Amodioa beti amodio, Jean Louis Davant-en liburu berriaz


2021eko uztailaren 16an
Jean Louis Davant idazleari elkarrizketa

Poesiadiko bihurutz, aurten bi liburu kalera
Amodioa beti amodio, Jean Louis Davant-en liburu berriaz
Nehor ez da harritu, aurten, Jean Louis Davant ziberotar auskaltzainak, bi poema liburu argitara eman dituelarik.
Berak dioenez, poesiadikto bilakatu da, azken urte hauetan: "poesia droga bat bezala senditzen dut" aitortzen baitu. "Nahi gabe" bildumak, Iruñeako "Xalbadori saria"z horniturik, Iruñeako Aurrezko Kutxak publikatu du, "biziaren filosofia bat dakar, umilki hartu behar den filosofia, gure biziaz egiten ditugun gogoetak". Guk, hemen, "Maiatz" aldizkariak kaleratu "Itsasoak iraultzen" aipatuko dugu.
ARGIA.-"Maiatz" batasunak duen Uhargi liburu sailean, "Itsasoak iraultzan" izeneko poema bilduma agertu duzu. Horren mamia aurkezten ahal diguzu?
JEAN LOUIS DAVANT.- .Bon, amodiozko poemak dira. Batzuek erranen dute, ene adinean!, ez da adinik horretarako eta, bi parte ditu: bata, 1980an izkiriatu nuen, eta aipamen berezi bat ukan zuen, Azkue sarian, mila lerro baditu; parte hori frango idealista da, emaztearen arima, izpiritua, dretxoak, historian barna emazteen kaltetan egin ditugun makurkeria guziak etab... Formaren aldetik, forma guzietarik bada: sonetoak, bertso erdi libreak, frango luzeak. Bestea, bigarren partea, 1982.an izkiriatu nuen: laburrago da, bostehun bat lerro, sonetoak dira gutiz gehienak, hori materialistago da, emaztearen gorputzari buruz itzulia, haren miresteko bezala...
A.- Euskal literaturan, emaztea izar bat edo lore bat bezala aipatua izan da: zuk sinbolo horiek hartzen dituzu, ala zerbait berri sartzen?
J.L.D.- Ez, ez, realistagoa da, bereziki bigarren partean, ene poesia, realistegia behar bada, edo... Ez dakit.
A.- Aspaldian izkiriatzen duzu euskaraz, baina poeaiara azken urte hauean jin zara bakarrik. Zure ibilaldia konda diezagukezu?
J.L.D.- Hogeitabost bat urtez izkiriatu dut, ene ofizioko gaiz, hau da laborantza, gero, ekonomiaz, politikaz eta historiaz. Eta azken urte hauetan, bertsotan izkiriatzera pasatu naiz, baina abertzalegoaz. Bertso politikoak idazteaz, laster ase naiz, eta poesiara iragaiteko tiria senditu dut, joan diren bospasei urteetan. Behar bada, hogei edo hogeitabost urte galdu ditut...
A.- Errezago ala nekeago da poesian aritzea?
J.L.D.- Ez da errez, ez neke, goxo da. Eta maite dutalakoz egiten dut. Gero, bistan da, poesia landu behar da, beste gauza guziak bezala, baina ez nobela bat edo pastoral bat baino gehiago... Goxoago da, zeren tripan duzuna ateratzen baituzu, on edo gaixto, batzutan kontradikzio handiak agertzen dira poesian...
A.- Prezeski, kontradikzione bat bederen aurki dezakegu, gustora irakurri dugun bilduma horretan, hau da: antifeminismo edo misogino aire bat badela, miresten den emaztea gauzatua bezala baita...
J.L.D.- Bigarren partean erran nahi duzu? Bai, egia da kontradikzione handiak badirela, baina dudarik gahe ene baitan badituzket. Ni, ez politikan, ez eta ene egun guzietako bizian ez naiz nehondik ere misoginoa, antifeminista, ez dut uste hala naizela, eta ez dut uste ene inguruko emazteek holakorik erranen dutela. Baina ene barneko kontradizkzioneak baditut nik ere. Gero, gizona naiz, arra naiz, eta bistan da, arraren edo gizonaren ikuspegia sartzen dela poema horietan. Femme-objet? Bistan da, emazte bati do egiten dugularik pixkat tresna bihurtzen dugu. Baina, obretan ez dugu tresna bihurtu behar, hori da beharrena... Baina, nik ene baitan baldin badut, gizon guziek edo gehientxiek duten fantasma hori, emazteari "voyeur" batek bezala so egiteko, ez dut gorde behar, faltsukeriarik ez da behar poesian... Ez dut uste ene burua zentsuratu behar dudala poesian, naizen bezala agertu behar dut. Gainera, teknikoki blasoien saila hartu dut; hori, egia da, "voyeur"ismoa da. Baina nola euskal poesian, ene jakinean, ez zen sekula horrelakorik egin, senditzeaz gain, interesant induriru zait horren egitea...
A.- Zure idazkietan, xiberotarra erabiltzen zenuen, baina poesian ez hainbeste. Zergatik hori?
J.L.D.- Prosan ere batuan idazten dut, Iparraldeko batuan, lapurtarrez. Poesian ere, baina xuberotar frango sartzen da, zeren euskalkiu guzien baliatzea biziki komodosa da, rimengatik, punttuengatik, eta libertate handia emaiten dute. Gero, prosan xiberotarrez ere izkiriatzen dut. Publikoaren arabera... aldiz poesia ez dut lehenik publikoarentzat izkiriatzen, lehenik niharuentzat.
I.B.
40

