"Nafarroan abertzaleok guztia egiteko dugu oraindik"


2021eko uztailaren 27an
Zarata mediatikoz beteriko garai nahasiotan, merkatu logiketatik urrun eta irakurleengandik gertu dagoen kazetaritza beharrezkoa dela uste baduzu, ARGIA bultzatzera animatu nahi zaitugu. Geroz eta gehiago gara, jarrai dezagun txikitik eragiten.
Carlos Claveríari elkarrizketa

Carlos Clavería, Nafarroako EAJkoa
"Nafarroan abertzaleok guztia egiteko dugu oraindik"
Carlos Clavería eta Nafarroako EAJ berehala identifikatzen den bikotea dugu. Politikari honek hurbiletik ezagutu ditu alderdi honen gorabehera eta istilu gorriak. Politikari izateaz gain, Nafarroako historiari buruzko makina bat liburu idatzi du, ikastolaren sorreran ere hortxe aritu izan delarik. Egungo Nafarroako EAJ alderdiko buruzagi baten ikuspegitik Hego Euskal Herriko egoerari gainbegiradatxo eman nahi izan diogu.
ARGIA.–Zure ustez, zeri erantzun zion Nafarroako PNV bitan zatitzeak?
Carlos Clavería. - 84.ean PNVn eman zen krisian arazo ideologikoek baino pertsonalek agindu zuten. Garbi dago PNV Bizkaian, Gipuzkoan, Nafarroan... edonon dagoelarik, alderdi bakar bat dela eta, beraz, EBBtik eta Asanblada Nazionaletik datozen mandatuak bete behar dira, eta gustatu ala ez, onartu beharrekoak dira. Ados ez dagoenak ospa egiten du eta kitto. Baina hortik zatiketa, hausketa bat eragitea...
Nik ez nuke inoiz ere hori egingo. Hamabost urte nituenean, "Juventud Vasca"n hasi nintzen, hau da, betidanik PNVkoa izan naiz, ez dut inoiz beste alderdiren batetan militatu eta PNVkoa izanez hilko naizela uste dut.
'Nik hau egingo nuke', 'nik hori beste era batera zuzenduko nuke' eta horrelakoak ongi daude baina alderdiaren disziplinara makurtu beharra dago. Krisi hartan disziplina eza eta pertsonalismoa eman zirenez eta, bide batez kupulan egon nahi zutenez, Asanblada Nazionalak espultsatu egin zitnen. Ez zen besterik eman.
A.–EAJn zebilen gehiengoa Eusko Alkartasunara pasa zen. Zuen alderdian gutxi batzu geratu zarete. Ez al duzu zure jarrera numantino samarra ikusten?
C.C.–Jende baten jokaera niri berdin zait. Nik betiko sigla eta ideia batzuri jarraitzen diet, horren alde borrokatzen dut. Eta hamar, mila edo ez dakit zenbat pertsona joatea, beraiek ikusiko dute. Lehen zituzten buruzagien atzetik, inertziaz neurri handi batetan, joan ziren.
A.–EAJk bizi duen egoera larri hau kontutan izanik, zer egin dezake alderdikoa den batek? Zein da bere eginbeharra?
C.C.–Nafarroan, abertzaleok guztia egiteko dugu oraindik, tamalez. 13 urte pasa eta gero, gogorra egiten zait hau esatea baina egia da. Errejimena aldatu zenetik, abertzale bezala hitzegiten dut ez EAJkoa bezala, HBk, EEk, EAk eta EAJk atera duten botu kopurua oso eskasa da garai hauetan. Lehen esan bezala, Nafarroan guztia egiteko dago, nafarron kontzientzia berpiztu eta etnia nazional baten partaide garelaren kontzientzia sortu behar dugu. 75.etik hona, Nafarroako sentimendu nazionalistak aurrera egin beharrean atzera jo du.
A.–EA eta PNVren artean ideologia desberditasunik ez dagoela esan duzu. Beraz, eguneroko praktika politikoan zein berezitasun nabaritzen duzu bi alderdion artean?
C.C.–Orain arte, EAk ez du egin EAJk egin ez duenik. Eta EAJk EAk egin dezakeena egiten du. Gero, zatiketaren ondoren, elemendu bereizgarri batzu agertu dira, hau da, 'PNVk honaino iritsi bazen gu haraino goaz' eta horrelakoak, baina horiek xehetasun kontuak dira, gai puntualetan ematen direnak bakarrik.
