Anjel Lertxundi: "Obabakoak eta gero nere burua kokatu behar izan diat"


2021eko uztailaren 23an
Zarata mediatikoz beteriko garai nahasiotan, merkatu logiketatik urrun eta irakurleengandik gertu dagoen kazetaritza beharrezkoa dela uste baduzu, ARGIA bultzatzera animatu nahi zaitugu. Geroz eta gehiago gara, jarrai dezagun txikitik eragiten.
Anjel Lertxundi idazleari elkarrizketa

«CARLA» NOBELA KALERATU: KOMIKIGILE BATEN ISTORIOAK
Anjel Lertxundi: "Obabakoak eta gero nere burua kokatu behar izan diat"
Asteasuarrarenari segida emanez, "Erein"ekoek literatura saileko ziento erdi batekoan plazaratua, "Carla", Anjel Lertxundik elaberri moldetan erditutako azken kumea; "10 urtez literatur teoria irakastetatik eta artegintza zein nere obrari buruzko erreflesiotatik jaioa".
Gortari izeneko komikilari bat dugu etengabeko borroka ihardunean dabilen komikilari heroia. "Ez nian idazle bat pertsonai bezala hartu nahi Bi arrazoi hituen, batetik komiki mundua ezaguna nuelako, eta dinak dituk".
Antzekotasunak bai, hala ere garbi bereizten ditu Lertxundik isladatzen duen eta berea den ihardunen planoak: "zaila da uztartze hori osatzea, oro hartze pertsonaiaren lan molde ez tajutu horren aurrean, esperimentatu nahi nian neureak ez diren bideetaz; nere bidea tonu lasai batetik zihoak. Bi plano zeudek, idaztearen abentura eta nobela berak kontatzen duen abentura, eromenarena eta batere eroa ez denarena».
Poetika berri baten aurrean
Bideak aipatuta, argi erakusten digu "Carla"k Lertxundiren ildo berria. "Teknikaren menderakuntza minimo batera ailegatuta, "Hamasei..." edo 'Tobacco days' batez ere, beste bide pertsonalagoari segitzea, "Aise..." eta "Urtero da aurten" desapertzibituan bezala, erabaki diat. Erraza ez omen den erabakia, "horretan duk idazleak bizi duen tentsioa: erantzun dagoen behar bati ala hire buruari, idazle bakoitzak superatu beharreko tentsioa. Ni hori bizitzen ihardun diat, beste batzu hori bizitzen ari diren bezala`.
«Artegintzak gratuitoa behar dik izan»
Lerratze pertsonalago honen arrazoia ez da bakarra batetik «Obabakoak» genuke, Lertxundiren ustez epoka bat isten duen nobela. "Horregatik nere burua kokatu behar izan diat, epoka horren barruan bait nengoen"; edo bestetik, berkolokatze iharduna bera, baita Ertaeuropako literatura irakurketek beregan txertaturiko gizonari buruzko erreflesioaldi sakonak ere. "Baina horrek bezainbat motibatzen nauena, euskara kontuan, matiza, gauzak zehezten ahalegintzea duk, eragindako hizkuntza degradazioaren kontra, azken batean literatura bait duk horren aurkako errefujio bakarra. Hala, ahalegin horietan gabiltzan neurrian hizkuntzari lagunduko zioagu. Gainontzean bai, historiak kontatu denborapasan".
Fikzioa eta errealitatearen arteko tenkari buruzko hausnarketa entsegua dugu nobela hau, bien arteko mugak ilun xamar aurkezten dizkigun elaberria. Era berean, Eros-aren eztenkadez josita –"tentsioa, ideal bat dagoenean oso inportantea duk tentsio erotikoa, areago prozesu hori indartzen duen aurreko amodio haustura baldin bazegok", arteari buruzko erreflesio sakon bat aurki dezakegu. Eromen batek igurtziriko arte pasadizoa. Dohaneko arte ideala litzateke hau, zeina amodioa bezala "benetakoa eta a-tope eman beharrekoa dena, aurrekoarekin mozteko gai eta errenuntzioz beteta. Diziplina eskatzen duena».
Gortari gure komikilariak horrela jokatu zuen: aitzinako lan eta bizimoldeekin hautsi eta zintzo eta 'dohainez' ahaleginetan ihardun. Ondorioa ordea: eromena, akabera. Horretan ere kausitu dugu "artegintzak gratuitoa behar dik izan" aldarrikatzen duen Lertxundi molde eta berrikuntza ahaleginetan ("ahaleginak berak soilik ere merezi dik`). Ondorioa berriz, ikustekoa.
JOXAN OIZ
51


GaiezKulturaArgitalgintArgitalpenaLiburuakTextu libur
GaiezKulturaLiteraturaArgitalpenaNarratiba
GaiezKulturaLiteraturaIdazleakLERTXUNDI2
PertsonaiazLERTXUNDI2
EgileezOIZ1Kultura

Azkenak
Funtsezkoa jendea da

Mundu-mailan antifeministak eta arrazistak diren gorroto-diskurtsoak larriki areagotzen ari diren testuinguruan bizi gara. Mundu zabalean sare sozialek zein agenda
politikoek txertatzen dituzte eskuin-muturreko narratibak. Arrazismoa eta antifeminismoa tokian tokiko... [+]


