Egin ARGIAkoa

Gizartea Ingurumena Politika Ekonomia Kultura Euskara Feminismoa Hezkuntza Nazioartea Iritzia

osteguna 2024ko irailaren 05an

Antton Ezeiza: ``Filme Bat Hizkuntza Batetan Edo Bestean Egiteak Dramaturgia Osoa Aldatzen Du"

2021eko uztailaren 23an

Antton Ezeiza zinegileari elkarrizketa
52 Urteko Zinegile Hau Berriz Ere Filmegintzari Zuzenetik Eta Indar Berriz Ekitekotan Dago
Antton Ezeiza: ``Filme Bat Hizkuntza Batetan Edo Bestean Egiteak Dramaturgia Osoa Aldatzen Du"
Azken Donostiako Zinemaldian epai mahaikoa izan dugu Antton Ezeiza; horrezaz gain egunotan iragarri du bere zinemagintzarako buelta, eta bi datu horiek ikusita elkar hizketa hau egiteko mementuari ezin hobe eritzi diogu.
ARGIA.–Nola ikusi duzu aurtengo Zinemaldia?
ANTTON EZEIZA.–Aurtengo Zinemaldia berezia izan da niretzat. Epai-mahaian egon naizenez, ikuspunturik mugatuena izan bait dut. Eta hori ez da ona. Izan ere, azken hiru urteotan nire ustez Zinemaldiak izan dituen hobekuntzen artean nabarmenena aukera ahalik eta zabalena eskaintzea izan da. Azken hiru urteotan, aukerak izan dira Sail Ofizialaz gain beste zerbait nahi zutenek ere zer edo zer aurkitu ahal izan zezaten. Alde batetatik, zineman adierazpen kulturalaz gain egoera sozial edo politiko batzuren isladapena aurkitu nahi izan dutenentzat, hortxe izan dira Vietnam, Chile, Gerra Zibila, Arjentina... Zinefiloentzat, filme zaharrak maite dituztenentzat, «Ahantzitakoen Saila», «Argazkiko mutilak», «Errautsak eta diamanteak»... Bokazio berriak biztearen aldetik ere eskaintza onak egin ditu Zinemaldiak. Gertatzen guzti hori aurten nik pirata baten katalejoaz ikusi dudala, Sail Ofizialean zentratuta egon naizelako, baina iruditu zait eskaintza aldetik aurtengoak mantendu duela aurrekoetakoa. Aurten lehiaketako 15 filmeak ikusi ditut, baina iaz esate batera Hautaketa Batzordean 600 bat filme ikusi nituen.
A.–Optimista zara, beraz, Zinemaldiak hartu duen norabideaz.
A.E.–Ez derrigorrez. Hori guztia diot Zinemaldiak A mailako festibala dela abiapuntu hartuta, lehiaketazkoa etabar. Beste gauza bat izango litzateke nire zinemaldi idealaz hitz egingo bagenu, baina horrek beste zinemaldi bat beharko luke, Donostiakoaren kritika ere izango ez litzatekeena.
A.–Behera jo duen saila "Herri eta auzoak" dugu, desagertu zen arte. Zergatik?
A.E.–laz desagertu, eta ez dut uste irakurketa errazik egin behar denik: herri mailakoa zelako, etabar. Nire ustez «Herri eta auzoak» saila funtsa galduz joan zen, Zinemalditik bertatik kanpoko baldintzengatik. Prozesu soziala dago hor. Sail hori Transizio garaiarekin bereiztezina da. Franco hil zenean orokorrean bazen halako ilusio hedatu bat, 14ko gerra irabazi gabe edo Neguko Jauregia eskuratu gabe, baina entusiasmoa handia zen. Areago, Estatu mailan erreformaren ordez haustura etor zitekeela pentsatzen zen. Horregatik indar biziei tokia eman zitzaien Zinemaldian ere. Zer gertatu zen gero? Indar bizi horiek partidu bilakatu zirela, hauteskundeak irabazten dituzte, etabar. Eta partidu horiek, gehiago edo gutxiago, aurreko ereduak errepikatzen dituzte, baina ez bakarrik zineman, beste arloetan ere. Hauteskunde bidezko udaletxeak ere ez zeuden garaian auzoetako ordezariei leku egin zitzaien Batzorde Zuzendariak, baina gero hautatutako zinegotziak etorri ziren, eta era berean auzoetako mugimendua, garai haietako hainbat asmo eta ideal bezala, praktikan behera zihoan. Boterearen estrukturak birsortu egin ziren, hitzaren zentzurik txarrenean, eta guzti horren ondorioa izan zen
A.–Egunotan buruan darabilzun luze baten projektua iragarri duzu publikoki. Titulua, berez, aski adierazgarria izan liteke: «Bigarren saioa». Zer adierazi nahi duzu horrekin?
A.E.–Filme bat baino, etapa berri baten iragarpena da. Izan ere, filmea nire buruan eta Koldo Izagirreren buruan dagoen asmo hutsa da oraingoz. Inportantea beste zerbait da: etapa pertsonal berri bat hasteko gogo eta erabakia da adierazi nahi izan dudana. Filme horrekin, edo beste batekin, jakin ezazu ea projektu konkretu hori ez den bertan behera geldituko.
A.–Zein da «Bigarren saio» horrek erreferentzia gisa daukan lehenengo saioa?