GaiezKulturaArgitalgintArgitalpenaLiburuakLiteratur l
GaiezKulturaLiteraturaArgitalpenaPoesia
GaiezKulturaLiteraturaIdazleakDAVANT1
PertsonaiazDAVANT1

Azkenak
Bergarako Txapa irrati libreak 40 urte bete ditu

Martxoaren 29an ospatuko dute irratiaren 40. urteurrena, musika, literatura eta tailerrak bilduko dituen Txapa Egunarekin.


2025-02-26 | Euskal Irratiak
“Gazteon herria” sortzeko bost proposamen plazaratu ditu Xuti Gaztek

"Ipar Euskal Herria gaztez odolusten ari da". Sail berriak sortu goi-mailako ikasketetan, etxebizitza sozialak egin gazteentzat edo aisialdia euskaraz bermatu… Hamabost proposamen konkretu egin ditu Xuti Gazte ezker abertzaleko gazte antolakundeak.


Plentziako Uribe Kosta BHIko ikasle-talde batek mezu “iraingarriak, matxistak eta homofoboak” zabaldu dituela salatu dute

Uribe Kosta BHI institutuko hainbat ikaslek salatu duenez, mezu "iraingarriak, matxistak eta homofoboak" jaso dituzte Batxilergoko beste ikaskide batzuengandik. Horrez gain, gaineratu dute mezuak irakasle bati ere bidali dizkiotela eta beste ikasle batzuen... [+]


Urruñako emakumeak, matxino eta biktima

Urruña, 1750eko martxoaren 1a. Herriko hainbat emakumek kaleak hartu zituzten Frantziako Gobernuak ezarritako tabakoaren gaineko zergaren aurka protesta egiteko. Gobernuak matxinada itzaltzeko armada bidaltzea erabaki zuen, zehazki, Arloneko destakamentu bat. Militarrek... [+]


Irakasleen mezua familiei: “Grebaren arrazoiak ez dira ekonomikoak bakarrik”

Aiaraldeko hainbat irakaslek mezua igorri diete ikasleen guraso eta familiei, dagoen informazio zurrunbiloan, grebarako arrazoiak modu pertsonalean azaltzeak euren borroka eta lanuztea hobeto ulertzeko balioko dielakoan.


