"Txapeldun izatea ez da zaila, bai ordea horri eustea"


2007ko otsailaren 21an
Mikel Mindegia aizkolariari elkarrizketa.

MIKEL MINDEGIA
"Txapeldun izatea ez da zaila, bai ordea horri eustea"
Duela 40 urte jaioa, hamar alditan suertatu da Euskadiko aizkol txapelketako garaile, hamaikagarrenari inolaz ere muzin egin gabe. Gazte gaztetatik aizkora besapean izanik, arbola frango moztu izan ditu bizitzan zehar, azkenik kirol bilakaturik, plazaz plaza diharduelarik gaur egun. Plazako zurrunbilo eta iskanbiletatik ate, Zubietako baserriko bakardadean hartu gaitu Mikel Mindegia nafarrak, aizkoraren inguruko gora behera oroz mintzatu zaigularik.
Nola eta noiz hasi zinen aizkoraren munduan?
Oso txikitatik banuen afizio hau, behar bada, nire osabaren eskutik jasoa, hura polito aritzen bait zen aizkoran. Garai haietan, herri hauetan nonahi izaten ziren aizkolariak, Zubietan, Leitzan, Latasan... Ohitura honi jarraiki, anai zaharragoa aizkora aposturan ibiltzen zen negu partean, ni mutil koxkorra izaki ohitura hori neureganatu nuelarik.
Ez al zenuen hasiera batean aizkora lan tresna gisa erabiltzen?
Ez, ni arditan ibiltzen ninizen baserrian. Mendian ibiltzen ginelarik, arbola frango izaten genituen inguruan, aizkora ezinbesteko laguna bilakatzen zelarik. Txikitatik beraz, mendian egiten nituen nire entrenamenduak, zaharragoei aurretik ikusitakoa, nire erara moldatuz.
Non ikasi zenuen bada aizkorarekin ibiltzen?
Txikitatik berezko handia nuen aizkorarekiko. Honezaz gain Latasa aizkolari famatua izan nuen irakasle. Behin harekin ikasten ari nintzela honela esan zidan: 'aizkoran ikasten ari haiz, baina nik baino hobeto egiten duk iadanik'. Erreztasun handia nuen beraz.
Eta txapelketari dagokionez, noiz sartu zinen mundu honetan?
Hamasei urte nituelarik, mutiko gazteei zuzendutako txapelketan lehena egin nuen. Han ohartu nintzen aizkorarako balio nuela, gainontzeko jendeak ere iritzi bera azaldu zuelarik. Horiek lirateke beraz, aizkol munduan emaniko lehen urratsak. Lehen saio honen ostean, 18 urte nituelarik, apostu famatu bat egin genuen herritarren artean. Anaia eta biok, ezkurrako Beheneko baserriko mutikoen aurka aritu ginen Tolosako plaza jendez gainezka zegoen egun batetan.
Zu gaztetan hasitakoa zara. Ba al dago gaur egun aizkoran ari den gazterik?
Egon badira, baina ezberdintasun ugari daude. Lehen aizkora lan tresna gisa erabiltzen zen lantokietan, teknika lehenago hartzen zelarik. Gaur egun ordea, gutxiagotan erabiltzen dute gazteek aizkora eskuetan, honela zaila suertatzen delarik teknika behar den legez hartzea.
Arazo honi, egur eza gehitu behar zaio, lehen mendian nahi adina egur baldin bazegoen ere, arbolak balio handia hartu du gaur egun, honek ezinezkoa bilakatzen duelarik prestaketa aproposa. Dena den badira aizkoiariak, askotan, guk egiten ditugun lanak ikusita, bildurtu eta etsi egiten baldin badute ere. Dena den, laguntza gehiago baleude, aurrera jarraituko lukete askok eta askok.
Zer iritzi duzu, eskolak gauzatzeko Bizkaian eginiko saioaren inguruan?
