"Radio Pays", Parisen Herri Irratia


2021eko uztailaren 23an
Zarata mediatikoz beteriko garai nahasiotan, merkatu logiketatik urrun eta irakurleengandik gertu dagoen kazetaritza beharrezkoa dela uste baduzu, ARGIA bultzatzera animatu nahi zaitugu. Geroz eta gehiago gara, jarrai dezagun txikitik eragiten.
Bertan Bizi Diren Euskaldunak Informatu Asmoz
"Radio Pays", Parisen Herri Irratia
Irratigintzari dagokionez, eta komunikabideei orohar, gauzarik atipiko eta estrainoetarikoa egiten da Parisen. Bere izena "Radio Pays" da. Parisen "Herri Irratiak". Hegoaldekoak turisma egitera eta Iparraldekoak lanera hurbildu ohi gara Parisera normulean. Horrek, bai batera bai bestera beti dakar aldentze bat, deserrotzea kasurik larrienean. Arrisku herri aurre egiteko euskaldun talde bat beste nazio zapalduetako jendearekin ari da lanean "Radio Pays" izena duen irrati-projektuan. Larunbat gauean, beraz, Parisen zaudela, irratia piztu eta dialan gora eta behera ibili ondoren, 83.4 Mhz.-etan, ez zaitez harritu euskarazko hitz batzu aditzen badituzu, euskal kantariren baten boza ezagutzen baduzu...
ARGIA.- Nola sortu zen Parisen nazio zapaldu desberdinetako jendeek bultzatzen duten irrati hau sortzeko projektua?
"Radio Pays".- Duela bi urte baino gehiago egon zen irrati euskaldun bat egiteko projektua. Bizpahiru esperientzia egin ziren, alde batetik "Radio Tomate" izenekoa, eta bai eta ere "Piperrada irratia". Zailtasun ugari izan zuten beti beste erakunderen egoitzetan ari zirelako. Trabak denetarikoak ziren, bai araudiaren aldetik, bai nolabaiteko zensura ideolojiko bat zegoelako. Projektu horiek aidean gelditu ziren. Urtebete igaroz gero, korsikarrak, bretoiak, okzitanoak eta beste herrialdetakoek erabaki zuten bilkura bat egitea, eta hortik atera zen "Radio Pays" hau. Euskaldunak ere hor gabiltza hasieratik, nahiz eta gorabehera handiekin; hau da, jendeak utzi jende berria sartu, eta horrelako zerak
A.–Eta horrelako irrati batek ze helburu dauka, bai euskaldunei dagokionez, bai beste herrialdetakoei dagokienean?
R.P.–Beno, orokorrean esan behar da bere herritik kanpo daudenei beren herriko berriak eta bizitza eman eta ezagutaraztea duela helburu. Euskaldunoi dagokigunez kontrainformazioa ematea da helburua. Egunkari eta abarretan informazio oso gogorra ematen dute, eta intoxikazioa ere bai ugari. Hori alde batetik, bestaldetik Parisen, nahiz bizitza gogorra ala biguina izan, norberak galdu egiten ditu bere herriko erroak, deserrotzea gertatzen da. Irrati hau izango litzateke erro horiek lantentzeko asteroko medizina.
A.–Euskal Herriak ze leku dauka irrati horretan Bretoi, Kortso, Alsaziar, Okzitano, Katalandar eta Flandriakoen artean?
R.P.– Euskaldunoi, orduak banatu zireneko bileratan ez egoteagatik ordu eta egunik txarrenak egokitu zitzaizkigun: larunbata gauean, jendea kalera ateratzen den eguna. Hala ere, bertan segitzen dugu gaueko hamar t'erditatik ordubata arte. Emankizunean zehar berriak ematen ditugu, nazioartekoak eta batez ere Euskal Herrikoak, jokuak eta eskeinitako diskoak, dosier bat egiten dugu astero gai desberdin bati buruz, eta amaitzeko musika.
A.–Lege aldetik nola dago irrati hau?
R.P.–hasieran legez kanpo zegoen. Geroxeago araudiak aurkeztu genituen ministeritzan eta gaur egunean, nahiz eta lege barruan aritu, libreak gara. Hau da, nahi duguna esan dezakegu. Hala ere tramite ugari kunplitu behar dugu, adibidez urteoro gure entzulegoa justifikatu behar dugu ministeritzaren dirulaguntza jasotzeko.
A.–Eta zer nolako entzulegoa du irrati honek?
R.P.–Entzulegoa finkatzea zaila da, gutunak jasotzen ditugu, telefono deiak... Kalkula daiteke Parisen ehun mila euskaldun inguru dagoela, eta guk dugun inpresioa da gazte jendeak entzuten gaituela gehien bat, irrati librea delako, larunbat gauean egiten delako, maiztasun modulatuan ari gara eta gehienez larogei kilometrotako hedapena dugu, zailtasun handirekin. Zaila da jakitea zenbatekoa den entzulegoa, baina hor dagoela ziur.
A.–Hizkuntzarena da beste arazoa, ez? Frantsesez, euskaraz...
R.P.–Gure asmoa bitara egitea da, proportzio berdinean. Beste herrialdetako jendeak ere entzuten du, eta euskaldun askok ere, tamalez, ez daki euskaraz. Asmoa, beti da, euskarazko proportzioa handitzea, eta azken helburua, noski, guztia euskaraz egitea. Baina gaur egun, eta Parisen, kontuan hartuz ze entzulego moeta eduki dezakegun, ezinezkoa da.
A.– Azken gai bat informazioa nola jasotzen duzuen litzateke, eta ze hartueman duzuen beste irrati libreekin.
R.P.–Orain dela gutxi arte, gure iturriak, "Punto y Hora", ARGIA, "Egin", "Deia", "Enbata" eta horrelakoak izan dira. Orain, Iparraldeko "Gure Irratia"rekin dugu hartuemana, eta handik pasatzen dizkigute berriak, nahiz eta beste iturrietara ere jotzen dugun. Musika mailan geure diskoekin aritzen ginen, geroxeago eskaera batzu egin genituen eta igortzen dizkigute, bai "IZ" eta bai "Elkar"-ek. Harremanak baditugu ere "Xiberuko Boza" eta "Irulegiko Irratia"-rekin. Ez dugu harremanik oraindik ez ETBrekin ez "Eusko Irratia"rekin. Irrati libreen martxa segitzen dugu, baina ez dugu hartueman zuzenik.
A.–Bukatzeko...
R.P.–Beno, agian zozokeria irudituko zaio norbaiti Euskal Herriko komunikabideetan gutaz mintzatzea, han ez bait da entzuten irrati hau. Baina, euskaldunen bat Parisa badator gure irratia piztuko du. Gure helburua euskaldunak biltzea da, baina erralitate baten inguruan, Euskal Herriko errealitatearen inguruan.
M.A.
34, 35

