Ogei Urtetik Gora Ondarrabi'ko Alkate Izana
Mayatzaren lenengo egunean, eman zioten Sagarzazu' tar Franzisko Jaunari, lanari dagokion urrezko medalla. Bidezkoa deritzait, gertakizan ontaz ZERUKO ARGIAN, zer edo zer argitzea. Ortarako, Sagarzazu berarekin elkarizketa bat izan det.
Sagarzazu'tar Franzisko Jauna 1888'gn urtean jayo zan. Bost urte zituala, gurasoak, Santamaria zeritzaion osabaren menpean utzi zuten, aren lan-bidea ikasi zezan; Santamaria tallista ospetsua baizan. Bi urte osabakin Bilbon bizi izan zan. Gero Irun'go Iguaran'dar Gillermo'ren ikastolan sartu zan. Bereala dibujorako errextasun anndia erakutsi zuan. Amaika urteko mutikoskorra zala, Irun'go erriko eskoletako mutikoai zuzentzen omen zizkien beren dibujo-sayoak. Amairu urte bete zituanean Donosti'ko Altuna etxean asi zan lanean. Eskultura lanean, alegia.
Sagarzazu'tar Franzisko, gazterik ezkondu zan. Ogeita bat urtekin alegia. Bere andre Alejandragandik sei alaba izan ditu. Orain lau bizi zaizkio.
1920'gn urtean Ondarrabi' ko konzejala autatu zuten. 1927'gn urtean Alkate Jauna. Iya eztago sinisterik Sagarzazu Jaunak urte aletan egin zituan gauzak. Illeran jartzera noa: Karlos V'gn Gaztelua erosi, Jaizkibel' go mendia –irureun urte juiziotan ibilli ta gero–Ondarrabirako irabazi. Mendi au bera piñuz estali. Puntala deritzaion zatia zabaldu, itxasori pusketa bat kenduaz. Ondartza aunditu eta aurretik bide zabal eder i bat egin. Ondarrabi atzetik Mola'ren avenida deritzaion bide zabala iriki. Ondarrabitik Endaira itxasoz zubi bat antelatu eta lendabiziko arria jarri. Ondarrabi'ko ezjakintasuna izkutatzearren lau eskola berri egin eta zegoztenai garrantzi aundia eman. Ondarrabiko izkuntza gutxitzeko artu emanak igarti. Eta millako emeretzi iltzen baziran, millako zazpiraño jetxi. Erriko oiturak eta bizi modua jaso, garbitu eta zuzendu. Baita etxeak eta kaleak ere. Erabaki guzti oiek eta askosaz geiago, sei urte barru. Orregatik ezta arritzeko, alkatetzan bi urte zaramazkilla ondarrabitarrak erriko Seme Maitena ;aipatzea Alfonso XIII'gnak Isabel Katolikaren ospakia erantsi zion eta Alfonso X'gn kerbata erriko ikurriñarako iritxi zuan.
–Izan ere, lan aundiak deritzaizkit. 13 aña atsegiñak atsegabeak dakarzkite gauak eguna bezela. Zureak aundiak izan al ziran?
1942'gn urtean berriz Alkate autatu zuten. Eta kargu ortan egon zan 1958'arte. Amasei urte anetan gauza berriak egin al ditu Sagarzazu Jaunak? Bai orixe. Beste illera luzea jartzera nea:
Zezen plaza egin zuan. Abiazioko soroa Ondarrabin egiteko iritxi. Ala bera Amute'tik Gaintxerizketara egiten ari diran bide zabala. Miramar deritzaion etxea egin zuan. Goiko-Errota bere iturriakin eta Arsu'ko errota ta iturtia bakoitza 36 litro segundoko dituala, berak erosi zituan. Berenak dira Ondarrabiko loretegi ta baratz politak: parque de los cisnes, Madrid, Uranzu, Gerran erori ziran plaza, Gabiota ta abar. Berak apaindu zituan itxas aurreko murallak, baita erri sarrerakoak ere. Berak bete izan zituan arnasaz beste asrno asko, naiz puestoa aunditzea, naiz espigoia luzatzea, naiz Calvo Sotelo'ko bide zabala, naiz Naparrako Kolonias'en etxea, naiz Renfe'ko Umezurtzen etxea... Zenbat eta zenbat gauza.
Ondarrabi'tik kanpora, Sagarzazu'tar Franzisko Dipuutaua izan zan eta berari zor dizkiogu Jaizkibel'go ta Errezil'go Hostalak. Obra Sindicalen nagusi izan zanean, Gipuzkoa guztian etxe asko egin zituan: Irun'en, Mondragon'en, Eibar'en, Ordizia'n, Errenderin, Orio'n, Elgoibar'en, Deba'n, Urretxua'n ta abar.
Sagarzazu ' tar Franzisko izan zan Kortetako Prokuradoria errien izenean.
