"Bestaldera pasatzen Saiatu Behar Dugu Hola Gaudenok"


2021eko uztailaren 23an
Joxe Alberdi "Donibane", Ipar Euskaditik Bi Aldiz Espultsatua
"Bestaldera pasatzen Saiatu Behar Dugu Hola Gaudenok"
13 urte Ipar Euskadin errefuxiaturik pasa eta gero aurtengo otsailean ekarri zuten hona. Hemen sei hilabete egin ondoren muga pasa eta berriro ekarri dute, Arnegiko fronteran polizia frantsesek detenitu ondoren. «Argilo»k plazaratutako «Pitxu» pertsonaiari bizia eman dion artista honek, batzuek «Donibane» eta askok «Sanjuan» deitzen diotena, bere buruaz gutxi kontatu nahi duela diosku.
Joxe Alberdi.– Grafikoki esateko, hau duk niretzat bigarren exilioan egotea, ze ezin diagu orain jada pasa bestaldera.
ARGIA.– Ipar Euskadira saiatu haiz joaten, eta saiatu haiz mugatik pasatzen. Horrek zerbait esan nahi dik, ezta?
J.A.–Bai, noski. Orain arte ez zidaten eman karnetik. Orain dela hilabete edo eman zidaten eta nik esan nuen pasatu behar nintzela. Bi haurrak han dauzkat, emaztea ere bai, eta bueno, ni ere pasa behar naiz. Nere papera duk saiatzea bestaldera joatea. Eta nire egoera berean daudenek ere salatu behar dute bestaldera joaten.
Aurre eman behar diogu gobernu frantsesari, zeren hona espultsatu gintuztenean akusazioa zen «pertenencia a bandas armadas» eta atentatuak prestatzen ari ginela. Lehengoan, hara joan nintzenean eta polizia frantsesak hartu ninduenean, nere artean pentsatzen nuen: ea pasatzen nauten juezarenganik. Zeren eta galdetuko nion ea non dauden frogak. Eta gero gobernu espainolak ez baldin badu akusazione konkreturik gure kontra, ea zergatik gobernu frantsesak mantentzen duen postura hau.
Espulsioak barne ministeritzatik datoz zuzenean, Pandraud-en eskutik. Baina justizia frantsesaren aurrean guk ez daukagu deusik. Judizialki karpeta garbia daukagu, baina dezisione politikoa duk.
A.–Zer esan ditek orain mugan harrapatu hautenean?
J.A.–Deusik. Pasatu ginen seiretan eta hamarrak bitartean eduki gintuzten Arnegiko mugan, paperak egiten, eskuak lotuta eta horrela. Hamarrak aldean jaitsi ninduten Hendaiara. Arnegin esan zidaten hurrengo goizeko hamarretan juezaren aurretik pasa behar nuela, eta prest nintzen ni. Prest eta kontent. Jakingo nuen zergatik bidali ninduten Hegoaldera. Hurrengo egunean ordea pasa ziren hamarrak, hamaikak... eta azkenean etorri zen tipo bat eta esan zidan aske utziko nindutela ez bait zeukaten fitsik nere kontra.
Uste diat ni bezala jendea prest dagoela Iparraldera joateko eta juizioa eskatzeko, gaur egun dagoen dezisione hori anulatzeko. Ea non diren frogak, eta frogarik ez badago–guk badakigu ez dagoela–bada dezisione hori haustea. Saiatuko gara hara joaten.
A.–Nola ikusten duk hire burua hemen, Hego Euskal Herrian?
J.A.–Azken hamahiru urteak bestaldean pasa ditudalarik nere bizitza guztia han zegok. Projektu guztiak, burua, familia, lagunak... han zeukeat dena. Hemen ondo nago. Ezagutzen diat hau, baina nere azken 13 urteak, inportanteenak, han pasatu dizkiat. Bi haurrak, emaztea, lagunak, lana...
A.–Eta poliziarekin?
J.A.–PAFekoak harrituta geratu ziren. «Nola atrebitzen da hau berriro etortzen?» esaten zuten. Nik karneta erakutsi nien eta eskubidea neukala esan nien. Telefonatu zuten segidan Baionara, juezarengana. Han libre utzi nindutenean polizia espainolaren eskutan jarri ninduten. Esan zieten legalki pasa nuela muga espainola baina ezin nuela bestaldera pasa. Polizia espainolak hartu zuen karneta, sartu zuen makinan eta berehala utzi ninduen.
