JOSEBA INTXAUSTI
Historiako ikasketak egina, Jakin eta UZEI-n aritu da beti Joseba Intxausti, bilduma eta liburuetan sartuta bezala zuzendaritza hartuta aparatoak martxan jartzen. Jaurlaritzarentzat "Euskal Hitz" erakusketa eramaten ari da egun, eta bere oso gustoko lanari jarraikiz, munduko hizkuntza nagusienen historia soziala ikertzen. Euskararen aholku batzordeko partaide, gai askoren bilgune bilakatzen da Joseba Intxausti.
Hala ere, Iraultzak hizkuntzarekiko izan zituen jokabideetan bi fase oso desberdin antzematen ditugu: bata, iraultza libertate giro bezala ulertuta, jendeak politikan parte hartzen du, herrietan jendea biltzen da, Parisetik nahi da jendeak gauzak eztabaidatzea, eta tokien tokiko hizkuntzek bere lekua hartzen dute; gainera beharrezkoa gertatzen da hizkuntzekin kontatu beharra. Baina domina horrek beste aurpegia ere bazeukan: Pariseko aginteak eleaniztasun horrekin jendearekiko kontrola galdu egiten zuen, edo arrisku hori ikusten zen, eta batez ere kanpotik erasoak etorri zirenean, Konbentzioaren gerratea eta barruko matxidanak, Landeetan, Bretainian... jendea bildurtu egiten da eta behar da kontrol ideologiko garbia eduki.
Orduan Jacobinismoak posturarik gogorrenak agertzen ditu eta Iraultzaren barruan sortuta dagoen halako federalismo linguistiko bat egiten da. Federalismo linguistiko honek bere formulazioak izan zituen garai hartako eztabaidetan, batez ere, exagonoaren barruan zeuden hizkuntzen barruan behin baino gehiagotan berezi ziren euskalkiak zirenak eta besteak; baina ia 92tik hasita badago korronte bat nagusituz joango dena eta erabat hegemonikoa gertatuko dena 94an, hau da iraultzaren bihurgune nagusi batean hain zuzen, eta hor egingo dira eztabaida guztiak, non posible izango den federalismo linguistikoa eta zentralismo frantseszale linguistikoa.
Guzti honen ejekuzio politikoa askoz ere geldiago egingo da hala ere, batez ere Iraultzatik jaiotako gizarte kontrolerako aparatuak ez daudelako oraindik aski eginak, hau da, Iraultzatik datorren burgesiak ez dio eskolagintzari halako lehentasun ikaragarririk emango hasera batean, eta ondorioz ezin izango du aski indartu aparatua hizkuntza ezarri dadin exagono osoan. Hor parentesi bat irekiko da baina proiektua ez da aldatuko, ze proiektuak ez du Frantzian aurrerantzean benetako objezio instituzionalik izango. Alde horretatik hori ontzat emanda geratzen den zerbait da eta Frantziaren aurpegi linguistikoa, edo geolinguistikoa, guztiz aldatuko da iraultzaren politikaren ondorioz, handik 80 urtetara bada ere.
Hala ere, uste dut, iruditzen zait, momentu honetan dezente galtzen ari dela elkarrizketarako jarrera. Girotze bat egon zen orain dela urte t'erdi urte pare bat, eta orain aldiz erabat zitaltzen ari da giroa; oso ekibokazio larria iruditzen zait noski, eta ekibokazioa iruditzen zait ze gure momentuan, azken 20 urteotako euskararen eztabaidek aurrera egiteko lagundu badute ere galera haundiak ekarri bait dituzte. Orain dela 5 edo 6 urte UZEI-ren inguruan egon zen eztabaida argigarri izango zen denbora batean baina neretzat denbora galgarria ere, eta momentu honetako eztabaidak ere esango nuke modu beretsuan daudela.
Horrekin batera birplanteatzen dugunean ea egin behar dugun Frantziako unibertsitateak ematen duen historiografiaren parametroen barruan hala espainiako unibensitatean historia akademikoki onartua dagoen hildoari jarraikiz edota libertatea aukeratzen dugunean geurearentzat.