A.E.–Jakina den bezala, nik lehen garai bat Madrilen pasa nuen, formaziozkoa, eta bertan lau filme egin nituen. Ondoren, Mexikon, bi filme egin nituen. Etapa horren koherentzia filmearen ezaugarrietan dago: luzeak, fikziozkak, akziozkoak, e.a. 1977a dator, itzultzen naiz, eta niri ere Zinemaldiari eta "Herri eta auzoak" sailari bezala gertatzen zait. Guztiok sinetsen dugu hantxe herri bat eraiki behar genuela berehala. Orduan, planteamendu horietan zinegile bati bertako zinema bat eraikitzea tokatzen zaio. Nire 77ko anilisia, nire burua ezindutzat jotzen nuen, euskara bezalako tresna baliotsua falta zaidalako, eta oinarriak sortuz joateko «Ikusken» projektua sortu zen, formazio-eskola gisa, zuzendarientzat, ekipo teknikoarentzat, e.a. Nik analisi hura ez dut pikutara bidaltzen. Gerta zitekeen alde batetatik kalkuloren bat gaizki egitea, edo bestetik derrota sinple bat gerora izan den karreran planteamendu positiboago edo agresiboago batzuk nire enpeinoa indarrik gabe utzi dute. Baten batek definitu ninduen, "kubo bat uraren barruan ari den fondoko igerilari" bezala, eta egia izan daiteke. Guk Nafarroari buruzko «Ikuska»n euskararen egoera jaso nahi dugun bitartean, albotik miliolak pasatzen bazaizkizu Albania konkistatuz, dudarik ez dago kubo batetan aritu naizela igeritan.
A.–Zure egoera orain desberdina al da, eboluzionatuagoa, euskal zinema nazionala egiteko orduan?
A.E.–Bai, eta horrek animatu nau «Bigarren saioa»rekin hastera. Nik orain 77an baino asko murgilduago sentitzen naiz euskal kulturaren errealitatean, eta euskara aldetik ez dizut esango guztiz menderatzen dudala, baina gauza banaiz euskarazko gidoi baten gainean lan egiteko, edota filme baten euskarazko prozesua barnetik segitzeko. Guzti horretan, Koldo Izagirrek markatzen du sinbiosi horren beste aldea: euskal kulturaren arlo estriktotik datorren pertsona bat, hamar urteotan zinemaren munduan murgildu dena. Ez da aita-seme erlazioa, ezta bizkiena ere, baina sinbolo bat izan daiteke, egoera berri batena. Eta hori, dudarik ez dago, aurreko etapa horri esker eman da.
A.–Oraingo etapa hau, beraz, astoz pragmatikoagoa izan daiteke, ezta?
A.E.–Zazpi urte hauetan esentziei buruzko borroka galdu egin da. Euskal Zinemagintza Nazionalaren filme inaugurala falta dela esaten hastea garaitik kanpo dago. Hori esateak gaur egun nagusi den konfusio-zeremonia honen barruan, ez du zentzurik. Festibaletan, harridurak ez dauka mugarik: bandera espainoladun filme euskalduriak, López Vázquez erderazko euskal filme batetan... 77ko planteamendu berekin segitzeak haur baten kasketa eman lezake. Filme inauguralik ez dela izango pentsatzea hobe da, eta has gaitezen praktikan gauzak egiten, egunen batetan zerbait inauguratzeko balio dezaketenak. Nik ez dut beste ezertarako indarrik: berriz ere filmeak egiten saiatuko naiz, 77an nituen presupostuetatik ahalik eta gertuen.
A.–Duela hamar urte imajinatu ere egingo ez zenuena Administrazioetatik banatu diren subentzioena izango zen.
A.E.–Aurreikus ezin nezakeena ez da hainbeste banatu den dirua, baizik eta zein baldintzatan banatu den. Nik orduan «Ikusken» finantziazioa lortzeko idatzitako memorandum batetan esaten nuen euskal zinemak bere beharko zuen baldintzetako bat, herri honek sutritzen duen zapalkuntzari segida ez ematea zen, bai hizkuntza aldetik, bai beste arloetan ere. Baldintza hori ezinbestekoa iruditzen zait hemengo zinemagintza nazionala egin nahi badugu. Hori da niretzat filmeek gorde behar luketen «euskal izpiritua». Nik ez dut kritikatzen dirua banatzea filme guztien artean, nik kritikatzen dudana erizpide edo mailaketa prolema da. Euskaraz egiten ez diren filmeak laguntzea ondo dago, baina euskaraz egindakoek tratamendu askoz babesleago behar lukete besteek baino.
A.–Euskararen gaia aipatu duzu. Prolema formala al da, bikoizketa soil batez konpondu daitekeena?
A.E.–Nik uste dut filme bat hizkuntza batetan pentsatu, idatzi eta errodatuz gero, lehen mementutik dramaturgia osoa aldatu egiten du. Mailarik inmediatoenean. Pertsonaien erlazioek ezin dute berdinak izan frantses, italiano edo japonieraz mintzatuz gero. Seriotasuna edo umorearen kontzepzioa, hurbiltasuna edo urruntasuna adierazteko orduan, esaldiak egiteko inflexioa... ez da berdina. Hori guztia baldintzatua dago. Erdaraz egin eta gero euskarara bikoizten diren filmeetan, transformaziorik ez da gertatzen, eta bai aldiz gauza asko galdu egiten dira. Bestetik, nik pertsonalki bikoizketa gorrotatu egiten dut, eta arrazoi horregatik da. Beste gauza bat da bikoizketak bete behar duen normalizazio funtzioa hizkuntzaren arloa, ETBren kasua etabar, baina hori aparteko prolema da.
JOSU LANDA
Antton Ezeizaren ustez, Donostiako Zinemaldiaren egitekoa ahalik eta aukerarik zabalena eskaintzea da.
"Bigarren Saioa"n, duela hamar urteko asmoak praktikara eramaten saiatuko da Ezeiza.
42-43

