Mattin eta Morau: "Aurreritzi gehiegi daude komikia eta bere inguruarekiko"


2021eko uztailaren 27an
Mattin eta Morau, komiki egileei elkarrizketa

«BOKARTA» PERTSONAIAREN EGILEEKIN SOLASTATU GARA BERE SORRERAREN BIGARREN URTEA BETETZEAR DAGOELA
Mattin eta Morau: "Aurreritzi gehiegi daude komikia eta bere inguruarekiko"
ARGIAko komikizaleek ezagutzen duten "Bokarta" ikertzaile traketsaren egileak ditugu Mattin eta Morau, bi komiki jale amorratu. Hernanin lotu ginen eurekin solasean, Bokarta bera ere biekin batera agertu zitzaigula artean: bi metrotako gizon puska gabardina baten barruan.
Bai Morauk (gidoiegilea) bai Mattinek (marrazkilaria), "biziogatik hasi ginen" garbi bota ziguten lehenik eta behin, beren zaletasunaren nondik norakoa galdetzerakoan. Morauk hain zuzen,
"badakizu komikiak irakurtzen dituzu, a mogollon, eta. poliki poliki hasten zara mundu hori ezagutzen eta maitatzen nolabait ere. Gidoietan eta, istorio txikiren bat ez ezik 'Bokarta' izan da nere lehen gidoia". Mattinen esperientzia, berriz: betidanik, ez dakit noizdanik, dibujatzen aritu naiz, dibujatzen eta dibujatzen, komiki pila bat irakurriz eta toki askotara ene marrazkiak bidaltzen. Ikasketak eta? batere ez, teknika libururen bat eta kitto. Komikia gustatzen zaion dibujantea naiz..
Auxtin Ibarrola Lekunberri, Bokarta, ikertzaile pribatuaren pasadizuak 1987. urteko iralean hasi ziren ARGIAko TXT komiki orrialdetan plazaratzen. Eta apirilaren 3ko data daraman 1.193. alean ezagutuko genituen, aurrerago, Mattinen trazo berriak.
"Iñaki Bakedanok, hasierako marrazkilariak, utzi egin behar izan zuen eta berri baten bila hasi nintzen" dio Morauk, "eta azkenean 'elementu' hau aurkitu nuelarik".
Asteroko tira bikoitza
Bokarta tira berari eutsiz, bere gorabeherak kontatu zizkiguten.
"Tira horrek oso dinamika berezia eskatzen du, ez da orrialde oso bat egitea bezala, beti zerbait kontatzen ihardun behar ezin duzu akzioa geldirik utzi hurrengo tirarako–suspentsea lortzekotan ez bada–. Ekintza, umorea, txistea sartu behar, eta horrek teknika berezia eskatzen du".
Izan ere komikeru pare honen xedea horixe litzateke, atal bakoitza autonomoa izan dadila.
Nahiz eta pertsonaiaren bilakaeraz konsziente izan ez, beren burua erdibidean ikusten dute, eredu finko bati heltzeko oraindik:
"gauzak ezin daitezke prezipitatu, azken batean, printzipiante batzu gara, prolemak ere badaude: noiz biltzen garen, nola ibili behar dugun gidoiak eta marrazkiak elkarri pasatzeko, zenbat lan egin dezakegun, etab. Hala ere, gure erritmoa segituz, poliki poliki, nik uste ondo goazela".
"Pertsonaia pertsona bat bihurtu"
Mattinek aipatutako helburua dutelarik, eta pertsonaiak berak arestian aditzera emandako erritmo dinamikoa baldintzatzen duela argi edukita, Bokarta "jenero beltzaren parodia moduko zerbait" genuke. Gidoilariaren ustez, bigarren mailako pertsonaiak ere garrantzi handikoak dira
alde batetik agertzen dutelako nolako bizimodua daraman Bokartak, eta bestetik, Bokartari kontrapuntua jartzen diotelako; horrela konplementazio harreman horietatik, Super-Ertzaina bezalakoek sortzen dit, horien konbinaketaz bilatzen ditala txisteak, desdramatizazioa. Oso zaila baita, pertsonaia bakarrik, ingururik gabe, aurrera eramatea.
"Bokarta beti errealitatearen mugan dago"
eta Bokartaren istorioek nolabaiteko errealitatearekiko loturarik badutela esaterik badago. Adin guztietako jendeari zuzenduta dauden istoriak
"jenero beltzeko bezain kañeroak"
ezin izan baldin badute ere, soma ditzakegu absurdoaren galbahetik filtratutako umorezko pasadizu garratz-alegerak.
Egungo joera desberdinak
Hernaniko 'Molotoff' irratiko Corto Seltza irratsaioaren inguruan bildutako komikizale taldeari –non gure heroiak ezagutu zute elkar– eta sortutako mugimenduak eman diezaiekete perspektibari esker, Hego Euskal Herriko komikiaren joerak hiriburuka desberdintzen ahal duela pentsatzen dute.
