Dominik Ezponda:"Teknika, gazteek ekarri dute!"


2021eko uztailaren 23an
Dominik Ezponda bertsolariari elkarrizketa

Iparraldeko bertsogintzari begiratua...
Dominik Ezponda:"Teknika, gazteek ekarri dute!"
Dominik Ezponda bertsolaria, mugaren bi aldetan arras ezaguna da. Badu, bederen, hogeitabost urte plazatan kantari ibiltzen dela. Saioetan, zikiro-festetan, omenaldietan, ardura entzun ditugu, bertsolari trebe honek abestu kopla zuzenak. Nola hasi zen jakiteko Gure Irratiaren jai-egunean joan gintzaizkion zenbait galderaren egitera.
ARGIA.– Nola hasi zinen zu bertsotan?
DOMINIK EZPONDA.– Nekez... nekez... nola hasi nintzen ni? Bo, Jatsun (Benafarroan), nire gazte lagunekin, hamabost-hamasei urtetan, eu... Lehenik, baziren leheno xerri-hitzeak, ogi-joitiak, mahasti-aitzurtziak, eta beti baziren gizon xahar batzu, ez bertsoa osaturik ere bertsotan hasten zirenak, eta kigarri polita iduritzen zidan. Eta gero, entsegatu nintzen haiek bezala egitera.
A.– Plazan, noren laguntzaz edo ze kondizionetan?
D.E.– Ba, hola, ni hasi nintzen lagunen artean, eta gero beste xahar batzurekin. Beste gazte andana bat baginen, haiek ari ziren ni bezala, hastapen puxkat zutenak, ba, nik, banuen errextasun puxkat, eta egun batezm Donibane Garazin dantzan ari ginen, euskal dantzetan eta Xalbador jin zen bertso batzuren kantatzera. Nire gazte lagunek erran zidaten, hamazazpi urte nituen orduan: "e hizala joaten Xalbadorren ondoat!", eta ez nuen kurairik, egia erran, eta apez batek, ezagutzen ninduen apez batek besetik hartu eta tranparen gainean ezarri ninduen. Eta, hantxe eman nuen nere lehen bertsoa...
A.–Gero nola atrebitu zinen segitzen?
D.E.–Gero, beste ainitzak bezala hogei urtetan soldado joan nintzen, eta hor izan nuen zilo handi bat: hortik jinik eta, Lapurdira joan nintzen bizitzera, bertso giro hori arrant galdua nuen. Eta berriz hasi nintzen hogeitalau urtetan. Hara...
A.–Ze maneratan abiatu zinen berriz?
D.E– Nola? Hori, irratitik. Orduan zabaldu zuen Radio Cote Basque delazkoak, Maite Barnetchek eta, entzuten baldin bazen bertsolari gazterik, gaia igortzen zuten eta behar gintuen idatzi, eta gero berek kantatzen zituzten edo irakurtzen igande goizetan. Bon, horretaz jostatu nintzen uda batez, eta ukan nuen gorhita bat, bertsolariekin bazkaltzeko, Bezkoitzera. Bazen bertso saio bat, han ziren Errexil zena, Xanpun, ximun Zubikoa, Xalbador, Mattin. Bazkalduta, bertsotan hasi nintzen haiekin, eta arratsaldean saioa egin arazi zidaten, eta geroztik batere gelditu gabe ari naiz...
A.– Gelditu gabe, eta sari asko irabaziz: jNafarroako Txapelgoa adibidez...
D.E.– Ba, Nafarroako Txapelgoa, bon, nola lehenagotik hasiak ziren, ni Lapurdin bizi nintzen, eta horregatik lehen lau txapelgoetan ez nuen parte hartu. Puxket, lapurtar bezala uzten ninduten eta, gero solastatuz erran nien ni ere benafartarra nintzela, garaztarra nintzela. Gero, horrela hasirik, hiruzpalau baditut eginak. Ontsa pasatzen da, publikoaren partetik behar da, bultzatzeko puxkat...
A.–Nolakoa izan da zure eboluzioa garai haietatik gaur arte?
D.E– Ni memento batez hasi nintzen handiekin, Mattin eta Xalbadorrekin, bextan da ainitz apalago nintzela, ikasi dut haiekin puxkat eta gero, teknika gazteek ekarri dute, eta txapelketetan eta horretan nabil lan eginez.
A.– Iparraldean, bertsolaritzaren geroa?
D.E. Mementuan untsa. Oraingoan bagara sei-zazpi on garenak ibiltzeko eta gazteak ez dakit, badirela batzu haurretan ari direnak... Baina gerorako gaizki ikusten dut, arras gaizki, egia erraiteko neke da.
Itxaro BORDA
Dominique Ezponda.
41

