H. Etxeberria: "Kreazio lanean, hizkuntzak ahalik eta plazerosoen izanbehar du"


2007ko otsailaren 21ean
BERE LEHEN ELABERRIA, "MUGETAN", ELKAR-EK KALERATU
H. Etxeberria: "Kreazio lanean, hizkuntzak ahalik eta plazerosoen izan behar du"
Hirugarren liburua eta lehen nobela izanik, ezagunago zaigu telebistako lanagatik, idatzietatik baino. Nobelaren bideetan sartutakoan pentsatzen zuena baino gogorrago omen da istorio luze bat idaztea; hala ere, bigarren bat darabilki buruan.
Orain lau urte ekin bazion ere liburuari, baztertu, hartu eta berriro zokoratuz, gorabeherak izan omen zituen idazterakoan,
"baita nazkatu ere. Ez nintzen katemotzean idaztera sartzen. Ni ez nintzen zerbaitek lotzea behar nuen eta mota guztitako konpremezuetan sartu nintzen. Bukatzean, ez nuela istorio luze gehiago idatziko, berriro ipuinak... baina, orain beste luze batekin nabil".
Amodioa eta errepresioa
Nobela bi istorioz osatzen da, batean ezinezko amodioa ardatz eta bestean gaur egungo egoera errepresiboa ageri direlarik;
"zer dago ezer terribleagorik amodiozko istorio bat ingurune krudelak, ezinezko bihurtzea baino?".
Liburu gisa gutxitan papereratu den gaia jorratzen du. Motibazio pertsonal batetik datorkio gaiarena,
"eta neke absoluto batetik. Hemen bizi garen askok pasatu ditugu momentu oso gordinak, merezi eta nahi izan gabe. Nire familia nahiko astindua izan dut eta ni neu ere mutil zintzo eta formala izanik sustatu naute behin baino gehiagotan. Gai hori interesgarria iruditzen zait. Aske utzi nahi izan dut nire idazteko gogoa eta akaso liburu honek hasiera batean zuen motibazio bakarra zen, alde baten salaketa egitea. Polizia eta errepresio egoera oso gogorra izan da eta iruditu zitzaidan oso gai literarioa izan zitekeela, nobela batean bere lekua eduki zezakela denuntziak, edo behintzat horrek sortzen duen halako fatalismoa".
Oso firme zeukan idatzi behar zuela, piska bat sublebazio pertsonal gisa.
Mezua azken finean, indibidualismoaren garaipatzean oinarritzen da;
"norberak norbera izateko eskubide osoa daukala, dauzkan akatsez".
Aipagarria da, "Epe Gabeko Saltoa" izenez azaltzen den joku literarioa. Eguneroko egoera errutinarioa, bapatean errealitate bortitz eta gordin batek ordezkatzen duenean, gizakiak ez du bere burua kontrolatzen; liburuan protagonista, besterik gabe detenitua eta torturatua denean, bere barne pentsamendu zentzugabe eta kaotikoak isladatzen dira, kanpo errealitatetik erabat bereiztuz.
Dokumentaziorik ez omen du egin,
"berez ez da errealitatearen deskribapena, baina noski errealitatea da oinarri".
Idazkera ulerterraza helburu
Arintasunez idaztea helburu paraleloa izan du, ze
"askotan gertatzen zait, hasten naizela euskal literaturako liburu bat irakurtzen, euskara jator eta onean egina eta helburu literario optimo batzuekin, baina ezin izan ditut bukatu".
Euskal idazleen aldetik hizkuntzaren horrelako puztutze bat, gehiegikeri bat dagoela susmatzen du, bai eta euskara nolabait esateko normaldua duenak irakurtzeko moduko hizkuntzarik ez dela asmatu. Ondorioz,
"saiatu naiz ni eta nire lagunek hizkuntza aldetik ulertuko duten zerbait idazten. Ez naiz purismoetan ibili. Idazle askoren kasuan niri zaildu egiten didate irakurketa, plazer izan behar duena desplazer edo neke bihurtuz. Kreazio lan bat da, horregatik hizkuntza, tensio eta bide batzu aurrera eraman behar dira ahalik eta plazerosoen".
LOREA AGIRRE
50


Gaiez\Kultura\Argitalgint\Argitalpena\Liburuak\Literatur l
Gaiez\Kultura\Literatura\Argitalpena\Narratiba
Pertsonaiaz\ETXEBERRI14
Egileez\AGIRRE9\Kultura

Azkenak
Jesus Carrera “diktadurak sortutako egoera bidegabeen biktimatzat” aitortu du Hondarribiko udalak

Jesus Carreraren erailketaren 80 urteurrenean udal adierazpena plazaratu dute Hondarribiko udalbatza osatzen duten alderdi politiko guztiek.


