J.M. Velez de Mendizabal: "Idazlea profesionalizaldu behar dugu"


2021eko uztailaren 23an
J.M. Velez de Mendizabal: "Idazlea profesionalizaldu behar dugu"
Aspaldi honetan Euskal Idazleen Elkarteak zeregin ugari izan du. Irailaren azken egunetan Galizian ospatu ziren idazle galego, katalan eta euskaldunen topaketetara joan zen, zenbait idezlerekin batera, eta urriaren lehen egun hauetan, Donostian, bera izan da Europako idazle elkarteek eduki dituzten jordanaldien anfitrioi. Topaketa hauetako klausuran, ondorioak atera berri direnean, lehendakaria den Velez de Mendizabal-i aktibitate guzti horretaz galdetu izan diogu.
ARGIA.– Lehenengo eta behin, zein izan da Galiziatik ekarri izan duzuen inpresioa?
J.M. Velez de Mendizabal.–Nik bakarrik alde batetik aztertuko dut, itxaropenari dagokiola egin daitekeen azterketa. Hor hain zuzen ere bi puntu ziren nagusi, eta nire ustez inportanteena, nola arraio eman genezaiokeen erantzuna guri ostikada galanta eman digun lege famatu horri, Jabegoa Intelektualaren legeari hain zuzen. Gure helburuetariko bat idazleen eskubide ekonomiko eta moralak zaintzea da, eta elkarte bezala legeari erantzuna eman behar genion. Euskal Liburuaren Lege bat ateratzea idazleentzat oso onuragarria izango da. Eta arrazoi bategatik, legeak babesten ez duen gauza asko, Liburuaren Legearen bidez egin ahal izango dugulako.
A.–Zeintzu dira Euskal Liburuaren Lege horrek ekar ditzakeen abantailak?
V.M.– Abantaila batzu, hala nola eskubideak, post mortem-eko berrogei urteak, hirurogei izatea, eta behar bada larogeitan uztea, domeinu publikoa ordaindua liburutegi publikoek beraien inbertsioen gainean ehuneko hamarra idazleentzako jartzea, liburutegietako liburu maileguzko zerga, fotokopien arazoa, eta abar, eta abar.
Nik ez dut esaten hiru elkarteek egingo dugulako lortuko dugunik. Nik uste dut guk bakarrik lortuko dugula, Euskal Idazleen Elkarteak.
A.–Zergatik uste duzu Liburuaren Legea bakarrik euskaldunek lortuko dutela, eta ez besteek?
V.M.– Arrazoia sinplea da, galegoek eta katalandarrek ez dute lortuko, daukaten egoera ekonomikoagatik. Guk Jaurlaritzari aurkezten badiogu Legea, berak badu egitasmoari baietza esateko posibilitatea, dirua duelako. Baina haiek ez daukate dirurik, eta dirurik gabe ezin dute egin. Nola egingo dute legea gero Madriletik ez badiete dirurik ematen?
A.– Batzutan ematen du Elkerteak bere gain hartu duen ardura hau eta idezleek eguneroketasunean dituzten arazoak ez datozela bat, hau da, bata eta bestearen artean dibortzio nabaria dagoela.
V.M.–Zeintzu arazo?
A.– Esaterako, argitaratu ahal izatea.
V.M.–Ez dut uste argitaratzeko inork problema duenik. Elkartean behintzat ez du inoiz inork horrelako planteamendurik egin. Askotan nik nere buruari esaten diodan zera hauxe da, ondo al goaz daramagun bidetik? Inork ez dit ezer esaten. Zuk esaten duzuna ez dute inoiz planteatu. Elkartearen betebeharrak idazleari balio dio? Ez dakit nik. Nik behin baino gehiagotan planteatu dut elkartean, idazle guztien artean inkesta bat egin behar dela jakiteko zer arraio nahi duten, askotan nik ez bait dakit. Eta ez dakit norainoko pasotismoa ez ote den.
Baina ez da ahaztu behar zer dioen araudiaren lehen puntuak: eskubide profesionalak, ekonomiko eta moralak.
A.–Agian hori bera dugu arazoa, gure artean idazle profesionalik ez dagoela, eta hortik dikotomia.
V.M.– Lehendabizi, eta profesionalak izan nahi badugu, profesionalizatzerako bideak zabaldu behar ditugu, eta agian oker goaz, baina Euskal Liburuaren Lege on bat egiten ez dugun bitartean, profesionalizazio hori nahiko nekeza izango zaigu. Gaur egunean ez dugu marko egokirik. Hemendik eta handik ematen dizkigute ostikadak. Idazlearen status-a lortzeko, Gobernuari textua sartu behar diogu, eta horren arauera gure marko egokia bilatu. Eta orduan hasiko ginateke profesionalizazioaz mintzatzen. Horrela idazleek duten Damokles-en ezpata kenduko genuke, eta idatz dezaten kondizioak jarriko.
Laura MINTEGI
39

