Egin ARGIAkoa

Gizartea Ingurumena Politika Ekonomia Kultura Euskara Feminismoa Hezkuntza Nazioartea Iritzia

igandea 2025eko otsailaren 16an

Antton Ezeiza: ``Filme Bat Hizkuntza Batetan Edo Bestean Egiteak Dramaturgia Osoa Aldatzen Du"

2021eko uztailaren 23an

Antton Ezeiza zinegileari elkarrizketa
52 Urteko Zinegile Hau Berriz Ere Filmegintzari Zuzenetik Eta Indar Berriz Ekitekotan Dago
Antton Ezeiza: ``Filme Bat Hizkuntza Batetan Edo Bestean Egiteak Dramaturgia Osoa Aldatzen Du"
Azken Donostiako Zinemaldian epai mahaikoa izan dugu Antton Ezeiza; horrezaz gain egunotan iragarri du bere zinemagintzarako buelta, eta bi datu horiek ikusita elkar hizketa hau egiteko mementuari ezin hobe eritzi diogu.
ARGIA.–Nola ikusi duzu aurtengo Zinemaldia?
ANTTON EZEIZA.–Aurtengo Zinemaldia berezia izan da niretzat. Epai-mahaian egon naizenez, ikuspunturik mugatuena izan bait dut. Eta hori ez da ona. Izan ere, azken hiru urteotan nire ustez Zinemaldiak izan dituen hobekuntzen artean nabarmenena aukera ahalik eta zabalena eskaintzea izan da. Azken hiru urteotan, aukerak izan dira Sail Ofizialaz gain beste zerbait nahi zutenek ere zer edo zer aurkitu ahal izan zezaten. Alde batetatik, zineman adierazpen kulturalaz gain egoera sozial edo politiko batzuren isladapena aurkitu nahi izan dutenentzat, hortxe izan dira Vietnam, Chile, Gerra Zibila, Arjentina... Zinefiloentzat, filme zaharrak maite dituztenentzat, «Ahantzitakoen Saila», «Argazkiko mutilak», «Errautsak eta diamanteak»... Bokazio berriak biztearen aldetik ere eskaintza onak egin ditu Zinemaldiak. Gertatzen guzti hori aurten nik pirata baten katalejoaz ikusi dudala, Sail Ofizialean zentratuta egon naizelako, baina iruditu zait eskaintza aldetik aurtengoak mantendu duela aurrekoetakoa. Aurten lehiaketako 15 filmeak ikusi ditut, baina iaz esate batera Hautaketa Batzordean 600 bat filme ikusi nituen.
A.–Optimista zara, beraz, Zinemaldiak hartu duen norabideaz.
A.E.–Ez derrigorrez. Hori guztia diot Zinemaldiak A mailako festibala dela abiapuntu hartuta, lehiaketazkoa etabar. Beste gauza bat izango litzateke nire zinemaldi idealaz hitz egingo bagenu, baina horrek beste zinemaldi bat beharko luke, Donostiakoaren kritika ere izango ez litzatekeena.
A.–Behera jo duen saila "Herri eta auzoak" dugu, desagertu zen arte. Zergatik?
A.E.–laz desagertu, eta ez dut uste irakurketa errazik egin behar denik: herri mailakoa zelako, etabar. Nire ustez «Herri eta auzoak» saila funtsa galduz joan zen, Zinemalditik bertatik kanpoko baldintzengatik. Prozesu soziala dago hor. Sail hori Transizio garaiarekin bereiztezina da. Franco hil zenean orokorrean bazen halako ilusio hedatu bat, 14ko gerra irabazi gabe edo Neguko Jauregia eskuratu gabe, baina entusiasmoa handia zen. Areago, Estatu mailan erreformaren ordez haustura etor zitekeela pentsatzen zen. Horregatik indar biziei tokia eman zitzaien Zinemaldian ere. Zer gertatu zen gero? Indar bizi horiek partidu bilakatu zirela, hauteskundeak irabazten dituzte, etabar. Eta partidu horiek, gehiago edo gutxiago, aurreko ereduak errepikatzen dituzte, baina ez bakarrik zineman, beste arloetan ere. Hauteskunde bidezko udaletxeak ere ez zeuden garaian auzoetako ordezariei leku egin zitzaien Batzorde Zuzendariak, baina gero hautatutako zinegotziak etorri ziren, eta era berean auzoetako mugimendua, garai haietako hainbat asmo eta ideal bezala, praktikan behera zihoan. Boterearen estrukturak birsortu egin ziren, hitzaren zentzurik txarrenean, eta guzti horren ondorioa izan zen
A.–Egunotan buruan darabilzun luze baten projektua iragarri duzu publikoki. Titulua, berez, aski adierazgarria izan liteke: «Bigarren saioa». Zer adierazi nahi duzu horrekin?
A.E.–Filme bat baino, etapa berri baten iragarpena da. Izan ere, filmea nire buruan eta Koldo Izagirreren buruan dagoen asmo hutsa da oraingoz. Inportantea beste zerbait da: etapa pertsonal berri bat hasteko gogo eta erabakia da adierazi nahi izan dudana. Filme horrekin, edo beste batekin, jakin ezazu ea projektu konkretu hori ez den bertan behera geldituko.
A.–Zein da «Bigarren saio» horrek erreferentzia gisa daukan lehenengo saioa?
