«Altxorrak eta bidaiak" liburuaren inguruan


2021eko uztailaren 23an
Idazle talde bati elkarrizketa

Idazle andanaren inizazioa
«Altxorrak eta bidaiak" liburuaren inguruan
Ez da bat ere arrunta liburu kolektiboa herri honetan; are bitxiago izaten dira ikasleek heurek burututako liburuak. Baldintza biak betetzen dituen liburuaz hitz egiteko bildu gara, igande eguerdiz mahaiaren inguruan, luzeki eta sakonki. Gaiak berak sorrarazten du jakinraina niregan, «inizazioa» zelan ematen den gazte literaturan ezezik, kantetan, komikietan, e.a. aztertzeari ekin bait diote Derion «Magisteritza» ikasketak amaitzear dituzten bizkaitar gazteok. Lanaren zuzendari Ion Kortazar ibili zaigu, aldizkari honen irakurleontzat ezaguna bera. Hara hemen elkarizketaren zatirik mamitsuenak.
ARGIA.– Lehen galdera, ohizkoa, zelan sortu zen lan hau burutzeko asmoa eta zelan gero argitaratzekoa.
TALDEA. - (Ion) Historia hau metodologia baten ezagupenagatik dator; lehendabizi, Vierneren ezagupena dago, ostean pentsatzen dugu posible dela hori eskolan aplikatzea. Eskola diodanean ez magisterion, ez bada ere, eskola normal batetan aplikatzea eta batez ere euskal komikiak eta euskal munduan. Vierne irakurtzen ari nintzenean ari nintzen baita "Ion eta Mirka, espedizio galdua" irakurtzen eta ikaragarri gustatu zitzaidan komikia izan zela esan behar, oso komik aproposa da, eredu egokia halako metodologia aplikatzeko.Orduan haur mundua piskat aztertzea nahi izan nuen; zelan ideia baneukan eta zelan ez nuen neuk ere metodologia landua, ez arazo teorikoa landu, pentsatu egin nuen hori lantzea posible izango zuten bitartez. Klase batetan ea nor jartzen zen boluntario galdetu eta taldea osotu gnuen. Saiatu egin naiz, beti, klase klakisoen mugak apurtzen bide hordretan, apurretarik haundiena ikasleak eta irakaslea bera maila berdintsuan jartzea dateke, liburu honen bidez egin dugun bezala. Hirugarren puntua, mintegia datekela elkarrekin gogoetan iharduteko erarik interesgarriena.
T.- Erdaraz. dago eta bera Tesis dotorala iniciatica en la Dhotel»
A.–Ea nor den zein den liburuan zehar agertzen den teoria nagusiaren funtsa azaltzen. Zeren bila joan zarete, zein da altxorra
T.–Edozeren interpretazioa, dela filma batena, dela liburu batena, beste era batera egitea: metodologia hau ikasi dugu eta orain beste era batera interpretatzen ikasi dugu.
A.-Eta zein da era hori?
T.-Vierneren metodologia da. Lehenik, narrazioetan, prestaera bat egoten da: prestaera hori leku sakratuan egiten da; gero urrunketa egin behar da; ondoren, garbiketa dator, ostera heriotza iniziatikoa datorrela. Heriotza iniziatiko horren barruan froga batzu dira, hala nola, munstroarekiko borroka edo bestelako oztopoak, edozein bizimodutan egertzen diren oztopoak.
Oztopook zeuk bakarka gainditzen badituzu heroea zara; baina laguntzaz gaindituz gero, antiheroea zara. Bidai horrek igoera izan dezake, edo jeistea, batzutan "regresu aduterum" edo heriotza horren ostean dator berpiztea. Berpiztea irteera zoriontsua zein ez zoriontsua izan daiteke, aintzat.
A,–Zuen ustez kasu guztietan da aplikagarria metodologia hori?
T.–Guztietan. ez. baina gehienetan... behar bada bai. Nahiko argi dago gai ezberdinak izan direna mintegian eta guztietan eskema berdina jarri dugu, beraz beharbada guzti guztietan ez baina nire ustez gehinetan bai.
A.–Esaidazue zerbait lanen edo aztergaien aukeraketaz, zelan egin duzue?
