Joxemartin Apalategi: "Bilketa Gehiegi Dago Hemengo Antropologi Lanetan Eta Analisi Gutxiegi"


2021eko uztailaren 23an
Josemartin Apalategi, kontu zaharrak aztertu dituenari elkarrizketa
Kontu Zaharrak Aztertu Ditu Liburu Berri Batean
Joxemartin Apalategi: "Bilketa Gehiegi Dago Hemengo Antropologi Lanetan Eta Analisi Gutxiegi"
Joxemartin Apalategi ataundarrak "Introducción a la historia oral'' izeneko liburua argitaratu berria du, Caro Barojaren sarrera batekin. Bere sorterriko ipuinak aztertzen ditu, Zorroagako unibertsitateko irakasle honek.
ARGIA.–Joxe Arratibelek bildu eta argitaratutako kontakizunetan oinarritu haiz hire libururako.
J.M.A.–Monje ataundar bat da Arratibel, "Kontu zaarrak" liburuaren egilea. Bere lau kontakizun hartu ditut eta Joxemiel Barandiaranen beste bat. Beti izan dut gogoa holako azterketa bat egiteko leku batean eta ahal bada familia batean jasotako materialekin. Arratibelek bere familian edo auzoan jasotakoak argitaratu ditu.
A.–Liburuaren izenburuak "Introducción a la historia oral" dio, sarrera globalizatzaIle bat falta bagenu bezala.
J.M.A.–Bi parte ditu liburuak: sarrera, tesia; eta hori desarroilatzeko azterketa zehatzak. Ahozko historia askok aipatu dute, baina aipamen hutsean gelditzeko. Lévi-Strauss eta Propp aipatzen ditut; gehiena Lévi-Strauss jarraitzen dut, baina ez erabat. Hemen, herriko kontakizun Iuze eta laburren azterketa antropologiko eta historikorik ez dugu egin izan, eta ni horri lotu natzaio. Nire lehen saioa denez, "sarrera" bataiatu dut.
A.–Historia horizontala aipatzen duk.
J.M.A.–Normalki gertakizunen bertsio gehienak ofizialak dituk, bertikalean eraikiak. Protagonistak berak bertsio horizontala ematen dik, ordea. Eta bigarrenik, edozein gizartetan ematen diren aldaketa nagusiak bertsio horizontaletik ateratako indarraren bidez ematen dira. Gero, garaitzaile ateratzen bada, goitik-beherako edo bertikal bihurtuko duk, ofiziala alegia.
A.–Orain arte ahozko euskal historia edo literatura metodologia kaxkarrez bildu dela aipatzen duk hire liburuan.
J.M.A.–Bilketa bera ondo egin da, bilketen klasifikapena aipatzen dut hor: XIX. mendeko erizpideekin jarraitzen da horretan. XIX. mendekoa ez da pobrea, ez, baina geroztik aurrerapenak egin dira metodologietan eta horietaz baliatu behar dugu.
A.–Badirudi ahozko historiaren bilketa-lana bera ere nahiko geldituta dagoela. Eta zaharrak badoaz gure artetik...
J.M.A.–Gelditu samarra dago, bai. Horren prolema zera duk: bilketarako erizpidetzat hartzen baldin bada orijinaltasunarena, lehen aldiz bildutako gauzak izatea, oso zaila dela. Kriterio okerra duk horretara bakarrik mugatzea; horretaz ere baliatu behar da.
Bilketa, bestela, Euskal Herrian gehiegi egiten da antropologia mallan, eta bildutakoaren analisi gutxiegi. Bildumek bezala horien analisiek, gainera, oztopo nagusi batekin egiten dute topo: ez direla argitaratzen, eta euskarazkoak are gutxiago.
A.–Joxemiel Barandiaran aipatzen duk behin eta berriro hire lanetan. Topikoen gainetik, gaurko antropologo batentzako hain inportantea al da?
J.M.A.–Bai, zalantzarik gabe. Bere lanak hor daude, liburuetan bezala aldizkarietan ipiniak. Neroni, orain, Barandiarani buruzko lan monografiko bat egiten ari nauk. Hor erakutsi nahi diat zenbat eta zer egin duen gizon horrek, bere pentsamendu nagusia, eta pentsamendu horrek euskal gizartean zer eragin izan duen.
Barandiaranen lan zientifikoak, 1936. urtea arte burutu zituen lanak kontutan hartuta bakarrik, izugarrizkoak dituk. Geroztikakoak, haien jarraipenak dizkik. Barandiaranek Euskal Herriaren prehistoria eta oraina elkartu ditu, eta berea da XX. mendean euskal intelektual batek eman duen teoriarik inportanteena.
PELLO ZUBIRIA

Apalategik mende honetan Euskal Herrian eman duen bururik argieneteko bat jotzen du Joxemiel Barandiaran.

49

GaiezKulturaArgitalgintArgitalpenaLiburuakBesteak
GaiezKulturaArgitalgintArgitalpenaLiburuakHistoria li
GaiezKulturaLiteraturaIdazleakAPALATEGI1
PertsonaiazAPALATEGI1
EgileezUBIRIA2Kultura

Azkenak
2024-10-15 | Leire Ibar
Hiru pertsona atxilotu ditu Ertzaintzak sexu-esplotaziorako gizakien salerosketa egotzita

Prostituzioan aritzera behartuta zeuden lau emakume askatu dituzte Donostian eta Gasteizen, eta giza salerosketa leporatu diete operazioan atxilotutako bi emakume eta gizon bati. Biktimen salaketari esker hasi zuen ikerketa Ertzaintzak. Atxilotuak Ertzain-etxera eraman dituzte... [+]


2024-10-15 | Estitxu Eizagirre
Aixeindar enpresak Iturrietako mendilerroan jarria duen dorreak ez ditu hegaztien babeserako neurriak bermatzen, Arabako Mendiak Askek salatu duenez

Aixeindar enpresak haizea neurtzeko 82,5 metroko dorre meteorologikoa instalatua du 2023tik Analamendin. Dorrearen egonkortasuna eta segurtasuna bermatzeko, lurrera altzairuzko hainbat kablerekin ainguratu zuen enpresak. Arabako Mendiak Aske elkarteak salatu du hegaztiek... [+]


2024-10-15 | Mikel Aramendi
Urriak 10: komeria bihur ote daiteke mundu mailako drama?

