"Hildakoei Beldurrik Ez, Bizidunei!"


2021eko uztailaren 23an
Praisku Belauntzaran, Urnietako ehortzaileari elkarrizketa
Praisku Belauntzaran, Urnietako Ehortzailea
"Hildakoei Beldurrik Ez, Bizidunei!"
A.–Nolatan hasi zinen langintza honetan?
P.B.–Nik orain 59 urte egingo ditut Iaister. Nola sartu nintzen lan honetara? Aurreagoko enterratzailearen bidez. Igeltserotzan aritzen nintzen eta, tabikeak e.a. Haren bidez, ez oso gogoko nuelako. 20 bat urte daramatzat honetan.
A.– Bromatan ibiltzerik badago gauza hauekin?
P.B.Lasai horregatik. Nik enterradore zaharra zuloan sartu nuenean herriari esan nion hau ez zitzaidala gustatzen. Alkateak zera esan zidan, "egun hauek egitzak behinepein" eta gaur arte.
A.–Ze alde dago orduko lan egiteko posturarekin gaur egun?
P.B.–Garai batekoaren aldean gaurkoa ez da ezer ere. Gaur nitxoak daude, autopsiak ere Donostian egiten dira. Horretan ere laguntzen aritu beharra izaten genuen lehen. Orain ere izaten dira istripuak, oraindik denbora asko ez dela bere buruari tiroa jo ziona jaso nuen... gu horretarako gaude, horretarako pagatzen digute.
A.–Batere buruko minik ematen dizu lan honek, amesgaiztorik normaltzat hartzen da?
P.B.– Nik normaltzat hartzen dut. Nere ama neronek sartu nuen. Enterradore zaharra bizi zen oraindik eta esan zidan, "hi, Praisku, atrebitzen al haiz herorren ama sartzera?". Norbaitek egin behar du eta ezin utziko nuen bada sartu gabe, eta halaxe egin nuen. Nere lehengusu eta osabak ere ehortzi ditut. Gogorra izaten da istripuz hil direnen etxekoek marruz hasten zaizkizunean. Esate baterako orain dela hamarren bat urte ijito bat hil zutenean eta beste bat ere zauritu, bere arreba etorri zen eta zerraldotik atera zuen gorpua hortzekin koska eginda. Guardia zibilen aurrean, hantxe.
A.–Ganza itsusiak ere tokatuko zaizkizu.
P.B.–Beno, hezurrak lekuz aldatzerakoan batipat. Badakizu, urte batzutara hori egin beharra dago. Behinola gorpu bat erdiusteldua zegoen baina ez oso, pisua zuen eta atera egin behar zen. Nik gantxo batzu dauzkat eta nolabait haiekin atera eta arrastaka eraman nuen eraman nuen tokira, ahal nuen bezala, arrastoak bidean geratzen zirela. Animalia nintzala errekonozitu zidaten. nik al nuen bezala egitea besterik ez.
A.–Denetik egitea tokatuko zaizu.
P.B.-Bai, eta orain behinepein kobratzen dugu, lehen erdiak ere ez genituen kobratzen. Gazte jendeari ez zaio gustatzen lan hau, ez baita gustosoa. Halare denbora baten aldean diferentea dago.
A.–Momentu txarrik?
P.B.– Behin. Neska inglesa bat tximistak garbitu zuen. Depositora joan eta han zegoen: lepotik sartu zitzaion, katea eta guzti sartua zuen haragian, orpotik atera. Hamabost bat urte. Nobioa ere han zuen. Garbitu genuen, enbajadore eta guzti etorri zen eta azkeneko momentuan autopsia egin eta dena irekita utzi zidaten. Neska ederra zen. Medikuari esan nion hura nola egin zitekeen eta ixiltzeko agindu zidaten. Dena txiki-txiki eginik utzi zuten, gauik txarrena orduntxe pasa nuen, marruka. Lana izan genuen gero esparadrapoarekin hura lotzen. Hura pena. Batzutan egin dut bai marru.
A.–Beldur izaten da jendea defuntuak direla eta ez direla. Atera zaizu norbait?
P.B.–Nik ez nuen parrik egiten. Behin, goiz batean hartu nuen sustoa. Panteoi batean bota batzu ikusi eta, "keai buenos dias" esan nion, salto egin zuten, drogadito batzu ziren, beren lotarako zakuekin eta guzti, han lo eginak ziren. Ihes egin zuten, neregatik libre ziren. Mekauen sos. Parte eman nuen geroago.
Hemen pasatzen dira politak. Bai eta ere hemen kontatzeko oso egokiak ez direnak ere. Entierroa ez zitzaiolako pagatuko beldurra eta bere burua trenari bota zuenaren amonarena, segurua kobratzeko ez da makala...
A.–Hildakoen beldur?
P.B.–Hildakoei beldurrik ez, bizidunei, bizidunei

