Anton Reixa: "Literaturaz ernegatuta, errebulsibo bezala ekin nion musikari"


2021eko uztailaren 23an
"Os Resentidos" musika taldeko Anton Reixari elkarrizketa.

URTEAREN AMAIERA ARTE BESTE DISKORIK EZ; BITARTEAN BIDEO-LIBURU BAT KALERATUKO DU
Anton Reixa: "Literaturaz ernegatuta, errebulsibo bezala ekin nion musikari"
Donostian burututako Autodeterminazioaren aldeko kontzertuan jotzera etorri zen "Os Resentidos" galiziar taldea. Aukera aproposa suertatu zen guretzat taldeko buru bezala agertzen den Anton Reixa kantari, idazle eta bideogilearekin solastatzeko.
Martxoak 11, ilunabarra. Anoetako kiroldegiko aldagela. Anton Reixa irrifartsu. Edozein galderari erantzuteko prest. Baina taulara ateratzeko ere desiratzen. "Xabier Montoia entzun behar dut kantatzen" aipatzen digu, "asko gustatzen zaizkit M-ak". Os Resentidos-en jokaldiko azken kanturako eszenara gonbidatuko zuen gero, galegoz eskaini zuen Kortatu-ren "Kolpez Kolpe"ko koroak egiteko. Reixa berak itzuli ditu galegora irandarren letrak.
Vigotarra da. "Portugaldik 30 kilometrotara dagoen Vigokoa naiz, bai". Lider nortasuna agerian. Sormenerako arra gibel eta giltzurrunetan jira biraka. Gaztetandik idazten zuen. Filologia galegoko ikasketak ondoren.
A.REIXA.–Badakizu, ume gilipollas samarra izan nintzen, nota onak ateratzen dituen horietakoa. Baina zentzudunago bilakatu nintzelarik, uko egin nion bide intelektualari eta holakoei, batez ere kritika literarioarekiko amorrazioagatik. Utzi egin nuen unibertsitatea, almazen batetan lanean hasteko.
ARGIA.–"Rompente" sortu zen.
A. R. - "Rompente", bai, 1976an. Komando bat zen, aktibismo hutsa. Denbora gehiago pasatzen genuen poesiak idazten baino errezitalak eta publikazio objetuak prestatzen. Etxe diskografiko independienteen moduko editorial bat zen. Dirua arriskatu genuen eta porrot egin zuen. Baina poesia eszenan jartzea izan zen kontua, poesia musikarekin, diseinu grafikoarekin eta abarrekin kontaktuan jartzea; azken batean, poesia benetan den horretara berriro ekartzea: musikara, musika bait da poesia okzidentalaren iturburua. Barrikada bat eraiki genuen literaturan. Gero argitaletxe komertzialetan kaleratzeko beste erremediorik ez genuen eduki. (Gogoratu, esate baterako, "Historia do Rock and Roll" liburua, bertako zenbait pasarte Ttu-Ttuá aldizkariak euskaratuak).
A.–Orain nola daude literatur kontuak Galizan?
A.R.–Nere poeta kolegek gero eta antza gehiago daukate beren agureekin. Poetak pesebrista galantak dira, paregabeak lore-joko, literatur sariketa eta beken tranpa horretara egokitzeko. Leku guztietan gertatzen da, baina hura ttikia da eta gehiago igartzen da. Poetek batak bestearentzako idazten dute, batak besteari bizitzen laguntzeko. Zeharo alaiki eman dute amore. Ni horregatik sartu naiz kantante. Ez naiz poesiaz ahaztu, baina gustorako nago kantante bezala poeta baino.
A.–Egia al da berriro publikatuko duzula?
A.R.–Formula berri bat bilatu dut: bideo-liburu formatoa. Liburu bat eta bideo kaseta elkarrekin bat datozela, eta bakoitzak bere aldetik funtziona dezakeela. Batzuk leporatu eta besteek laudatu didaten gauza da, hain zuzen, idazten ditudanak neronek esaten ditudanean daudela ongi, ahotsa jarri eta neure burua ikustera ematen dudanean. Orduan, zer hobeto bideo-liburua baino? Horrela, poeta clowner baten tankeran, poetaren pailaso fazetan. ("Ringo Rango" izango omen du izenburutzat. Orain arte soltean argitara eman dituen testuen bilduma. Gero narrazio liburu bat ere ba omen dauka, beranduagorako).
A.–Literaturaz 'aspertuta' ekin zenion orduan musikari.
A.R.–Musikari errebulsibo bezala ekin nion. Begira, literatur irakaslea nintzen. Baina gizarte literario eta akademikoaz ernegatuta musika taldea osatzea pentsatu nuen. 1982-83 urteen artean izan zen. Pretentsiorik gabe, baina era berean ezin ase eta jo eta ke. Taldea 25 urte nituela sortu zen. Sting ere 25 urtekin hasi zen! Ai!, nere maisua! Tira, ba hori, entseiatu eta entseiatu, konposatu eta konposatu. Berehala bildu genituen 24 kantu. Bi urteren buruan joango ginen Portugalera grabatzera. Konpainia diskografikoak dirua eman zigun nahi genuen bezala xahutzeko. Lisboara joatea erabaki nuen, batez ere Lisboan 15 egun pasatzeko gogoa nuelako.
A.–Eta segidan ia disko bat urte bakoitzeko. Lau elepe dagoeneko. Lan asko egiten duzue.
A.R.–Ez dakit, musika talde bat horretarako dago, ezta?, kantuak egiteko. Dena den aurtengoa pasatzen utzi eta urtearen amaiera arte itxarongo dugu hurrengo diskoa ateratzeko. Begira, musika eta ez da literatura bezala. Literaturan, idazleen arazo larri bat zera da, ez daukatela eszesoaren zentzua. Idatzi, asko idatzi behar da, baina ez indiskriminatuki argitaratu. Musikan ez da horrenbeste gertatzen. Mediatizatuagoa (industria handiagoa) dagoen neurrian, kantitatearen eta kalitatearen arteko oreka dexente pareko gertatu ohi da orohar.
A–"Os Resentidos" hasieratik resentido eta minduen aldeko talde izaten jarraitzen du.
A.R.–Bai, bai. Noski. Egia absolutorik ez daukagu. Hobe da halakorik ez ukaitea. Baina gauza batzu argi daude: beti dakigu non dagoen miseria, esplotazioa, edozelango zapalkuntza. Eta hori da tapatu eta ezkutatu behar ez dena. Nik ez nuke jakingo sioux-en alde zer egin, badakit ordea sioux-etaz hitz egin behar dudala. Ez dakit ezta ere zer egin Galiziarekin, baina badakit nere herriaz hitz egin behar dudala. Han bizi bait naiz. Hori bera gertatzen zait euskadirekin. Ez dut oso ongi konprenitzen eta ez dut uste ulertzera sekula helduko naizenik, baina hala eta guztiz herri lagun bat bezala sentitzen dugu. Desberdintasunekiko kultoa aberasgarria da eta garrantzitsua da hori azalera ateratzea.
A.- Zenbait aldaketa politiko gertatzen ari da gainera Galizan.
A.R.- Ari da bai. Ezker nazionalismoa hala ere trakestua bezala dago. Urteak dira jendea benetan pentsatzen jarri ez dela. Politika gehiegi egiten da, sortu diren siglen mantentzean gehiegi pentsatzen da. Eta orduan gauza kuriosoak gertatzen dira. Esate baterako, Bloque Nacionalista setati dabil; eskuin nazionalismorik ez dagoenez, ba, badirudi euren prolema bihurtu dela hori asmatzea; eta ondorioz gertatzen dira gertatzen direnak: Barreiros bezalako bat laguntzea, politiko eskuindar bat azken finean. Edo Esquerra Calega, hango Euskadiko Ezkerra: galegoozko PSOE izan behar duela egoskortuta. Exercitoa ere Euskadiko imitazione baten gisan sortu da. Jakina, Estatuaren bortizkeria ebidentzian jartzeko, aparatu informatibo eta koherzitiboari aurre egiteko... Baina ez dakit gauzak ongi pentsatu diren. Urteak dira jendea benetan pentsatzen jarri ez dela.
A.– Ez zara lusista (galego hizkuntzaren standarizatzeko portugesera zalea), baina zer gertatzen zaizu Portugalekin.
A.R.–Begira, guk ez dau kagu ez Nafarroa ez Iparralderik. Eta denok dakigu Nafarroaz eta Iparraldeaz mintzo ez den euskalduna mal-vasco bat dela. Ba Galizarekiko, neretzat Portugaleko ipar aldea horixe litzateke, Hegoaldeko Galiza. Hor, alde batetik, oinarri historikoa dago, baina bada beste zerbait gehiago ere. Vigon, adibidez, badago halako lusofobia arrazista bat. Zera pentsatzen da, Vigora ailegatzen diren portugaldarrak putak, makarrak, fianbreraz gainezka txangoan etortzen diren bazter zikintzaileak, jardin eta parkeetako inbasoreak eta turista pobreak direla.
Portugesa kursiaren sinonimoa da. Kolore nabar eta biziak gustatzen zaizkizula eta abar. Eta ni resentido bat naizenez, ba jakina, ni portuges bat naiz. 'Hi nor haiz?'; ba orduan 'Ni portugesa nauk'. "Os Resentidos" gara.
GORKA ARRESE
60-61