Bizkaian, hemen baino laguntza gehiago dago (ez da zaila, hemen ez bait dute deus ere ematen), bai gazteentzat bai eta zaharrentzat ere. Dena den zail xamarra ikusten dut 'txapeldun' bat sortzea Bizkaian, berezko gutxi bait dago herrialde honetan. Errezagoa ikusten dut gure zonalde honetatik txapeldunen bat ateratzea.
Zein dira aizkorarako zonalderik onenak?
Zona bakoitzak badu bere estiloa. Gipuzkoan adibidez, aisa egingo dute harrijasotzean edozein baserritan, ohiturak hala agintzen bait du. Nafarroan berriz, orainartean ez da itxurazko harrijasotzailerik izan, nahiz eta orain Perurena eta Saralegi bikainki aritu; horiezaz gain ez dago harrobirik.
Hemen berriz, edozein herritan aritzen dira mutil koxkorrak aizkoran, polito gainera. Laguntzak baleude, aizkolari gehiago aterako liratekeela gauza ziurra da.
Zertan oinarritzen dira ezberdintasun horiek?
Ohituran batipat. Nik adibidez, ez dut inoiz Nafarroan segalaririk ikusi, eta naiz eta segan asko aritua izan, ez gipuzkoarren erara. Gipuzkoan denek dute segan aritzeko berezko hori, guk ez duguna, Gipuzkoako edozein baserritarrek itxura onean egingo dizu bai segan eta bai harrijasotzean, nafarrek ordea aizkorarako iaiotasun handiagoa dugu.
Ez al da garestia aizkoran kirol gisara aritzea?
Bai, hori da arazorik nagusiena. Arestian esan bezala, mendian aritzen ginen entrenamendutan, egurra frango bait zen garai hartan. Gaur egun ordea, entrenamenduetarako egurra erosi beharra dago, urtero dirutza ugari joaten da hortik.
Zaletasunari dagokionez, ez al du honek behera jo?
Hori nolabait ere kirolarien izaerarekin bat doa. Aizkolari gazteek jokatzen ez dutenez, jende gaztea ez da plazara hurbiltzen, txapelketa eta apostuetan betidanik aizkoraren inguruan aritu den jende ikus daitekeelarik. Badirudi gazteek ez dutela gure lana behar bezala baloratzen.
Txapelketaren gaiari atxikituz, berandu xamar hasi zinen txapelak lortzen. Zer dela eta berankortasun hau?
30 urte bitartean ez nuen txapelik lortu. Gaur egun gauza bera gertatzen da, 29-30 urte bitarteko aizkolariak bait dira sasoi onenean daudenak, nahiz eta oraindik ere txapelik ez lortu. Nere iritziz sasoi hori da aizkoran ibiltzeko onena, nahiz eta gaur egungo prestakuntza hobea izan.
Prestakuntza aipatu duzu; nola ikusten duzu gaur egungo prestakuntza? Lehengoa baino hobea?
Gauza orotan gertatu den legez, azkeneko hamabost urte hauetan gauza asko aldatu da; gaur egun ni neu izango naiz aizkolari guztietatik atzeratuena. Nere entrenamendua baserriko lanetan oinarritzen da, honezaz gain mendian buelta bat egiten dudalarik noizean behin. Dena den, txapelketa eta apostuei begira eginiko entrenamenduak dira soilik, ez bait dago gainontzekoetarako entrenatzeko astirik.
Eta txapelketari begira, zein izan da aurtengoan burutu duzun prestakuntza?
Aurten oso gutxi prestatu naiz. Txapelketa goiz xamar izateaz gain, erakusketa ugari izan ditugu udaran zehar. Hau bilakatu delarik entrenamendu nagusia. Honezaz gain, azkenengo hamabost egunetan mendian buelta batzuk egin ditut, baina beti ere denbora askorik gabe. Erakusketak izan dira beraz aurtengo prestaketaren oinarria.
Apostua izan da urteetan zehar herri kirolen funtsa. Nola dago gaur egun arazo hau?