"Gasteizen modernoak daude (A. Ortega eta), línea clarakoak; Iruñea aldean berriz, underground esajeratu bat (Murillo, Simonides, TMOkoak...), oso kañeroak; Bilbon, bi fantzine ditugu 'komikalia' eta 'Apurtu', azken hau komik radical vasco moduko bat; eta Donostian, a la francesazko abentura istoriozaleak, marrazkilari finkatuak, kategoriakoak (Berzosa, Harriet, Redondo...). Aken hauek vbeste maila batetan dagoen jendea da, bai profesionaltasunaren aldetik, bai gaien aldetik".;
Profesional mailako komikigintza aldebat, errepasu eginez gero gure solaskideek Napartheid fantzineari derizkiote saiorik interesanteena, euskararekiko konpromezua eta komikia uztartuz
"oso esperientzi polita". "TMO ere bai esperientzia moduan kristorena da, kasik aldizkari baten maila duelarik. Gainera, jendearenganako lotura saiatu dira lortzen eta eskuratu dute; tabernak distribuzio kanal moduan erabiliz. Hori da inportanteena".
Beste adibide gisa:
"Ondarru aldean, 'Clobo'kock edota Ceroikaldeko jendea 'Kultur Txou' elkartearen inguruan, asko mugitzen ari dira. Jendearen zaletasuna ere areagotzen ari da eta nabari da nola halako oinarrizko mugimendu bat, herrietan, irrati libreetan... Interes bat badago"
Komikigintza
"arte autonomo bezala kontsideratzea" aldarrikatzen du Mattinek. Horrela "zinema edo musikarekin bezala joera ezberdinak aurkitu ahal izango ditugu".
Tendentzia eta jarrera auzi horri bagagozkio, konpromezu gabeko posizionamenduak Donostia eta Gasteizen lirateke nagusi, nahiz eta egunetik egunera lotzen ari zaion koupromezu horri. Esaterako, errealitate sozialari atxikimendu handiena azaltzen duena 'Apurtu' fantzine bilbotarra genuke"inguruak asko markatutakoau, Oreretan sortu berria den taldea ere bai, edota 'Napartheid' bera.
"Nolabait hortan gauzatu da aldaketa, marrazkilari babartiaren irudia pixkat urtu dela". "Egitura sendo bat behar du komikigintzak topatu, aldizkari bat alegia, baina ez 'HabeKomik' bezalako txapuza bat"
zeinak aipatutako tendentzi atomizazioa batuko lukeen, eta zirkuito berri hauetako komikigintzaren garapena jasoko. "Agian pixkat itxoin beharbo da oinarrizko mugimendu horrek forma har dezan".
Komikia euskaraz
Euskal Herrian ederki asko nabarmentzen ahal dira hiru komiki joera multzo nagusi: 'komik vasco' delakoa, 'bande dessinée basque' eta euskal komikia hirugarrenez, euskaraz egiten den komikia hain zuzen, urria bada ere bilakaera enbrionario batetan legokena
"izan ere Euskadin gauzak horrela egin dira beti, musikan bezala, gutxina gutxina. Ez da boom bat gaur egungoa, prozesu bat baizik". Jende ona asko dagoela uste dute"baina prolema betikoa da, ez dago publikatzeko aukerarik eta jendeak etsi egiten du. Komiki onak berriz, eginez sortzen dira.
Arazo handienetakoa ordea, jendearen komikiarekiko aurreritzietan omen dago.
"Jendeak pentsatzen du komikia haurrentzako zerbait dela, edota biolentziaz, matxismoaz eta sexuaz gorritutako zeozer. Jendearen bila joan behar da komibia zer den ezagutarazteko eta eritzi horiek aldatzeko: herrieteko erakusketez, lekuan lekuko informazioz"
Komikiak literatura edo zinemarekiko ez duela inbidiarik izan behar adierazi eta gero, frantses eta espainiar estatuetako komikigintzen arteko sima sakona komentatu ziguten.
"Espainako errebisten industria 'circulo uicioso' batetan sostengatzen da, beti bere egoera penagarriaz kexatuz, baina horren konponbideetan sartu gabe. Nahiago dute minoria bat alimentatzea, jakinez, gero minoria horrek ordoinduko duela ordaindu beharrekoa".
JOXEAN OIZ
Morou eta Mattinek kerriatu egin behar izan zuten Bokarta, nekatuta omen zegoen eta egun hartan.
50-51


