Andres Nagel: "Edozein Lekutan Paratzeko Moduko Objetu Neutroak Sortzen Dituzte Artistek Gaur Egun‘’


2021eko uztailaren 23an
Zarata mediatikoz beteriko garai nahasiotan, merkatu logiketatik urrun eta irakurleengandik gertu dagoen kazetaritza beharrezkoa dela uste baduzu, ARGIA bultzatzera animatu nahi zaitugu. Geroz eta gehiago gara, jarrai dezagun txikitik eragiten.
Andres Nagel artistarekin
Imaginei Ez Die Beste Garrantzirik Ematen Ideiak Gauzatzeko Bitarteko Osagai Bezala Baino
Andres Nagel: "Edozein Lekutan Paratzeko Moduko Objetu Neutroak Sortzen Dituzte Artistek Gaur Egun''
Donostiako Mirakruz Gaina inguruko etxe babarti batetan bizi da Nagel bere eskultura eta koadroekin batera, berak sortutako mundu propioan murgilduta. Merkatuko telebistarik onenetarikoa eta telefonoak bakarrik dirudite handik kanpoko errealitatearekiko lotura bakarrak.
Nagelen piuratik, inoiz orraztu gabeko tximak eta begi borobil gorrituak nabarmentzen dira lehen kolpean. Torero galtzerdi arrosak, leohi ahotik ateratzen den boza etena eta esku jostalariak, gero. Kaseta jarri orduko urduri jarri da, elkar hizketak piperrik gustatzen ez zaizkiola antza. Ezta kazetariak ere. Torturatuaren paperean ipini du bere burua.
ARGIA.– Akitektura ikasten hasterako hasi zinen pintatzen. Ze izan zen eragilea?
ANDRES NAGEL.– Oso gaztetandik hasi nintzen pintatzen, eta arkitektura ikasketan egiten ari nintzela ere pintatzen eta erakusketak egiten segitu nuen. Ez zait sekula inor bereziki interesatu, ez da eragilerik horretan, nahiz eta beti izan den gustoko jenderik, hori bai. Baina beste ezer baino gehiago bizio kontu bat izan da arteari ekitea.
A.–Etxean ez zen halako giro berezirik arteari dagokionez?
A.N.–Ez, ze orduan pintatzea ofizio lotsagarritzat zeukaten. 80. urtetik honuntza aldiz, hainbeste aldatu da egoera ze vedetismoraino ailegatu den artista. Maniobra politiko bat dela uste dut: langabezian dago jende asko, eta gizarteari koskorrik kostatzen ez zaionez ofizio hau, gosez akabatzen direnak bost axola zaizkionez, bada halako propaganda bat bultzatu da jendea honetan aritu dadin... musika talde batetan edota pintore bezala edo.
A.–Materiale oso desberdinetara jo duzu zure obra guztian zehar. Nola abiatu zinen materiale berriak esperimentatzen.
A.N.–Oleoz hasi nintzen. Tira, arkeologia piskat eginez gero, lapitzezko gauzak topatuko nituzke aurretik ere, baina oleoa izan zen nik erabilitako lehendabiziko materialea. Gero segituan hartu nituen denetariko gauzak. Poliesterraz lan asko egin dut, baina azken finean erabilgarri ikusten dudan edozein materialez baliatzen naiz: tuboak, kartoiak, lokarriak...
A.–Ikusi esan duzu. Arte obra gauzatu auerretik egina al dago bada mentalki?
A.N.–Bai, noski. Lan bat egin aurretik ongi landua egon behar du proiektuak nire baitan: ezinbestez jakin behar da zer egin nahi duzun eta noraino helduko zaren, eta batez ere nola burutu ahal izango den. Pintura amerikanoko joera haiek, 'action painting' eta halakoak, zeinetan besterik gabe kuadro bat egiten hasten ziren materiale guztiekin nahastuz-eta, honez gero birplanteiatu dira. Kontu horiek estreineko bi alditan ongi atera daitezke, baina azkenean pintaketa keinuak eta beste errepikatu egiten dira behin eta berriro.
Buruan egin nahi duzunaren nolabaiteko foto bat badago, ideia moduan behintzat, eta horraino heltzen saiatzen naiz, eskatzen dituen testurak, materialeak eta teknikak erabiliz.
A.–Eszenara iristea inportantea da zuretzat? Badago halako teatro edota nolabaiteko argumentu bat zure gauzetan.
A.N.– Ez... Tira, begiratzen duena imagina batekin geratzen da beti, baina horren atzetik areago dagoen palateamendu plastiko bat adierazten dut. Jakina, planteamendu plastiko bat egiteko formataz baliatzen zara, baina formak bitarteko bat besterik ez dira. Imaginak bigarren mailakotzat jotzen ditut, nahiz eta ezinbesteko bihurtzen diren zerbait adierazteko bitartekoak diren neurrian. Dena den, imaginei ez diet beste garrantzirik ematen ideia bat gauzatzeko bitarteko osagai bezala baino.
