"Euskal Herriko aartixtak" Kanbon...


2021eko uztailaren 28an
Igel hantuak serie amiragarrian
"Euskal Herriko aartixtak" Kanbon...
Kanbon, hiru egun iraun duen euskal edergintzaren gestibal bat muntatu du "Euskal Herriko artixtak" deitu batasunak: erakusketak, kantaldiak (Peio eta Pantxoa, Pipas, Etxamendi-Larralde, Martikorena: denak dinausoreak!), meza euskaraz kantatua (kasik inzidente diplomatiko bat sort da Kanbon mezan erabili behar zen hizkuntzagatik), pilota partida bat eta bazkaria (ehun frankotan) bertsulariek animaturik, gai emailea Arbelbide apez progrea zutela. Joan gara beraz festa aipatu horrek zer gordetzen zuen ikustera. Harrituak gelditu gara...
Laronbat arratsaldean erakusketak ziren tokietan ibili gara. Harritu gara (bis) lehenik ik'usleen eta espozatzaleen adina kontuan harturik: gebienek berrogei ta ~hamar urte baino gehiago zeukaten. Erakustokietako pieza ederrak. Gero, erakutsiak ziren margoen aurrean txoketuak egon gara: begira, Jesus Etxevarria zizelkariaren obretaz eta Itxaro Goi-~ koetxearen margoetaz aparte ez dugu suf~sentzia eta medickritatea baizik ikusi. Trini, Paxkaline Regnier, Marie-Thereie Peilln, Terexa Leremboure andereek ez dute ez imaginaziorik, ez eta inspiraziorik. &rgatik ez tgia erran, askori gaitzitukó b~ie ere, desastrea... Triketatzen edo josten ariko balitzateLe' bezala m~rgolaritzan ari-d~ra andere~horiek. Gainera gostu txarriz ha~ntu lanak erakustera mçr~tu~a,tren dira..A. Eta muble erakusketá~n (aparte: argazkisk eta Bobinen i~ru inspiratuak) etzén hQbeklaBo. ~ Halarik ere, oogi ikaslak gare-. naz ~geroz, eta: :amiliaz: pixkat ferisaua, bi elkerrizketa egin ditugu Kanban, bat Te*xá Seguin-Leremboure margohri ~Euskaldun anixtak» batasunaren lehendakeria denarekin. eta~este bat prinziploz «artixtak» den Manex Lanathoua poetarekili. Hona jasta...
ARGIA. ~ «Eoskaldon artixtek~i batasana noiz, nola, zendéko?
TEREXA SEGUIN.–Bi ziren asmo~ ~hori ukan zutenak: Mar~ex Pagola eta Peio Ospital. blak kantati eta olerkari(!,~. Dei bat egin zuten irag~n larrazkenean eta hamabiru-hamelau! mosiLari, dantzari, olerkari,' kantari antrerkilari, marg~lari, zizelkari bildu ginen Baionan....
A.–Ze helbururekin?
T.S.-Bakoitzak gure xokoan ez dugu aski indarrik, egiten ditugunak zabaltzeko,eta bereziki oraiko tresnen (mass media) bitartez. Lehen urratsa fitxero baten muntatzea zen, euskaldun artixten zerrenda agenda batean sartzea eta zuzenbide baten ukaitea. Bestalde agertze lanaren egitea: erakusketak, gaia bada, dugun ahalen arabera, gure ideien entzun arazteko...
A.-Eta festibal hau zergatik antolatu duzue?
T.S.-Kanpotiarrak joanak dira, beraz lan gutiago dago hemengo jendeentzat, orduan Kanboko hiria hautatu genuen. Kostatik hurbil delakoz,artixta gehienak Baiona inguruan bizi dira, ikusleak ere bai, gainera hemen bada lekua. Ateak ireki dizkigute hemen: auzapezak, kontseilariek. Erreztasun guztiak eskeini dizkigute: euskal arteak ofizialtasun bat badu... Pizkundean sartu gara batasun gisa, eta Baionako Euskal Kultur zentroak diru laguntza bat ematen digu...
A.-Ze ekartzen du horrelako ekintza batek?
T.S.-Hasteko elkar ezagutzea, diziplina diferentetan aritzen garenen artean elkar ezagutzea. Gero elkarrekin izateak ematen digu esperantza gehiago ezagutuak izateko. Artixta batek gogoan duena erakutsi behar du, ez du berarentzat bakarrik egiten lana. Artea mintzaira bat da: olerkariak hitza erabiltzen du, musikariak soinua, margolariak koloreak eta zizelkariak zura edo harria.
A.- Gaurko esperientzia positiboa da?