2025-01-17 | Antxeta Irratia
Dagoeneko 1.000 autoinkulpaziotik gora bildu ditu J’accuse kanpainak

Irunen autoinkulpazio sinadurak biltzeko deia luzatu dute San Juan plazan urtarrilaren 18an, larunbatarekin, 10:00etatik 13:00era. Urtarrilaren 26an «modu masiboan» Irunen hasiko den manifestazioan parte hartzera deitu dute eragileek, «migrazio politika... [+]


2025-01-17 | Gedar
Soraluzen ‘desokupei’ aurre egiteagatik deklaratu beharko du lagun batek

 Ekainaren 5ean bota zituzten Desokupacyl enpresako bi matoi Sorazuletik, eta bi pertsona identifikatu zituen Poliziak. Urtarrilaren 29an deklaratu beharko du haietako batek.


Tokiko espezieekin osatutako basoa landatzeari ekingo diote igandean Arrankudiaga-Zollon

Lursailaren jabeak hitzarmena sinatu du Lurgaia Fundazioarekin eta Sagarrak talde ekologistak deialdia zabaldu du landaketara batzeko. Zaraobe Institutuko ikasleak asteartean aritu ziren zuhaitzak landatzen.


Ezezkoa eman dio Eskoriatza eta Aramaio arteko parke eolikoari Espainiako Gobernuak

Espainiako Gobernuko Trantsizio Ekologikorako eta Erronka Demokratikorako Ministerioak atzera bota du Statkraf multinazionalak Araba eta Gipuzkoa artean eraiki nahi zuen Itsaraz parke eolikoari.


Bizkaiko Foru Aldundiko langileen eta euskararen alde elkarretaratzea egin dute Bilbon

Euskalgintzaren Kontseiluak eta Bizkaiko Foru Aldundiko langileak elkarretaratzea egin dute langileen egonkortzearen eta euskalduntzearen alde.


2025-01-16 | Euskal Irratiak
Laborantzari buruzko ikuspegi desberdinak agerian, Departamenduko Laborantza Ganbararako bozetan

Departamenduko Laborantza Ganbarako hauteskundeen kanpaina abiatu da. Urtarrilaren 14an bozetara aurkezten diren hiru sindikatuen ordezkariekin bi oreneko eztabaida sakona antolatu zuten Euskal Hedabideek, osoki euskaraz.


Montanako (AEB) Auzitegi Nagusiko epaile anderea... euskaraz

Irulegi irratiak elkarrizketatu du AEBetako Montana estatuko Auzitegi Nagusiko epaile Katherine Bidegaray. Gurasoak behe nafartarrak zituen, aita Mendibekoa eta ama Ahatsakoa.


2025-01-16 | Leire Ibar
Osakidetzako zuzendari ohi Mikel Sánchezek Mutualiarekin fitxatu du

Sánchez, 2019tik 2024ra Plangintza, Antolamendu eta Ebaluazio Sanitarioko zuzendaria izan zena, azaroan hasi zen Mutualia enpresako mediku-zuzendari gisa. 2024ko udan kargua utzi eta hiru hilabete eskasera egin zuen jauzia enpresa pribatura, Jaurlaritzaren oniritziarekin.


Gazarako su-etena adostu arren, akordioaren bozketa gibelatu du Israelek

Adosturiko puntu batzuk aldatzen saiatzea leporatu dio Benjamin Netanyahuk Hamasi, baina azken honek informazioa gezurtatu egin du berehala. Urtarrilaren 15eko arratsaldean adostutakoaren arabera, hiru fase lituzke meniak eta igandean abiatzekoa dute. Bizkitartean, erasoekin... [+]


Militantzia politikoaren debekurik ez!

Asteartean eman zuten jakitera bost gazte lapurtarren kontrako sententzia. Hamabost hilabeteko espetxe zigorra gibelapenaz bi gazteri, 500 euroko isun banarekin; 140 orduko lan behartua eta 500 euroko isun bana beste bi gazteri; eta, azkenik, 1.700 euroko isuna beste... [+]


Adingabeak babesteko Foru Legea behingoz praktikara eramatea eskatu diote Nafarroako Gobernuari NUPeko ikertzaileek

Sandra Siria Mendaza eta Hodei Sarasa Camacho Nafarroako Unibertsitate Publikoko Gizarte Laneko irakasleek haien ikerlanen ondorioak azaldu dituzte Nafarroako Legebiltzarrean. 2022Ko legean “komunitateko tutore” figura berria sortzea eskatu dute, harrera baliabidetan... [+]


“More with less”

Lehengo batean, The Wire telesail sonatua berrikusten ari nintzela, etsipena gogora ekarri zidan eszena bat heldu zen. Bertan, The Baltimore Sun egunkariaren zuzendaritzak langileak bildu eta datozen aldaketei buruz ohartarazten die; hau da, kaleratzeez eta distira gutxiagoko... [+]


Eguneraketa berriak daude