Errefuxiatu Espultsatuon Dossierrak Pauen Daude, Hautsa Hartzen,'


2021eko uztailaren 23an
Zarata mediatikoz beteriko garai nahasiotan, merkatu logiketatik urrun eta irakurleengandik gertu dagoen kazetaritza beharrezkoa dela uste baduzu, ARGIA bultzatzera animatu nahi zaitugu. Geroz eta gehiago gara, jarrai dezagun txikitik eragiten.
Iñaki Ibarra errefuxiatu ohiari elkarrizketa
Iñaki Ibarrarekin, Kanboko Ikastolatik Urrun
Errefuxiatu Espultsatuon Dossierrak Pauen Daude, Hautsa Hartzen,'
Kanboko ikastolan matematikak irakasten zituen Iñaki Ibarra errefuxiatua ezaguna zaigu joan den maiatzean polizia frantsesak espainolen eskuetan uztea erabaki zuenetik. Hasieran «Comando Madrid» famatuarekin lotua omen zena, orain kalean dabil lasai eta UEUko partaide izan da, Zornotzako festetara joan aurretik.
Iñaki Ibarra.–Ni Zornotzakoa naiz eta multinazional batetan lan egiten nuen, 1981a arte. Urte horretan izan ziren gorabeheren ondoren, Suarezen dimisioa, Ryanen hiltzea, Joseba Arregirena, gero Tejerada, garai horretan Iparraldera pasatu nintzen. Jende pila bat pasa zen bolada hartan, 80aren bukaera eta 81aren hasiera aldean.
ARGIA.–Beste garai eta giro batzu errefuxiatuentzako.
I. I.– Artean Giscard zegoen presidente, eta errefuxiatu gehienek ez zuten paperik, baina jendea nahiko lasai ibiltzen zen kaletik. Berehala Mitterrand pasatu zenean paperak ematen hasi zen legalki eta errefuxiatuak lasai atera eta elkarrekin komunikatu zitezkeen.
Hala ere kristoren txokea izan zen Hegoaldetik Iparraldera pasatzea. Giroa arrunt ezberdina da han, ez bakarrik kaleko giroa; gure herrian sozialki nagusi izatetik haruntza iritsi eta hein batetako ghetto batetan bizi behar genuen, Iparraldeko abertzalegoa hala mugatuta dagoen aldetik.
Ipar Euskadin zeuden ekinizetan parte hartzen saiatu nintzen, bai Seaskan, UEUko mobidan, festetan... Eta Seaskako bigarren mailan matematikak irakasteko pertsona bat behar zutenez hartan sartu nintzen. Seaskaz kanpo, unibertsitatean euskal kulturako diploma ateratzeaz gain lUTn informatikazko klaseak ematen nituen, eta ikerketa lanetan ari den CNRS instituto ofizialaren eta Euskaltzaindiaren artean egiten duten atlas liguistikoan sartuta nengoen. Esan nahi dizut aski ongi integratua nintzela Ipar Euskal Herriko bizimoduan, eta ez bakarrik abertzaleen artean.
A.– Eta halako batean hartzen zaituzte eta... Madrileraino.
I.I.–GALekoak hasi zirenean bezala badakizu zuri ere tokatu dakizukeela, eta zalantza horrekin bizi zara errefuxiatuta, gainera inolako logikarik gabe egiten bait dituzte gauzak, bai GALek bere atentatuak eta baita Parisko gobernuak jendea Hegoaldera bialdu ere. GALen kontra posible zen neurri batzuk hartzea, gauza batzuk aldatuz edo zainduz. Baina frantses poliziarentzako, dituzten medioekin eta batez ere egunero eta astero lan bera egiten ari bazara, nahiko erreza zen berenizako edozein momentutan hartzea.
Hala ere, ikusten duzu han segi behar duzula, lan bat badagoela, eta beren estrategiaren helburua funtsean jendeak handik alde egitea dela, edo damutzea, beraiek nahi dutenaren aurrean makurreraztea. Nik bezala errefuxiatu askok ikusten genuen bagenuela han lan bat, hura gure Herria dela, eta gure Herriaren alde egin behar genuena egiten segi behar genuela. Horregatik segitzen nuen nik ere normal-normal nere lanean.
Maiatzaren 13an, unibertsitatetik ateratzen nintzela, ohartu nintzen kotxe bat aurretik eta beste bat atzetik jarri zitzaizkidala. Kale batean gelditu, eta bortxaz atera ninduten autotik. Bortxaz ipini zizkidaten menota edo esposak ere, eta hau aipatu behar da prozedura administratibo batean ilegala dela, baina ipini zizkidaten, min egitearren gogor estutuz gainera.
A.– Polizia frantsesek ze tratu ematen diote urjentziazko lege famatua dela medio mugara daramaten errefuxiatuari?