A.–Bestela nola habil hemen, lasai samar edo
J.A.–Bai, lasai samar... badakik nola diren gauzak hemen. Hemen denak gaude «libertad provisional»ean. Aski da edozer gauza berriz ere juezaren aurrean aurkitzeko. Hemen, fitxatuta gaudenak, eta besteak ere bai, denak gaude libertad probisionaleko egoera batean. Ni saiatzen naiz pertsekuzio sindromerik ez izaten eta lasaiki bizitzen, ze bestela...
A.–Bestaldean, GALekin eta estradizinekin ere izango da halako zerbait.
J.A.– Bai, baina azkenean markatzen duzu gauza bat, edo bizitzen dituzu dauzkazun egunak... edo badakizu egunen batean edo bestean harrapatuko zaituzte GALekoek, edo PAFekoek... Egiten duzana da bizi dauzkazun egunak eta harrapatzen bazaituzte kitto. Jendea horrelako moralarekin bizi duk bestaldean.
Dena dela harritzen nau presoen morala eta erresistentziak. Hori duk... mutua gelditzeko modukoa. Izugarria duk. Fabrikatu behar dute moral hori ze inork ez die ematen. Fabrikatu behar dute hemen gertatzen diren gauzekin. Inguruarekin e.a. Kolektibo horren batasuna eta erresistentzia.
A.–Beti esaten da gogorra dela bestaldean errefuxiaturik daudenen egoera baina are eta gogorragoa dela barruan daudenena.
J.A.–Bestaldean gogorra duk baina jendeak botatzen dio botatzen zaion morala. Azkenean gordeta edo erdi-gordeta egiten duzu zure bizitza pribatua eta publikoa, ze bestaldeko jendeak ere laguntzen dizu, eta ez dira beti zulo batetan egoten. Bueno, egon behar direnak bai, baina beste jendea gordeta baina tira... Eta horrek izorratzen dio poliziari, ez dute lortzen jende hau isolatzearik.
A.–Hi libre utzi haute baina beste asko gartzela espainoletan sartu dizkitek.
J.A.–Utzi gaituzte libre ez dakit zenbat jende, hogeita hamar edo horrela. Horrelako egoera batetan norbaitek pagatu behar ditu "los platos rotos" eta beste erdia baino gehiago barruan daukate. Gehienetan frogarik gabe. Entrega hauek justifikatzeko beti eduki behar dute baten bat barruan. Eta gartzela tokatzen zaionak «a pagar los platos rotos».
A.–Ze giro ikusten duk Ipar Euskal Herrian?
J.A.–Nik ezagutzen dudan giroan bai bestaldean, bai hemen, bestaldean nahiko giro ona ikusten diat. Ez duk txantxetan aritzekoa, noski, baina jendeak aguantatzen dik eta aguantatuko dik. Gainera Iparraldean gero eta larriago zegok egoera politikoa, bertako jendearentzat ere. Eta nik uste diat problema ez dela ari ttipitzen, jendea gero eta gehiago ari dela inplikatzen. Bertakoen laguntza gero eta handiagoa da.
A.– Orain hego eta iparraldekoen artean harreman hobeak daudela diok.
J.A.–Bai, bai. Noski. Hobeto gainera, ez manifestaldietan bakarrik. Errefaxiatuei denetan laguntzeko.
A.–Hamahiru urte Ipar Euskal Herrian pasa ondoren, nola aurkitu duk Hegoaldeko egoera hilabete hauetan?
J.A.–Hamahiru urte han baina beti ere hemengo gauzatan fijatzen. Dena dela pentsatzen nuen aldaketa handiagoa ikusiko nuela. Eta ez dut ikusi hain handia. Ez dakit justu zergatik, ez delako eman, edota nahiko hurbiletik jarraitzen genuelako. Politika mailan aldatu dira gauza batzuk, baina aldatu diren gauza horiek inportanteak al dira guk dauzkagun egiazko problemak soluzionatzeko? Nik uste dut ezetz. Aldatu dira azaleko gauzak, eta ez barnekoak. Eta gero eta zailagoak izango dira konpontzen gauzak, ez badira atzotik bideak jartzen horiek konpontzeko.