Ideologikoki ez dago desberdintasunik. Areago, PNVk beste garai batzuetan zatiketarik ere izan du eta beti batu izan da. EA eta PNV batuko direla uste dut, zeren ez bait dago arrazoirik desberdintasun ideologikorik gabeko bi alderdi nazionalista izatea. Behar bada bai bateko eta bai beste alderdiko pertsonairen batzuk desagertu beharko dute, behar bada belaunaldi arazoa da, baina hi, bost edo x urtera bat egingo dira.
A.–Maiz aipatu da Nafarroako PNVk zein politika jarraitu behar zuen Nafarroatik kanpo erabakitzen zela, ez zela abertzaletasun nafarrik egiten alegia.
C.C.–Ez naiz eritzi berekoa. Bilbotik zetozen aginduak goreneko erakundea den EBBk erabakitzen zituen eta garai hartan 12 partaidez osatua zegoen, haietatik hiru nafarrak zirelarik. Erabakiak hartzerakoan nafar ordezkariek isiltasuna edo aurkako jarrerarik azaldu ez bazuten onespena ulertzen da.
PNVk Nafarroaren nortasuna ederki asko ulertu zuen eta erabakitako politikak Nafarroak eskatzen zituen beharrei erantzuten zion. Ez bazen horrela egin,garai hartako buruzagiei eskatu behar dizkiegu ardurak eta horietako gehiengoa EAn daude orain.
A.–Ez al dira oraingo Nafarroako PNVn kontserbadoreenak gelditu?
C.C.–Hori ez da horrela. Kontserbadoreak badaude baina bestalde, EAko militante eta jaun asko baino ezkerrerago dagoen jendea ere badago EAJn.
A.– Gaiez aldatuz, nola ikusten duzu Nafarroatik Komunitate autonomoa?
C.C.– Egungo Komunitate autonomoa bukatu gabeko eta osatu gabeko projektu nazional bat da. Osatu gabea Nafarroa eransten ez zaion artean, ezin bait daiteke Nafarroarik gabeko euskal aberri batetan pentsatu. Eta bukatu gabea, Gernikako estatutoak konpententzia batzu ematen dituelako eta euskal gobernuak guzti horiek ez dituelako oraindik jaso.
A.–Nafarroako PSOEk ez du, Komunitate autonomoan suertatzen den bezalaxe, paktuen legeetara makurtu behar nazionalistekin. Nola dakusazu bertako PSOE?
C.C.–Hau EAko buruzagiei galdetu beharko zenieke, hauek bait daude Parlamentuan. Egun, tamalez, PNVk ez du ordezkaritza parlamentariorik, instituzioetan marginaturik dago, beraz, ez dugu gauza handirik esateko.
A.–Ez al zaizu iruditzen abertzaleak erasotzen dituela eguneroko praktikan?
C.C.–Nafarroako alderdi sozialistak daraman politika ez da ez egokiena eta ez kontsekuenteena. Urralburuk eta Victor Manuel Arbeloak transizio garaian botatako asko Sabino Aranak sinatu zezakeen, baina PSOEren egungo 'antivasquismoa' nafar eskuindar kazikeenaren parekotzat jo dezakegu. Urralburuk orain gutxi esandakoak lotsagabekeria hutsak dira. Ezin da beste batenganako probokaziorik bultzatu zuk bezala pentsatzen ez duelako. Ez dute biolentzia erabiltzen tiroak jotzen dituztenek bakarrik, hitzezko erasoa nahiz fisikoa bultzatzen dutenak ere igualtsu ari dira.
A.– Herri Batasuna erasotzeaz gain, euskaldun zentzua duen edozer erasotzeko asmorik ez duzu somatzen?
C.C.–Frankismo garaian gureganako orain baino ulerkortasun zabalagoa erakusten zuten. 77.eko hauteskundeetan PSOE gure alderdirekin batera aurkeztu zen Senatura. Orain berriz aldaketa handia eman du.
A.–Eta Herri Batasuna, alderdi abertzale nagusia Nafarroan, nola dakusazu? Zuzena iruditzen al zaizu daraman politika?
C.C.– Alderdi batetaz hitzegiterakoan ezin dezakegu guztia ona ala txarra duen esan. Herri Batasunak.zenbait gauza erradikalizatzeko joera du. Nire ustez, batailak kalean baino instituzioetan irabazten dira eta Herri Batasunak horietantxe egon beharko luke.
Euskara eta horrelakoak politizatzerakoan min handia egiten ari zaio euskal kulturari. Nafarroan behintzat, ezin dira nahiak kaltzadorearekin inposatu; horregatik ez darama politika egokia. Eta gero ETAren gauzak eta, daude. Erriberara bazoaz eta euskalduna zarela harrapatzen badute 'ikurriñottzat hartzen zaituztete, hau da, biolentoa, terrorista, anti-espainiarra...