I.I.–Nik neure kasoa konta dezaket. PAFeko bi poliziak ekarri ninduten, eta barregarria zen zein kultura gutxiko jendea zen, hitzegiteko- eran ikusten zen. Seguruenik espainol emigratuen semeak izango ziren, eta hori esan behar da, gehienak hala dira eta, «gosez akabatuta» joandakoenak. Gero kristoren mespretxuarekin tratatzen dituzte errefuxiatuak: ez duzu inolako eskubiderik errefuxiatu izateagatik eta horretaz oso ondo baliatzen dira.
Niri adibidez, agenda eta paper guztiak hartu eta banan bana begiratu ondoren, txekeroa aurkitu zuten, eta horren kontura irri egiten, gauean afari bat egingo zutela nere txekeak hartuta beren keridekin, dirua kenduko zidatela, esposek min egin ziezadaten batera eta bestera bultza...
Azkenean mugara iritsi eta han, autopistako mugan PAFekoek duten egoitzan, ikusi nituen espultsio agindu pilo bat, zuriz baina Pandraud ministrariak sinatu eta seilatuak, otsailaren 20ko datarekin. Nirea ere egin gabe zegoen eta hantxe bete zuten, datuak neure "recepissé"tik hartuaz. Hor ere eskatu nuen abokatu bat baina, legeak agintzen duenaren kontra, ukatu egin zidaten.
Hor galdetu zidaten ea nora nahi nuen espultsatua izatea, edo Cubara edo Nicaraguara. Nik, ez nuela inora espultsatua izaterik nahi, nik bertan bizi nahi nuela eta eskubidea nuela... Espainolen esposak ipini zizkidaten eta espainolei entregatu.
A.–Polizia espainolaren eskutatik pasa ondoren hiru astez egon zara Carabanchelen eta geroztik kalean libre. Zein egoeratan zaude?
I.I.– Sumario bat nuen irekita, 1981ekoa, Madrilgo komandoa zela eta abar. Baina han argi geratu zen polizia ren aurrean ere ez nuela zerikusirik. Gaur egun nere kontra ez dut inolako sumariorik ez beste ezer, arrunt libre nago, justizia espainolarekin oztoporik gabe.
A.– Eta hala ere ezin zara Iparraldera itzuli.
I.I.–Urjentziazko lege horren arabera, itzuliz gero hiru edo hilabetetako gartzela edukiko omen nuke. Horren kontra badugu errekurtso bat egina. Horretan, ordea, beste bi errefuxiaturen kasoekin gertatu dena inportantea da. Paueko auzitegiak suspentsoan utzi ditu bi horien espultsio aginduak eta horren arabera itzuli zitezkeen; baina Gobernu frantsesak atzera bota du Paueko auzitegiaren erabakia. Prozedura administratibo bat izatean asko konplikatzen dira gauzak. Aginte ejekutiboaren eta judizialaren arteko gorabeherak. Harrez gero, Paueko auzitegiak esan du ez duela errefuxiatuen kasorik gehiago aztertuko, eta gure dossierrak han daude hautsa hartzen.
Errekurtsoak beti dira posible baina Gobernuak beti balituzke beste bide batzuk hori atzera botatzeko: gerra ondoren ateratako prozedura edo lege bati da eta gobernuak horren arabera beti leukake bidea epaileen erabakia indarrik gabe uzteko.
A.–Zu libre atera zara. Justizia espainolaren aurrean ekarritako errefuxiatu guztiek ez dute zori berdina izan...
I.I.–Lehen aipatu dizut GALen ekintzek bezala espultsioek ere inolako logikarik ez dutela segitzen, edo segitzen duten logika bakarra ilogikotasunarena dela. Nola edo hala zatiketa sortu nahi dute: ni kalean nago erabat libre, beste batzuk libre fidantza pagatuta eta juezarengana ilean behin edo birritan presentatu behar dute, beste batzuek juezarengana eta poliziarengana ere presentatu behar dute–Francoren garaietan bezala–, eta beste batzuk gartzelan. Nola edo hala deskontziertoa sortu nahi dute, eta ondorioz ea bakoitza bere irtenbide pertsonalaren bila hasten den, damutzera bidean alegia.
A.–Aia ZulaIkaren kasoak duela gutxi bete ditu egunkarietako orriak berriro ere.