GaiezKulturaLiteraturaElkarteakEHIE
GaiezKulturaLiteraturaIdazleakVELEZ DE1
PertsonaiazVELEZ DE1
EgileezMINTEGI1Kultura

Azkenak
2025-04-10 | Cira Crespo
Carli Pup
“Gure herriak besteak bezalakoak dira, eta ez dugu museo batean egon nahi”

Carli Pup (Udine -friuleraz Udin-, 1973) Friuli [friuleraz, Friûl] herriaren ekintzaile kultural garrantzitsuenetako bat da. Bere hizkuntza gutxituaren idazle, hizkuntzalari eta bere herriaren historialari bihurtu da.
Gaur egun, Informazione Friulana kooperatibako... [+]


Negoziazioa: negarrerako zioa

Hezkuntza publikoko irakasleok  hamabost urtetan berriztu gabeko lan-hitzarmena eguneratzeko eta hobetzeko beharra eta eskubidea dugu. Horretarako, benetako negoziazio batean murgilduta egon beharko genuke, baina errealitatea negargarria da. Negoziazio batean, alde oro ados... [+]


2025-04-10 | ARGIA
Bizi Baratzea Orria jende asko batzen ari da komunitatera

Martxoaren 27an aurkeztu zuen ARGIAk Bizi Baratzea Orria, lurrari begiratzen dion urtarokako aldizkari berria. Martxoaren hasieran zabaldu zen kide egin eta formatu oso berezia duen orri handia etxean jasotzeko aukera. Erantzun oso beroa izan du. Kide hauen profila ezagutu nahi?


Muga zergak 90 egunez %10era jaitsi dituzte AEBek, baina Txinari %125era igo dizkiote

Jaitsiera AEBen muga zergen igoerari erantzun ez dieten eta negoziatzeko prest azaldu diren herrialdeei aplikatu diela argudiatu du Donald Trumpek, Europar Batasuna barne. Txina eta AEBen arteko lehia komertzialak gora egiten jarraitzen du.


2025-04-10 | ARGIA
Maiatzean beste bost greba egun egingo dituzte EAEko hezkuntza publikoko irakasleek

Hirugarren greba zikloa iragarri dute Steilas, ELA, LAB eta CCOO sindikatuek maiatzaren 12tik 16ra bitartean, hezkuntza publikoa indartzearen alde. Azaldu dute Hezkuntza Sailak helarazitako azken proposamenak ez diela euren aldarrikapenei erantzun egokirik ematen.