Batzuk ez diote garrantzirik ematen, baina apostuak izan ez balira, gu ez ginateke gaur egungo mailan egongo. Apostu garaiko prestaketa izaten da urteko sasoirik bikainena, aizkolariarentzat mesedegarria suertatzen direlarik. Nik neuk, apostuak izan ez balira, ez nituzke hainbeste entrenamendu egingo, txapela ere eskuratzea zailagoa suertatuko litzateke.
Mundu honen inguruan beti izan dira tirabira frango, zer deritzozu zuk honetaz?
Jendeak behar baino gehiago hitzegiten du. Irabaziz gero ez da inolako arazorik izaten, galduz gero bai ordea komeria frango. Mila pezeta izanik ere, harat honat aritzen da jendea marmarka, nolabait ere berriak zabalduz. Nik ez dut uste 'tranpa' dagoenik, ez bait dago diru askorik ateratzerik; 80.000 duro zikinegatik ez du merezi halakoetan aritzea.
Horrenbesterainokoa da jokatzen den dirua?
Ez da kantitate handirik jokatzen. Gaur egunean zer da milioi bat jokatzea? Huskeria bat da, kotxe txar-txar batek balio du milioi bat. Dirua gainera ez da aizkolariarena izaten soilik, lagun talde batena baizik. Kontuak egiterakoan, nahiz eta irabazle suertatu, ez da diru askorik gelditzen, gastuak handiak bait dira.
Txapela bururatu duzun hamar urte hauetan, zein izan da txapelketarik zailena?
Txapelketak denak izaten dira zailak, partehartzaile ororen aurka aritzen bait zara, bat ez bada bestea prest izango da etsai bilakatzeko. Azken bi urte hauei dagokienez, Larretxea eta Olasagasti izan dira etsairik nagusienak. Dena den, txapeldun behin izatea ez da batere zaila, bai ordea horri eustea. Behin txapeldun izateko nahikoa da egun on bat izatea, mantentzeko ordea, zerbait gehiago behar da.
Gazteen artean ikusten al duzu etorkizunik?
Badira gazteak franko poliki ari direnak, baina jendearen bistan ageri ez direnak. Gaur egun erakusketak antolatzen direnean, lehen mailako aizkolariei egiten zaie soilik lekua, gainontzekoei inolako irtenbiderik ematen ez zaielarik. Gazteen kasuan are nabariago da arazoa, ez bait dute ez erakusketik ez eta inolako txapelketarik. Bidea ez ikusteaz gain, ikaratu ere egiten dira sarritan, guk egiten ditugun lanak bildurtzekoak bait dira askoren ustez.
Datorren urteko txapelketari begira, zein izan daiteke etsairik nagusiena?
Aurten itxaropena zutenak izango dira berriro ere datorren utean etsairik nagusienak. Aurtengoan esperantza handiz ziren bai Larretxea eta bai Olasagasti, prestakuntza ere bikainki eraman zutelarik. Niri dagokidanez, iadanik 40 urte beteak baldin baditut ere, ez dut inolako beherapenik ikusten, ez etxeko lanetan ez eta plazetan. Zoritxarrezkoren bat gertatzen ez baldin bada behintzat, txapelaren bila arituko naiz datorren urtean ere.
Ez al litzateke polita izango txapeldun bezala erretiratzea?
Behar bada polita izango litzateke, baina kirolari bezala onenean egonik ez du atzean geratzea merezi. Gerta daiteke egun txarra gertatzea, baina orain arte ikusi dudanez, egun ona izanez gero, gaizki hartzen ditut gainontzekoak. Beraz prestakuntza egokiena lortzen saiatu beharko dugu, ahal izanez gero datorren urtean ere garaile suertatzeko asmoz.
A. GOSTIN M. ARRIETA
27-30