I.I.–Berarekin egon nintzen Carabanchelen. Eta Jabi Aia Zulaikarekin gauza bat gertatzen da: Carabanchelen bi euskaldun zeudenez geroztik beti eramaten zituzten zuzen-zuzen Alcalá Mecora. Bera da lehendabiziko salbuespena: eraman zutenetik beti han den bakarra bera da. Detenitu zutenean ez zuen sumariorik, gero batek deklaratu zuenetik, beste ezdakitnondik, gauzatxoak pilatuz joan dira... Bi hilabete t'erdi egon da espetxean prozesatuta dagoela notifikatu arte, eta azkenean auzian denok ikusi dugu zein gauza barregarriak egozten dizkioten.
Aia Zulaikak duen izena kontutan hartuta, bere damutzea lortu nahi zen, reintsertzio bidetik sartzea. Kondenatzeko ezer ez daukate, baina ea nola edo hala historiko baten damutzea lortzen duten. Baina Jabi ezagutzen dutenek ongi dakite bide horretatik pasako den azkena dela.
Aipatu beharra dago nere kasoan bezala Aia Zulaikarenena ere Renobales senadorea ibili dela bere zerbitzuak eskaintzen, askatzeko Partiduak zerbait egin bazezakeen. Lehen Bandres eta Azkarraga aritu badira horretan, orain beste hegazti harrapari bat, beste karroñero bat, sartu da tartean.
A.– Zure aldeko batzorde bat osatu zen Iparraldean, eta hor jende nahasketa bitxia ikusi dugu mugitzen.
I.I.–Hor abertzalegotik aparte bizi direnen afera dago aipatu beharra. Zeren eta GAL bere triskantzak egiten hasi zenean, jende guztia kontra zegoen, askok zioten GAL administrazio espainolaren gauza zela, eta hildakoarekin bat egiten zuen. Baina gero Estatu Frantsesean egon den ofentsiba antiterrorista honetan, espultsioak oso ulerterrezak bihurtzen dira: edozein espultsatu terrorista bat da.
Ideia hau lurjota geratzen da jende horrek espultsatua ezagutzen duenean. Eta hori da nirekin gertatu dena. Unibertsitatean ezagutzen ninduten, CNRSn ezagutzen ninduten, saski-baloian ibiitzen nintzen, xake-jokoan ere bai, enpresen arteko futbito txapelketan... eta horko irakasleek, ikasleek, katedratikoek, injiniariek, ezin zuten onartu ni terrorista bat nintzenik, komunikabideek esaten zuten bezala. Eta horiei erantsi behar zaie Seaskako jendea, irakasleak eta ikasleak, kristoren pila mugitu direnak, eta mugitzen segitzen dutenak. Chaban Delmas, Alliot Marie, prefektoa... bazter guztiak astiridu dituzte.
Beraz, errefuxiatuek beti duten babes politiko inportanteari, Sostengu Komiteari, babes humanitario bat ere erantsi zaio. Hola izan da posible, adibidez, Bastidako auzapez edo alkatea abertzale ez dena, baina nerekin batera informatika irakasle zena, bere banda jantzita batzordekoekin batera eta bestera joatea. Zoritxarrez beti ez da hain erreza holakorik egitea. Eta kaso baten alde sinatzen duenak ez du guztientzako sinatuko beti, hori ere egia da. Dena dela, Sustengu Komitearen konplementario izan daiteke holako talde bat, eta gainera edozein espultsaturentzako lortzen den edozer mesedegarri izango da gainerakoentzako ere.
A.–Estatu Espainolera entregatutako errefuxiatuez mintzatu gara. Iparraldean eta Estatu Frantsesean utzi dituzunak nola ikusten dituzu?
I.I.–Moral handiz ikusten ditut honuntza ekarritakoak bezala han segitzen dutenak. Ikusten ditugun neurri guzti hanek adierazten dute aurrera goazela, Hegoaldean behintzat. Iparraldeaz beste zerbait esango nuke, zeren hangoa askoz latzagoa da, ez errefuxiatuentzako, Iparradeko euskara, herritasun eta kontzientziarentzako.
Hegoaldean aurrera goazela kontziente gara, eta horregatik erasotzen gaitu etsaiak bide guztietatik. Baina aurrera goazela konturatzen dira presoak eta errefuxiatuak ere, eta koesionatuak eta moral handiz ikusten ditut. Askotan esan dugu etsaiak bide hauetatik ez duela ezer lortuko, eta egia da. Oraindik ere sarraski gogorrak ikusi beharko ditugu, basakeria latzagoak egiteko moduak asmatuko dituzte, pertsonalki hau garbi ikusten dut. Baina konponbideak lehendik ere eskainita daude, bideak hor daude, eta presoak bezala Iparraldean espultsioen eta GALen mehatxupean bizi diren errefuxiatuek tinko eutsiko diote.
Iñaki ZUBIONDO