GaiezKomunikabidIrratiaRadio Pays

Azkenak
2025-03-06 | Mara Altuna Díaz
Mary Kim Laragan-Uranga, AEB-etako euskalduna eta AEK-ko ikaslea
“Euskara ikasten dut AEBetara emigratu zuten nire aitona-amonen ahalegina eta sustraiak ohoratzeko”

“Bi pertsona mota daude munduan: euskaldunak, batetik, eta euskaldunak izan nahiko luketenak, bestetik”. Gaztea zela, Mary Kim Laragan-Urangak maiz entzuten omen zuen horrelako zerbait, Idahon (AEBak), hain zuzen. Ameriketan jaio, hazi, hezi eta bizi izandakoak 70... [+]


Feminismo antimilitarista: ezinbesteko borroka Martxoaren 8an eta beti

Martxoaren 8a, Emakumeen Nazioarteko Eguna, munduan zehar milioika emakumeontzat berdintasuna, eskubideak eta justizia eskatzeko borroka eguna da. Hala ere, gerrek, gatazkek eta politika militaristen hazkundeak markatutako testuinguru global batean, inoiz baino premiazkoagoa da... [+]


Manu Ayerdiren kontrako auzia behin betiko artxibatu dute, instrukzioa epez kanpo luzatu zelako

Geroa Baiko lehendakari eta Nafarroako lehendakariorde izandakoa enpresa bati 2,6 milioi euroko diru-laguntzak ustez modu irregularrean emateagatik zegoen auzipetuta, Davalor auzia deiturikoan. Nafarroako Probintzia Auzitegiak erabaki du auzia behin betiko artxibatzea, legalki... [+]


Feminista sindikalista ala sindikalista feminista

Nahiz eta Nazio Batuen Erakundeak (NBE) 1977an nazioarteko egun bat bezala deklaratu zuen eta haren jatorriaren hipotesi ezberdinak diren, Martxoaren 8aren iturria berez emazte langileen mugimenduari lotua da.