T.S.- Lotsak nintzen... Iduritzen zait jendea pasatu dela, eta artixtak batasun hortara gero eta gehio biltzen direla... Guk egiten ditugu gauzak, baina publikoak interesatu behar du. Publiko bat eta kritikoak sortu behar dira Euskal Herrian. Behar ditugu lokarriak sortu bestaldeko artixtekin, eta mundukoekin ere...
A.-Arteak ze tendentzia du iparraldean?
T.S.-Trinik erraiten du, bereziki zizelkaritzan badela lotura bat prehistoriako artearekin. Ez dakit nola esplika: senditu behar da. Guk artixtek ateratzen dugu euskaldun arima gure lanetan. Inkonzienteki. Margolaritzan adibidez sei emazteki gara... Nere influentziak? Diote Ramiro Arruek egiten duenarekin zerbait antza duela nere lanak... Ateratzen den bezala ari naiz. Izatu naiz toki askotan erakusketak ikusten, margolariekin mintzatzen: asko begiratu dut baina guti ikasi...
Bueno, bueno'bueno...
- Bigarren elkarrizketo Manex Lanathouarekin eraman dugu. Porta horrek denhora asko eman du sail hortan zerbuit serio erra teko: lehenik A RGIA ri baruzko ironinz bete oharpenak ("zeruko ala infernuko? Ez. mementoun lurrekD" ihardetsi zion zuen zer bilzariak), gero arraposfu txa rrak. Kasik uztekotan ginen poetak mintzatzeko erabakia hartu zuenean:
ARGIA.–Zerteto sartzen da zu bezal~ko artixta famatu bat horrelako batasun bateau?
MANEX LANATHOUA.– Iduritzen baitzaut ez dela aski lanaren egitea, bereziki mublegintzan mublea saldu behar delakotz. Elkarte horrek posibilitateak ematen baditu gure lanat.en erakusteko, orduan'bere heSburnak beteak ditu...
.A.–Poetá bezala zer? ~
: M.L.–Enetrai gauza bat argi da~o: egurraren 'lantzea eta poesiarena ez ditut buta bestetik berezten. Orduan elkarte hortan poemen agertzeko laguntza bat baldin badut mubleekin nere osatasunean a~ertzen naiz...
A.– Zure liburna Parisen aurkeztu duzu: nola ~,ertatu da hori?
M:L. Parisen presentatu clut. Frantzian errana da ne~hor ez da::oela proteta bere herrian, zorigaitzez... Euskal Herrian berdin gertatzen da. Kanpotik etorri jende interesgarriaren kurutzatzeko suertea delarik. haick ikusten dute ze aberastasan duen gure lanak. Beste be~irada bat badute...
A.–Baztertua senditzen zara hemen?
V1.L. Zorigaitzez herri alienatu batean gara. eta iduritzen zaigu beti besten beharra hadu~ula... Gero artixta hitza ez dut maite. poeta naizela bon... Poetaren lana da gauzen sendiaraztea. sensibilitatearen bidetik joatea, eta ~auzak adieraztea. Sor arazteko jendeetan gozadura bat. atsegin bat ematen diozula. Zure lana hortan egina da... Jendeak ere behar bada heretik zerbait ezartzen du...
A.–Zure proiektuak z~.in dira?
M.L. -–Poema liburu bat ateratzea. Denbora libre gehiago ukaitea izkiriatzen artzeko baliatzeko. Baina dirua ere irabazi behar da bizitzeko... Izkiriatzeko. baina ez bakarrik euskaraz. pentsatzen dutalakotz gutan badugula zerbait hartzeko beste hizkuntzetatik. Poemak baditut frantseskoak eta euskarazkoak....
A.- Euskaran mugatua senditzen zara?
M.L.- Ez, baina momento batzutan euskaraz sortzen zait. beste batzutan erderaz. Poema baten izkiriatzea musika baten sortzea da: hizkuntza batek badu musika bat, beste batek beste bat. musika horiekin giro bat sortu behar da. Zergatik ez bi hizkuntzetan musiVa berdina sortu, sendimenduak berdin erran bietan...
«Euskaldun artixtui.-~, óatasanekoeh pentsatuii-o dute ine festihal hau arraLastatsua i_an dela. Guk gure aldetih. i~ ritiÖi U hezala. kritika ere sortu hehar dela diotena gero: hi gau a eçkatuLo genicke: hat i-u/itateari kontu egitea eta hesrea. i7ere,? Ierroctan ga -tetusur? / i?i i/asu n gehingosart ea.
Men tura oraingoan geh iegi galdegitea da...
Itxaro BORDA
34-35