A.E.–Jakina den bezala, nik lehen garai bat Madrilen pasa nuen, formaziozkoa, eta bertan lau filme egin nituen. Ondoren, Mexikon, bi filme egin nituen. Etapa horren koherentzia filmearen ezaugarrietan dago: luzeak, fikziozkak, akziozkoak, e.a. 1977a dator, itzultzen naiz, eta niri ere Zinemaldiari eta "Herri eta auzoak" sailari bezala gertatzen zait. Guztiok sinetsen dugu hantxe herri bat eraiki behar genuela berehala. Orduan, planteamendu horietan zinegile bati bertako zinema bat eraikitzea tokatzen zaio. Nire 77ko anilisia, nire burua ezindutzat jotzen nuen, euskara bezalako tresna baliotsua falta zaidalako, eta oinarriak sortuz joateko «Ikusken» projektua sortu zen, formazio-eskola gisa, zuzendarientzat, ekipo teknikoarentzat, e.a. Nik analisi hura ez dut pikutara bidaltzen. Gerta zitekeen alde batetatik kalkuloren bat gaizki egitea, edo bestetik derrota sinple bat gerora izan den karreran planteamendu positiboago edo agresiboago batzuk nire enpeinoa indarrik gabe utzi dute. Baten batek definitu ninduen, "kubo bat uraren barruan ari den fondoko igerilari" bezala, eta egia izan daiteke. Guk Nafarroari buruzko «Ikuska»n euskararen egoera jaso nahi dugun bitartean, albotik miliolak pasatzen bazaizkizu Albania konkistatuz, dudarik ez dago kubo batetan aritu naizela igeritan.
A.–Zure egoera orain desberdina al da, eboluzionatuagoa, euskal zinema nazionala egiteko orduan?
A.E.–Bai, eta horrek animatu nau «Bigarren saioa»rekin hastera. Nik orain 77an baino asko murgilduago sentitzen naiz euskal kulturaren errealitatean, eta euskara aldetik ez dizut esango guztiz menderatzen dudala, baina gauza banaiz euskarazko gidoi baten gainean lan egiteko, edota filme baten euskarazko prozesua barnetik segitzeko. Guzti horretan, Koldo Izagirrek markatzen du sinbiosi horren beste aldea: euskal kulturaren arlo estriktotik datorren pertsona bat, hamar urteotan zinemaren munduan murgildu dena. Ez da aita-seme erlazioa, ezta bizkiena ere, baina sinbolo bat izan daiteke, egoera berri batena. Eta hori, dudarik ez dago, aurreko etapa horri esker eman da.
A.–Oraingo etapa hau, beraz, astoz pragmatikoagoa izan daiteke, ezta?
A.E.–Zazpi urte hauetan esentziei buruzko borroka galdu egin da. Euskal Zinemagintza Nazionalaren filme inaugurala falta dela esaten hastea garaitik kanpo dago. Hori esateak gaur egun nagusi den konfusio-zeremonia honen barruan, ez du zentzurik. Festibaletan, harridurak ez dauka mugarik: bandera espainoladun filme euskalduriak, López Vázquez erderazko euskal filme batetan... 77ko planteamendu berekin segitzeak haur baten kasketa eman lezake. Filme inauguralik ez dela izango pentsatzea hobe da, eta has gaitezen praktikan gauzak egiten, egunen batetan zerbait inauguratzeko balio dezaketenak. Nik ez dut beste ezertarako indarrik: berriz ere filmeak egiten saiatuko naiz, 77an nituen presupostuetatik ahalik eta gertuen.
A.–Duela hamar urte imajinatu ere egingo ez zenuena Administrazioetatik banatu diren subentzioena izango zen.
A.E.–Aurreikus ezin nezakeena ez da hainbeste banatu den dirua, baizik eta zein baldintzatan banatu den. Nik orduan «Ikusken» finantziazioa lortzeko idatzitako memorandum batetan esaten nuen euskal zinemak bere beharko zuen baldintzetako bat, herri honek sutritzen duen zapalkuntzari segida ez ematea zen, bai hizkuntza aldetik, bai beste arloetan ere. Baldintza hori ezinbestekoa iruditzen zait hemengo zinemagintza nazionala egin nahi badugu. Hori da niretzat filmeek gorde behar luketen «euskal izpiritua». Nik ez dut kritikatzen dirua banatzea filme guztien artean, nik kritikatzen dudana erizpide edo mailaketa prolema da. Euskaraz egiten ez diren filmeak laguntzea ondo dago, baina euskaraz egindakoek tratamendu askoz babesleago behar lukete besteek baino.
A.–Euskararen gaia aipatu duzu. Prolema formala al da, bikoizketa soil batez konpondu daitekeena?
A.E.–Nik uste dut filme bat hizkuntza batetan pentsatu, idatzi eta errodatuz gero, lehen mementutik dramaturgia osoa aldatu egiten du. Mailarik inmediatoenean. Pertsonaien erlazioek ezin dute berdinak izan frantses, italiano edo japonieraz mintzatuz gero. Seriotasuna edo umorearen kontzepzioa, hurbiltasuna edo urruntasuna adierazteko orduan, esaldiak egiteko inflexioa... ez da berdina. Hori guztia baldintzatua dago. Erdaraz egin eta gero euskarara bikoizten diren filmeetan, transformaziorik ez da gertatzen, eta bai aldiz gauza asko galdu egiten dira. Bestetik, nik pertsonalki bikoizketa gorrotatu egiten dut, eta arrazoi horregatik da. Beste gauza bat da bikoizketak bete behar duen normalizazio funtzioa hizkuntzaren arloa, ETBren kasua etabar, baina hori aparteko prolema da.
JOSU LANDA
Antton Ezeizaren ustez, Donostiako Zinemaldiaren egitekoa ahalik eta aukerarik zabalena eskaintzea da.
"Bigarren Saioa"n, duela hamar urteko asmoak praktikara eramaten saiatuko da Ezeiza.
42-43

