H. Etxeberria: "Kreazio lanean, hizkuntzak ahalik eta plazerosoen izanbehar du"


2007ko otsailaren 21ean
Zarata mediatikoz beteriko garai nahasiotan, merkatu logiketatik urrun eta irakurleengandik gertu dagoen kazetaritza beharrezkoa dela uste baduzu, ARGIA bultzatzera animatu nahi zaitugu. Geroz eta gehiago gara, jarrai dezagun txikitik eragiten.
BERE LEHEN ELABERRIA, "MUGETAN", ELKAR-EK KALERATU
H. Etxeberria: "Kreazio lanean, hizkuntzak ahalik eta plazerosoen izan behar du"
Hirugarren liburua eta lehen nobela izanik, ezagunago zaigu telebistako lanagatik, idatzietatik baino. Nobelaren bideetan sartutakoan pentsatzen zuena baino gogorrago omen da istorio luze bat idaztea; hala ere, bigarren bat darabilki buruan.
Orain lau urte ekin bazion ere liburuari, baztertu, hartu eta berriro zokoratuz, gorabeherak izan omen zituen idazterakoan,
"baita nazkatu ere. Ez nintzen katemotzean idaztera sartzen. Ni ez nintzen zerbaitek lotzea behar nuen eta mota guztitako konpremezuetan sartu nintzen. Bukatzean, ez nuela istorio luze gehiago idatziko, berriro ipuinak... baina, orain beste luze batekin nabil".
Amodioa eta errepresioa
Nobela bi istorioz osatzen da, batean ezinezko amodioa ardatz eta bestean gaur egungo egoera errepresiboa ageri direlarik;
"zer dago ezer terribleagorik amodiozko istorio bat ingurune krudelak, ezinezko bihurtzea baino?".
Liburu gisa gutxitan papereratu den gaia jorratzen du. Motibazio pertsonal batetik datorkio gaiarena,
"eta neke absoluto batetik. Hemen bizi garen askok pasatu ditugu momentu oso gordinak, merezi eta nahi izan gabe. Nire familia nahiko astindua izan dut eta ni neu ere mutil zintzo eta formala izanik sustatu naute behin baino gehiagotan. Gai hori interesgarria iruditzen zait. Aske utzi nahi izan dut nire idazteko gogoa eta akaso liburu honek hasiera batean zuen motibazio bakarra zen, alde baten salaketa egitea. Polizia eta errepresio egoera oso gogorra izan da eta iruditu zitzaidan oso gai literarioa izan zitekeela, nobela batean bere lekua eduki zezakela denuntziak, edo behintzat horrek sortzen duen halako fatalismoa".
Oso firme zeukan idatzi behar zuela, piska bat sublebazio pertsonal gisa.
Mezua azken finean, indibidualismoaren garaipatzean oinarritzen da;
"norberak norbera izateko eskubide osoa daukala, dauzkan akatsez".
Aipagarria da, "Epe Gabeko Saltoa" izenez azaltzen den joku literarioa. Eguneroko egoera errutinarioa, bapatean errealitate bortitz eta gordin batek ordezkatzen duenean, gizakiak ez du bere burua kontrolatzen; liburuan protagonista, besterik gabe detenitua eta torturatua denean, bere barne pentsamendu zentzugabe eta kaotikoak isladatzen dira, kanpo errealitatetik erabat bereiztuz.
Dokumentaziorik ez omen du egin,
"berez ez da errealitatearen deskribapena, baina noski errealitatea da oinarri".
Idazkera ulerterraza helburu
Arintasunez idaztea helburu paraleloa izan du, ze
"askotan gertatzen zait, hasten naizela euskal literaturako liburu bat irakurtzen, euskara jator eta onean egina eta helburu literario optimo batzuekin, baina ezin izan ditut bukatu".
Euskal idazleen aldetik hizkuntzaren horrelako puztutze bat, gehiegikeri bat dagoela susmatzen du, bai eta euskara nolabait esateko normaldua duenak irakurtzeko moduko hizkuntzarik ez dela asmatu. Ondorioz,
"saiatu naiz ni eta nire lagunek hizkuntza aldetik ulertuko duten zerbait idazten. Ez naiz purismoetan ibili. Idazle askoren kasuan niri zaildu egiten didate irakurketa, plazer izan behar duena desplazer edo neke bihurtuz. Kreazio lan bat da, horregatik hizkuntza, tensio eta bide batzu aurrera eraman behar dira ahalik eta plazerosoen".
LOREA AGIRRE
50


Gaiez\Kultura\Argitalgint\Argitalpena\Liburuak\Literatur l
Gaiez\Kultura\Literatura\Argitalpena\Narratiba
Pertsonaiaz\ETXEBERRI14
Egileez\AGIRRE9\Kultura

Azkenak
2024-11-25 | Leire Ibar
Euskal Herriko I. Hikadromoa antolatu dute Durangoko Azokan

Durangoko Azokako berrikuntzetako bat izango da ZirHika taldeak sortu duen hikalarien bilgunea. Hika hitz egitea eta ongi pasatzea izango da helburua, abenduaren 7an Landako ikastetxean.