GaiezKulturaKulturgintz
GaiezKulturaEkitaldiakBesteak
PertsonaiazSEGUIN1
EgileezBORDA1Kultura

Azkenak
2024-09-06 | ARGIA
Udaltzain guztiek euskaraz jakitea eskatu du Kontseiluak, EAEko Auzitegi Nagusiaren sententziari erantzunez

2021ean EAEko udaltzain laguntzaileentzako lan-poltsa bateratua osatu zuten. EAEko Auzitegi Nagusiak atzera bota du orduan ezarritako hizkuntza eskakizuna, B2 maila, alegia. Hizkuntza eskakizuna “neurrigabea” dela argudiatu du. Kontseiluak adierazi du EAEko udaltzain... [+]


2024-09-06 | ARGIA
Nafarroako IX. Azoka Ekologikoa egingo da Noainen irailaren 13tik 15era

Hitzordua Noaingo Zentzumenen Parkean izango da. Herritarrak eta ekoizleak elikagai ekologikoen inguruan biltzeko Nafarroako topagune handiena da azoka. Bederatzigarren edizioa da aurtengoa eta laugarren urtez jarraian Noaingo Zentzumenen Parkean egingo da.


2024-09-06 | ARGIA
84 urteko gizon bat atxilotu du Ertzaintzak Gasteizen, bere emaztea hiltzen saiatzeagatik

76 urteko emazteak zauri larriak ditu. Eusko Jaurlaritzako Segurtasun Sailak adierazi duenez, ostiral goizaldean egin dio eraso eta Ertzaintzak senarra atxilotu du emaztea hiltzen saiatzeagatik.


PiztuPower Nafarroako afrikar jatorriko emakume gazteak aktibismoan trebatzeko proiektua

Munduko Medikuak PiztuPower proiektu "eraldatzailea" abiarazi du, Nafarroako emakume afro-ondorengo gazteei laguntzeko eta aktibismoan trebatzeko etengabeko formakuntzaren bitartez.


Partaideek balorazio ona egin dute Osakidetzako mahaiaren lehen bilkuraz

Imanol Pradales lehendakariak eta Alberto Martínez sailburuak gidatuta ostegun honetan bildu zen Bilbon osasun publikoari buruzko mahaia. Bertan izan ziren, halaber, osasunaren sektoreko eta euskal gizarteko eragile ugari.


2024-09-06 | dantzan.eus
Irailaren 8an dantzan: Otsagabian, Eltziegon eta non gehiago?

Ausartuko gara esaten Otsagabiko (Nafarroa) eta Eltziegoko (Araba) dantzak direla irailak 8 bueltako dantzarik ezagunenak. Ibilbide eta historia luzea dute eta azken hamarkadetan Euskal Herriko dantza talde askoren errepertorioetan jasoak izan dira.


2024-09-06 | Ahotsa.info
Jose Mari Esparza, herrigintzari eskainitako bizi oso bat

Hamaika TBk estreinatutako Esker Onez saioa dedikatu diote Tafallako editore eta Ezker Abertzaleko militante historikoari.


Joana Jutsikoa, sorginkeriagatik erre zuten lehenengoa?

Sorgin ehizari buruzko historia ezagunenak XVI. eta XVII. mendekoak dira Euskal Herrian: Erronkarin, Zugarramurdin eta Lapurdin, inkisidore eta torturatzaileen amorrua jasan zuten herritar ugarik. Hain justu 1525ean, duela ia 500 urte Pirinioetan lehen prozesu orokorra hasi... [+]


2024-09-05 | ARGIA
Macronek Michel Barnier kontserbadorea izendatu du lehen ministro

Michel Barnier kontserbadorea ministro ohia da, Europako Batasuneko komisario ohia ere bai eta Brexiteko negoziatzailea izan zen.


2024-09-05 | Estitxu Eizagirre
Trekutz eguna egingo dute irailaren 7an Antzuolan

Meaka-Irimo herri plataformak antolatu du egun hau, Capital Energy multinazionalaren Trekutz proiektuaren aurka mobilizatzeko. Ekitaldiaren ondoren toka txapelketa, herri bazkaria, bertso saioa eta erromeria gozatuko dute Irimo eta Trekutzera igotzen direnek.


2024-09-05 | ARGIA
Igandeko errausketaren aurkako giza katean Donostiako Udalaren hondakinen kudeaketa salatuko dute

Errausketaren Aurkako Mugimenduak Errausketaren aurkako giza katea egingo du datorren hilaren 8an Donostian. 11:00etan abiatuko da Alderdi Ederretik.


Jaurlaritza prest dago Ekondakin zigortzeaz hitz egiteko, Artaxoako hondakin ilegalengatik

Zubietako erraustegitik Artaxoara eramaten zituzten lixibiatuengatik, Ekondakini zigor espedientea irekitzeko eskatu zion ekainean Nafarroako Gobernuak Eusko Jaurlaritzari.


Eguneraketa berriak daude