Amodioa beti amodio, Jean Louis Davant-en liburu berriaz


2021eko uztailaren 16an
Jean Louis Davant idazleari elkarrizketa

Poesiadiko bihurutz, aurten bi liburu kalera
Amodioa beti amodio, Jean Louis Davant-en liburu berriaz
Nehor ez da harritu, aurten, Jean Louis Davant ziberotar auskaltzainak, bi poema liburu argitara eman dituelarik.
Berak dioenez, poesiadikto bilakatu da, azken urte hauetan: "poesia droga bat bezala senditzen dut" aitortzen baitu. "Nahi gabe" bildumak, Iruñeako "Xalbadori saria"z horniturik, Iruñeako Aurrezko Kutxak publikatu du, "biziaren filosofia bat dakar, umilki hartu behar den filosofia, gure biziaz egiten ditugun gogoetak". Guk, hemen, "Maiatz" aldizkariak kaleratu "Itsasoak iraultzen" aipatuko dugu.
ARGIA.-"Maiatz" batasunak duen Uhargi liburu sailean, "Itsasoak iraultzan" izeneko poema bilduma agertu duzu. Horren mamia aurkezten ahal diguzu?
JEAN LOUIS DAVANT.- .Bon, amodiozko poemak dira. Batzuek erranen dute, ene adinean!, ez da adinik horretarako eta, bi parte ditu: bata, 1980an izkiriatu nuen, eta aipamen berezi bat ukan zuen, Azkue sarian, mila lerro baditu; parte hori frango idealista da, emaztearen arima, izpiritua, dretxoak, historian barna emazteen kaltetan egin ditugun makurkeria guziak etab... Formaren aldetik, forma guzietarik bada: sonetoak, bertso erdi libreak, frango luzeak. Bestea, bigarren partea, 1982.an izkiriatu nuen: laburrago da, bostehun bat lerro, sonetoak dira gutiz gehienak, hori materialistago da, emaztearen gorputzari buruz itzulia, haren miresteko bezala...
A.- Euskal literaturan, emaztea izar bat edo lore bat bezala aipatua izan da: zuk sinbolo horiek hartzen dituzu, ala zerbait berri sartzen?
J.L.D.- Ez, ez, realistagoa da, bereziki bigarren partean, ene poesia, realistegia behar bada, edo... Ez dakit.
A.- Aspaldian izkiriatzen duzu euskaraz, baina poeaiara azken urte hauean jin zara bakarrik. Zure ibilaldia konda diezagukezu?
J.L.D.- Hogeitabost bat urtez izkiriatu dut, ene ofizioko gaiz, hau da laborantza, gero, ekonomiaz, politikaz eta historiaz. Eta azken urte hauetan, bertsotan izkiriatzera pasatu naiz, baina abertzalegoaz. Bertso politikoak idazteaz, laster ase naiz, eta poesiara iragaiteko tiria senditu dut, joan diren bospasei urteetan. Behar bada, hogei edo hogeitabost urte galdu ditut...
A.- Errezago ala nekeago da poesian aritzea?
J.L.D.- Ez da errez, ez neke, goxo da. Eta maite dutalakoz egiten dut. Gero, bistan da, poesia landu behar da, beste gauza guziak bezala, baina ez nobela bat edo pastoral bat baino gehiago... Goxoago da, zeren tripan duzuna ateratzen baituzu, on edo gaixto, batzutan kontradikzio handiak agertzen dira poesian...
A.- Prezeski, kontradikzione bat bederen aurki dezakegu, gustora irakurri dugun bilduma horretan, hau da: antifeminismo edo misogino aire bat badela, miresten den emaztea gauzatua bezala baita...
J.L.D.- Bigarren partean erran nahi duzu? Bai, egia da kontradikzione handiak badirela, baina dudarik gahe ene baitan badituzket. Ni, ez politikan, ez eta ene egun guzietako bizian ez naiz nehondik ere misoginoa, antifeminista, ez dut uste hala naizela, eta ez dut uste ene inguruko emazteek holakorik erranen dutela. Baina ene barneko kontradizkzioneak baditut nik ere. Gero, gizona naiz, arra naiz, eta bistan da, arraren edo gizonaren ikuspegia sartzen dela poema horietan. Femme-objet? Bistan da, emazte bati do egiten dugularik pixkat tresna bihurtzen dugu. Baina, obretan ez dugu tresna bihurtu behar, hori da beharrena... Baina, nik ene baitan baldin badut, gizon guziek edo gehientxiek duten fantasma hori, emazteari "voyeur" batek bezala so egiteko, ez dut gorde behar, faltsukeriarik ez da behar poesian... Ez dut uste ene burua zentsuratu behar dudala poesian, naizen bezala agertu behar dut. Gainera, teknikoki blasoien saila hartu dut; hori, egia da, "voyeur"ismoa da. Baina nola euskal poesian, ene jakinean, ez zen sekula horrelakorik egin, senditzeaz gain, interesant induriru zait horren egitea...
A.- Zure idazkietan, xiberotarra erabiltzen zenuen, baina poesian ez hainbeste. Zergatik hori?
J.L.D.- Prosan ere batuan idazten dut, Iparraldeko batuan, lapurtarrez. Poesian ere, baina xuberotar frango sartzen da, zeren euskalkiu guzien baliatzea biziki komodosa da, rimengatik, punttuengatik, eta libertate handia emaiten dute. Gero, prosan xiberotarrez ere izkiriatzen dut. Publikoaren arabera... aldiz poesia ez dut lehenik publikoarentzat izkiriatzen, lehenik niharuentzat.
I.B.
40