Eta bere apainlariketari begira zer esan? Bein baño geiagotan ezagutu degu bere esku yayoa lan ortan. Ez erriko bazterrak txukuntzen bakarrik. Baita beste gertaera askotan ere. Onela Guadalupeko Amabirgiña, parrokitik Jizkibel'era igo zutenean edo Irun'go Eukaristiko batzarra izan zanean edo Franko Tolosa'ra edo Donosti'ra zetorrela ta aren sarrera apaintzeko agindu ziotenean. Muguraza Jaunak ondo daki Sagarzazu'tar Franzisko'ren asmoak egokiak izan oi zirala. Orregatik bere liburu baten itz aurrea berari idatziazi zion.
Eta zer gelago? Orrelaxe galdetu nion nik oneraño eldu nintzanean. Eta onelaxe erantzu zidan:
Eta nere azkeneko itzetar berriz au esango det:
Sagarzazu 'tar Franzisko Jauna burrukalari trebea izan data, Ondarrabitar maitalea, ederzale berezia, ta euskaldun aundi bat.
Zorionak eta urte askotako
Threes! edo 2048 klasikoen bertsioa prestatu dute Julen Irazokik eta Ibai Aizpuruak, Mikel Dale musikagilearekin batera. Android-en doan deskarga dezakegu euskarazko bideojokoa.
Urtarrilean salmenta espekulatibo bat salatzeko ekintza egin zuen Arberoa Lurra eta Etxebizitza kolektiboak, eta horrekin lotuta egon daitezke atxiloketak. Baionako jendarmerian daude.
Israelgo lehen ministro Benjamin Netanyahuk "immunitatea", hau da, babes politikoa duela adierazi du Frantziako Kanpoko Aferen ministroak. Israelgo Haaretz eta Maariv komunikabideek jakitera eman dute Libanorekin adosturiko su-etenaren baldintzen artean zuela... [+]
Enpresa jo dute egoeraren erantzuletzat, baita erakunde publikoak ere. Langile batzuek bost hilabete baino gehiago daramatzate kobratu gabe, eta ostiral honetan egingo dute manifestazio bat, ontziolatik abiatuta: ez dezatela itxi aldarrikatzeko.
Ostegun eta ostiral honetan 40 hizlari baino gehiago ariko dira EHUko Leioako campusean Lana eta sindikalismoa XXI. mendean Nazioarteko Lehen Biltzarrean. Lan munduaren eta sindikalismo eraldatzailearen erronkez eta estrategiez eztabaidatuko dute.
Donostiako Udalak Mikel Zabalza Garateren (1952-1985) omenezko plaka bat jarriko du larunbat honetan (hilak 30), Guardia Zibilaren Intxaurrondoko kuartelaren aurrean (Baratzategi kalea, 35). Guardia Zibilak gaurko egunez atxilotu zuen Zabalza, 1985ean, Altzako bere etxean... [+]
Azaroaren 25ean hasi eta abenduaren 1era arte iraunen du Hego Koreako Busan hirian aitzina doan gailurrak. Petrolio ekoizle diren estatuak eta beraien lobbyak oztopoak jartzen dabiltza, ekoizpenaren mugatzerik ez dutelako nahi.
Eguneroko abiadura itogarritik atera eta eskola-proiektua amesteko, gogoetatzeko denbora hartzea aldarrikatu dute solaskideek, Superbotereak liburua aurkezteko mahai-inguruan. Patxadatsu aritu dira, hain justu, eraldatzeaz, inpotentziaz, ilusioaz, eskola bakoitzak egin beharreko... [+]
Barakaldoko Udalak euskararen erabilera “umiliagarria” egin duela salatu du Sasiburu euskara elkarteak. Salaketa argitaratu ostean kanpainaren euskarazko bertsioa ezabatu du udalak. Halakorik berriz gerta ez dadin arduradunen barkamen publikoa eta behar diren... [+]
Abenduaren 14an Bilbon etxebizitzaren negozioaren aurkako mobilizazio nazionala antolatu dute Euskal Herriko Etxebizitza Sindikatu Sozialistak eta Euskal Herriko Etxebizitza Sindikatuen Sareak. Ia 200 izan dira auziarekiko elkartasuna adierazi duten eragileak.
2024ko otsailean Astigarraga-Hernani tartea amaitu zutenean Abiadura Handiko Trena 2027an prest egongo zela aurreikusten zuen Eusko Jaurlaritzak. Orain Arkautiko lotunearen obren lizitazioari ekin dio Jaurlaritzak; Euskal Trenbide Sarea enpresaren esku utzi du, eta 2027an hasiko... [+]
82 urteko abeslari oriotarrak azken disko bikoitza kaleratu du, Gernikan 2023ko azaroaren 11n eskainitako kontzertuaren zuzenekoa. Eta horrekin bere ibilbideari amaiera eman diola iragarri du.
Gutxi ateratzen naiz azken urteetan. Askotan esan dut, badakit, baina badaezpada ere. Bertso saio batera joan naiz gaur. “Bejondeizula”. Bai, horregatik abisatu dut gutxi ateratzen naizela, pentsatzen dut zuek kultur ekitaldi askotara joaten zaretela, eta... [+]