"Hegoaldean ongietorri berezia ukan dugu beti"


2021eko uztailaren 23an
Peio Eta Pantxoa berriro kantari
"Hegoaldean ongietorri berezia ukan dugu beti"
Pantxoa Carrere eta Peio Ospital berriro hasi dira plazan kantari "Bakezko besarkada batean'' diskoa ere kaleratu dutelarik.
Ez da txontxetarako xifra: 37 urte kalez kale kantari amateur gisa, bikote honek bete dituena. Historia pixka bat egiteak mereziko digu, dudarik ez egin!
ARGIA.– Peio eta Pantxoa aspaldiko lagunak zarete. Zein izan da elkarrekin segitu duzuen bidea?
PEIO eta PANTXOA.– Egia diozu. 9-10 urte genituen eskolan elkarrekin abiatu ginelarik, "Maitrise épiscopale" deitzen zen ikastetxe batean Baionan. Apez-etxe bat zen, 30 bat haur ginen apez-gai bezala. Eta kantuz ikasi dugu hor, bereziki Gregorianoa. Egun guziz kurtsoetaz aparte, ordu pare batez kantuz ari ginen. Pianoa ere ikasi dugu. Hor sartu zitzaizkigun kantatzeko gostua eta gogua.
A.– Ikastetxetik kanpo nola hasi zineten plazetan kantari?
P. eta P. - 1964-65 urtetan abiatu zen Euskal kantuaren mogimendu berria. Mixel Labeguerik bere diskoak ordukoz argitaratuak zituen. Euskaldun xorietan (orduko uda koloniak) hunen kantuak ikasi genituen, beraren ezagutza ere egin genuen.
Ordu haietan ere Manex Pagola eta Beñat Sarasola, gu bezala Seminarioan zirenak, gu baino zaharxagoak, kantatzen hasi ziren.
Guk, kantu berri horiek kantatzen genituen beraiekin elgarretaratzen baiginen Baionako ostatu batzuetan igandetan. Eta holaxe hasi ginen lagunen artean kantari, ikastetxean egiten ziren "veillée''batzutan. Ordukotz, Pantxoa gitarra jotzen hasia zen eta bikotean kantatzen genuen.
A.–Labeguerie-ren ondotik, Monzon ongi ezagutu zenuten naski?
P. eta P.– 1968an, Ustaritzen egina izan zen Ikastaldi kultural bat non Monzon ibili zen mintzaldi baten egiten. Hor arrats batez kantatzera etorri ziren kantari ezagun batzu hala nola Lertxundi, Irigaray, Lekuona. Guk ere, genekizkigun kantuak eman genituen, eta, Monzon-eri gustaturik dohaikabe, berak eskaini zigun bere lehenbiziko kantua "Itziarren semea". Kantu hau eta Manex Pagolaren hiru kanturekin atera genuen gure lehen diskoa 1 969an.
Ondotik hartu eman frango ukanen dugu Monzon-ekin. Igande frango elgarrekin pasatu ondoan, bertze kantu batzu emanen zizkigun.
A.– Zein izan ziren zuen lehen kantaldiak?
P. eta P.–Gure lehenbiziko kantaldia egin genuen Ustaritze 69ko maiatzean. Gehienik bertzaldeko kantariak ziren etortzen. Hemendik. Etxamendi ta Larralde, Sarasola eta Borda. Lehenbiziko kantaldiak ziren eta jende gutti etortzen zen.
Hego alderat, 71 an joan ginen lehen aldikotz. Monzon-en herrian kantatu genuen, Bergaran... eta harriturik egon ginen hango jendea ikustearekin. Jendea milaka, hemen hogeita hamar, edo ehun jenderen aitzinean arteko usaia bakarrik genuelarik. Franco-ren denboran zen hori eta nola jendeak ez zuen elgarretaratzeko okasionerik, kantalditara etortzen zen eta giro berezi bat sortzen zen hor, kasik "meeting" bat bilakatuz batzutan. Azpimarratzekoa da zentsura ere bazela. Gure kantuen hitz guziak igorri behar ziren aitzinetik eta baimena ukan behar zen kantatzeko. Egia esan, ez dugu traba handirik ukan alde hortatik, Hegoaldeko kantari batzuen begira. Trabak ukan ditugu, bainan administratiboki gainditu ahal izan ditugu.