Praisku Belauntzaran
26

GaiezGizarteaBesteak
PertsonaiazBELAUNTZA1

Azkenak
Berwick eta gu

Beharbada ez duzu jakingo nor den Donald Berwick, edo zergaitik aipatzen dudan artikuluaren izenburuan. Gauza bera gertatzen zaie, agerikoa da, abian den Osasun Itunean parte hartzen ari diren gehienei. Ez dakite zer den Berwicken Helburu Hirukoitza, are gutxiago eredu hau... [+]


Zerbitzu publikoak: motozerrari bidea erraztu ala basoa garbitu?

Aurreko egunetan Larraitz Ugarte abokatuak idatzitako La motosierra puede ser tentadora artikuluak zeresan handia eman du sektore zabal batean. Administrazio publikoaren barruan ohikoak diren egoera batzuk mahai gainean jartzen ditu, tartean efizientzia falta, ardura eta kontrol... [+]


2025-04-16 | Haritz Arabaolaza
Hizkuntza

Garrantzitsua al da hizkuntza bat zuzen erabiltzea? Zer puntutaraino da hain beharrezkoa gramatika menderatzea edo hiztegi zabal bat edukitzea? Betidanik entzun izan ohi dut hizkuntzaren garrantzia, baina pentsatzen jarri ostean, ondorio batera iritsi naiz. Pentsatzeak askotan... [+]


Leku ‘kuttunak’

Aspaldian bisitatzen ez nuen eta hainbertze gustatzen zitzaidan leku batera joan nintzen aurrekoan. Bertan nengoela, gustura sentitu nintzen eta zera pentsatu nuen: hau da nire leku kuttuna. Kuttuna, kuttuna, kuttuna; hitza jira eta biraka etxerako bidean. Kuriositateak jota... [+]


2025-04-16 | Rober Gutiérrez
Trebetasunak

Nerabeek eta gazteek, ibilbide akademikoan zehar, behin baino gehiagotan jasoko dute lagungarria izango zaien ikasketetarako edo-eta lanbiderako orientabidea. Gidaritza eskaini behar zaie, zalantzez beterik egon ohi baitira erabaki garrantzitsuak hartu behar dituzten bakoitzean,... [+]


2025-04-16 | Euskal Irratiak
Mikel Epaltza
“Nire etxea utzi nuen ETAk nazioarteko begiraleen esku armak utz zitzan”

Atxik Berrituz giristino taldeak Kristauak Euskal Herriko bake prozesuan liburua argitaratu du Maiatz argitaletxearekin. Giristinoek euskal bake prozesuan zer nolako engaiamendua ukan duten irakur daiteke, lekukotasunen bidez.


Ertzaintza handitu eta 8.000 polizia nahi ditu Jaurlaritzak 2030erako

Ertzaintzarekin bigarren negoziazio mahaia ireki du Bigen Zupiriak, martxoan ERNE, ESAN eta SIPErekin ertzainei urteko soldata gutxienez 4.200 euro igotzea adostu ostean. Agente kopurua areagotzeko plan horretan Arkautiko (Araba) akademiak "berebiziko... [+]


Iñaki Bakero (Erriberan Euskaraz)
“Batzuek ez gaituzte hemen nahi, baina bagaude”

Maiatzaren 17an Erriberako lehenengo Euskararen Eguna eginen da Arguedasen, sortu berri den eta eskualdeko hamaika elkarte eta eragile biltzen dituen Erriberan Euskaraz sareak antolatuta


Aguraingo Udalak atzera bota du 50.000 plaka fotovoltaiko instalatzeko proiektua

EH Bilduk aurkeztutako mozioa onartu dute osoko bilkuran. Udalak egitasmoa sustatzen duen enpresari, Cañaveras Solarri eskatu dio proiektuak ez ditzala hartu balio estrategiko handiko gisa kalifikatutako nekazaritza lurrak, eta gune populatuetatik gutxienez 500 metroko... [+]


2025-04-16 | Sustatu
Bi hilabete igaro dira eta berdin gaude: IP blokeoak dozenaka euskal webguneren kontra futbola dagoenean

Duela egun batzuk iragarri zuen Puntueu-ek La Ligaren blokeoak euskal domeinuei eragiten dien kaltea monitorizatuko zuela. Asteburu honetan izan dira partiduak, hain zuzen, eta monitorizazioaren datuak hor daude, penagarriak dira.


Eguneraketa berriak daude