A.–Badirudi ez zaizula gustatzen zure obraz mintzatzea, ezta?
A.N.–Kuadroetan dauden gauzak areago joan behar ez duten gauza pertsonalak dira, bizitzeko moduak, pentsamendu formak, eta sekula esplikatu behar ez direnak. Begirada batez ezin ulertu daiteke kuadro bat. Ze ezer ulertu ahal izateko lengoaia ezagutu behar bait da, hala ohituraz nola azterketaz. Kontua da begirada kolpe bat aski dirudiela ikusteko, baina horretara murrizten denak azaleko irudia besterik ez du harrapatzen: polita, miragarria edo dena delakoa.
Ez dut uste ordea mundu guztiak artea 'ulertu' behar duenik, gaur egun mass-media horretan egoskortu baldin bada ere. Bakoitzak bere entretenimendu moduak bilatu behar ditu, besterik gabe.
A.– Zure obratik zer gustatuko litzaizuke gerorako geratzea.
A.N.–Ba ezer ere ez. Bost axola dena erretzen baldin bada ere! Kuento-txino bat da gerora traszenditze komeria hori. Arte plastiko munduan ari bazara burua pixkat pitzatua daukazulako egiten duzu, psikopata baten antzera, sukarrak baretzeko. Zinemagintzaz bizi ahal izateko ikuslego bat behar baldin baduzu ere ezinbestez, mundu honek ez dauka halako derrigorrezko beharrik.
A.– Nola saltzen duzu orduan zure obra.
A.N.– Jakingo banu ez nioke inori esango! Beno, galerien bitartez, noski, erakutsi egin behar bait da daukazun guztia. Azken finean edozer gauza salduko bazenu bezala da, eta espakarate batetan paratu behar horretarako, bestela jai daukazu.
Obrak merkatu objetuak balira bezala tratatzen dituzte galeriatan. Eta erosleekin berdina gertatzen da. Obra bat erosten duenean, gutxitan izaten da obrak gustoko dituelako eta obrak edukitzeko bizio daukalako, baizik eta giza maila prestigiotsuaren ezaugarri gertatzen delako. Estatus goren bat eman du historian zehar arteak, eta baita oraindik ere. Zer esango dizut?, Mercedes galant bat edukitzearen tankeran, edota negozioak primeran doazkizula adieraztearren.
A.– Funtzio sozial bat betetzen du beraz arteak.
A.N.–Ez nago hain ziur.
A.–Baina zertarako egiten da arte obra... izan eta egoteko, edukitzeko ala erabiltzeko?
A.N.–Erabiltzeko, jakina. Eskulturak eta pinturak etxebizitzetan giro bereziak sortzeko egin izan-dira betidanik. Baina XX. mendean masifikazioaren arazoarekin egin dugu topo, eta ez dago hainbeste obra giro bakoitzerako. Ondorioz bada, artistek objetu neutroak sortzen dituzte orain, edozein lekutan paratzeko modukoak, lekuak berak ere inpersonalak dira-eta. Enkarguzko ofizioa zena txeke kontu bihurtu da.
A.–Ze eritzi duzu arte eskoletaz, arte-tailerretaz.
A.N.–Arte tailerrak ez dira artea zertan den ikasteko. Hauek teknika eskolak baino ez dira, edo hori izan beharko lukete behintzat. Arte eta ofiziotako eskolak begiko ditut, baina ez arte eskolak. Zerbait egiteko beharra duen hark teknikak ikastea ezinbesteko du, baina inork ez dizu erakutsi beharrik zer egin behar duzun.
A.–Ofizio bat da artea.
A.N.–Berez bai, zergatik ez!, artea beste edozein ofizio bezalakoa da. Baina plastika mundu honetan jendeak feriako tximinoa izan bazina begiratzen zaitu. Gu geure zirkoa egiten arituko bagina bezala: sokaren gainetik ekilibriotan goaz, eta nola jende oso gutxi ibili ohi den sokaren gainetik... aaa!, begira, begira; nola hemendik elefanterik ez dagoen, ba, to!, elefante bat zara.
A.–Elefante bezala jokatzen du ordea artista askok. Nola konpontzen zara 'kolegekin'?
A.N.– Nahaspila bat da guzti hori. Ez, ez zait batere gustatzen artistekin harremanetan egotea. Artista lagunak baditut, baina horiek ere ez ditut artista gisa hartzen. Zergatik? Bada, nola halako konpetentziak sortzen direlako, eta ni artearen inguruko munduan banabil arte plastikotan aritzea gogoko dudalako da, beste komeria guztiak aparte. Ez nago karrerak egiten aritzeko prest, ezta halako koperatibismotarako, kamarillatarako...
IÑAKI GONZALEZ. GORKA ARRESE
"Mashiel Beasainen", 1982
Nagel gose da: "Maritxu", 1980
48-49