GaiezKulturainemauzendariakEZEIZA1
PertsonaiazEZEIZA1
EgileezLANDA2Kultura

Irakurrienak

Matomo erabiliz

“Orain arte alarde baztertzaileak okupatuak zituen espazioak partekatzen hasi beharko dira”

Mikel Garcia Idiakez

Gurasoek nola eta zenbat erabiltzen dituzten pantailak zuzenean dago lotuta seme-alabek pantailekiko duten harremanarekin

Mikel Garcia Idiakez

“Gakoa galdera da, galdera huts-hutsean”

Leire Vargas Nieto

Altxamendu zapatistatik 30 urtera

Xalba Ramirez

Efemeridea: Bartolina Sisa jaio zen, espainiarren konkistari aurre egin zien buruzagi aimara

ARGIA

Iruñeko historia, hamar emakumeren bizipenetatik kontatua

Euskalerria irratia

Azkenak

2024-09-05 | Ana Galarraga | Elhuyar

Mediterraneoko espezie gehienak desagerrarazi zituen fenomeno geologiko batek duela 5,5 milioi urte

Orain dela 5,5 milioi urte inguru, mugimendu teknokikoek Mediterraneo itsasoa eta Ozeano Atlantikoa banatu zituzten. Horrekin batera, gatz-biltegi erraldoi bat sortu zen Mediterraneoaren azpian.

2024-09-05 | Enbata | Panpi Dirassar

Ulertu nahi nuke…

Jakin nahi nuke nola bozkatu duten ene herriko bizilagunek azken hauteskundeetan. Jakin nahi nuke norekin hartzen dudan goizeko kafea herriko ostatuetan. Ulertu nahi nuke zergatik izan diren emaitza horiek Iparraldean.

2024-09-05 | Aiaraldea | Txabi Alvarado Bañares

Sei mediku txanda daude betetzeke Laudio eta Amurrioko Etengabeko Arreta Guneetan irailerako

Astelehen arratsalde eta gauean ez zen medikurik egon Laudioko Etengabeko Arreta Gunean. Irailean ere ez da bermatuta egongo mediku baten presentzia egunero Laudio eta Amurrioko Etengabeko Arreta Guneetan, gabezia aurreko hilabeteetan bezain nabarmena izango ez den arren.

