Dominik Ezponda:"Teknika, gazteek ekarri dute!"


2021eko uztailaren 23an
Dominik Ezponda bertsolariari elkarrizketa

Iparraldeko bertsogintzari begiratua...
Dominik Ezponda:"Teknika, gazteek ekarri dute!"
Dominik Ezponda bertsolaria, mugaren bi aldetan arras ezaguna da. Badu, bederen, hogeitabost urte plazatan kantari ibiltzen dela. Saioetan, zikiro-festetan, omenaldietan, ardura entzun ditugu, bertsolari trebe honek abestu kopla zuzenak. Nola hasi zen jakiteko Gure Irratiaren jai-egunean joan gintzaizkion zenbait galderaren egitera.
ARGIA.– Nola hasi zinen zu bertsotan?
DOMINIK EZPONDA.– Nekez... nekez... nola hasi nintzen ni? Bo, Jatsun (Benafarroan), nire gazte lagunekin, hamabost-hamasei urtetan, eu... Lehenik, baziren leheno xerri-hitzeak, ogi-joitiak, mahasti-aitzurtziak, eta beti baziren gizon xahar batzu, ez bertsoa osaturik ere bertsotan hasten zirenak, eta kigarri polita iduritzen zidan. Eta gero, entsegatu nintzen haiek bezala egitera.
A.– Plazan, noren laguntzaz edo ze kondizionetan?
D.E.– Ba, hola, ni hasi nintzen lagunen artean, eta gero beste xahar batzurekin. Beste gazte andana bat baginen, haiek ari ziren ni bezala, hastapen puxkat zutenak, ba, nik, banuen errextasun puxkat, eta egun batezm Donibane Garazin dantzan ari ginen, euskal dantzetan eta Xalbador jin zen bertso batzuren kantatzera. Nire gazte lagunek erran zidaten, hamazazpi urte nituen orduan: "e hizala joaten Xalbadorren ondoat!", eta ez nuen kurairik, egia erran, eta apez batek, ezagutzen ninduen apez batek besetik hartu eta tranparen gainean ezarri ninduen. Eta, hantxe eman nuen nere lehen bertsoa...
A.–Gero nola atrebitu zinen segitzen?
D.E.–Gero, beste ainitzak bezala hogei urtetan soldado joan nintzen, eta hor izan nuen zilo handi bat: hortik jinik eta, Lapurdira joan nintzen bizitzera, bertso giro hori arrant galdua nuen. Eta berriz hasi nintzen hogeitalau urtetan. Hara...
A.–Ze maneratan abiatu zinen berriz?
D.E– Nola? Hori, irratitik. Orduan zabaldu zuen Radio Cote Basque delazkoak, Maite Barnetchek eta, entzuten baldin bazen bertsolari gazterik, gaia igortzen zuten eta behar gintuen idatzi, eta gero berek kantatzen zituzten edo irakurtzen igande goizetan. Bon, horretaz jostatu nintzen uda batez, eta ukan nuen gorhita bat, bertsolariekin bazkaltzeko, Bezkoitzera. Bazen bertso saio bat, han ziren Errexil zena, Xanpun, ximun Zubikoa, Xalbador, Mattin. Bazkalduta, bertsotan hasi nintzen haiekin, eta arratsaldean saioa egin arazi zidaten, eta geroztik batere gelditu gabe ari naiz...
A.– Gelditu gabe, eta sari asko irabaziz: jNafarroako Txapelgoa adibidez...
D.E.– Ba, Nafarroako Txapelgoa, bon, nola lehenagotik hasiak ziren, ni Lapurdin bizi nintzen, eta horregatik lehen lau txapelgoetan ez nuen parte hartu. Puxket, lapurtar bezala uzten ninduten eta, gero solastatuz erran nien ni ere benafartarra nintzela, garaztarra nintzela. Gero, horrela hasirik, hiruzpalau baditut eginak. Ontsa pasatzen da, publikoaren partetik behar da, bultzatzeko puxkat...
A.–Nolakoa izan da zure eboluzioa garai haietatik gaur arte?
D.E– Ni memento batez hasi nintzen handiekin, Mattin eta Xalbadorrekin, bextan da ainitz apalago nintzela, ikasi dut haiekin puxkat eta gero, teknika gazteek ekarri dute, eta txapelketetan eta horretan nabil lan eginez.
A.– Iparraldean, bertsolaritzaren geroa?
D.E. Mementuan untsa. Oraingoan bagara sei-zazpi on garenak ibiltzeko eta gazteak ez dakit, badirela batzu haurretan ari direnak... Baina gerorako gaizki ikusten dut, arras gaizki, egia erraiteko neke da.
Itxaro BORDA
Dominique Ezponda.
41

GaiezKulturaBertsolaritBertsolariaEZPONDA1
PertsonaiazEZPONDA1
EgileezBORDA1Kultura

Azkenak
Migratzaileak delinkuentziarekin lotu eta mugen kontrola areagotzearen alde egin du Pirinio Atlantikoetako prefetak

Espainiako Estatutik Frantziakora “legez kanpoko” gero eta migratzaile gehiago igarotzen direla argudiatuta, mugetako kontrolak indartzea begi onez ikusi du Pirinio Atlantikoetako prefetak. Migratzaileek delitu txikietan “eragin hautemangarria” dutela... [+]


Kanibalismoa bizirauteko

Poloniako Maszycka kobazuloan duela 18.000 urteko arrastoak topatu zituzten XIX. mendearen amaieran. Baina berriki giza hezurrak teknologia berriak erabiliz aztertu eta kanibalismo zantzu garbiak aurkitu dituzte. 