Gaiez\Kirola\Herri kirol\Aizkolaritz\Aizkolariak
Pertsonaiaz\MINDEGIA1
Egileez\GOSTIN1\Kirola
Egileez\ARRIETA5\Kirola

Azkenak
Su artifizialak

Bitxia egiten zait oso askok su artifizialei dieten miresmena. Ikuskizunak sortzen duen itsutasun eta gorreria aukeran nonahi. Ni uxatu egiten nau giro piroteknikoak. Baina onartzea besterik ez daukat gehiengo batek horretan murgilduta bizi nahi duela; besteak beste, sistema oso... [+]


Herrialde Katalanetako herririk turistikoenak, eskuin muturraren bozen biltoki

Kataluniako azken hauteskundeetako eta Europako hauteskundeetako emaitzetatik abiatuta, presio turistiko handiena bizi duten Herrialde Katalanetako herrietan eskuin muturraren botoak nola egin duen gora aztertuko dugu.


Lastozko txapelak, gurpildun aulki bat eta hiru ibilgailu
Puigdemontek nola egin zien iskin poliziei?

Carles Puigdemonten ihesaldiaren bertsio bat kontatu du La Vanguardiako kazetari Mayka Navarrok, "iturri ofizialetatik lortua". Lastozko txapelak, gurpildun aulki bat eta hiru ibilgailu erabili zituzten mossoak nahasteko. Puigdemontek “gaur edo bihar” hitz... [+]


2024-08-09 | Euskal Irratiak
Baionako Euskal Museoak ehun urte bete ditu aurten

Mende batean, Baionako Euskal Museoak izan duen bilakaeraz erakusketa berezia sortu dute. Argazki, tindu edo objektuak ikusgai dira. 1924an William Boissel Bordaleko militarrak bultzatu zuen museoaren sorrera, "euskal herri tradizionalaren" ondarea babesteko... [+]


Sustantziarik gabea

Egia esan, pena ematen dit kritika honi izenburu hau ipintzea. Bizeten Carmen oso opera ederra da, sentimendu unibertsalak jorratzen dituena, hala nola pasioa, jeloskortasuna, maitatuaren posesioa, independentzia... Eta hori guztia musika-lan bikaina oinarri hartuta. Baina... [+]


Gasteizko jaietan izandako bi bortxaketak salatu dituzte

Bi bortxaketa eta beste sei erasoren salaketa zuzenak jaso ditu Gasteizko Mugimendu Feministak. Elkarretaratzea egin du erasoak salatzeko txosna gunean, ostegunean. Gasteizko Udalak elkarretaratzea ostiralean 11:00etan egin du. Erasoen harira ez dute inor atzeman, momentuz.


Euskal Herriko ikurrak kendu dituzte Atarrabiako pilotalekuan, Nafarroakoa izan ezik

Martxoaren 5ean zabaldutako auto batek armarria “kentzea edo ezabatzea” agindu zuen, “jarrera politiko baten aldeko posizionamendua” dela eta “neutraltasun politikoaren aurka” egiten duelako. UPNk jarri zuen salaketa, eta Atarrabiako alkate... [+]


Lodifobia eta patologizazioa Gurutzetako ospitaleko Genero Identitatearen Unitatean

Bizkaiko e28 koordinadorak salatu du kide trans lodi batek eraso lodifoboa pairatu duela Gurutzetako ospitaleko Genero Identitatearen Unitatean.


2024-08-09 | ARGIA
Uda honetan irakurtzea merezi duten sei liburu

ARGIAko erredakzioaren eskutik, sei irakurgai proposamen.


2024-08-09 | Axier Lopez
UPNk eta PSNk ez dute lortu Raimundo el Canastero zentsuratzea Tafallan

UPNk mozioa aurkeztu du Tafallako udalbatzan gobernu taldeari eskatzeko bertan behera utz dezala Raimundo el Canastero musika taldearekin zuen kontratua jaietan kontzertu bat egiteko. Lizarrako jaietan izandako polemikaren ondoren etorri da zentsura eskaera. PSN batu zaio... [+]


2024-08-09 | Axier Lopez
Beste milioi bat euro eman die Jaurlaritzak erdarazko hedabideei

Kultura eta Hizkuntza Politikako sailak nagusiki gaztelania darabilten hedabideetan "euskarazko albisteak areagotzeagatik" diru-laguntzak banatu ditu beste urte batez. Ia milioi bat euro banatu dute Noticias, Gara eta Vocento hedabide taldeen artean, artikulu batzuk... [+]


Ertzain bat atxilotu dute homizidio saiakera egotzita, lan orduetatik kanpo hiru pertsonari tiro egiteagatik

Ertzaintzak ertzain bat atxilotu du, hiru pertsona hiltzen saiatzea egotzita. Agentea lan orduetatik kanpo zegoen, eta deklaratu zuen bere buruaren defentsan egin ziela tiro furgonetan zihoazen ustezko hiru lapurri. Ertzaintzaren ikerketaren arabera, gezurra da deklaratu duena.


Sardiniak ezetz esan dio kolonizazio energetikoari

Haize-erroten eta eguzki-plaken ezarpen zabalarekin kezkatuta, populazioa "espekulazio energetiko" gisa kalifikatzen duen joera bati aurre egiten ari da.


2024-08-08 | ARGIA
Venezuelako Askapenaren brigada
“Herriak eta gobernuak ez dute atzerapausorik onartuko”

Venezuelan dauden Askapena talde internazionalistaren brigadistekin hitz egin du ARGIAk, hauteskundeen osteko egoeraz eta etorkizunaz.


2024-08-08 | ARGIA
Puigdemont Kataluniara itzuli da zazpi urteren ondoren, eta berriz ere desagertu da

Carles Puigdemont erbestetik itzuli da Kataluniara zazpi urteren ondoren. Salvador Illaren inbestidura saiora joan baino lehen, Bartzelonako Garaipenaren Arkuan hitzaldi labur bat eman du milaka lagunen aurrean. Poliziak Puigdemont atxilotzeko agindua du, baina ez du lortu... [+]


Eguneraketa berriak daude