GaiezKulturaBertsolaritBertsolariaEZPONDA1
PertsonaiazEZPONDA1
EgileezBORDA1Kultura

Azkenak
Indusen ibaibideak

Muturreko lehorteak eta euriteak dira beroketa globalak Pakistanen duen inpaktuaren alde agerikoena. Ez dira hain ezagunak, ordea, hondamendiek piztu eta bizkortzen dituzten gaitz sozialak, eta zenbat eta nola oztopatzen duten azken horiek Asiako herrialdearen garapen oso eta... [+]


2024-07-30 | Xabier Iaben
Aragoiko Asabón errekan barna bizikletaz
Pardina eta makien arrastoan

Aragoiko Asabón errekak zeharkatzen duen lurraldeak hainbat ustekabe eder gordetzen ditu. Ez naiz historialaria, eta, hortaz, ez dut halako kronika historiko bat eginen. Bereziki mendizale gisa mintzatuko naiz, aspaldi honetan nire gogoak –nire senak– halako... [+]


2024-07-30 | Mikel Aramendi
Israel, Iran eta bi elefanteak

Hamasen erasoaren ezohiko muntak, eta Israelgo gerra-kabineteak hari emandako erantzunaren desmasiak zerikusi zuzena dute ondorio geopolitikoen sakonerarekin. Ekialde Ertainean eta nazioarteko aliantzetan aldaketak eragin ditu genozidioak: Israelek zer irabazi eta galdu du?... [+]


2024-07-30 | June Fernández
MIGRAZIO-DOLUA
Herrimina trauma bihurtzen da

Herrialde berri batera moldatzeak dakarren astindu identitarioaz gain, migrazio-bidaietan eta berton aurre egin behar dieten indarkeriek oztopatzen dituzte etorkinen bizipenak. Psikoterapia da ondoeza sendatzeko bide bat, baina ez bakarra.


Arantxa Orbegozo 'Txitxi'
“Niretzako bidaiarik politenak mantso doazenak dira”

Zirrara eta pasioaren eroale da Arantxa Orbegozo Txitxi (Tolosa, 1962). Bizitza darama eskuetan eta hura eskaintzen dio zuzentzen zaion edonori. Atleta izan da, txirrindularia, eta bere buruari proposatu dizkion beste hainbat diziplinatan aritua. Hala eta guztiz ere, benetan... [+]


2024-07-30 | ARGIA
Aurtengo hiru disko on eta gomendagarri

ARGIAko erredakzioak aurtengo zortzi hilabeteotan kaleratu diren diskoen artean hiru hautatu ditu, gomendatzeko.


2024-07-30 | ARGIA
Ikus-entzutea merezi duten sei lan

ARGIAko erredakzioaren eskutik, sei ikus-entzunezko proposamen.


2024-07-30 | ARGIA
Uda honetan irakurtzea merezi duten sei liburu

ARGIAko erredakzioaren eskutik, sei irakurgai proposamen.


“Musikak erroreari zor dio ondo emandako notari bezainbat”

Aspaldidanik Saran bizi den arren, goiza Bidasoaren ibarrean pasa behar zuenez gero, Hondarribiko parte zaharrean zitatu gaitu Ruper Ordorikak (Oñati, 1958). Goiz eguzkitsuan, puntual eta irribarretsu agertu da maldan gora, konsistorioaren parera, turista gazte kuadrilla... [+]


Gurasobakarrak hautuz
“Txarra eta ona, dena intentsitate handiagoz bizi dugu”

Familiaz, azalpenak eman beharraz, topikoez, askatasunaz, kontziliazioaz, sareaz eta komunitateaz, erru sentimenduaz, ekonomiaz, traba legal eta administratiboez, haurraren eskubide urraketez... solastatu gara, hautuz gurasobakar diren Argider, Junkal, Koldo eta Maitanerekin... [+]


Eguneraketa berriak daude