A.–Beti ongi etorri beroa ukan duzue Hegoaldean. Zergatik?
P. eta P.–Hegoaldean ongi etorri berezia ukan dugu beti. Iparraldekoak izanez bai eta Monzon-en kantuei esker publikoak ixilean pentsatzen zuena kantatzen genuelako. Garai hori Burutuko da Francoren hiltzearekin. Kantaldiek ez dute ordutik hunat funtzione bera beteko Hegoaldean, eta zenbait kantarik jadanik hartua zuten bideari behar izan dugu guk ere pentsatu. Da, behar zela kantuaren alderdi artistikoa landu ordurarte egiten zena baino gehiago. Gainera, gertatu da memento berean pixka bat akituak senditu ginela, kasik larunbat eta igande oro kantari ibiltzeaz. Azken urte hauetan ez gara batere ari izan.
A.– Ikusiz Rock musikak hartu duen lekua eta zuen kantu modu oso diferentea, ba ahal da gerorik zuen kantuarentzat?
P. eta P.–Ohartzen gara zer aldaketak izan diren azken urte hauetan publikoaren aldetik. Lehen baino ainitzez gehiago kalitatea galdatzen du publikoak eta bide horretan lan eginez, inpresionea dugu publiko bat gelditzen dela oraino gure kantu moduarentzako. Esan behar da ere gaurko egunean jendearen "kultura musikala'' denboran baino ainitzez aberatsagoa dela. Euskal kantariek behar dugu kalitatearen mail bat errespetatu. Esan nezake hori dela gure militantismoa, kantuaren alderdi artistikoa behar bezala lantzea eta jendeari funtsezko gauza baten eskaintzea. Hor hunkitzen dugu gure problemetan nagusiena: amateurgoa ala profesionalismoa... Amateurgoan gaude gure denbora libre guziak horretan pasatuz. Bainan zail izaten da. Gure kasuan oraindik ez da posible profesionalismo mailan sartzea. Mementoan disko berri hau nola saltzen den ere ikusi behar dugu eta ikusiko nola itzulikatuko garen.
A.–Bakea aipatzen duzue usu. Nondik heldu da hori? Zuen ikas urteak ote?
P. eta P.– Badaiteke behar bada zerbait ikustekorik izatea guk gizonaren ideal batean ezartzen dugunarekin. 1968an, 20 urte genituen eta, beharbada, sinisten dugu militantismoaren bidez zerbait alda daitekela gaurko bizi moldean. Ez dut esan nahi denak militante politikoak behar dugula bihurtu bainan lan baten bidez zerbait alda daitekela sinesten dugu. Alor horretatik jokatuz, bakea aipatzen dugu baina ez nola nahiko bakea. Guretzat bakea herri baten eskubideak errespetatuko dituen funtsezko justizi batean oinarritzen da. Ez da bakarrik ordea. Ez da Euskal Herrian bakerik izanen gure herri eskubideak errespetatzen dituen justizi gutien bat ez bada eskuratzen. Hori dugu disko honetan aipatu nahi gehienik.
A.– Nola ikusten dituzue ondoko egunak zuen kantugintzan?
P. eta P.–Ikusiko dugu lehenik disko berri hau nola hartua izanen den jendearen aldetik. Heldu diren bi hilabete hauetan hamar bat kantaldi badugu. Udari buruz 20-25 kantaldi. Esan behar da hemen ere entseatzen garela gure kantaldien hein batean bederen planifikatzera toki desberdinetan ibiliz batetik bertzera.
Mementoan, zortzi kantu berri ditugu. Beti kantu berriak egiten aritu betar da. Zenbait ideia badugu geronek. Gero, bixtan da, beti segituko dugu bertze norbaiten kantuak ere kantatzen.
Behar bada, Hegoaldean egin izan dena egin daiteke, poeta bat hartu eta berari buruz, bere lanak agertu. Charritonekin aipaturik dugu Hazpandar Mendiague poetari buruz holako zerbait egitea. Geroak esanen.
HERRIZ HERRI
38, 39