Lehengo batean esaten nion beste bati, gu eta gu baino zaharragoak multikopistak-eta lapurtzen hasi ginen afitxak egiten, propaganda ilegala egiten. Gu horrela esnatu ginen. Ni konkretuki Burgosko Prozesuan. Gaurko gaztea ordea politikara esnatzen da kotxe-bonba batekin. Trajedia handiago batekin. Eta azaletik ematen du aldatu dela baina barnetik ez da gauza handirik aldatu. Kontradizio handiagorekin sortzen da horrelako jendea.
Orain ematen ari diren negoziazio edo kontakto horiek ez dute deusik emango. Ez da ilusione handirik egin behar. Momentuz puntu bakarra irabazi da eta da publikoki egitea kontakto horiek. Eta organizazioak beti esan izan du du kontaktoak ematekotan publikoki eman behar zirela. Hori lortu da. Baina ez dakit esperantza handirik eduki behar den. Galdetu behar da ea zergatik gobernuak nahi dituen kontaktoak eduki. Nik ez dut uste hemengo arazoa konpontzeko asmoarekin denik. Uste dut gure artean kontradizioak sortzeko eta geure batasuna hausteko dela. Baina ez konpontzeko arazoa. Beraz, erne!
A.–Hire egoerara etorriaz berriro, eta hori horrela ikusita, ez duk epe laburrera Iparraldera bueltatzerik izango, kontaktoak direla eta, edo beste zerbaitegatik gobernu frantsesak jarrera aldatzen ez badik behintzat.
J.A.–Edozein gerratan bezala negoziaketak ematen ari diren bitartean inor ez da gelditzen bere gerra aurrera eramatearekin. Frantzia eta Aljeriaren arteko gerran errepresioa ez zen geratu negoziatzen ari zirenean. Aljeriako erresistentzia ere ez zen geratu. Bakoitzak bere lana egiten du.
A.–Kaleko giro alala... hik bizi eta ikusitako gauzekin, ez al duk arin samarra aurkitu?
J.A.–Bai, baina nik jakin nahi nuke beste tokietan ere zenbat jendek hartzen duen parte erresistentzian. Nik uste dut hemen portzentaia nahiko handia dela beste herriekin konparatuta. Egoera honetan. Jendea armekin baldin badabil kalean, jendea sartzen da. Baina hemen giro espeziala duk eta nahiko herri burgesa gara. Nik uste ematen den borroka nahiko dexentea dela. Hemengo renta per capita nahiko handia da eta horren ondorioz ematen da nahiko lasaitasun moduko bat. Horretaz aparte nik uste badela nahiko erresistentzia politikoa.
Guk eskatzen duguna ez da muga jartzea Hendaian eta listo. Eskatzen duguna muga hori kentzea duk. Sinplea duk. 4 + 3 = 1. Gure helburua herri bat izatea da. Europa barruan beste edozein desgraziatu bezala bizitzea. PAFeko komisarian irakurri nuen paper bat eta haiek uste dute garena baino askoz ere prosobietikoagoak garela.
A. - Politika utzita, Zuberoako "Pitxu" pertsonaiarekin marrazki bizidunetan egin duzuen bertsioak egin hau ezagun.
J.A.–Geneuzkan medioekin eginda egoteko ondo dagoela uste diat. Baina zailago duk egoera honetan marrazki bizidunekin filme bat egitea Libanon filme bat egitea baino. Pentsa: Ramonek behin tailerreko atea ireki eta GALekoari enkaskilatu zitzaioneko hura esaterako. Edota beti egoten haizela detenituko hauten zai. Ramoni esaten nion ezin zuela gaisorik gelditu ze bestela ez genuela pelikula bukatuko. Eta bukatu genuen.
Egoera kaskarrean utzi gaituzte baina badugu beste proiekturik ere. Aldizkari bat egitea pentsatzen dugu. Handientzako. Materiala bildu eta publikatu. Literatura, gauza grafikoak. Iparraldeko eta Hegoaldeko jendearen artean.
Iñaki ZUBIONDO