GaiezKulturaArteaKomikigintzKomikilaria
PertsonaiazMATTIN1
PertsonaiazMORAU1
EgileezOIZ1Kultura

Azkenak
Migratzaileak delinkuentziarekin lotu eta mugen kontrola areagotzearen alde egin du Pirinio Atlantikoetako prefetak

Espainiako Estatutik Frantziakora “legez kanpoko” gero eta migratzaile gehiago igarotzen direla argudiatuta, mugetako kontrolak indartzea begi onez ikusi du Pirinio Atlantikoetako prefetak. Migratzaileek delitu txikietan “eragin hautemangarria” dutela... [+]


Kanibalismoa bizirauteko

Poloniako Maszycka kobazuloan duela 18.000 urteko arrastoak topatu zituzten XIX. mendearen amaieran. Baina berriki giza hezurrak teknologia berriak erabiliz aztertu eta kanibalismo zantzu garbiak aurkitu dituzte. 

Ez da ikerlan bat ondorio horretara iristen den lehen... [+]


Aliatuen errekorrak

Porzheim (Alemania), 1945eko otsailaren 23a. Iluntzeko zortziak jotzear zirela, hegazkin aliatuak hiria bonbardatzen hasi ziren bonba su-eragileekin. Erasoak sarraski izugarria eragin zuen denbora gutxian. Baina Pforzheimen gertatutakoa itzalean geratu zen, egun batzuk lehenago,... [+]


Zer gertatu da DBH 2n? “Ezohiko bi jaitsiera handi” nabarmendu ditu ebaluazio diagnostikoak zientzia eta gaztelanian

Matematika, zientzia, euskara, gaztelania eta ingelesa konpetentzietan EAEko ikasleek duten maila neurtzen duen ebaluazio diagnostikoaren emaitza festan, 13-14 urteko ikasleek zientzia eta gaztelanian izan duten deskalabrua "zuhurtziaz" gogoetatzeko beharra adierazi... [+]


Eta hemen gaude berriro, erlijioa eskolan

Otsailaren 3an hasi da gure umeak eta gaztetxoak eskoletan aurre-matrikulatzeko garaia, eta urtero bezala gogoratu nahi genizueke zergatik ez zaigun ideia ona iruditzen erlijioan matrikulatzea. Iaz artikula bukatzen genuen esanez “askori idazki hau ezaguna egingo zaizue,... [+]


Donostiako emakume batek salatu du Ertzaintza bere aurka oldartu ostean ZIUan amaitu zuela, konorterik gabe

Emakumearen familiako kideek jarri dute salaketa Bilboko Kolonbiaren kontsulatuan. Otsailaren 1ean jasan zuen erasoa, Donostiako Manterola kaleko diskoteka baten atarian. Hainbat testigantzen arabera, konorterik gabe egon arren berari kolpeka jarraitu zuen ertzain batek.


La Furia. Mimoa eta indarra
“Cascante Euskal Herria bada, zergatik ez dira jotak euskal kultura?”

Ilezko prakak, gerritik oinetaraino, latexa besoetan eta soinean, eta adatsa laranja gori. Horrela aurkeztu du La Furiak bere bosgarren lan luzea: Ultra. Horrek guztiak ederki islatzen du rap abeslariaren apustua: dena eman, bere irizpideen arabera.


Pantailen erabileraren inguruko hausnarketak

Tranbia txiki Arratia Institutuko Guraso Elkartetik pantailen erabileraren inguruko hausnarketa bultzatu nahi dugu ikas komunitatean.

Azkenaldian kezka handia dago ume eta nerabeengan pantailek duten eragina dela eta. Ardura hori etxeko erabileratik eskola eta institutuetako... [+]


Hidrodukto batek zeharkatuko du Aiaraldea?

Petronorrek adierazi du asmoa duela hidrogenoa ekoizteko lantegia abiatzeko Bilboko Portuan eta erregai mota hori Tubacex, Tubos edota Vidrala enpresetara heltzeko, beharrezkoa izango dela hidroduktoa eraikitzea.


Hirigintza araudia malgutu eta etxebizitzen eraikuntza sustatzeko dekretua sinatu du Jaurlaritzak

Etxebizitza berrien promozioak ez atzeratzea da Eusko Jaurlaritzako Gobernu Kontseiluak onartu duen dekretuaren helburu nagusietako bat. Zentzu horretan, udalei "autonomia" gehiago emango diela ziurtatu du Denis Itxaso sailburuak.


2025-02-19 | Nicolas Goñi
Mozambiken kontratatu zituen militarren torturak isilpean gorde ditu Total multinazionalak

Mozambiken gas eremu zabal batean erauzketa prozesu bat martxan ezartzeko prest zen 2020an TotalEnergies enpresa frantsesa, eta gunearen segurtasuna bermatzeko Mozambikeko unitate militar bat kontratatu zuen. Baina Afrikan egitekoa zuen "inoizko inbertsio pribaturik... [+]


Izena duenak badu izena

Bai, bai, holaxe. Ez naiz harago joatera menturatzen. Pleonasmo bat dela? Tautologia bat agian? Baliteke, baina egia-oste deitzen dioten garai honetan, oinarri-oinarrizko egitateak beharrezkoak dira. Begira, bestela, “Ez da ez!” lelo indartsuari. Bagenekien hori... [+]


2025-02-19 | Castillo Suárez
Porcelana Irabia

Baneukan lagun bat Porcelana Irabian lan egin zuena itxi zuten arte, eta jatetxe edo taberna batera joaten ginen aldiro kikara eta plateraren ipurdia begiratzen zituena pieza non egina zegoen jakiteko. Gauza bera egiten dut nik gauza zaharren azoketara joaten naizenetan:... [+]


Eguneraketa berriak daude