2024-09-04 | Nagore Irazustabarrena Uranga

Erromatar kartzela Korinton

Erromatar Inperioko hiri gehienetan kartzelak zeudela pentsatu arren, garai hartako espetxeen arrastorik ia ez da aurkitu aztarnategietan.

Berriki, ordea, Matthew Larsen Kopenhageko Unibertsitateko arkeologoak Korintoko erromatar espetxea identifikatu du. 424... [+]

2024-09-04 | Nagore Irazustabarrena Uranga

Noiz hasi ginen kantatzen?

Geissenkloesterle (Alemania), dela 42.000 urte. Danubio ibaiaren arroko kobazuloan bizi zirenek txirula bat egin zuten hegazti hezurrak eta mamut bolia erabiliz. Garai bertsuan, Esloveniako Divje Babe kobazuloko biztanleek ere txirula bat egin zuten hartz baten femurra baliatuz... [+]

2024-09-04 | Reyes Ilintxeta

Isa Egiguren

“Libiako kostazainen eta mafiakoen artean ez dago alde handirik”

Kazetaria eta giza eskubideen defendatzaile sutsua. Munduko Medikuak, Apoyo Mutuo edota SHM gobernuz kanpoko erakundeekin lan egin izan du boluntario eta kazetari moduan. Hainbat komunikabidetan hamaika erreportaje plazaratu ditu Greziako Chios irlatik, hala nola Mediterraneoko... [+]

2024-09-04 | Mikel Garcia Idiakez

“Orain arte alarde baztertzaileak okupatuak zituen espazioak partekatzen hasi beharko dira”

Hondarribiko Alarde tradizionala eta Jaizkibel konpainia desfilatzen aterako dira, urtero bezala, irailaren 8an. Baina orain arte EAJk gobernaturiko udala Abotsanitzek eskuratu du eta egin dituen aldaketek hautsak harrotu dituzte Alarde tradizionalean. “Konpainia guztiak... [+]

2024-09-04 | Malores Etxeberria

Harrera bizkorreko gelak etorri berrientzat

Eroriko askoren artean badira lorpenak ere. 35 urte inguruko ama gazte batek galdetzen zidan aurreko batean nola arraio lortzen zuten beraien eskolan etxean euskara jaso ez zuten ikaskideek etxetik euskaldunak ziren neska-mutikoek bezain ongi ikastea eta hitz egitea euskaraz... [+]

2024-09-04 | Jenofa Berhokoirigoin

Medailez gain, bideozaintza eta gentrifikazioa ere utzi dizkiete paristarrei olinpiar jokoek

Olinpiar Jokoek eta Paralinpiarrek dakarten "festa" gutxietsi gabe, kostu sozial, ekologiko eta ekonomiko izugarria eragin dutela dioten ahotsak ere badira, entzun nahi izanez gero. Horretan dabiltza Frantziako Legebiltzarretik, LFI Frantzia Intsumisoa alderdiko... [+]

2024-09-04 | Gorka Peñagarikano Goikoetxea

Ultraeskuinaren gorakada Alemanian

2024-09-04 | Estitxu Eizagirre

Solariak Araban egin nahi dituen eguzki-zentralak 25 dira, ez hiru

2024-09-04

Jeningo kaleen %70 suntsitu du Israelek, Zisjordaniaren aurkako azken oldarraldian

2024-09-04 | Mati Iturralde

Uda baten kronika

Udaldian, erretiratuok ez ohi dugu opor goserik, eta patxadaz aztertu ahal ditugu gure inguruko gorabeherak. Hori dela-eta, gai batzuek harriduraz harrapatu naute, eta honako hauek dira.

Espainia. Eurokopak eta Olinpiar Jokoek uda osoa bete dute. Aldez aurretik, esan behar... [+]

2024-09-04 | Arantza Gutierrez Paz

Ibaiak

Mugak Zabalduz karabanarekin, Bosnia Herzegovinako Bihac hirian, Nihad Suljic aktibistak Drina ibaia Balkanetako hilobi handiena dela azaldu zigun. Ahantzi ez daitezen, topatzen diren hilotzak identifikatzeaz eta ehorzketa emateaz arduratzen da, merezi duten duintasuna aitortu... [+]

2024-09-04 | Mikel Otero Gabirondo

Zaharrak berri

Dagoeneko ez dakit bero olatuek burmuina kolpatuta gauden, betiko hipokrisia den edo logika sistemiko hutsa den, baina dakigunaren, esaten dugunaren eta egiten dugunaren arteko arrakalak, kezkaz haratago, harridura ere sortzen dit, batez ere uda giroan. Albisteak, ikerketak,... [+]

Eguneraketa berriak daude