Mikel Mendizabal:"Gauza seriotzat hartzen da gaur egun bertsolaritza"


2021eko uztailaren 28an
Zarata mediatikoz beteriko garai nahasiotan, merkatu logiketatik urrun eta irakurleengandik gertu dagoen kazetaritza beharrezkoa dela uste baduzu, ARGIA bultzatzera animatu nahi zaitugu. Geroz eta gehiago gara, jarrai dezagun txikitik eragiten.
Mikel Mendizabal bertsolariari elkarrizketa

BERTSOLARITZA MOGIMENDUA DATUTAN: 30 BERTSO ESKOLA ETA 200 IKASTETXEETAN INDARTSU AURKITZEN DA GIPUZKOAN
Mikel Mendizabal:"Gauza seriotzat hartzen da gaur egun bertsolaritza"
Mikel Mendizabal Bertsolari Eskolekin, bereziki Gipuzkoakoekin, erlazionatzen den figura dugu. Ikastetxeetako bertsolaritzaz arduratua GIEren partetik, Bertsolari Elkartearekin badu zerekusirik era berean. Serio aritu gara gaurko eta 'betiko'etaz Itsasondoko goi-herrian eraiki berri duen etxean.
Bertso munduan beste asko moduan bertso zaharren irakurketetatik-eta zaletua, lehenik plaza gizona izan da Mendizabal, eta eusten dio oraindik, punta-puntako bertsolaria ez bada ere. Horren bidez eta ondorioz da Bertsolari Eskolen eta Gipuzkoako Ikastolen Elkartearen arteko koordinatzaile –hauetariko lehena hain zuzen–, Aldundiaren babesean. Bertsolaritza ikastetxeetan txertatu behar zela eta horretarako koordinatzaile liberatu bat beharko zela deliberatu zen duela sei bat urte eta beste izen batzu barajatu ziren arren bere txanda ailegatu.
Biharko bertsolaritza heldua, eskoletan gaur
"Garbi ikusi huen bertsolaritzaren geroa ziurtatu behar huala", esanez hasten zaigu."Bertsolariak baserri girotik-eta sortu ba hituan, orain berriz kale giroa duk nagusi, eta bertsoa kaleratu behar zela. Bestalde, bertsolaritza tresna ona dela baita irakaskuntza munduan sartzeko. Baduela erabilpenik, zer esanik eta zer emanik eskoletan hainbat gai jorratzeko. Esate baterako, euskara arloa, sormena, musika sena e.a. lantzeko ere baliotsua izan zitekek. Alegia, tresna ezin hobeagoa dela ikasleak euskal giroko gai horietan trebetzeko. Bertsogintzako tradizio bera indartu nahi izan duk".
Xede hauek erdiesteko, batetik umeentzako materiale egokiak behar ziren eta bestetik irakasle asko jarri gaia menderatuz. Ez da lan txikiagoa izan eskoletako umeentzako giro atsegina piztea, asignatura pisua ez baino jolasa sortu eta erretxazoen kezka aienatzea. Beren lan garrantzitsuena, eskola bakoitzean irakasleren bat edo bi prestatzea eta horiei mailaz mailako materialeak proportzioan jartzea. Beste partikularren lanez gain, GIE, bere aldetik urtez-urte aritu da kasete eta testuak kaleratzen eta azkenik, Mikelek aurreratzen digunez, lau mailatako ikasleentzat egokitutako beste horrenbeste liburu argitaratzekotan dira datorren ikasturtean zehar.
Mendizabal eta bere kintakoentzat garai batean Bertsolari Gazteen Txapelketak tranpolin tankerakoak izan ziren modu beretsuan, Eskolarteko Bertsolari Gaztetxoen Txapelketak antolatzen hasi ziren umeak motibatu nahian. Aurtengoa da zortzigarrena. Ikasturte bakoitzak bere emaitza, izenak aipatzekotan, Sarasua, Eguzkitze, A. Loidi, e.a. Hortik sortu dira, gogo edo gaitasun gehiago duten umeentzako klaseetatik aparteko ordutako Bertso Eskolak.
Birkapitulatuz, Gipuzkoako ikastola gehienetan itsatsi dute bertso giroa; asignaturak euskaraz inpartitzen diren ahalik eta ikastetxe gehienetara hedatzea da helburua; Gipuzkoan, mogimendu hau 200 bat ikastetxeetan aurkitu daiteke; iragan ikasturtean 30 bat Bertso Eskola zenbatzen ahal ziren. Esan daiteke bailara bakoitzean badela Bertso Eskolaren bat.
Bertsoa kaletartu, bertsolaria eskolatu
Balantze ezin esperantzagarriagoa.
"Ikusi diagu umeak nahiko gogo onez hartu dutela, beharbada elkarlanean asmatu delako atsegina egiten ikasgaia. Irakasleak ere mentalizaturik zeudek bertsolaritzak, bertso kantatzetik aparte beste fazeta batzuk badituela. Beldur hituan maisuak: "Gu ez gaituk bertsolariak". Beldurra jaitsi duk, bazeuzkatek heien liburuskak, nondik hasi eta jarraitu. Ikasgaiak bere leku eta orduak ba dizkik eskoletan. Noski, badizkik bereak. Batzuk ziotek aspergarri bilaka doitekeela; sekretua hori duk: nola ematen den. Esan beharra zegok, egokitu egin gaituk eskoletara".
