"Belaunaldien arteko arazoa nabari da Iparraldean"
Euskal kulturaren inguruan Iparraldean egiten den ekitaldi gehienetan present egon ohi den irratigizona dugu Lucien Etxezaharreta, 'Gure Irratia'ren mikrofonoak harat eta honat eramaten dituela. Iparraldean gertatzen denaren lekuko aparta izanik –errealitatearen behatzaile eta so egile bezala definitzen du bere burua–, Hegoaldeako errealitatea ere hurbiletik ezagutzen du. Donostiako 'Gladys-enea' parkean aritu gara 42 urteko kazetari eta poetarekin hizketan.
Badira zortzi urte Lucien Etxezaharreta komunikabideen munduan murgildu zela Baionako 'Gure Irratia'n. Halarik ere, afizio moduan, komunikabideekiko atxikimendua haurtzarotik datorkiola aitortu zigun, batik bat irratiarekikoa: "munduko oihartzun horiek gustokoak zitzaizkidan, eta txikitandik hartzen nituen albisteak irratitik". Prentsa idatziarekin ere harreman luze bat izan du, lehenik 'Herria' agerkariarekin –"nire alfabetizatzea horrela egin nuen"-, Lafitteren garaian.
Baina, nik, alderantziz ere, agian marka bat ikusi dut: Iparraldean poliziarekin topatzea. Horrek harrituta utzi ninduen. Ez nuen uste abertzaletasuna zela halako burruka bat. Abertzaletasunaren lehen pausu bat izan zen euskaltasuna zure espazio naturala bezala onartzea, baina bapatean aurrez jotzen duzu poliziaren zurekiko gorrotoarekin. Asko gogoratzen dut hori, nola polizia horiek askotan Aljeriatik etortzen ziren, eta banuen inpresionea horiek ulertu zutela euskal gauza beren aurkako gerla baten hasiera bezala. Frantzian garai hartan esaten zen, abertzaletasun hori nonbait agertzen zelarik kolonia bat galtzekotan zela. Hori uste dut botere publikoek, politikoek, poliziek ondo ulertuta zutela: norbaitek erabiltzen baldin bazuen herriaren mintzaira, galtzen zela herri horrek zuen menpekotasuna, eta boterea zalantzan jartzen zela.
Adibidez, 'Maiatz'taldearen inguruan oraintsu esaten genuen agiri probokatzaile baten bitartez, euskal presoen egoera ez bada konpontzen ez dela kultur egoera konponduko. Bestek uste dute aldiz, aurreratze batzu badirela, euskara onartua omen delako, nahiz eta euskal instituziorik onartua izan ez.
Dena dela, esan behar da abertzaletasuna oso bizkortu dela; aski da hauteskundeetako emaitzak behatzea: %20a izan da. Iparraldeko historian oso gertakari handia da, batez ere delako giza eskubideen aitorpen orokor horren 200 urtemugaren aurrean. Eta kontsideratzen dute euskal nortasunaren defentsa hau zerbaiten aurka dela.
Hegoaldean ikusten dut gizartea asko aldatzen ari dela; eta demokraziaren arma ezagutzen ez zena, orain, euskal nortasunaren aurka dagoela ere jabetu dela jendea. Demokraziaren izenean, demokraziaren diskurtso faltsuarekin, gehiengo horren arrazoiarekin higadura efektu bat egiten ari da. Eta demokraziak ito egiten du piskat. Politikak beharko ditu aukera berri batzu egin, instituzioak ere aldatu beharko lirateke, Konstituzioak ez dio erantzuten jendearen bizi berriari...
Gero, informatiboetan eta, Hegoaldea Iparraldeko euskaltasunean integratzea ere ekarri du, naturalki aipatzen ditugula Hegoaldeko aferak, gure etxekoak balira bezala.
Eta ekarpen kulturala daukagu bereziki: antzerki, liburugintza, musika... euskal produkzio orokorretaz hitz egiteko gune bihurtu dira irratiak.
Irratiek, azken finean, garantia bat eskaintzen dute, hau da, elkarte edo batasun batzuren inguruan sortuak direla eta, subentzioak ukan arren, ez direla Estatuak kontrolaturik. Oraindik ere irratiok herriaren sostenguarekin bizi dira. Honek esan nahi du herriaren instrumentu direla. Pena dugu Hegoaldean ez dela antzekorik; gauza instituzionalizatuago batzu dira, eta ez dugu harreman berezirik; irrati libreen fenomeno hori, adibidez, ez da gure fenomenoaren parekoa.
Hasiera batetan 'Gure Irratia'ren proiektua zen Iparralde guztirako izatea, baina teknika eta diru batzuren arazoengatik hiru urtez Lapurdiko txoko batean baizik ez ginen egon, eta bestek irrati gose zutelarik, egin zuten bat Irulegin eta beste bat Maulen. Bakoitzak bere pertsonalitatea gordetzen du, eta hori da aberasgarria. Bakoitzaren pertsonalitatea galtzea gauza uniformizatu batentzat ez litzateke ona gure eremu txikian ere.