GaiezKulturaArteaEskulturaEskultoreakNAGEL1
PertsonaiazNAGEL1
EgileezARRESE1Kultura
EgileezGONZALEZ3Kultura

Azkenak
2024-11-22 | Julene Flamarique
Voxen aurka Bilbon protesta egiteagatik auzipetutako zortzik ituna egin dute Fiskaltzarekin eta bat epaiketara joango da

Atxuriko irakasle eta ekintzaile batek uko egin dio akordioari kontzientzia arrazoiak direla eta. Voxek bost urteko kartzela-zigorra eskatzen du auzokidearentzat, Fiskaltzak aldiz zazpi hilabeteko espetxe-zigorra hauteskunde-delituagatik eta hiru hilabeteko isuna mehatxu... [+]


2024-11-22 | Ahotsa.info
Saskien bidez Nafarroako euskalgintzari inoizko ekarpenik handiena egingo dio Errigorak: 230.000 euro

 Euskarari Puzka azken kanpainan 16.000 saski saldu dituzte, eta euskararen alde lan egiten duten elkarteentzat bideratuko zaie lortutako etekina.


2024-11-22 | Sustatu
Euskarazko esamoldeak baloratzen lagundu online galdetegi honetan

Bi irakasle eta ikerlarik inkesta jarri dute sarean, euskarazko esamolde batzuen inguruko datuak biltzeko. Bost minutu hartuko dizu betetzeak baina adi, bi galdetegi daude, egun bakoitian jaio bazara 1A betetzeko eskatzen dizute, eta egun bikoitian jaioa bazara 1B delakoa.


Nazioarteko Zigor Auzitegiak Netanyahu eta Israelgo Defentsa ministro ohi Gallant atxilotzeko agindu du

Gizateriaren aurkako krimenak eta gerra krimenak egotzi dizkie Hagako auzitegiak bi sionistei. Erabakia "antisemitismotzat" jo du Netanyahuk, eta Hamasek, aldiz, "Justiziarako urrats garrantzitsutzat".