Lanbroa

Askotan gertatu izan zait etxetik lanbroari so egon ostean, blai bukatuko dudala jakin arren, aterkirik ez hartzea. Zergatik ote? Beharbada, aterkia hartzeko gogorik eza? Beharbada, bustiko ez naizen itxaropena? Kontuak kontu, ondorioa beti berbera izan da. Esaerak dio, euri... [+]


Euskaraz bizitzeko, Euskararen Errepublika

Gogoan daukat, 16 urterekin, Bergarako epaitegi aurrean egindako euskararen aldeko elkarretaratze batean identifikatu ninduela Ertzaintzak lehen aldiz. Euskal Herrian epaitegiak euskalduntzeko aldarria zilegi zela pentsatzen genuen, baina, orduan ere, faltako zen baimenen bat,... [+]


2024-11-22 | Estitxu Eizagirre
Amillubi proiektuak lehen urtea ospatuko du abenduaren 1ean

Zestoako Iraeta auzoko Amilibia baserria eta lurra kolektibizatzeko 100.000 euro batzea falta du Amillubi proiektuak, lehen urte honetan 290.000 euro eskuratu baititu. Biolurrek abiatutako proiektu agroekologiko honek dagoeneko jarri du lurra martxan, sektorearen beharrei... [+]


Gazako %36 guztiz suntsitu dute, base militarrekin lurraldearen kontrola segurtatzeko

Forensic Architecture erakundearen ondorioetakoa da hori, ikusita Israelgo Armadak nola antolatu duen Gazaren egungo kontrola. Suntsiketa maila hori bakarrik litzateke Gazaren kontrola segurtatzeko, zeren eta, berez, txikitze maila askoz handiagoa da lurraldearen gainerako... [+]


2024-11-22 | Andoni Burguete
Etekin egarriak itotzen duenean

Tanta hotzak Valentzian eragindako hondamendiak irudi lazgarriak utzi dizkigu; batetik, izan dituen berehalako ondorioengatik, eta, bestetik, nolako etorkizuna datorkigun aurreratu digulako: halako fenomeno klimatiko muturrekoak gero eta ugariagoak eta larriagoak izango direla,... [+]


Planifikatzen ez duen Nafarroako Energia Planaren kontra alegatu dugu

Nafarroako Energia Planaren eguneraketa oharkabean igaro da. Nafarroako Gobernuak jendaurrean jarri zuen, eta, alegazioak aurkezteko epea amaituta, gobernuko arduradun bakar batek ere ez digu azaldu herritarroi zertan oinarritzen diren bere proposamenak.

Gobernuak aurkeztu... [+]


2024-11-22 | ARGIA
Languneko zuzendari Lohitzune Txarola
“Hizkuntza gutxituen pisu ekonomiko eta estrategikoa aldarrikatu nahi du Langunek”

Azaroaren 26an eta 27an, Langune Euskal Herriko Hizkuntza Industrien Elkarteak eta FUEN Federal Union of European Nationalities erakundeak antolatuta, ‘Hizkuntzen irabazia. Benefits of language industry in the economy’ kongresua egingo da Donostiako Kursaalean. Han... [+]


2024-11-22 | Estitxu Eizagirre
Biriatuko Arbolaren Besta hemen da

Azaroaren 23an egingo dute tokiko arbola, fruitondo eta landare ekoizleen azoka. Horrez gain, egitarau oso indartsua prestatu dute 22 arratsaldetik hasita 23 iluntzera arte: bioaniztasunari buruzko mahai-ingurua, sagarrari buruzko mintzaldia, "Nor dabil basoan?"... [+]


Euskarazko testuak ahots bihurtzen dituen patrikako gailu inteligentea merkaturatu dute

Lup izeneko gailuak testuak ahots bihurtzen ditu adimen artifizialari esker. Hainbat hizkuntza bihurtzeko gaitasuna dauka. Teknologia gutxiko gailua da, hain zuzen aurrerapen teknologikoetatik urrun dagoen jendeari balio diezaion. Ikusmen arazoak dituztenentzat sortu eta... [+]


2024-11-22 | Antxeta Irratia
“Feministon aurkako oldarraldia” gelditzeko indarrak batu dituzte Lizuniagan

Udan izandako indarkeria kasuen gorakada batetik, eta hainbat gizonezkok mugimendu feministak antolaturiko ekitaldiak boikotatu dituztela bestetik, Bortziriak, Xareta, Azkain, Bertizarana, Malerreka eta Baztango mugimendu feministek, erakunde publikoen konpromiso irmoa exijitu... [+]


2024-11-22 | Gedar
Espainiako Gobernuak ez ditu harremanak apurtu Elbit Systems armagintza-enpresa sionistarekin

Espainiako Defentsa Ministerioaren 6 milioi euroko esleipen publikoak jaso ditu aurten enpresak. Margarita Robles ministroaren arabera, urriaren 7tik ez diote "armarik saldu edo erosi Israelgo Estatuari", baina indarrean zeuden kontratuei eutsi diete. Elbit Systemsek... [+]


2024-11-22 | Joan Mari Beloki
Errusofobia lehen eta orain (II)

Sobietar Batasuna desagertu zenetik errusofobia handituz joan da. NBEko Segurtasun Kontseiluaren 2002ko segurtasun kontzeptua oso argia da, eta planetaren segurtasun eta egonkortasunak AEBei erronka egiteko asmorik ez duen estatuen menpe egon behar dutela adierazten du. AEBei... [+]


Eguneraketa berriak daude