GaiezKulturainemauzendariakEZEIZA1
PertsonaiazEZEIZA1
EgileezLANDA2Kultura

Irakurrienak

Matomo erabiliz

“Bukele diktadorea da, baina milaka pertsonaren bizimodua askoz hobea da egun duela hiru urte baino”

Maria Ortega Zubiate

“Hezkuntza sailburuaren determinismo teknologikoak kezkatzen gaitu: bai ala bai sartu behar da, modu akritikoan”

Mikel Garcia Idiakez

Efemeridea: Joxe Arregiren gorpua sekretuan hilobitik atera eta torturaren froga bilakatuko ziren argazkiak egin zizkioten

ARGIA

Inauteriak 2025 oinarrizko egutegia

dantzan.eus

Efemeridea: Mildred Harnack idazlea gillotinatu zuten Hitlerren aginduz

ARGIA

Azkenak

2025-02-16 | Artedrama Arte Eszenikoen Plataforma

Autokarabanie

MULTIMEDIA - Antzezlana

2025-02-15 | Iratzar Fundazioa

Abertzaletasuna. Aita hil, bai ala ez?

MULTIMEDIA - solasaldia

2025-02-14 | Inaxio Mendizabal Arrese

Harrera premia aurreikusiz Zumeta margolaria

Irakurlea dagoeneko jakitun dateke Euskal Herrian askatasunaren alde egon den eta dagoen gatazka politikoaren ondorioz urte luzetan kartzelan, erbestean edota deportazioan bizi behar izan duten euskaldunak, etxerako bidean, beren bizitza berregiten hasteko izaten dituzten... [+]

2025-02-14 | Xabier Letona Biteri

Trump-ek distentsio nuklearra eskaini die Errusia eta Txinari

Bi herrialdeekin arma nuklearrei buruz hitz egin nahi du AEBko lehendakari Donald Trumpek, ostegun honetan bere bulegoan kazetariei jakinarazi dienez.

2025-02-14 | Lander Arbelaitz Mitxelena

Sexu jazarpena leporatu dioten EHUko irakaslea eskoletatik kanpo utzi du errektoretzak

EHUko Errektoretza Taldeak hedabideetara igorritako ohar baten bidez jakinarazi du neurria: "Unibertsitateak baieztatzen du salatu duten irakaslea jada klaseetatik at dagoela eta ez dela fakultatera joango kasua argitu arte".