GaiezKulturaArgitalgintArgitalpenaLiburuakLiteratur l
GaiezKulturaLiteraturaArgitalpenaPoesia
GaiezKulturaLiteraturaIdazleakDAVANT1
PertsonaiazDAVANT1

Azkenak
PKKri borroka armatua amaitzeko eskatu dio Ocalan buruzagi kurduak

Urteak zen bere azken argazkia ikusi zenetik. 26 urte daramatza Abdullah Öçalanek Turkiako Imrali uhartean isolatuta, "erakunde terroristako" buruzagitza egotzita. Ostegun eguerdian bere argazki berri bat zabaltzeko baimena eman du Turkiako gobernuak... [+]


Lur arraroak nahi ditu orain Trumpek, baina ba al dago halakorik Ukrainan?

AEBek Ukrainako gerraren aurrean egindako jarrera aldaketaren barruan, “lur arraroak” deiturikoak negoziaziorako gai nagusi bilakatu dira Volodymyr Zelenskyren eta Donald Trumpen artean. Lehenak nahi du AEBek bere segurtasuna bermatu dezatela Errusiaren aurrean,... [+]


Israelek larunbatean aske utzi behar zituen 642 preso palestinarrak askatu ditu

Asteburua baino lehen lau gatiburen gorpuak itzuliko ditu Hamasek. Horrela, Gazarako su-etenaren lehen faserako adostutako preso truke guztiak gauzatuko dituzte Israelek eta talde palestinarrak.


Betharrametik Uztaritzera, ikastetxe katolikoetako indarkeriak argiratzeko lekukotasunak

Lestelle-Betharramgo (Biarno) ikastetxe katolikoko indarkeria eta bortxaketa kasuen salaketek beste ikastetxe katoliko batzuen gainean jarri du fokua. Ipar Euskal Herriari dagokionez, Uztaritzeko San Frantses Xabier kolegioan pairaturiko indarkeria kasuak azaleratu dira... [+]


Zupiriak ukatu egin du ertzainek “indarra modu desegokian” erabili zutenik Ágredoren aurka

31 urteko emakume kolonbiarra osasun zentrora eraman ordez ertzain etxera eramatean agenteek "akatsa" egin zutela aitortu du Segurtasun sailburuak, baina azpimarratu du ez zuela "jipoirik" jaso.


