuak, dira ordea kirol honen funtsa?
M.L.- Bai hala da. Dena den esan bebarra dago, lehen aipaturiko faktore horrek, hots, apostuetarako diru ezak, jende asko aldentzen du kirol honetatik, eta orohar herri kirol guztietatik. Hori nolabait ere gainditu beharra dago.
A.- Zure lanera atxikituz, nola ikusten duzu itzainen lana?
M.L.- Asko aritu beharra dago, animalia ezagutzea funtsezkoa bait da. Gaur egun oso jende gutxi aritzen da lan honetan, gazteak ez bait dira animatzen. Arestian, animaliak baserrikoak izaki, gazte ugari ibiltzen zen baserriko lanetan idiekin, baina gaur egun animaliak elkarteetakoak direnez, behar beharrezkoak dira itzainak.
A.- Zein da elkarte hauen lana?
M.L.- Elkarte hauetako partaideek afizio handiko gizonak dira. Kirol honetatik ez da inolaz ere dirutza handirik ateratzen gastuak handiak bait dira: animaliak prestatu, janaria, albaiteroa...
A.- Ez al dira animaliak nolabait ere gehiegi zigortzen?
M.L.- Ez inolaz ere. Lehen baserriko lanetan aritzen zirenean 15 ordutan aritzen ziren eten gabe, egun ordea entrenatu eta egon besterik ez dute egiten; hilean behin plazara irteten direlarik.
Plazan arazoa bestelakoa da. Askotan ikusten da animalia abilitatea baduela baina ez duela egin nahi, orduan bai eskatzen zaio gehiago.
I.GOIKOETXEA
26

Gaiez\Kirola\Herri kirol\Idi dema
Pertsonaiaz\TOTORIKAGU1

Azkenak
LAB: “Klase elkartasunaren oinarrizko printzipioa da langile migranteei harrera egitea”

Botere sindikalaren inguruko bigarren azterlana argitaratu du Ipar Hegoa fundazioak. 2016an argitaratu zuen lehena eta, beraz, orain 2016 eta 2023 arteko eboluzioa ikus daiteke. Ondorio nagusien berri emateko prentsa agerraldia egin dute ostiral honetan LABeko koordinatzaile... [+]


2025-01-03 | Leire Ibar
Etxegabetzeko arriskuan daude bi familia Burlatan

Burlatan, Nafarroan, bi familia euren etxeetatik kaleratuak izateko arriskuan daude. Iruñerriko Etxebizitza Sindikatu Sozialistak azaldu duenez, familia bat putre-funts batek bota nahi du, alokairu kontratua berritzea ukatu diolako; beste familia, berriz, etxejabeak bota... [+]


WordPress-en formularioak sortzeko Ninja Forms plugina euskaratu du Iametzak

WordPress-en formularioak sortzeko Ninja Forms pluginaren euskaratzea utzita zegoela ikusita, Iametzak bere gain hartu du itzulpena eguneratzeko lana.


Analisia
2025ean etxebizitza zer?

Urte berria hasi dugu, baina etxebizitza arazo oso potoloa bihurtu zaigula aspaldi honetan, hori ez da berria. Hala ere, azkenaldian zabaldu diren datuak ikusita, 2025a mugarri bat markatzekotan dela esan daiteke, eta iragar ezinak diren ondorio sozial eta politikoak antzeman... [+]


Boli Kosta: Frantziako armada kanporatzen duen zazpigarren estatu afrikarra

Joan den asteartean, hilaren 31n, Boli Kostako presidente Alassane Ouattarak iragarri zuen bertan behera utziko zituela Frantziarekiko harreman militarrak. Horren ondorioz, datozen asteetan 1.000 bat soldadu frantses atera beharko dira herrialdetik.


2025-01-03 | Leire Ibar
2025etik aurrera, Hego Euskal Herrian alokairuak gehienez %2,2 igoko dira berritzean

Espainiako Estatistika Institutuak erreferentziazko indize berria argitaratu du urtarrilaren 2an. Horren arabera, alokairuen prezioak gehienez %2,2 garestitu ahalko dira urtean. Indize hau 2023ko maiatzaren 25ean indarrean sartu zen Etxebizitza Legearen ondorio da, eta data... [+]


2025-01-03 | Gedar
Pertsona afroamerikar bat kolpeka erail dute kartzelariek AEBetako espetxe batean

Hiru funtzionariok jipoitu zuten Robert Brooks, eskuak bizkarrera lotuta zituela. Hurrengo egunean hil zen, eta autopsiak dio asfixia izan zela heriotzaren kausa.


2025-01-03 | ARGIA
Surf irakasle batentzat 85 urteko kartzela zigor-eskaera, adin txikikoei sexu gehiegikeriak egiteagatik

Gipuzkoako Fiskaltzaren ustez, 40 urteko irakasle hondarribiarrak 9 eta 17 urte arteko hamaika adin txikikori sexu gehiegikeriak egin zizkien 2011 eta 2021 urte artean. 2021ean kartzelatu zuten, bere sei ikaslek salaketa jarri eta gero.


2025-01-03 | Jon Torner Zabala
Espainiako Pilota Federazioa
“Eskura dauzkagun lege-erreminta guztiak baliatuko ditugu Espainiaren eskubideak babesteko”

Askok espero zuen moduan, Nazioarteko Pilota Federazioak Euskadikoa onartu ostean eskubide osoko kide gisa, Espainiako kirol-erakunde, alderdi politiko edota hedabideek erabakiaren aurkako oldarraldia hasi dute, nork beretik presioa eginez. Ostegunean, Espainiako Pilota... [+]


Euskararen kontrako oldarraldia salatzeko pintaketak egin dituzte epaitegietan eta CCOO eta UGTren egoitzetan

Baionako eta Donostiako epaitegiak margotu ostean, ostegun gauean Eibarko epaitegian pintaketa egin dute zenbait ekintzailek. "Oldarraldia gelditu" idatzi dute eta pintura berdea jaurti diote eraikinari. Abenduan, CCOO sindikatuaren egoitza ugari margotu dituzte, baita... [+]


Segi dezala akelarre antifaxistak

FERMIN MUGURUZA  40. URTEURRENA
Noiz: abenduaren 21ean.
Non: Bilbo Arenan.

-------------------------------------------

Urtero janzten da festa giroz Bilbo abenduaren 21ean. Sagardoa eta taloa protagonista, San Tomas eguneko azoka eguna da. Aurten, gainera,... [+]


Zunda bat Eguzkitik inoizko gertuen igaro da, arrakastaz

NASAren Parker zunda 6,1 milioi kilometroko distantziara arte gerturatu da Eguzkiaren azalera, bere misioaren lehen gerturatzean. Hala, Eguzkitik inoizko gertuen egon den objeku artifiziala bilakatu da. 692.000 kilometro orduko abiaduran igaro da, eta jasotako datuak funtsezkoak... [+]


Kultur transmisioa feminismotik zikloa izanen dute asteburuan Beran

Goldatz talde feministak antolatua, ortziralean, urtarrilaren 3an, Jantzari dokumentala proiektatuko dute Beralandetan (17:30ean) eta biharamunean, urtarrilaren 4an, Berako bestetako tradizioak aztergai izanen dituzte Maggie Bullen antropologoarekin leku berean (10:30).


Eguneraketa berriak daude