Zornotzan, sei urte geroogo, giroa euskaldanago eta abertzaleago aurkitu duela adierazi digu Iñaki Ibarrak.
"Moral handiz daude errefuxiatuak, eta haiek bezala presoek, denek ongi eutsiko diotela ziur nago".
Jende moeta oso ezberdinez osatutako batzarde batek hartu zuen Iñaki Ibarraren sostengua Ipar Euskadin.
15-17

GaiezPolitikaEuskal HerrPresoakErbesteaErrefuxiatu
PertsonaiazIBARRA1
EgileezUBIONDO1Politika

Azkenak
“Zuek, emazteek ez duzue deus ere balio”

Zuberoako ohiturei buruzko bi liburu ditut gogoan. Batek XX. mendean aritu izan diren 180 dantzari eta soinulari aipatzen ditu. Haien artean, emakumezkorik ez da agertzen. Besteak, pastoralei egiten die errepasoa eta hor emakumeak aipatu aipatzen dira, baina omisio esanguratsuak... [+]


Itxaro Borda
“Gure norabide sexualen, ezinegonen eta beldurren erraiteko hiztegi bat sortu dugu”

1984an ‘Bizitza Nola Badoan’ lehen poema liburua (Maiatz) argitaratu zuenetik hainbat poema-liburu, narrazio eta eleberri argitaratu ditu Itxaro Borda idazleak. 2024an argitaratu zuen azken lana, ‘Itzalen tektonika’ (SUSA), eta egunero zutabea idazten du... [+]


Olor
Deserosotasunaren apologia

Olor
Noiz: martxoaren 9an.
Non: Bilboko Sarean espazioan.

---------------------------------------------------------

Esperantza. iz. Nahi edo desiratzen dena gertatuko delako edo lortuko delako uste ona.

Izen horixe jarri zion Jokin Azpiazu Carballo Olor ermuarrak bere... [+]


Sistema psikiatrikoak sexualitatean daukan eraginaz zenbait gako

La bajona kolektibo kide Heiko Elbirak salatu du psikiatriak zisheteroarautik aldentzen diren erotikak kontrolatu nahi dituela.


Betharramgo indarkerien berri “komunikabideen bidez” hartu izana zehaztu du Baionako apezpikuak

Prentsaurrekoa eskaini dute ostegun honetan Marc Aillet Baionako apezpikuak, elizbarrutiko hezkuntza katolikoko zuzendari Vincent Destaisek eta Betharramgo biktimen entzuteko egiturako partaideetarikoa den Laurent Bacho apaizak. Hitza hartzera zihoazela, momentua moztu die... [+]


2025-03-14 | Euskal Irratiak
Bidarteko bahitzailea militar-ohia zen, eta prokuradorearen arabera “hil egin nahi zuen”

Bidarteko gasnategian bahiketa burutu duen gizona, militar ohia zen. Asteazken arratseko 7.30tan Erretegia izeneko gasnategian bertako kudeatzailea bahitu eta poliziaren kontra tiro egin duen gizonak 54 urte zituen.