Askorentzat gai arraroa zen, kostata finkatu da. Azkenean baikor agertzen da arduraduna.
Betiko leloa. Eskoletako bertsolaritza oso artifiziala dela.
"Nik esango nikek ez goazela bertsolariak zuzenean ateratzera, baizik eta hori lan honek ekarriko duen fruitua izango dela. Bertsolariak ostatu eta sagardotegietatik ateratzen hituan. Horiek ez ditek indarrik gaur, gazte mailan behintzat. Orduan errekurtso bakarra duk bertsolaritza kaletartzea. Bihar-etziko bertsolariak kaletik aterako dituk eta eskolatuak izango dituk. Aurrera goazen ala atzera ez zekiat baina, argi eta garbi dagoena, gizarte mota hura aldatu dela. Lehenagoko moldean ezin dik iraun, gaurko errealitatera moldatu behar gaituk".
Bertsolari Elkarteaz hitz pare bat edo bi
Bertsolari Elkartearen historia joan deneko urteetakoa da, nahiz eta orain bi urte eskas gorpuztu den. Bere hitzetan,
"Bertsolaritzak bere burujabetza nahi zian. Txapelketa Euskaltzaindiarekin kontatu gabe eratu ondoren, garbi geratu huen bertsolariok zeregin haundia geniala. Hau ondo betetzeko ikasi huen Euskal Herriko mailako elkarte baten itxuratu beharra, gaurko prolemak soluzionatu ez ezik bertsolaritzaren inguruko bideak ireki, eta tajutzearren. Egoitza, estatutu eta guzi hasi gintuan, subentzioak eta beste ere badituk...".
Zazpi eskualdeetara zabaltzen den Elkartea egituratzeko lan handiak hartu dituzte agi denez. Batzorde Orokor bat bada Elkartean, eta eskualde bakoitzaren oinordekotzari bere autonomia eman zaio euren arazo eta berezitasunak aztertu ditzaten, beti ere Elkartea ardatz dutela.
Bertsolari Elkartean puntu gehiago ere badira. Esaterako, bertsolaritza munduko artxiboa jasotzen dihardute, Mendizabal eta beste Bertso Eskoletako arduradunak elkar koordinaturik eta Elkartearen asmoekin bat dabiltza. Lotura horren ondorio bi mogimenduen lan amankomunak eta harreman estuak; aipatutako liburuez gain, bertso askoren doinuekiko kasete andana bat argitara emango dute laister. Guzti hauek ditugu Bertsolari Elkartearen dinamismoaren froga.
Bertsolaritzarako politika bat badela gaineratzen du Mikelek. Elkarteak berrehun bat bazkide ditu, bertsolariak ez ezik, bertsozaleek eta gainantzekoak ere zer esan handia dutela. Diru iturriak, finaletatik, lurralde bakoitzetako udaletxeetatik eta instituzioetatik datozkie, bazkideek ere inplikatzen direlarik.
Txapelketa hemen eta txapelketa han: lehia
Txapelketetan xehetasun asko hartu dira kontutan.
"Txapelketak ia beti arrakasta haundia izandu dik, jendeak norgehiagoba hori maite duelako. Txapelketak antolatzerakoan eritzi kontrojarrien eta eztabaida askoren ostera, Elkarteak bere gurdia hartu dik, Nagusia lau urtetik behin eta tartean lurralde bakoitzekoak izango direla erabakiz. Bertsolaritzari orokorki begiratu zaiok: txapelketak onak direla giroa suspertzeko baina ez diagu bertsolaritza guztia horretara mugatu behar, txapelketa-hemen eta txapelketa-han. Bertso saioek behar ditek zor zaiena".
Aintzakotzat hartu beharrekoak diren hainbat faktoreekin beste hainbeste. Epaimahaikoei buruzko erizpideak finkaturik daude dagoeneko. Puntua jarrita, txapelketa eta bertso saioen arteko bereizketak egin eta bionganako bertsolarien jarrera ezberdinak aipatu dizkigu.
Gogoetak dakartza azkenik. Ehundik gora saio egiten bide dituzte bertsolari batzuk.
"Pentsa, Txirritak urte batean 13 saio egin zituela eta markatik fuerakoa egin balu bezala. Esango nikek gaur haina bertsolari, beharbada, historian ez dela sekula egon. Uste diat gaur egun bertsolaritza gauza seriotzat hartzen ari dela, bertsolariok errespontsableki hartzen dugula gure eginkizuna; nahiz eta hortik ez bizi, bere orduak eskaintzen dizkiogula. Konpetizio asko zegok, bertsolari asko giaudek eta goian egon nahi denok. Jaialdiak izen sonatuko hamobost bertsolarien inguruan antolatzen dituk. Bertsoa landu behar duk beraz, eta zer esanik ez, sabrifizioak egin beharra, zegok".
Eguneroko lana izan bapatekoaren oinarri.
JON ARANO
Osasuntsu dakusa Mikel Mendizabalek bertsolaritzaren mogimendua. "Eskolekin bertsogintzako tradizio bera indartu nahi izan duk".
"Konpetizio asko zegok, bertsolari asko giaudek. Jaialdiak izen sonatuko hamabost bertsolarien inguruan antolatzen dituk".
48-49