T.–Erizpidea zera izan da haur munduan funtzionatzen ari diran espresabide batzu kontatzeko modu butzu ikustea, ez? Azpian inizazioa dutenen kasuetan erabilgarria da bide hau. Hasieran lau arlo aukeratu genituen: komiki arloa. haur literatura. kantak eta gero euskal literatura beste arrazoiren bat batzurengatik: "Ideia batzu bagenituen" "Portzelanazko irudiak" eta Barru sumatu egiten genuen eta baita «lon eta Mirka» ren kasuan ere. Besteak, portgus diskoa neuk ezagutzen nuen (dio Inek). Besteetan erdi kasualitatez gertatutako kasuak dira.
A.–Orain arte inkoszienteki ikusitako ipuinetan halako mekanismoa dabilela ikusteak, irakasleontzat zer suposatien du iraLaskuntzan, zelan baldintzatuRo zaituzte? Halako testuak bilatuko dituzue hemendik aurrera
T.–Nik neuk zera uste dut ez dakidala zein puntutaraido jarriko garen halako testuen bila: beste era batetara ikusiko ditugula bai, hainbat beste era ikasi dugun bezala. Era hau beste bat gehiago izango dela uste dut. Niretzat garrantzitsua da metodoa literaturara begira ezezik, bizitzari berari begira. errealidadea ikusteko beste era bat eskeintzen dizu eta beti egongo gara apur bat markatuta, ezta (Aurreko hau Karmele izan da).
Badaude historia batzu, eta batez ere pelikula batzu ba gure gurasoentzat,oso politak izan zirenak eta «West Point»eko horiek dira nola egiten ziren gizon eta halako gauzak: pelikula guzti horiek ikusitakoan. beti «ze pelikulon,. ze ontio pasatu dudan zinean» eta antzekoak. Eta ez da bakarrik
«West Point" baina hai nola egiten ziren pertsona eta nola egin heroea, protagonistaren moldaketa, e.a. Honekin egiten dena, pelikula guztiok sistematizatu eta historio guztiok sistematizatu eta igual, ez dakit desmitifikatu. Zergatik gusto hori, zergatik pelikua horien interestarritasuna.
A.- Baina zuek hemendik aurrera, honez gero, zelan aukeratuko dituzue umeentzako ipuinak?
Ion.- Galderari interesgarria erizten diot. Hemen badago gauza bat, zera, kontzientziak libratu egiten duela gizona, ba duela baio askatzailea eta kasu honetan, konturatze horrek balio askatzailea daukala, batere duda barik.
Itaunak badu tranpatxoa ere: gauza batek honela funtzionatzen duela jakiteak, hau komunikatzen duela jakiteak, horrek ez du besterik esan nahi hauxe baino, jende honek ipuin iniziatibo ugariago aukeratuko duela, errazago izango duelako heuretan zer dagoen azaltzea, ikustea eta abar. Btelheim-en "Psicoanalisis de los cuentos de hadas" irakurrita ere berdin berdin segitzen dugu umeei ipuinak kontatzen. Gai dira ikasleok ipuin iniziatikoetaz jabetzeko eta hemendik aurrera aukeraketa konstzienteagoa egingo dute.
A.- Bi kasutan izan ezik -"Ion eta Mirka" eta "Portzelanazko irudiak"- besteetan ez duzue azpian datzan ideologia aztertu, ez dakigu iniziazio egitura horrek edozein ideologia transmititzeko gai den ala, alderantziz, bideak bera ote duen ideologia bakarra, posible bakarra, ezartzen, hots, ez ote den medioa bera mezua.
T.-Faustorenean badago, ezta?( Kanta portugaldarraz ari dira). Saiatu egin gara abenturero guzti hoien heroizidadea desmitifikatzen. Tipoak, Faustok, alde egin zituen problemak zituelako eta. bide batez, ba ze ondo aberastu egingo naiz eta horrela. Portugalentzat gloria handia– eta. Tipoak nola gorrotatzen duen azkenean gerra nola itzultzen da azkenean pobre? Bizirik irauten du eta herori da, bere ustez garrantzitsuena. Balore guzti horiek nahiko palo handia dira gaur egun ere militar batek ez luke ulertuko.
A.–Beraz, edozein ideologia bideratzeko balio du inizazio egiturak''
T. Hemen azaltzen dira ideologia eta «West Point»i buruzko pelikuletan agertzen dena zeharo ezberdinak dira.
A.–Umeak beti egingo du bat bere burua heroearekin. jarraitu egiten duenarekin?
T.– Identifikatu ez dakit, baina bai, behintzat badaki bide bi daudena eta berak bat aukeratu behar duena. Gure kasuan, amiltzen duena, iniziatuak, ez dauka inolako altxorrik iniziatua izatearena ezik.