Lehen Aberri Egunetan eta, ikurriñez beteta azaltzen zen Iruñea, gaur ez. Lehen izenak euskaraz ipintzera zihoan epaitegira nafarra, gaur ez. Atzerakada handia eman da eta zioetako bat biolentzia da. Badakit mugimendu nazionalisten jatorrian biolentzia erabili ohi dela, Irlandan, Hungrian, Belgikan... Agian ETAk diktadura garaian izateko arrazoirik izan zuen baina egun ez.
Ezin da Nafarroa euskal projektu nazional batetan indarrez sartu. Kontzientzia nazional baten ezaz projektu horren kontra dago nafarren gehiengoa, tamalez.
A.–Zure ikuspuntutik negoziaketa beharrezkotzat jotzen al duzu?
C.C.–Nik ez dakit emango den ala ez, baina bai neuk eta neure partiduak sarritan horren beharra sentitu dugu. Indarrezko irtenbideek, polizialek alegia, ez garamatzate inora; hortxe dugu IRAren 50 urtetako borroka, kasu. Mahai baten inguruan akordio bat lortzeko asmoz eseri behar da.
A.–Eta eman litekeen negoziaketa horretatik, Nafarroa gaia mahai gainean, hau da, hortik Nafarroaren eranspena bideratuko duen zerbait espero al duzu?
C.C.– Ezin da pronostikorik egin. Baina ezer egiten dela eta, Nafarroaren borondatea errespetatu gabe ezin da ezertxo ere egin. Erreferendum bat beharko litzateke egin eta zoritxarrez egun, galduko egingo nuke. Azken 13 urteotan aurrera egin izan bagenu, pazientzia izan eta bizpahiru urteetan baikor izan gintezke baina...
A.–Orduan ETA eta gobernu espainiarraren arteko negoziaketa batetan zer izan daiteke negoziaketagai?
C.C.–ETAk eta Herri Batasunak diotenez, KAS alternatiba. Negozia bezate, aurrera atera daitezkeen puntuak ongi atereak izango dira.
A.–Zentzu horretan ulertu behar al da Gernikako Estatutoa berrikusi egin behar dela aipatzen denean?
C.C.–Logikoa da estatutoak, Nafarroaren eranspena kontutan izanik, ate bat irekirik uztea. Baina, lehen esan bezala, nafarren borondatea errespetatuz eta kontsulta bat eginez eman beharko litzateke.
A.–Egungo marko politiko-juridikoa alda daitekeela uste duzu?
C.C.–Epe motz batetan ez behintzat. Honek derrigorrez aldatu behar duela garbi dago, denon onerako. Nafarroaren kasuan, probintzia bakarreko autonomia bat da eta honekin ez doa inora, ezin bait du ezer garatu, 'nahi eta ezin' bat da. Nafarroaren irtenbidea Komunitate autonomoan datza, arrazoi historiko, etniko, ekonomiko, politiko eta abarragatik.
A.–Alde batetik, Foruak berreskuratu behar direla entzuten da, bestetan autodeterminazio eskubidea. Nafarroan zerengatik borrokatu behar da?
C.C.–Nafarroan Foruen berreskurapena lortzeko borrokatu behar dugu. Hauek hainbestetan eztabaidagai izan dira egun, sarritan, zaharkituak gelditu direlarik. Asko dira Foruak zer dien ulertu ez dutenak. Hauek nazional subirotasuna esan nahi dute, besterik ez. Nafarroa erresuma bat izan zen, independientea, gero Espainiako Koroari lotu zitzaiona bere berezitasun guztiak gordeaz. Beraz, garai hartako nazional subirotasuna berreskuratzea da gure lana. Gero, ikuspegi horretatik, subirano den herri orok autodeterminatzeko eskubidea dauka.
A.–PSOEk, adibidez, Nafarroan daraman politikarekin, lor al daiteke hori instituzioetan?
C.C.–Ez bakarrik PSOEren politikarekin, navarrista eskuindarren eragina oso indartsu da hemen. Oso zaila dakusat baina ez ezinezkoa.
IÑAKI ZUBIONDO
Carlos Claveríak ez du nafar abertzaletasuna baikor ikusten.
1978. urtea. Claveriá, Irujo, Garaikoetxea, Arzalluz... Geroztik makina bat istilu Sabinoren etxean.
85.eko martxoa. PNVko Asanblada Nazionalak Nafarroako militante santzionatuen arazoa konpontzear.
13-15