2024-11-25 | Euskal Irratiak
Alokairuak mugatzeko legea indarrean jada, Lapurdiko 24 herritan

Alokairuen bidezko espekulazioa oztopatzeko neurria azaroaren 25etik goiti izanen da indarrean Ipar Euskal Herrian. Momentuko, tentsiopean diren Lapurdiko 24 herriei eraginen die: Ahetze, Angelu, Arbona, Arrangoitze, Azkaine, Basusarri, Baiona, Biarritz, Bidarte, Biriatu,... [+]


'Superbotereak' liburua
Eskola-proiektuak izango dira mintzagai asteazkenean, Larraulen

Larraulgo eskolan da hitzordua, azaroaren 27an, 17:30ean. 'Superbotereak' liburuaren egile Koldo Rabadan ez ezik, hitzaurrea idatzi duen Nora Salbotx eta hainbat kide izango dira mahaiaren bueltan: Ainhoa Azpirotz (Hik Hasi-ko koordinatzailea), Irati Manzisidor... [+]


Lan istripu hilgarrien gaineko datuak estaltzea leporatu dio LABek Nafarroako Gobernuari

Azken astean sindikatuak 5 heriotzaren berri izan du eta dagoeneko 26 dira Nafarroan lanean hil egin diren edo beste erkidegotan beharrean zendu diren nafarrak. Alarma gorria pizteko moduko datuak LAB sindikatuaren iritziz.


2024-11-25 | ARGIA
Nazio auzia “erdigunean” ipintzeko eskatu du EH Bilduk, “jauzi” bat egin eta estatusaren eztabaida abiatzeko

Jendetza elkartu da Bilboko Casillatik abiatu den manifestazioan, Nazioa gara aldarrikatzeko. Buruan, EH Bilduko Mahai Politikoko kideak joan dira, eta atzeraxeagotik jarraitu diote ERC, BNG, CUP, Compromis eta Mes Per Mallorca alderdietako kideek. Ikurrinak, Nafarroako ikurrak... [+]


Gobernuarekin kritiko den ‘Haaretz’ egunkaria itotzeko neurriak hartu ditu Israelek, hura desagerraraztea helburu

Egunkariaren editoreak egindako adierazpen batzuen harira hartu du neurria Israelgo Gobernuak. "Netanyahuren erregimena krudela da eta apartheid-a ari da egiten", esan zuen Amos Shocken editoreak Londresen emandako hitzaldi batean, duela hilabete.


2024-11-25 | Jon Torner Zabala
EHUko errektoretzarako bozketaren atarian
Bengoetxeak eskatu du Ferreiraren hautagaitzaren “jardunbide irregularrak” ikertzeko

Asteartean, hilak 26, egingo dira EHUko errektoretzarako hauteskundeak. Kanpaina nahasia izaten ari da, eta, horren erakusgarri, Joxerramon Bengoetxearen taldeak eskatu izana "ustez Eva Ferreiraren hautagaitzako pertsonek edo ingurukoek egindako ekintzak eta kanpainako... [+]


2024-11-25 | Leire Ibar
Fronte Zabala itzuliko da boterera Uruguain, bost urteren ostean

95.000 botogatik gailendu da Fronte Zabala azaroaren 24an eginiko hauteskundeetan. Yamandu Orsi izango da Uruguaiko hurrengo presidentea, Álvaro Delgado eskuineko Alderdi Nazionaleko presidentegaiari aurre hartuta.


2024-11-25 | Bertsozale.eus
Alaia Martin Etxebestek irabazi du Zarauzko finalaurrekoa
Finalerako pase zuzena eskuratu du Martinek, finalaurrekoa irabaztearekin bat. Azken finalaurrekoa datorren igandean jokatuko da, Arrasaten, eta orduan osatuko da finala.

Gure gorputza gudu zelai bat da

Azaroaren 25ean, Indarkeria Matxistaren Aurkako Nazioarteko Egunean, Steilas sindikatuko Idazkaritza Feministak kartel bat argitaratu du: Gure gorputza gudu zelai bat da du leloa, eta Hego Euskal Herriko ikastetxe guztiek jaso dute. Gatazka armatuetan emakumeek eta adingabeek... [+]


“Irtenbidea Polizia kopurua handitzea balitz, arazoa jadanik konponduta legoke”

Azken asteetan albiste izan da Gasteizko Errota auzoa, urriaren 8az geroztik delinkuentziaren aurkako eta segurtasunaren aldeko mobilizazioak egiten baitituzte zenbait auzokidek asteartero, bi lonja huts okupatu zituzten gazte migratzaile batzuk jo-puntuan jarrita. Inguruan... [+]


2024-11-25 | ARGIA
Mugimendu feministak gizonei dei egin die konplizitatea eta justifikazioa desagerrarazteko konpromisoa hartzera

Azaroak 25 Indarkeria Matxistaren Aurkako Nazioarteko Eguna da. Mugimendu feministak Bilbo, Iruñea, Gasteiz, Donostia eta Baionan mobilizazioak egingo ditu. Mugimenduak argitaratu duen manifestuan, 2024an Euskal Herrian eraildako bost emakumeak gogoratu dituzte. Aurtengo... [+]


Eguneraketa berriak daude