2025-02-27 | Gedar
Presoak gerrara bidaltzen jarraitzen du Ukrainako Gobernuak

Jarritako kondenak barkatzearen truke, armadara batu da preso andana. Azken urtean, errekrutatze-legeak gogortu ditu gobernuak.


Arma nuklearren industria finantzatzen jarraitzen dute banku espainiarrek

Arma nuklearren produkzioarekin, mantentze lanekin eta modernizazioarekin loturak dituzten hainbat enpresa aztertu dituzte, eta horien artean agertzen dira BBVA, Santander bankua eta SEPI. 


Bioaniztasunarentzako finantzamenduak kudeatzeko egitura bat espero dute Hego hemisferioko estatuek

Iazko urriko bileran lortu ez zuten akordioa erdiestea espero dute COP16ko parte-hartzaileek, eta ostegun honetan dute gailurraren azken eguna. 2030. urtea bitartean, bioaniztasunaren alde 200.000 milioi dolar bideratzeko engaiamendua hartu zuten 2022ko COP15 gailurrean, eta... [+]


Hezkuntzan katalanaren biziraupena kolokan jar dezakeen galdetegia abian jarri dute Valentzian

570.000 familiak euren haurren ikasgeletako hizkuntza nagusia zein izango den bozkatzeko aukera dute martxoaren 4ra arte: gaztelera edo katalana. Garikoitz Knörr filologoaren eta euskara irakaslearen arabera, kontsultak "ezbaian" jartzen du katalanaren... [+]


Txapa Irratia bere 40. urteurreneko ospakizunetan murgilduta dabil

Egitarau mardula prestatu dute Bergarako irrati libreko kideek: musika, literatura eta tailerrak. Besteren artean, martxoaren 29an Txapa Eguna egingo dute.


2025-02-26 | Euskal Irratiak
“Gazteon herria” sortzeko bost proposamen plazaratu ditu Xuti Gaztek

"Ipar Euskal Herria gaztez odolusten ari da". Sail berriak sortu goi-mailako ikasketetan, etxebizitza sozialak egin gazteentzat edo aisialdia euskaraz bermatu… Hamabost proposamen konkretu egin ditu Xuti Gazte ezker abertzaleko gazte antolakundeak.


Plentziako Uribe Kosta BHIko ikasle-talde batek mezu “iraingarriak, matxistak eta homofoboak” zabaldu dituela salatu dute

Uribe Kosta BHI institutuko hainbat ikaslek salatu duenez, mezu "iraingarriak, matxistak eta homofoboak" jaso dituzte Batxilergoko beste ikaskide batzuengandik. Horrez gain, gaineratu dute mezuak irakasle bati ere bidali dizkiotela eta beste ikasle batzuen... [+]


Urruñako emakumeak, matxino eta biktima

Urruña, 1750eko martxoaren 1a. Herriko hainbat emakumek kaleak hartu zituzten Frantziako Gobernuak ezarritako tabakoaren gaineko zergaren aurka protesta egiteko. Gobernuak matxinada itzaltzeko armada bidaltzea erabaki zuen, zehazki, Arloneko destakamentu bat. Militarrek... [+]


Irakasleen mezua familiei: “Grebaren arrazoiak ez dira ekonomikoak bakarrik”

Aiaraldeko hainbat irakaslek mezua igorri diete ikasleen guraso eta familiei, dagoen informazio zurrunbiloan, grebarako arrazoiak modu pertsonalean azaltzeak euren borroka eta lanuztea hobeto ulertzeko balioko dielakoan.


Fernando Valladares:
“Oparotasuna zer den birdefinituta, ulertuko dugu zer dugun irabazteko”

Biologian doktorea, CESIC Zientzia Ikerketen Kontseilu Nagusiko ikerlaria eta Madrilgo Rey Juan Carlos unibertsitateko irakaslea, Fernando Valladares (Mar del Plata, 1965) klima aldaketa eta ingurumen gaietan Espainiako Estatuko ahots kritiko ezagunenetako bat da. Urteak... [+]


Eguneraketa berriak daude