GaiezPolitikaEuskal HerrTaldeakAlderdiakEAJ
PertsonaiazCLAVERIA1
EgileezUBIONDO1Politika

Azkenak
2024-11-22 | Julene Flamarique
Voxen aurka Bilbon protesta egiteagatik auzipetutako zortzik ituna egin dute Fiskaltzarekin eta bat epaiketara joango da

Atxuriko irakasle eta ekintzaile batek uko egin dio akordioari kontzientzia arrazoiak direla eta. Voxek bost urteko kartzela-zigorra eskatzen du auzokidearentzat, Fiskaltzak aldiz zazpi hilabeteko espetxe-zigorra hauteskunde-delituagatik eta hiru hilabeteko isuna mehatxu... [+]


2024-11-22 | Ahotsa.info
Saskien bidez Nafarroako euskalgintzari inoizko ekarpenik handiena egingo dio Errigorak: 230.000 euro

 Euskarari Puzka azken kanpainan 16.000 saski saldu dituzte, eta euskararen alde lan egiten duten elkarteentzat bideratuko zaie lortutako etekina.


2024-11-22 | Sustatu
Euskarazko esamoldeak baloratzen lagundu online galdetegi honetan

Bi irakasle eta ikerlarik inkesta jarri dute sarean, euskarazko esamolde batzuen inguruko datuak biltzeko. Bost minutu hartuko dizu betetzeak baina adi, bi galdetegi daude, egun bakoitian jaio bazara 1A betetzeko eskatzen dizute, eta egun bikoitian jaioa bazara 1B delakoa.


Nazioarteko Zigor Auzitegiak Netanyahu eta Israelgo Defentsa ministro ohi Gallant atxilotzeko agindu du

Gizateriaren aurkako krimenak eta gerra krimenak egotzi dizkie Hagako auzitegiak bi sionistei. Erabakia "antisemitismotzat" jo du Netanyahuk, eta Hamasek, aldiz, "Justiziarako urrats garrantzitsutzat".