Amaitzeko denei galdetzen diet ea segitzeko asmoa duten, ea idazteari ekingo dioten hemendik aurrera, denek aitortzen bait dute lan honen ekarpenik haundiena heurak ere iniziatuak izatearen izan bait da. Batek bera ipuin batekin dabilela dio, ikasitako eskemari jarraituz ikasia bera. Besteek, ostera, prest daudela beste mintegiren batetan esku hartzeko, bai, baina ez dutela literatura egiteko asmorik. Hala ere ez omen da euskararen zailtasunagatik, lan paratzean ez bait dute, arlo horri dagokionez, arazo berezirik aurkitu, zailena ez bait da euskaraz idaztea, euskaraz zein erdaraz espresabide egokiak lantzea baino. Hori, denok ados horretan, ekinaren ekinez lortzen den trebetasuna dugu. Ea iniziatuak zaretenez ea jarraitu egiten diozuen, Maite Abasolo, Karmele Ansotegi?, Arintza Aurtenetxe, Bego Barrenetxea, Amaia Bikandi?, Amaia Goiri, Susana Intxausti, Jose Luis Liz, Itziar Mena, Rosa Mari Urrutia?, Gorka Zarate eta Jon Zorrozua idazle andana berria.
E. Jimenez
32-33

GaiezKulturaLiteraturaBesteak
EgileezJIMENEZ3Kultura

Azkenak
2024-10-04 | ARGIA
Hego Euskal Herriko umeen %8,3ak ikusmena zaintzeko zailtasunak ditu

EAEko haurren %6,4ak eta Nafarroakoen %10,2ak ikusmen pobrezia du. Visión y Vida elkarte espaniarrak egin du estatuko azterketa. Txostenaren arabera, ikusteko arazoak dituzten haurren eragozpen larriena da ez duela minik egiten, eta familiek, baliabide ekonomikorik ez... [+]


Gazako genozidioak urtebete: gertaera nagusiak

Urtea bete da Hamasen urriaren 7ko erasoak gertatu zirenetik. Ordutik, Israelek Gaza suntsitu du eta guda inguruko herrialdeetara zabaltzen ari da pixkana. Urtebete honetako gertaera nagusiei errepasoa emango diegu kronologia honetan.


2024-10-04 | ARGIA
Guardia Zibila omenduta, biktima batzuk berriz biktimizatzen direla salatu du Memoria Osoak

Memoria osoa ekimenak salatu du biolentziaren biktima izan direnen arteko desberdintasunak bultzatzen ari direla hainbat instituzio, eta norabide hori zuzentzeko deia egin du. Ekimenak estatuen biolentziaren hamabost biktima elkarte biltzen ditu. Urriaren 12an Guardia Zibilak... [+]


2024-10-04 | Gedar
Gasteizko udaltzainek ere taser pistolak izango dituzte

Bi T10 pistola elektriko erosiko ditu udalak, baina beste sei erostea eskatu dute poliziek. Arma zurien erabileraren ustezko gorakada hartu dute aitzakiatzat, erabilera justifikatzeko. Gero eta udaltzaingo gehiagotan ari dira taser pistolak eskuratzen; Ertzaintzaren BIZKOR... [+]