Hala ere Federazio proiektu hori posible da beti eta egiten ahal genuke; geroari begira agian eginen da. Baina horrek mikroinformazio lan handia eskatuko du gero, eta kazetari asko beharko lirateke.
Zerbaiten ausnartzeko behar da irratitik beste zerbait: liburuak, aldizkariak... Ez dira buruan abiadura berdinean sartzen, eta gehiago egoten dira horrela buruan.
Bitxia egiten zait oso askok su artifizialei dieten miresmena. Ikuskizunak sortzen duen itsutasun eta gorreria aukeran nonahi. Ni uxatu egiten nau giro piroteknikoak. Baina onartzea besterik ez daukat gehiengo batek horretan murgilduta bizi nahi duela; besteak beste, sistema oso... [+]
Kataluniako azken hauteskundeetako eta Europako hauteskundeetako emaitzetatik abiatuta, presio turistiko handiena bizi duten Herrialde Katalanetako herrietan eskuin muturraren botoak nola egin duen gora aztertuko dugu.
Carles Puigdemonten ihesaldiaren bertsio bat kontatu du La Vanguardiako kazetari Mayka Navarrok, "iturri ofizialetatik lortua". Lastozko txapelak, gurpildun aulki bat eta hiru ibilgailu erabili zituzten mossoak nahasteko. Puigdemontek “gaur edo bihar” hitz... [+]
Mende batean, Baionako Euskal Museoak izan duen bilakaeraz erakusketa berezia sortu dute. Argazki, tindu edo objektuak ikusgai dira. 1924an William Boissel Bordaleko militarrak bultzatu zuen museoaren sorrera, "euskal herri tradizionalaren" ondarea babesteko... [+]
Egia esan, pena ematen dit kritika honi izenburu hau ipintzea. Bizeten Carmen oso opera ederra da, sentimendu unibertsalak jorratzen dituena, hala nola pasioa, jeloskortasuna, maitatuaren posesioa, independentzia... Eta hori guztia musika-lan bikaina oinarri hartuta. Baina... [+]
Bi bortxaketa eta beste sei erasoren salaketa zuzenak jaso ditu Gasteizko Mugimendu Feministak. Elkarretaratzea egin du erasoak salatzeko txosna gunean, ostegunean. Gasteizko Udalak elkarretaratzea ostiralean 11:00etan egin du. Erasoen harira ez dute inor atzeman, momentuz.
Martxoaren 5ean zabaldutako auto batek armarria “kentzea edo ezabatzea” agindu zuen, “jarrera politiko baten aldeko posizionamendua” dela eta “neutraltasun politikoaren aurka” egiten duelako. UPNk jarri zuen salaketa, eta Atarrabiako alkate... [+]
Bizkaiko e28 koordinadorak salatu du kide trans lodi batek eraso lodifoboa pairatu duela Gurutzetako ospitaleko Genero Identitatearen Unitatean.
ARGIAko erredakzioaren eskutik, sei irakurgai proposamen.
UPNk mozioa aurkeztu du Tafallako udalbatzan gobernu taldeari eskatzeko bertan behera utz dezala Raimundo el Canastero musika taldearekin zuen kontratua jaietan kontzertu bat egiteko. Lizarrako jaietan izandako polemikaren ondoren etorri da zentsura eskaera. PSN batu zaio... [+]
Kultura eta Hizkuntza Politikako sailak nagusiki gaztelania darabilten hedabideetan "euskarazko albisteak areagotzeagatik" diru-laguntzak banatu ditu beste urte batez. Ia milioi bat euro banatu dute Noticias, Gara eta Vocento hedabide taldeen artean, artikulu batzuk... [+]
Ertzaintzak ertzain bat atxilotu du, hiru pertsona hiltzen saiatzea egotzita. Agentea lan orduetatik kanpo zegoen, eta deklaratu zuen bere buruaren defentsan egin ziela tiro furgonetan zihoazen ustezko hiru lapurri. Ertzaintzaren ikerketaren arabera, gezurra da deklaratu duena.
Haize-erroten eta eguzki-plaken ezarpen zabalarekin kezkatuta, populazioa "espekulazio energetiko" gisa kalifikatzen duen joera bati aurre egiten ari da.
Venezuelan dauden Askapena talde internazionalistaren brigadistekin hitz egin du ARGIAk, hauteskundeen osteko egoeraz eta etorkizunaz.
Carles Puigdemont erbestetik itzuli da Kataluniara zazpi urteren ondoren. Salvador Illaren inbestidura saiora joan baino lehen, Bartzelonako Garaipenaren Arkuan hitzaldi labur bat eman du milaka lagunen aurrean. Poliziak Puigdemont atxilotzeko agindua du, baina ez du lortu... [+]