Umandi izena eta izana

Andoni Urrestarazu Landazabal Araiako herrian 1902ko uztailaren 16an jaio zen eta 1993ko azaroaren 21ean hil zen Gasteizen. 31 urte bete dira jadanik eta bere izena eta izana aitortzeko une aproposa dela deritzot, ez baita ongi ezagutzen utzitako ondarea. Umandi, bere herriko... [+]


Memoriadun euskara

Autobiografia idaztea omen da garapen pertsonalerako tresnarik eraginkorrena, askatzaileena. Iraganeko kontuei tira egin eta gogora ekartzeak, orainaldiko korapiloak askatzen laguntzen omen du. Bai, laguntzen du orainaldia ulertzen eta komeni zaigun etorkizun bat marrazten... [+]


Etorkizuneko apustua

Pandemiaren iragarpenetik Valentziako tragediarainoko errepasoa egin eta ondorioztatu dut gezurra eta forupea suhesi gisa dituen kudeaketa instituzional negargarria klase gobernariaren konstantea dela.

Ez dugu gobernari ordezko baliogarririk sistema pendular hau aldatzen ez... [+]


Gelditu dute emakume baten eta bere alaba adingabearen etxegabetzea Gasteizen

Polizia etxegabetzea geratu nahi zituzten herritarren aurka oldartu da eta hainbat lagun zauritu ditu. Azkenean, etxegabetzea atzeratu duela jakinarazi du epaitegiak.


X-etik irten nahi? Nor dago Mastodonen eta Blueskyren atzean? Nola finantzatzen da bakoitza?

Gaur, azaroak 21, Mastodon.eus komunitateak sei urte bete ditu. Urteurrena ospatzeko Gure aukera, sare libreak kanpaina abiarazi dute, atxikimenduak biltzeko. Izan ere, azken asteetan “eXodoa” ematen ari da: erabiltzaile asko X-tik ihes egiten ari dira, sare... [+]


Iruñeko Erorien Monumentua
Maravillas Lambertoren izena ez erabiltzeko eskatu dute fusilatuen senideek

Nafarroako Fusilatuen Senitartekoen Elkarteak gogor kritikatu du Iruñeko Erorien Monumentuaren inguruan EH Bilduk, Geroa Baik eta PSNek egindako akordioa. "Pedagogia" egiteko toki hobeagoak daudela dio eta interpretazio zentroari Maravillas Lamberto izena... [+]


2024-11-21 | Julene Flamarique
933 nobedade eta 200 ekitaldi Durangoko Azokaren 59. edizioan

Abenduaren 5ean Ikasle Goizarekin hasiko dute azoka. Hurrengo egunean Gazte Eztanda eguna egingo dute, eta gazteei zuzendutako hamaika jarduera egongo da. Egun berean, iazko Sormen Beka irabazi zuen Argizagi. Zubiak adiskidetasunerantz telesailaren aurkezpena egingo du Marramiau... [+]


Mastodon.eus-en “Gure aukera, sare libreak” kanpainarekin bat egin du ARGIAk

ARGIAko lantaldeak bat egin du Mastodon.eus-ek bere seigarren urtemugan abiatutako Gure aukera, sare libreak  atxikimendu kanpainarekin.


2024-11-21 | Sustatu
Sei urte bete ditu gaur Mastodon.eus-ek

Mastodon.eus euskal fedibertsoko instantzia agian nagusiak sei urte bete ditu gaur. Urteurrena ospatzeko "Gure aukera, sare libreak" kanpaina abiarazi dute, atxikimenduak biltzeko. Efemeridea une interesgarri batean dator: Elon Musk-ek, X/Twitterren jabeak,... [+]


Ertzaintzak zaurituriko Realeko zalearen kasua berriz irekitzeko agindu du epaileak

Gipuzkoako Lurralde Auzitegiaren ustez, bideo bateko irudietan ikusten denak "talka" egiten du Ertzaintzaren atestatuarekin, eta Amaia Zabarte foam bala batekin zauritua izan zenaren "ebidentzia erakusten" du, Noticias de Gipuzkoa-k jaso duenez.


Arma nuklearrarekin erantzuteko bidea ireki du Putinek, Ukrainak AEBek eta Ingalaterrak emandako misilekin eraso egin eta gero

Arma nuklearrarekin erantzuteko aukera dakarren dekretua izenpetu du Vladimir Putin presidenteak. Hegazkinekin, gurutzaldi misilekin zein droneekin "eraso masibo bat" pairatzeak ondorioztatu dezake arma horren erabilpena. 


Eguneraketa berriak daude