GaiezKulturaBertsolaritBertso esko
GaiezKulturaBertsolaritBertsolariaMENDIZABAL1
PertsonaiazMENDIZABAL1
EgileezARANO1Kultura

Azkenak
2024-11-22 | Julene Flamarique
Voxen aurka Bilbon protesta egiteagatik auzipetutako zortzik ituna egin dute Fiskaltzarekin eta bat epaiketara joango da

Atxuriko irakasle eta ekintzaile batek uko egin dio akordioari kontzientzia arrazoiak direla eta. Voxek bost urteko kartzela-zigorra eskatzen du auzokidearentzat, Fiskaltzak aldiz zazpi hilabeteko espetxe-zigorra hauteskunde-delituagatik eta hiru hilabeteko isuna mehatxu... [+]


2024-11-22 | Ahotsa.info
Saskien bidez Nafarroako euskalgintzari inoizko ekarpenik handiena egingo dio Errigorak: 230.000 euro

 Euskarari Puzka azken kanpainan 16.000 saski saldu dituzte, eta euskararen alde lan egiten duten elkarteentzat bideratuko zaie lortutako etekina.


2024-11-22 | Sustatu
Euskarazko esamoldeak baloratzen lagundu online galdetegi honetan

Bi irakasle eta ikerlarik inkesta jarri dute sarean, euskarazko esamolde batzuen inguruko datuak biltzeko. Bost minutu hartuko dizu betetzeak baina adi, bi galdetegi daude, egun bakoitian jaio bazara 1A betetzeko eskatzen dizute, eta egun bikoitian jaioa bazara 1B delakoa.


Nazioarteko Zigor Auzitegiak Netanyahu eta Israelgo Defentsa ministro ohi Gallant atxilotzeko agindu du

Gizateriaren aurkako krimenak eta gerra krimenak egotzi dizkie Hagako auzitegiak bi sionistei. Erabakia "antisemitismotzat" jo du Netanyahuk, eta Hamasek, aldiz, "Justiziarako urrats garrantzitsutzat".