Ez da ikerlan bat ondorio horretara iristen den lehen... [+]


Aliatuen errekorrak

Porzheim (Alemania), 1945eko otsailaren 23a. Iluntzeko zortziak jotzear zirela, hegazkin aliatuak hiria bonbardatzen hasi ziren bonba su-eragileekin. Erasoak sarraski izugarria eragin zuen denbora gutxian. Baina Pforzheimen gertatutakoa itzalean geratu zen, egun batzuk lehenago,... [+]


Zer gertatu da DBH 2n? “Ezohiko bi jaitsiera handi” nabarmendu ditu ebaluazio diagnostikoak zientzia eta gaztelanian

Matematika, zientzia, euskara, gaztelania eta ingelesa konpetentzietan EAEko ikasleek duten maila neurtzen duen ebaluazio diagnostikoaren emaitza festan, 13-14 urteko ikasleek zientzia eta gaztelanian izan duten deskalabrua "zuhurtziaz" gogoetatzeko beharra adierazi... [+]


Eta hemen gaude berriro, erlijioa eskolan

Otsailaren 3an hasi da gure umeak eta gaztetxoak eskoletan aurre-matrikulatzeko garaia, eta urtero bezala gogoratu nahi genizueke zergatik ez zaigun ideia ona iruditzen erlijioan matrikulatzea. Iaz artikula bukatzen genuen esanez “askori idazki hau ezaguna egingo zaizue,... [+]


Donostiako emakume batek salatu du Ertzaintza bere aurka oldartu ostean ZIUan amaitu zuela, konorterik gabe

Emakumearen familiako kideek jarri dute salaketa Bilboko Kolonbiaren kontsulatuan. Otsailaren 1ean jasan zuen erasoa, Donostiako Manterola kaleko diskoteka baten atarian. Hainbat testigantzen arabera, konorterik gabe egon arren berari kolpeka jarraitu zuen ertzain batek.


La Furia. Mimoa eta indarra
“Cascante Euskal Herria bada, zergatik ez dira jotak euskal kultura?”

Ilezko prakak, gerritik oinetaraino, latexa besoetan eta soinean, eta adatsa laranja gori. Horrela aurkeztu du La Furiak bere bosgarren lan luzea: Ultra. Horrek guztiak ederki islatzen du rap abeslariaren apustua: dena eman, bere irizpideen arabera.


Pantailen erabileraren inguruko hausnarketak

Tranbia txiki Arratia Institutuko Guraso Elkartetik pantailen erabileraren inguruko hausnarketa bultzatu nahi dugu ikas komunitatean.

Azkenaldian kezka handia dago ume eta nerabeengan pantailek duten eragina dela eta. Ardura hori etxeko erabileratik eskola eta institutuetako... [+]


Hidrodukto batek zeharkatuko du Aiaraldea?

Petronorrek adierazi du asmoa duela hidrogenoa ekoizteko lantegia abiatzeko Bilboko Portuan eta erregai mota hori Tubacex, Tubos edota Vidrala enpresetara heltzeko, beharrezkoa izango dela hidroduktoa eraikitzea.


Hirigintza araudia malgutu eta etxebizitzen eraikuntza sustatzeko dekretua sinatu du Jaurlaritzak

Etxebizitza berrien promozioak ez atzeratzea da Eusko Jaurlaritzako Gobernu Kontseiluak onartu duen dekretuaren helburu nagusietako bat. Zentzu horretan, udalei "autonomia" gehiago emango diela ziurtatu du Denis Itxaso sailburuak.


2025-02-19 | Nicolas Goñi
Mozambiken kontratatu zituen militarren torturak isilpean gorde ditu Total multinazionalak

Mozambiken gas eremu zabal batean erauzketa prozesu bat martxan ezartzeko prest zen 2020an TotalEnergies enpresa frantsesa, eta gunearen segurtasuna bermatzeko Mozambikeko unitate militar bat kontratatu zuen. Baina Afrikan egitekoa zuen "inoizko inbertsio pribaturik... [+]


Izena duenak badu izena

Bai, bai, holaxe. Ez naiz harago joatera menturatzen. Pleonasmo bat dela? Tautologia bat agian? Baliteke, baina egia-oste deitzen dioten garai honetan, oinarri-oinarrizko egitateak beharrezkoak dira. Begira, bestela, “Ez da ez!” lelo indartsuari. Bagenekien hori... [+]


2025-02-19 | Castillo Suárez
Porcelana Irabia

Baneukan lagun bat Porcelana Irabian lan egin zuena itxi zuten arte, eta jatetxe edo taberna batera joaten ginen aldiro kikara eta plateraren ipurdia begiratzen zituena pieza non egina zegoen jakiteko. Gauza bera egiten dut nik gauza zaharren azoketara joaten naizenetan:... [+]


Eguneraketa berriak daude