Umandi izena eta izana

Andoni Urrestarazu Landazabal Araiako herrian 1902ko uztailaren 16an jaio zen eta 1993ko azaroaren 21ean hil zen Gasteizen. 31 urte bete dira jadanik eta bere izena eta izana aitortzeko une aproposa dela deritzot, ez baita ongi ezagutzen utzitako ondarea. Umandi, bere herriko... [+]


Memoriadun euskara

Autobiografia idaztea omen da garapen pertsonalerako tresnarik eraginkorrena, askatzaileena. Iraganeko kontuei tira egin eta gogora ekartzeak, orainaldiko korapiloak askatzen laguntzen omen du. Bai, laguntzen du orainaldia ulertzen eta komeni zaigun etorkizun bat marrazten... [+]


Etorkizuneko apustua

Pandemiaren iragarpenetik Valentziako tragediarainoko errepasoa egin eta ondorioztatu dut gezurra eta forupea suhesi gisa dituen kudeaketa instituzional negargarria klase gobernariaren konstantea dela.

Ez dugu gobernari ordezko baliogarririk sistema pendular hau aldatzen ez... [+]


Gelditu dute emakume baten eta bere alaba adingabearen etxegabetzea Gasteizen

Polizia etxegabetzea geratu nahi zituzten herritarren aurka oldartu da eta hainbat lagun zauritu ditu. Azkenean, etxegabetzea atzeratu duela jakinarazi du epaitegiak.


X-etik irten nahi? Nor dago Mastodonen eta Blueskyren atzean? Nola finantzatzen da bakoitza?

Gaur, azaroak 21, Mastodon.eus komunitateak sei urte bete ditu. Urteurrena ospatzeko Gure aukera, sare libreak kanpaina abiarazi dute, atxikimenduak biltzeko. Izan ere, azken asteetan “eXodoa” ematen ari da: erabiltzaile asko X-tik ihes egiten ari dira, sare... [+]


Iruñeko Erorien Monumentua
Maravillas Lambertoren izena ez erabiltzeko eskatu dute fusilatuen senideek

Nafarroako Fusilatuen Senitartekoen Elkarteak gogor kritikatu du Iruñeko Erorien Monumentuaren inguruan EH Bilduk, Geroa Baik eta PSNek egindako akordioa. "Pedagogia" egiteko toki hobeagoak daudela dio eta interpretazio zentroari Maravillas Lamberto izena... [+]


2024-11-21 | Julene Flamarique
933 nobedade eta 200 ekitaldi Durangoko Azokaren 59. edizioan

Abenduaren 5ean Ikasle Goizarekin hasiko dute azoka. Hurrengo egunean Gazte Eztanda eguna egingo dute, eta gazteei zuzendutako hamaika jarduera egongo da. Egun berean, iazko Sormen Beka irabazi zuen Argizagi. Zubiak adiskidetasunerantz telesailaren aurkezpena egingo du Marramiau... [+]


Mastodon.eus-en “Gure aukera, sare libreak” kanpainarekin bat egin du ARGIAk

ARGIAko lantaldeak bat egin du Mastodon.eus-ek bere seigarren urtemugan abiatutako Gure aukera, sare libreak  atxikimendu kanpainarekin.


2024-11-21 | Sustatu
Sei urte bete ditu gaur Mastodon.eus-ek

Mastodon.eus euskal fedibertsoko instantzia agian nagusiak sei urte bete ditu gaur. Urteurrena ospatzeko "Gure aukera, sare libreak" kanpaina abiarazi dute, atxikimenduak biltzeko. Efemeridea une interesgarri batean dator: Elon Musk-ek, X/Twitterren jabeak,... [+]


Ertzaintzak zaurituriko Realeko zalearen kasua berriz irekitzeko agindu du epaileak

Gipuzkoako Lurralde Auzitegiaren ustez, bideo bateko irudietan ikusten denak "talka" egiten du Ertzaintzaren atestatuarekin, eta Amaia Zabarte foam bala batekin zauritua izan zenaren "ebidentzia erakusten" du, Noticias de Gipuzkoa-k jaso duenez.


Arma nuklearrarekin erantzuteko bidea ireki du Putinek, Ukrainak AEBek eta Ingalaterrak emandako misilekin eraso egin eta gero

Arma nuklearrarekin erantzuteko aukera dakarren dekretua izenpetu du Vladimir Putin presidenteak. Hegazkinekin, gurutzaldi misilekin zein droneekin "eraso masibo bat" pairatzeak ondorioztatu dezake arma horren erabilpena. 


Eguneraketa berriak daude