Ipar Euskadin dituen emazte eta haurrekin bildu nahi du Alberdik; juezak bere kontra deus ez du baina poliziak...
Presoen espetxe espainoletan daukaten moralari harrigarri derizkio Joxe Alberdik.
15-17

GaiezPolitikaEuskal HerrPresoakErbesteaErrefuxiatu
PertsonaiazALBERDI2
EgileezUBIONDO1Politika

Azkenak
Harrera premia aurreikusiz Zumeta margolaria

Irakurlea dagoeneko jakitun dateke Euskal Herrian askatasunaren alde egon den eta dagoen gatazka politikoaren ondorioz urte luzetan kartzelan, erbestean edota deportazioan bizi behar izan duten euskaldunak, etxerako bidean, beren bizitza berregiten hasteko izaten dituzten... [+]


Trump-ek distentsio nuklearra eskaini die Errusia eta Txinari

Bi herrialdeekin arma nuklearrei buruz hitz egin nahi du AEBko lehendakari Donald Trumpek, ostegun honetan bere bulegoan kazetariei jakinarazi dienez.


Sexu jazarpena leporatu dioten EHUko irakaslea eskoletatik kanpo utzi du errektoretzak

EHUko Errektoretza Taldeak hedabideetara igorritako ohar baten bidez jakinarazi du neurria: "Unibertsitateak baieztatzen du salatu duten irakaslea jada klaseetatik at dagoela eta ez dela fakultatera joango kasua argitu arte".


AHT Hego Euskal Herrian: 15.000 milioi euroko inbertsioa Irunera abiadura handian iristeko?

Abiadura handiko trenaren aurkako manifestazioa egingo dute Iruñean larunbat honetan AHT Gelditu plataformak deituta, 12:00etan Diputaziotik abiatuta. Castejon eta Iruñea arteko trenbidearen eraikuntza lanek aurrera jarraitzen dute eta Espainiako Garraio... [+]


Emeadedei + Mahl Kobat
Gutaz ari dira

EMEADEDEI + MAHL KOBAT
NOIZ: otsailaren 2an.
NON: Zuiako gaztetxean, Murgian.

----------------------------------------------------

Iazko irailaren 20an izan genuen lehen aldiz musika kolektiboaren berri, sortu berri zuten sare sozialeko profilean: “Hemen da Hil da... [+]


2025-02-14 | ARGIA
Adin txikiko beisbol jokalari bati musu emateagatik entrenatzaile bat kondenatu dute

Adin txikiko neskak 2023an salatu zuen entrenatzaileak hiru aldiz musukatu zuela bere baimenik gabe. Nafarroako Probintzia Auzitegiak Iruñeko epaitegiak ezarritako zigorra baieztatu du. Entrenatzaileak ezingo du harreman zuzenik izan adin txikikoekin inongo lanbidetan eta... [+]


2025-02-14 | dantzan.eus
Inauteriak 2025 oinarrizko egutegia

Kaskarotak eta maskaradak urtarriletik dabiltza martxan, Malerrekakoak etorri dira segidan eta pixkanaka han eta hemen ospatu dira inauteri festak. Aurten, ordea, data nagusiak berandu datoz oso; Kandelaria egunean Hartza esnatu zen, baina ilargiari begiratu eta beste pixka... [+]


2025-02-14 | Sustatu
Itzulinguru ikerketa: itzulpen automatiko aurreratuak nola eragiten dio euskarari?

Sozioluinguistika Klusterrak, zenbait erakunderen laguntzarekin eta Asier Amezaga, Eduardo Apodaka eta Asier Basurtok landutako lanean, Itzulinguru izeneko proiektuaren emaitzak argitaratu ditu. Itzultzaile neuronalek (azken belaunaldiko itzultzaile automatikoak, zeinak euskaraz... [+]


2025-02-14 | Euskal Irratiak
David Gramond
“Gizartea beldurrarazteko baliatu zuten tortura, militantziari uko egiteko”

Otsailaren 13a Torturaren Kontrako eguna izanki, Euskal Herriko Torturaren Sareak gutun publiko bat igorri du. Poliziek torturatu euskal jendeen lekukotasunak bildu, eta aitortza egiteko xedea du sare berri horrek Euskal Herri osoan. Torturatuak izan diren 5.000 pertsonei... [+]


2025-02-14 | Gedar
Munichen, manifestazio sindikal bat harrapatu eta gutxienez 21 pertsona zauritu ditu gizon batek

 Ibilgailu baten bidez, Ver.diren protesta batean zeuden manifestariak aurretik eraman ditu. Duela egun gutxi, supremazista zuri batek 11 pertsona erail zituen Suedian.


Gizon bat atxilotu du Guardia Zibilak Amurrion, hildako bi agenteren kontura sare sozialetan barre egitea egotzita

"Polizia hila, baratzerako ongarririk onena" idatzi zuen atxilotuak sare sozialetan, eta lau milioi jarraitzaile baino gehiago ditu bere profilak, Guardia Zibilak azaldu duenez.


Iruñeko Laba, agur labur bat, irailean indarberrituta itzultzeko

Larunbat honetan itxiko dute Laba ostatua Iruñeko Gazteluko plazan eta, bitxia bada ere, egun osoko festarekin ospatuko dute itxiera, agurra ez baita behin-betikoa: Labak ondoko Windsor tabernarekin bat egingo du, obrak hastera doaz, eta beranduenez irailean berriz... [+]


Eguneraketa berriak daude