2025-03-14 | Gedar
Vox Nafarroako Parlamentutik kanpo geratu da ia, barne-desadostasunak direla eta

 Maite Nosti diputatuak kargua utzi du alderdiarekin izandako desadostasunengatik, eta horrek kide bakar batekin utzi du alderdi faxista, talde mistoan sartzera behartuz.


Jon Urzelai Urbieta, fisikaria eta soziologoa
“Zaila da ezagutzen arteko banaketa zurruna gainditzea”

Jon Urzelai Urbieta ohituta dago itzalean lana egiten, baina Su festak musika-jaialdiei buruzko saiakerak dezenteko ikusgarritasuna eman dio, iaz Euskadi Saria eman baitzioten lan horregatik. Ez da, hala ere, irabazi duen sari bakarra, hori baino lehen, 2021ean, CAF-Elhuyar... [+]


Su ta Gar, Kaotiko, Gatibu, Maruxak eta Leihotikan ere Hatortxu Rockeko azken jaialdian

22 talde gehiago iragarri dituzte Lakuntzan uztailean izanen den HatortxuRockerako: Bad Sound, Dupla, Su Ta Gar, Chuleria Joder!, Brigade Loco, Leihotikan, Burutik, Tribade, Maskak, Les Testarudes, Non Servium, Añube, Dj Plan B, Gatibu, DJ Trapella, La Jodedera, Süne,... [+]


Gurekin egiten dutena

Ba al dakizue frantses batzuk harritu egiten direla mugaren alde honetan ere euskaldunak bagaudela jakitean? Ba bai, harrigarria bada ere, behin, Donostian, frantses batzuei entzun nien sinetsi ezinik beren buruari galdetzen: “Saint-Sébastien est au Pays... [+]


2025-03-13 | ARGIA
EAJk eta PSE-EEk zerga erreforma adostu dute Ahal Dugurekin

PPrekin eta EH Bildurekin negoziazioetan porrot egin ondoren etorri da Ahal Dugurekin adostutako akordioa. Indar politiko honek aitortu duenez, maximalismoak atzean utzi eta errealitateari heldu diote, errenta baxueneko herritarren aldeko akordioa lortuta.


2025-03-13 | Uriola.eus
Correoseko langileen eskubideak eta zerbitzu publikoaren kalitatea defendatzeko eskatu dute

“Posta publikoa eta kalitatezkoa. Eskubideen aldeko Hitzarmen eta Akordio baten alde” aldarrikapenarekin, LAB, ESK eta ELA sindikatuek lan-baldintzak eta posta-zerbitzu publikoaren kalitatea defendatzeko mobilizazioa egin zuten atzo, hilak 12, Bilboko Eliptika Plazan.


Amasamendin eolikoak ezartzeko proiektu bat dagoela jakinarazi du Villabonako Udalak

Herriko EH Bilduko zinegotzi eta legebiltzarkide den Ander Goikoetxeak egindako galdera parlamentario bati Jaurlaritzak emandako erantzunaren bidez jaso informazioa hau. Bi haize sorgailu ezartzeko asmoa dago eta Cluster Hernani izeneko proiektu zabalago baten barruan kokatzen... [+]


Milaka ikaslek Hego Euskal Herriko hiriburuetako kaleak hartu dituzte, IAk deitutako greban

Hezkuntza bi arazo handik zeharkatzen dutela adierazi dute IAk: "ideia erreakzionarioen" gorakadak eta "ikasleen egoeraren okertzeak". Mobilizazioaren deialdia hedatzeko, goizean errepide mozketak egin dituzte Donostian, Iruñean eta Gasteizen. Bilbon, Euskal... [+]


Hau Pink da, Europako gure lehengusu txikia, eta 1,4 milioi urte ditu

Atapuercako aztarnategian hominido zahar baten aurpegi-hezur zatiak aurkitu dituzte. Homo affinis erectus bezala sailkatu dute giza-espezieen artean, eta gure arbasoek Afrikatik kanpora egindako lehen migrazioei buruzko teoriak irauli ditzake, adituen arabera.


Eguneraketa berriak daude