Mundu-mailan antifeministak eta arrazistak diren gorroto-diskurtsoak larriki areagotzen ari diren testuinguruan bizi gara. Mundu zabalean sare sozialek zein agenda
politikoek txertatzen dituzte eskuin-muturreko narratibak. Arrazismoa eta antifeminismoa tokian tokiko... [+]
Askotan gertatu izan zait etxetik lanbroari so egon ostean, blai bukatuko dudala jakin arren, aterkirik ez hartzea. Zergatik ote? Beharbada, aterkia hartzeko gogorik eza? Beharbada, bustiko ez naizen itxaropena? Kontuak kontu, ondorioa beti berbera izan da. Esaerak dio, euri... [+]
Gogoan daukat, 16 urterekin, Bergarako epaitegi aurrean egindako euskararen aldeko elkarretaratze batean identifikatu ninduela Ertzaintzak lehen aldiz. Euskal Herrian epaitegiak euskalduntzeko aldarria zilegi zela pentsatzen genuen, baina, orduan ere, faltako zen baimenen bat,... [+]
Zestoako Iraeta auzoko Amilibia baserria eta lurra kolektibizatzeko 100.000 euro batzea falta du Amillubi proiektuak, lehen urte honetan 290.000 euro eskuratu baititu. Biolurrek abiatutako proiektu agroekologiko honek dagoeneko jarri du lurra martxan, sektorearen beharrei... [+]
Forensic Architecture erakundearen ondorioetakoa da hori, ikusita Israelgo Armadak nola antolatu duen Gazaren egungo kontrola. Suntsiketa maila hori bakarrik litzateke Gazaren kontrola segurtatzeko, zeren eta, berez, txikitze maila askoz handiagoa da lurraldearen gainerako... [+]
Tanta hotzak Valentzian eragindako hondamendiak irudi lazgarriak utzi dizkigu; batetik, izan dituen berehalako ondorioengatik, eta, bestetik, nolako etorkizuna datorkigun aurreratu digulako: halako fenomeno klimatiko muturrekoak gero eta ugariagoak eta larriagoak izango direla,... [+]
Nafarroako Energia Planaren eguneraketa oharkabean igaro da. Nafarroako Gobernuak jendaurrean jarri zuen, eta, alegazioak aurkezteko epea amaituta, gobernuko arduradun bakar batek ere ez digu azaldu herritarroi zertan oinarritzen diren bere proposamenak.
Gobernuak aurkeztu... [+]
Azaroaren 26an eta 27an, Langune Euskal Herriko Hizkuntza Industrien Elkarteak eta FUEN Federal Union of European Nationalities erakundeak antolatuta, ‘Hizkuntzen irabazia. Benefits of language industry in the economy’ kongresua egingo da Donostiako Kursaalean. Han... [+]
Azaroaren 23an egingo dute tokiko arbola, fruitondo eta landare ekoizleen azoka. Horrez gain, egitarau oso indartsua prestatu dute 22 arratsaldetik hasita 23 iluntzera arte: bioaniztasunari buruzko mahai-ingurua, sagarrari buruzko mintzaldia, "Nor dabil basoan?"... [+]
Lup izeneko gailuak testuak ahots bihurtzen ditu adimen artifizialari esker. Hainbat hizkuntza bihurtzeko gaitasuna dauka. Teknologia gutxiko gailua da, hain zuzen aurrerapen teknologikoetatik urrun dagoen jendeari balio diezaion. Ikusmen arazoak dituztenentzat sortu eta... [+]
Udan izandako indarkeria kasuen gorakada batetik, eta hainbat gizonezkok mugimendu feministak antolaturiko ekitaldiak boikotatu dituztela bestetik, Bortziriak, Xareta, Azkain, Bertizarana, Malerreka eta Baztango mugimendu feministek, erakunde publikoen konpromiso irmoa exijitu... [+]
Espainiako Defentsa Ministerioaren 6 milioi euroko esleipen publikoak jaso ditu aurten enpresak. Margarita Robles ministroaren arabera, urriaren 7tik ez diote "armarik saldu edo erosi Israelgo Estatuari", baina indarrean zeuden kontratuei eutsi diete. Elbit Systemsek... [+]
Sobietar Batasuna desagertu zenetik errusofobia handituz joan da. NBEko Segurtasun Kontseiluaren 2002ko segurtasun kontzeptua oso argia da, eta planetaren segurtasun eta egonkortasunak AEBei erronka egiteko asmorik ez duen estatuen menpe egon behar dutela adierazten du. AEBei... [+]