Fernando Valladares:
“Oparotasuna zer den birdefinituta, ulertuko dugu zer dugun irabazteko”

Biologian doktorea, CESIC Zientzia Ikerketen Kontseilu Nagusiko ikerlaria eta Madrilgo Rey Juan Carlos unibertsitateko irakaslea, Fernando Valladares (Mar del Plata, 1965) klima aldaketa eta ingurumen gaietan Espainiako Estatuko ahots kritiko ezagunenetako bat da. Urteak... [+]


Historia militarraren kontra, eta alde

Ezpatak, labanak, kaskoak, fusilak, pistolak, kanoiak, munizioak, lehergailuak, uniformeak, armadurak, ezkutuak, babesak, zaldunak, hegazkinak eta tankeak. Han eta hemen, bada jende klase bat historia militarrarekin liluratuta dagoena. Gehien-gehienak, historia-zaleak izaten... [+]


2025-02-26 | Elixabet Etchandy
Martxoaren 8ko, emazte langileak lehen lerrora!

Martxoaren 8a hurbiltzen ari zaigu, eta urtero bezala, instituzioek haien diskurtsoak berdintasun politika eta feminismoz josten dituzte, eta enpresek borroka egun hau “emazteen egunera” murrizten dute, emakumeei bideratutako merkatu estereotipatu oso bati bidea... [+]


2025-02-26 | El Salto-Hordago
Lanaren Ekonomia
Itunpeko eskolen gainkontzertazioaren aurka eta hezkuntza publikoaren aldeko borroka

Euskal hezkuntza sistemaren itunpeko eskolen gainkontzertazioa eta zentro pribatuen umeak hartzeko gaitasuna beherakada demografikoari eta biztanleriaren klase osaketari egokitu behar dira.


Bilboko kultur zerbitzuen pribatizazioaz hausnarketa partekatua sustatu nahi dute liburuzainek

Bilboko Udalak zerbitzu publikoak pribatizatzen jarraitzen duela salatu du Bilboko Liburuzainen kolektiboak, besteak beste, kulturari loturiko zerbitzuak. Horren harira, mahai-ingurua antolatu dute martxoaren 3an Bidebarrieta liburutegian, Kulturaren pribatizazioa izenburupean.


Iruñeko Geltokiko EKOmerkatuak bost urte beteko ditu larunbatean

Martxoaren 1ean ospatuko du NNPEK-k urteurrena argazki erakusketa eta txalaparta ikuskizun batekin.


2025-02-26 | Roser Espelt Alba
Trumpen ispilua

Trumpen itzulera pizgarri izan da sendotuz doan eskuin muturreko erreakzionarioen mugimenduarentzat. Izan ere, historikoki, faxismoaren gorakada krisi ekonomikoekin lotuta egon da, baita sistemaren zilegitasun politiko eta ideologikoaren krisiarekin ere. Gaur egun, geldialdi... [+]


Musker eta Tranpa

Batzuendako, dirutza izatea ez da nahikoa, eta euren ego hauskorrek diruaren txintxina ez ezik, protagonismoa ere eskatzen dute. Aberats okituak izatea nahikoa izango ez balitz bezala. Beti gehiago behar dute, anbizioa deritzote antsia horri, baina botere gosea eta nabarmendu... [+]


2025-02-26 | Ane Labaka Mayoz
Hatza ezpainetan

Bi neska komisarian, urduri, hiru urtetik gora luzatu den jazarpen egoera salatzen. Izendatzen. Tipo berbera agertzen zaielako nonahi. Presentzia arraro berbera neskek parte hartzen duten ekitaldi kulturaletako atarietan, bietako baten amaren etxepean, bestea korrika egitera... [+]


2025-02-26 | Bea Salaberri
Bretoiera

Iragan urtarrilaren hondarrean, Bretainiako lurraldeko bi hizkuntza gutxituei buruzko azken inkesta soziolinguistikoaren emaitzak publiko egin zituzten bertako arduradunek. Haiek berek aitortu zuten harriturik gertatu zirela emaitzak ikustean. Hain zuzen ere, egoerak eta... [+]


Eguneraketa berriak daude