Umandi izena eta izana

Andoni Urrestarazu Landazabal Araiako herrian 1902ko uztailaren 16an jaio zen eta 1993ko azaroaren 21ean hil zen Gasteizen. 31 urte bete dira jadanik eta bere izena eta izana aitortzeko une aproposa dela deritzot, ez baita ongi ezagutzen utzitako ondarea. Umandi, bere herriko... [+]


Memoriadun euskara

Autobiografia idaztea omen da garapen pertsonalerako tresnarik eraginkorrena, askatzaileena. Iraganeko kontuei tira egin eta gogora ekartzeak, orainaldiko korapiloak askatzen laguntzen omen du. Bai, laguntzen du orainaldia ulertzen eta komeni zaigun etorkizun bat marrazten... [+]


Etorkizuneko apustua

Pandemiaren iragarpenetik Valentziako tragediarainoko errepasoa egin eta ondorioztatu dut gezurra eta forupea suhesi gisa dituen kudeaketa instituzional negargarria klase gobernariaren konstantea dela.

Ez dugu gobernari ordezko baliogarririk sistema pendular hau aldatzen ez... [+]


Gelditu dute emakume baten eta bere alaba adingabearen etxegabetzea Gasteizen

Polizia etxegabetzea geratu nahi zituzten herritarren aurka oldartu da eta hainbat lagun zauritu ditu. Azkenean, etxegabetzea atzeratu duela jakinarazi du epaitegiak.


X-etik irten nahi? Nor dago Mastodonen eta Blueskyren atzean? Nola finantzatzen da bakoitza?

Gaur, azaroak 21, Mastodon.eus komunitateak sei urte bete ditu. Urteurrena ospatzeko Gure aukera, sare libreak kanpaina abiarazi dute, atxikimenduak biltzeko. Izan ere, azken asteetan “eXodoa” ematen ari da: erabiltzaile asko X-tik ihes egiten ari dira, sare... [+]


Iruñeko Erorien Monumentua
Maravillas Lambertoren izena ez erabiltzeko eskatu dute fusilatuen senideek

Nafarroako Fusilatuen Senitartekoen Elkarteak gogor kritikatu du Iruñeko Erorien Monumentuaren inguruan EH Bilduk, Geroa Baik eta PSNek egindako akordioa. "Pedagogia" egiteko toki hobeagoak daudela dio eta interpretazio zentroari Maravillas Lamberto izena... [+]


2024-11-21 | Julene Flamarique
933 nobedade eta 200 ekitaldi Durangoko Azokaren 59. edizioan

Abenduaren 5ean Ikasle Goizarekin hasiko dute azoka. Hurrengo egunean Gazte Eztanda eguna egingo dute, eta gazteei zuzendutako hamaika jarduera egongo da. Egun berean, iazko Sormen Beka irabazi zuen Argizagi. Zubiak adiskidetasunerantz telesailaren aurkezpena egingo du Marramiau... [+]


Mastodon.eus-en “Gure aukera, sare libreak” kanpainarekin bat egin du ARGIAk

ARGIAko lantaldeak bat egin du Mastodon.eus-ek bere seigarren urtemugan abiatutako Gure aukera, sare libreak  atxikimendu kanpainarekin.


2024-11-21 | Sustatu
Sei urte bete ditu gaur Mastodon.eus-ek

Mastodon.eus euskal fedibertsoko instantzia agian nagusiak sei urte bete ditu gaur. Urteurrena ospatzeko "Gure aukera, sare libreak" kanpaina abiarazi dute, atxikimenduak biltzeko. Efemeridea une interesgarri batean dator: Elon Musk-ek, X/Twitterren jabeak,... [+]


Ertzaintzak zaurituriko Realeko zalearen kasua berriz irekitzeko agindu du epaileak

Gipuzkoako Lurralde Auzitegiaren ustez, bideo bateko irudietan ikusten denak "talka" egiten du Ertzaintzaren atestatuarekin, eta Amaia Zabarte foam bala batekin zauritua izan zenaren "ebidentzia erakusten" du, Noticias de Gipuzkoa-k jaso duenez.


Arma nuklearrarekin erantzuteko bidea ireki du Putinek, Ukrainak AEBek eta Ingalaterrak emandako misilekin eraso egin eta gero

Arma nuklearrarekin erantzuteko aukera dakarren dekretua izenpetu du Vladimir Putin presidenteak. Hegazkinekin, gurutzaldi misilekin zein droneekin "eraso masibo bat" pairatzeak ondorioztatu dezake arma horren erabilpena. 


Eguneraketa berriak daude