Bizitza luzea Entzia Bonelli arrano gazteari

Arabako Mendiak Aske elkarteak zorionak eta eskerrak eman nahi dizkio Arabako Foru Aldundiko Natura Ingurunearen Zerbitzuari, Bonelli arranoa gure lurraldean berriro sartzeko Aquila a-Life proiektuarekin lortutako arrakasta dela eta.
Guztiz kontziente gara proiektu honek... [+]


2024-10-04 | Irutxuloko Hitza
Donostiako Udalak gaikako bilketa betetzen ez duela salatu du Eguzkik

Donostiako Udalak iragan osteguneko udalbatzarrean iragarri zuen moduan, zaborren tasa % 26,5 igoko du, 2025eko urtarriletik aurrera, Hondakinen 7/2022 Legeak horretara behartzen duela argudiatuta. Eguzkik, ordea, salatu du legea kostuei begira aplikatzen duela soilik, eta... [+]


Garbitzaile batek gurpil-aulkian ekin behar izan dio lanari Iruñeko Mendigoiti ikastetxean

Maria Elena Escudero 56 urteko emakumea azkenean Mendigoiti ikastetxeko bere garbitzaile lanera itzuli behar izan da ostegun honetan, Iruñeko Mendillorri auzoan. Asteazkenean ez joateko esan zioten Zaintzen enpresakoek eta ostegunean berriro baietz, aurkezteko lantokian.


Haurrekin alzheimerraz mintzatzeko gakoak

Alzheimerraren inguruan haurrekin naturaltasunez hitz egitea du helburu ‘Arrain bat bezala’ antzezlanak. “Zenbat eta lehenago landu orduan eta gutxiago estigmatizatzen da”, nabarmendu du Ana Maestrojuán zuzendariak.


Wikipediaren hizkuntza gutxituen biltzar batean bizitakoak

Lanopor egun batzuk izan nituen joan den astean. Oporrak ziren, baina ordu batzuk dedikatzen dizkiodan afizio bati emanak izan ziren, biltzar batean inbertituak: hotelean lo eta hotel bereko areto batean jardunaldiak goiz eta arratsaldez. Ordu gutxi batzuk geratzen ziren hiria... [+]


Lapurdi zeharkatzekoa duen AHT proiektuaren aurka mobilizatzeko deia luzatu dute

Lapurdi zeharkatuko lukeen AHT egitasmoa aitzina doala salatu du ingurumenaren alde dabiltzan elkarteen artean osaturiko CADE kolektiboak. Urriaren 12 eta 13rako jarri du hitzordua, Gironda eskualdean Lurraren Altxamenduak sareak antolaturiko protestari sostengua erakutsiz.


Uri Tzafon mugimendua: Jainkoaren izenean, Libano kolonizatzera

Uri Tzafon 2023ko martxoan sortu zen, ehunka batzuk kide dira, baina milaka jarraitzaile ditu jada eta tinko jarraitzen du bere ideia nagusia saltzen: Libanoko Litani ibaitik hegoalderako lurraldea Galilearen iparraldea da, beraz, "koloniza dezagun".


2024-10-03 | Leire Ibar
UGTk Euskotreneko hizkuntza eskakizunen aurka jarritako eskaera atzera bota du EAEko Justizia Auzitegiak

EAEko Justizia Auzitegi Nagusiak atzera bota du UGT sindikatuak Euskotreneko egonkortze prozesuko euskara eskakizunen aurka egindako eskaera. UGT sindikatuak horren aurka eskaria egin zuen eta epaileak azpimarratu du eskakizunak UGTk berak sinatutako lan-hitzarmenean onetsita... [+]


Nafarroako Gobernuak etxebizitza publikoen eskariaren %3 baino ez du asetzen

Alfaro kontseilariak “aurreko hamarkadetako politika espekulatiboak” kritikatu ditu eta kolaborazio publiko-pribatuaren aldeko apustua egin du Foru Legebiltzarrean. Helburu gisa jarri du Europa erdialde eta iparraldeko datuetara heltzea. Etxebizitzaren esparruan lan... [+]


Eguneraketa berriak daude