GaiezKulturaMusikaMusika modeTaldeakOS RESENTID
PertsonaiazREIXA1
EgileezARRESE1Kultura

Azkenak
LAB: “Klase elkartasunaren oinarrizko printzipioa da langile migranteei harrera egitea”

Botere sindikalaren inguruko bigarren azterlana argitaratu du Ipar Hegoa fundazioak. 2016an argitaratu zuen lehena eta, beraz, orain 2016 eta 2023 arteko eboluzioa ikus daiteke. Ondorio nagusien berri emateko prentsa agerraldia egin dute ostiral honetan LABeko koordinatzaile... [+]


2025-01-03 | Leire Ibar
Etxegabetzeko arriskuan daude bi familia Burlatan

Burlatan, Nafarroan, bi familia euren etxeetatik kaleratuak izateko arriskuan daude. Iruñerriko Etxebizitza Sindikatu Sozialistak azaldu duenez, familia bat putre-funts batek bota nahi du, alokairu kontratua berritzea ukatu diolako; beste familia, berriz, etxejabeak bota... [+]


WordPress-en formularioak sortzeko Ninja Forms plugina euskaratu du Iametzak

WordPress-en formularioak sortzeko Ninja Forms pluginaren euskaratzea utzita zegoela ikusita, Iametzak bere gain hartu du itzulpena eguneratzeko lana.