Bilgune Feminista:
“Indarkeria matxistaren beste adierazpen bat da tortura, urtez luzez estatuek babestua ”

Euskal Herriko Bilgune Feministak deituta elkarretaratzea egin dute Hernanin Iratxe Sorzabali elkartasuna adierazi eta "babes osoa" emateko. Inkomunikatuta egon zen uneak berriz ere epailearen aurrean kontatu behar izatea, "bizi izandakoak utzitako ondorioen... [+]


Emakume bat lehen aldiz Lantzeko inauterietako Ziripot pertsonaia izan da

Lantzeko inauteri txikien kalejira ikusle guztien begietara urtero modukoa izan zen. Txatxoak, Zaldiko, Ziripot eta Miel Otxin herriko ostatuko ganbaratik jaitsi eta herritik barna bira egin zuten txistularien laguntzarekin. Askok, ordea, ez zekiten une historiko bat bizitzen... [+]


2025-03-06 | Gedar
Apirilaren 4an desalojatu nahi dute Bilboko Etxarri II Gaztetxea

Errekaldeko Gaztetxearen aurkako huste-agindua heldu da jadanik. Espazioa defendatzera deitu dute bertako kideek.


Vesubioren erupzioak garun bat kristalizatu zuela frogatu dute

79. urtean, Vesubio sumendiaren erupzioak errautsez eta arrokaz estali zituen Ponpeia eta Herkulano hiriak eta hango biztanleak. Aurkikuntza arkeologiko ugari egin dira hondakinetan; tartean, 2018an, gorpuzki batzuk aztertu zituzten berriro, eta ikusi zuten gizon baten garuna... [+]


Eskolak ematen hasi da berriz mezu arrazista eta transfoboengatik ikertutako EHUko irakaslea

Leporaturikoa ez onarturik, eta sare sozialetako kontuak "lapurtu" zizkiotela erranik, salaketa jarri zuen Arabako campuseko Farmazia Fakultateko irakasleak. Gernikako auzitegiak ondorioztatu du ez dagoela modurik frogatzeko mezu horiek berak idatzitakoak diren ala ez.


“Hitzarmen duin bat lortzeko” mobilizazioak iragarri dituzte ‘Diario de Noticias de Álava’ko langileek

Lan baldintzen "prekarietatea" salatzeko kontzentrazioa egin zuten asteartean egunkariaren egoitzaren aurrean. Abenduaren 2tik sindaura greban daude langileak eta mobizlizazioak "areagotzea" erabaki dute orain.
 

 


2025-03-05 | Leire Artola Arin
Zaintza eskubidea aldarrikatuko dute sindikatuek ostegunean

Martxoaren 6an 11:00etan Bilbon eta Iruñean mobilizazioak egingo dituzte sindikatuek, patronalak eta Eusko Jaurlaritza zein Nafarroako Gobernua interpelatzeko, zaintza eskubide kolektiboari dagokionez.


Tutankamon eta gero, Tutmosis II.a

Luxorren, Erregeen Haranetik gertu, hilobi garrantzitsu baten sarrera eta pasabide nagusia aurkitu zituzten 2022an. Orain, alabastrozko objektu batean  Tutmosis II.aren kartutxoa topatu dute (irudian). Horrek esan nahi du hilobi hori XVIII. dinastiako faraoiarena... [+]


Trumpek miresten badu...

AEB, 1900eko azaroaren 6a. William McKinley (1843-1901) bigarrenez aukeratu zuten AEBetako presidente. Berriki, Donald Trump ere bigarrenez presidente aukeratu ondoren, McKinleyrekiko miresmen garbia agertu du.

Horregatik, AEBetako mendirik altuenari ofizialki berriro... [+]


Ura erein daiteke, eta inkek bazekiten nola

Andeetako Altiplanoan, qocha deituriko aintzirak sortzen hasi dira inken antzinako teknikak erabilita, aldaketa klimatikoari eta sikateei aurre egiteko. Ura “erein eta uztatzea” esaten diote: ura lurrean infiltratzen da eta horrek bizia ekartzen dio inguruari. Peruko... [+]


Eguneraketa berriak daude