GaiezKulturaArgitalgintArgitalpenaDiskoak
GaiezKulturaMusikaArgitalpenaDiskoak
GaiezKulturaMusikaMusika modeTaldeakPEIO ETA PA
EgileezHERRIALDE1Kultura

Azkenak
Bere militante batek eraso “faxista” jasan duela salatu du Tolosaldeako Kontseilu Sozialistak

Larunbatean pertsona talde batek Tolosaldeako Kontseilu Sozialistako kide bati eraso egin ziola salatu dute. Azaldu dutenez, "faxistei aurre" egin zien propaganda jartzen ari zirela, eta piperbeltz espraiarekin zipriztindu zuten.


2025-02-12 | Euskal Irratiak
Cédric Kurrutxet: «Zailtasunetan diren emazte haurdunak aterpetzen ahalko dira Iturria etxean»

Haurdunaldian diren emazte bakartuentzat, harrera-leku bat proposatuko du La Maison des Sept Vallées elkarteak Donibane Lohizunen. Pariseko bikote jabe pribatu baten gogoan sortu zen xedea. Donibane Lohizunen, 2021ean Iturria izeneko etxea erosi eta, bazter bastizetan... [+]


Gasteizko EHUko campuseko irakasle bat salatu dute ikasleei jazarpena eta ukituak egitea leporatuta

Denuncias Euskal Herria Instagrameko kontuan bost salaketa anonimo argitaratu dituzte irakasle beraren aurka, irakaslearen izena eman gabe, baina Filologia Hispanikoko irakaslea dela zehaztuta. ARGIAk gradu hori urte desberdinetan egin duten hiru ikasle ohirekin hitz egin du,... [+]


Tuterako Nano Automotive lantegia itxiko dute eta 120 langile kaleratuko dituzte

Zuzendaritzak argudiatu du "ahalegin guztiak" egin arren, bezeroen eskaria "drastikoki" murriztu dela. Nafarroako industriaren defentsan igandean egingo den mobilizazioan parte hartuko du enpresaren komiteak.


Ustezko ezkerra migratzaileen sarekadak egiten (eta harro) Erresuma Batuan: 4.000 atxilotu sei hilabetetan

Agintean dagoen Alderdi Laboristak atxiloketen eta deportazioen irudiak erakutsi ditu, eta urtarril honetan "errekorra" egin duela esan du, harro-harro.


Eraso matxista bat salatu dute Amurrion

Amurrioko Emakume Sareak elkarretaratzera deitu du eraso matxistari erantzuteko, asteartean 19:00etarako. Bilbon, adin txikiko neska bati egindako sexu erasoa salatzeko mobilizazioa egin du Itaiak astelehenean.


Hamasek bertan behera utzi du larunbat honetako preso trukea, Israeli su-etena urratzea leporatuta

Erakunde islamistak Israelek urratu dituen neurrien artean aipatu ditu Gaza bonbardatzen jarraitzea eta aske utzitako preso palestinarren egoera. Trumpek mehatxatu du, preso trukea egin ezean, Gaza "infernu" bihurtuko duela.


Ikerketa abiatu dute Arrasateko taberna bateko komunean kamera bat aurkitu ondoren

Arrasateko Udaltzaingoak abiatu du ikerketa, neska batzuek igande goizaldean erdialdeko taberna bateko komunean kamera txiki bat aurkitu ondoren. 


2025-02-11 | Mikel Aramendi
ANALISIA
Muga-zergak: gerra ekonomikoan ere, eszenografiak ezin du estrategia ordeztu

Air Force One hegazkinean Super Bowl-erako bidaia aprobetxatu du Donald Trumpek, ezartzear dituen muga-zergen berri emateko. Eszenografiaren aldetik, bikain. Etxerako mezua da “lasai baino lasaiago nago ni; begira nora goazen... Estatubatuarrak ere lasai egon daitezke... [+]


Ikasleek asanbladak eta mobilizazioak antolatu dituzte mezu “faxistak” zabaltzeagatik ikertutako EHUko irakaslearen aurka

Gasteizko campuseko Farmazia Fakultateko ikasleek "faxismoaren aurka antolatzearen beharra" azpimarratu dute, eta EHUri irakaslearen berehalako kaleratzea exijitu diote.


Txatbot hoberenaren bila

Azken urteetan, adimen artifizialaren (AA) garapenak hizkuntza gutxituen egoeran eragin nabarmena izan du. Teknologia erraldoiek garatutako eredu nagusiak, hala nola ChatGPT, hizkuntza nagusietan trebatzen dira, eta horrek euskararen moduko hizkuntzak bazterrean uzteko arriskua... [+]


‘Emaiezu hemengoa, emaiezu euskara’ leloa erabiliko du Nafarroako Gobernuak euskara sustatzeko kanpainan

Haurrak dituzten familiei egiten diete deia, bereziki. Seme-alabentzat onena nahi dugulako, etorkizunerako aukerak zabaltzea litzateke euskara ematea. "Eleaniztasunaren aldeko hautua egiteko gonbidapena da, euskara ematea batzea delako", esan du Ana Ollo Euskara... [+]


Eguneraketa berriak daude