2025-02-14 | Xabier Letona Biteri

AHT Hego Euskal Herrian: 15.000 milioi euroko inbertsioa Irunera abiadura handian iristeko?

Abiadura handiko trenaren aurkako manifestazioa egingo dute Iruñean larunbat honetan AHT Gelditu plataformak deituta, 12:00etan Diputaziotik abiatuta. Castejon eta Iruñea arteko trenbidearen eraikuntza lanek aurrera jarraitzen dute eta Espainiako Garraio... [+]

2025-02-14 | Udane Barinagarrementeria Laka

Emeadedei + Mahl Kobat

Gutaz ari dira

EMEADEDEI + MAHL KOBAT
NOIZ: otsailaren 2an.
NON: Zuiako gaztetxean, Murgian.

----------------------------------------------------

Iazko irailaren 20an izan genuen lehen aldiz musika kolektiboaren berri, sortu berri zuten sare sozialeko profilean: “Hemen da Hil da... [+]

2025-02-14 | ARGIA

Adin txikiko beisbol jokalari bati musu emateagatik entrenatzaile bat kondenatu dute

Adin txikiko neskak 2023an salatu zuen entrenatzaileak hiru aldiz musukatu zuela bere baimenik gabe. Nafarroako Probintzia Auzitegiak Iruñeko epaitegiak ezarritako zigorra baieztatu du. Entrenatzaileak ezingo du harreman zuzenik izan adin txikikoekin inongo lanbidetan eta... [+]

2025-02-14 | dantzan.eus

Inauteriak 2025 oinarrizko egutegia

Kaskarotak eta maskaradak urtarriletik dabiltza martxan, Malerrekakoak etorri dira segidan eta pixkanaka han eta hemen ospatu dira inauteri festak. Aurten, ordea, data nagusiak berandu datoz oso; Kandelaria egunean Hartza esnatu zen, baina ilargiari begiratu eta beste pixka... [+]

2025-02-14 | Parean Elkartea

Sustraietatik eraldatuz

MULTIMEDIA - dokumentala

2025-02-14 | Sustatu

Itzulinguru ikerketa: itzulpen automatiko aurreratuak nola eragiten dio euskarari?

Sozioluinguistika Klusterrak, zenbait erakunderen laguntzarekin eta Asier Amezaga, Eduardo Apodaka eta Asier Basurtok landutako lanean, Itzulinguru izeneko proiektuaren emaitzak argitaratu ditu. Itzultzaile neuronalek (azken belaunaldiko itzultzaile automatikoak, zeinak euskaraz... [+]

2025-02-14 | Euskal Irratiak

David Gramond

“Gizartea beldurrarazteko baliatu zuten tortura, militantziari uko egiteko”

Otsailaren 13a Torturaren Kontrako eguna izanki, Euskal Herriko Torturaren Sareak gutun publiko bat igorri du. Poliziek torturatu euskal jendeen lekukotasunak bildu, eta aitortza egiteko xedea du sare berri horrek Euskal Herri osoan. Torturatuak izan diren 5.000 pertsonei... [+]

2025-02-14 | Gedar

Munichen, manifestazio sindikal bat harrapatu eta gutxienez 21 pertsona zauritu ditu gizon batek

Ibilgailu baten bidez, Ver.diren protesta batean zeuden manifestariak aurretik eraman ditu. Duela egun gutxi, supremazista zuri batek 11 pertsona erail zituen Suedian.

2025-02-14 | Aiaraldea | Txabi Alvarado Bañares

Gizon bat atxilotu du Guardia Zibilak Amurrion, hildako bi agenteren kontura sare sozialetan barre egitea egotzita

"Polizia hila, baratzerako ongarririk onena" idatzi zuen atxilotuak sare sozialetan, eta lau milioi jarraitzaile baino gehiago ditu bere profilak, Guardia Zibilak azaldu duenez.

2025-02-14 | Xabier Letona Biteri

Iruñeko Laba, agur labur bat, irailean indarberrituta itzultzeko

Larunbat honetan itxiko dute Laba ostatua Iruñeko Gazteluko plazan eta, bitxia bada ere, egun osoko festarekin ospatuko dute itxiera, agurra ez baita behin-betikoa: Labak ondoko Windsor tabernarekin bat egingo du, obrak hastera doaz, eta beranduenez irailean berriz... [+]

Eguneraketa berriak daude