Analisia
2025ean etxebizitza zer?

Urte berria hasi dugu, baina etxebizitza arazo oso potoloa bihurtu zaigula aspaldi honetan, hori ez da berria. Hala ere, azkenaldian zabaldu diren datuak ikusita, 2025a mugarri bat markatzekotan dela esan daiteke, eta iragar ezinak diren ondorio sozial eta politikoak antzeman... [+]


Boli Kosta: Frantziako armada kanporatzen duen zazpigarren estatu afrikarra

Joan den asteartean, hilaren 31n, Boli Kostako presidente Alassane Ouattarak iragarri zuen bertan behera utziko zituela Frantziarekiko harreman militarrak. Horren ondorioz, datozen asteetan 1.000 bat soldadu frantses atera beharko dira herrialdetik.


2025-01-03 | Leire Ibar
2025etik aurrera, Hego Euskal Herrian alokairuak gehienez %2,2 igoko dira berritzean

Espainiako Estatistika Institutuak erreferentziazko indize berria argitaratu du urtarrilaren 2an. Horren arabera, alokairuen prezioak gehienez %2,2 garestitu ahalko dira urtean. Indize hau 2023ko maiatzaren 25ean indarrean sartu zen Etxebizitza Legearen ondorio da, eta data... [+]


2025-01-03 | Gedar
Pertsona afroamerikar bat kolpeka erail dute kartzelariek AEBetako espetxe batean

Hiru funtzionariok jipoitu zuten Robert Brooks, eskuak bizkarrera lotuta zituela. Hurrengo egunean hil zen, eta autopsiak dio asfixia izan zela heriotzaren kausa.


2025-01-03 | ARGIA
Surf irakasle batentzat 85 urteko kartzela zigor-eskaera, adin txikikoei sexu gehiegikeriak egiteagatik

Gipuzkoako Fiskaltzaren ustez, 40 urteko irakasle hondarribiarrak 9 eta 17 urte arteko hamaika adin txikikori sexu gehiegikeriak egin zizkien 2011 eta 2021 urte artean. 2021ean kartzelatu zuten, bere sei ikaslek salaketa jarri eta gero.


2025-01-03 | Jon Torner Zabala
Espainiako Pilota Federazioa
“Eskura dauzkagun lege-erreminta guztiak baliatuko ditugu Espainiaren eskubideak babesteko”

Askok espero zuen moduan, Nazioarteko Pilota Federazioak Euskadikoa onartu ostean eskubide osoko kide gisa, Espainiako kirol-erakunde, alderdi politiko edota hedabideek erabakiaren aurkako oldarraldia hasi dute, nork beretik presioa eginez. Ostegunean, Espainiako Pilota... [+]


Euskararen kontrako oldarraldia salatzeko pintaketak egin dituzte epaitegietan eta CCOO eta UGTren egoitzetan

Baionako eta Donostiako epaitegiak margotu ostean, ostegun gauean Eibarko epaitegian pintaketa egin dute zenbait ekintzailek. "Oldarraldia gelditu" idatzi dute eta pintura berdea jaurti diote eraikinari. Abenduan, CCOO sindikatuaren egoitza ugari margotu dituzte, baita... [+]


Segi dezala akelarre antifaxistak

FERMIN MUGURUZA  40. URTEURRENA
Noiz: abenduaren 21ean.
Non: Bilbo Arenan.

-------------------------------------------

Urtero janzten da festa giroz Bilbo abenduaren 21ean. Sagardoa eta taloa protagonista, San Tomas eguneko azoka eguna da. Aurten, gainera,... [+]


Zunda bat Eguzkitik inoizko gertuen igaro da, arrakastaz

NASAren Parker zunda 6,1 milioi kilometroko distantziara arte gerturatu da Eguzkiaren azalera, bere misioaren lehen gerturatzean. Hala, Eguzkitik inoizko gertuen egon den objeku artifiziala bilakatu da. 692.000 kilometro orduko abiaduran igaro da, eta jasotako datuak funtsezkoak... [+]


Kultur transmisioa feminismotik zikloa izanen dute asteburuan Beran

Goldatz talde feministak antolatua, ortziralean, urtarrilaren 3an, Jantzari dokumentala proiektatuko dute Beralandetan (17:30ean) eta biharamunean, urtarrilaren 4an, Berako bestetako tradizioak aztergai izanen dituzte Maggie Bullen antropologoarekin leku berean (10:30).


Eguneraketa berriak daude