Zeurea ez dela –eta ez duela izan behar– deritzozun herrialde bateko gertakari historikoa izan al daiteke nonbaiteko festa nazionalaren sorburua? Bai, horixe. Gertatu ere gertatzen da Taiwanen: “Hamar Bikoitzean”, alegia, urriaren 10ean ospatzen da... [+]


“Tratu iraingarria” salatu dute Laudioko San Roke adinekoen egoitzan

"Duintasuna urratzerainoko gertakariak" sarri errepikatzen direla seinalatu dute egoitza horretako senideek Arabako Foru Aldundiari bidalitako gutunean. Aldundiak dio egoera ez dela "hain larria".


2024-10-15 | iametza
Euskarazko ahots teknologia zertan da? Norantz goaz?

Euskal Herriko hainbat zentro teknologikotako ordezkariek parte hartuko dute euskarazko ahots teknologiaren egoera eta etorkizuna aztertuko dituen mahai-inguruan, Jon Torner ARGIAko kazetariak gidatuta. Topaketa urriaren 17an izango da, Donostiako San Telmo museoan egingo den... [+]


2024-10-15 | Leire Ibar
Fiskaltzak EHUko zuzenbideko irakaslearen “mezu faxistak” ikertzeko eskatu dio Ertzaintzari

Urri hasieran kaleratutako EHUko irakaslearen inguruko txosten bat egiteko eskatu dio Fiskaltzak Ertzaintzari. Kasuaren nondik norakoak sakonki ikertzeko eta gorroto deliturik egon den ala ez aztertzeko helburua du, salaketa jartzea erabaki aurretik.


Hobari fiskalak gazteei: ‘On falling' filmaren eragina?

Gazteei PFEZa murriztea edota zenbait kasutan deuseztatzea proposatu du Portugalgo Gobernuak, baina momentuz hizpidea baino ez du ipini, ez baitago argi aurrekontuak onartu ahalko dituen, gobernua osatzen duten alderdiek ez baitute-eta gehiengo parlamentariorik. Espainiako... [+]


Eskola-jantokietan catering-enpresen zerbitzua blindatu du Jaurlaritzak

Catering-enpresarik gabe jardun nahi duten eskolentzat bestelako eredu bat arautzea adostu zuen Eusko Legebiltzarrak 2019an. Horren ordez, catering-enpresen bidezko zerbitzua ematera derrigortzen ditu ikastetxeak Eusko Jaurlaritzak berriki argitaratu duen aginduak. Bitartean,... [+]


2024-10-15 | Julene Flamarique
Gabriel Arestiren argitaratu gabeko olerki bat eskuratu du Jon Kortazarrek

Urriaren 14an 91 urte bete dira bilbotar idazlea jaio zenetik. Errota gorria poema eta idazleak dedikaturiko argazki bat Jon Kortazar EHUko katedradunaren esku utzi ditu Zubiri Moragues familiak. Orain arte ezezaguna zen olerkia laster argitaratuko dutela ziurtatu du... [+]


2024-10-15 | Jon Torner Zabala
Zubietako erraustegiaren “ezohiko” jarduera onartu du Jaurlaritzak

Hondakinak tratatzeko Artaxoako plantara Zubietako erraustegitik milaka tona lixibiatu modu ilegalean eraman izanaz galdetu dio EH Bilduko parlamentari Mikel Oterok, Eusko Jaurlaritzako Industria, Trantsizio Energetiko eta Jasangarritasun sailburu Mikel Jauregiri. Iragan... [+]


Urruña eta Segurako udalek ofizialdu egin dituzte herritarrek sortutako zubiak

Herritarrengandik sortu eta hiru hamarkadaz eraikitako harremanaren ondotik, Hego Lapurdi eta Goierriko bi herri hauen arteko senidetze edo birazkatze ofiziala egin dute igandean Urruñako plazan. 30 urteko mugarri, egun «historikotzat» jo dute Filipe Aramendi... [+]


Mecaner Herriarentzat
“Fabrikaren erosketa publikoa behar dugu”

Stellantis multinazionalak Mecaner lantokia itxi eta 148 behargin kalean utzi ditu Urdulizen (Bizkaia); horren aurrean, "Mecaner Herriarentzat" alternatiba ekosoziala sortu dute hainbat eragilek. LAB sindikatuko Iraide Juaristik eta Jauzi Ekosozialeko Aitor Gallastegik... [+]


2024-10-15 | Julen Orbea | Zuzeu
Bizitza oroit dezagun

1944an, Stauffenberg-en agindupean, Hitler bonba batekin hiltzen saiatu ziren, soldadu eta herritar alemaniar batzuen artean prestatutako ekintza baten. Hurrengo hilabeteetan naziek 90 pertsona exekutatu zituzten ekintza haren ondorioz.


Galizieraren egoera larriaz ohartarazi dute, azken datuak ikusita

Ezagutza eta erabilerak, biek, egin dute atzera Galiziako Estatistika Institutuak jakinarazitako azken datuetan. Galera handiagoa da adin tarte gazteenetan. 5 eta 14 urte artekoen herenak adierazi du galiziera gutxi edo batere ez dakiela.


Eguneraketa berriak daude