Ingeles ordu gehiagorik ez dute nahi

Sarriguren, Tafalla, Noain, Buztintxuri eta Gares herrietako D-PAI ereduko ikastetxeetako familiak kalera aterako dira Hezkuntza Departamentuak foru lege bidez ingeleseko orduak handitu nahi dituela salatzera. Euskarazko murgiltze ereduaren kontrako erabakia dela iruditzen... [+]


2025-04-10 | ARGIA
Negoziazioak “boikoteatzea” egotzi diote sindikatuek Nafarroako Gobernuari, funtzio publikoko greban

Nafarroako funtzio publikoan 30.000 langile zeuden grebara deituta asteazken honetan. Deialdiak jarraipen desberdina izan du sektorearen arabera, eta sindikatuek salatu dute foru gobernuak "abusuzko" gutxieneko zerbitzuak ezarri dituela nahita.


2025-04-10 | Gedar
Ertzaintzaren interbentzio batean hil zen pertsona baten kasua ikertzen ari dira

Iazko abuztuan, Irundik gertu, ertzainek atxilotzean izan zuen bihotzekoa gizon batek. Eneko Valdésen heriotzaren ikerketan, Polizia errugabetu zuten.


2025-04-10 | Euskal Irratiak
Maider Hoki eta Ilora Capot
“Libertatearen beharra denek dugu, eta Bekat'uros bestak hori eskaintzen du”

Bekat’uros LGBTQIA+ euskal besta hirugarren urtekoz iraganen da Atharratzen. Apirilaren 12an egun osoko egitaraua antolatu du Prefosta elkarteak, usaiako karrika inguruarekin, kontzertuekin eta ikusgarriekin.


Microsoftek bi langile kaleratu ditu multinazionalak Israelekin dituen harremanak salatzeagatik

Bi langileek Microsoften 50. urteurreneko ekitaldia moztu zuten ostiralean, eta enpresako buruei Gazako genozidioan duten papera leporatu zieten. Adimen artifizialarekin eginiko armak saltzen dizkio multinazionalak Israelgo armadari.


Palestinaren alde egiteagatik lau herritar kanporatu nahi ditu Alemaniak

Poloniar bat, bi irlandar eta estatubatuar batek jaso dute Alemania apirilaren 21a aitzin uzteko manua. Hori gertatu ezean, kanporatuko dituztela argitu die Berlineko Migrazio Bulegoak. Salaketa jarri dute kanporaketa prozedura geldiarazteko xedez.


Ernairen ekitaldia zelatatuko du Auzitegi Nazionalak

UPNk jarritako salaketa bati erantzunez hartu du erabakia auzitegiak. Apirilaren 17an gazte topagunearen baitan Berriozarren antolatutako "Kurdistan eta Euskal Herriko preso politikoen" aldeko ekitaldia da UPNk bertan behera utzi nahi izan duena "terrorismoaren... [+]


Europar Batasuna eta Errusia
‘Ostpolitik’, oihartzun fin hura

Gerra Hotza bultzatu zuten politiken alboan egon ziren ere bakearen aldeko ildoak. Ez zuten Ekialdea eta Mendebaldea batzeko moduko berregituraketa politiko berririk ekarri, baina errealitate berriak josi zituzten Europako Mendebaldea eta Ekialdearen artean. Horietako... [+]


Sarkozy eta Le Pen eskandalizatuta, zuzenbide estatuak hitz egin duelako

Bere burua 2027ko Frantziako Estatuko presidentzialetako garaile gisa irudikatzen duena –Marine Le Pen– gogorki zigortu du Parisko Auzitegi Korrekzionalak, lau urteko kartzela-zigorra, 100.000 euroko isuna eta batez ere, bost urtez aurkezteko debekua bideratuta. Tonu... [+]


Gorputz hotsak
“Niretzat klabea izan da familiak eta inguruak ez tratatzea gaixo moduan”

Indartsua, irribarretsua eta oso langilea. Helburu pila bat ditu esku artean, eta ideia bat okurritzen zaionean buru-belarri aritzen da horretan. Horiek dira Ainhoa Jungitu (Urduña, Bizkaia, 1998) deskribatzen duten zenbait ezaugarri. 2023an esklerosi anizkoitza... [+]


Eguneraketa berriak daude