Gizartea
Ingurumena
Politika
Ekonomia
Kultura
Euskara
Feminismoa
Hezkuntza
Nazioartea
Iritzia
igandea 2025eko otsailaren 16an
"Errepresio ilegalak aginte zatia eskatzen du"
Santi Brouarden kasua bere eskuetan eramateak egin dio izena Estatu osoan Txema Monterori, eta agian baita HBren legeztatzeari buruzko istiluek ere. Bilbon izan diren hiru bilkura haunditan izan da partaide, negoziaketari buruz antolatu zenekoan, munduko legedi antiterroristak aztertu zituen hartan eta joan den udaberrian autodeterminazioari buruzkoan. Hiru gaiez galdetu nahi genion.
Horrela Mendebal Europan eritzi publikoaren kontserbadoretze progresibo bat igertzen dugu. EIorren adibiderik ez da falta: arrazismo formak hasi dira azaltzen7 sistemak erabiltzen duen hizkera erabiliz "eskuinera", bozkatzen duten botoen ugaritzea... Historian begiratzen baduzu, Europan fazismoaren garaia hor duzu: krisi ekonomikoak krisi soziala erakarri zuen, eta ez ahaztu Alemanian botoen bidez iritsi zirela agintera.
Gaur egun interesgarri iruditzen zait azpimarratzea momentu honetan gizarte aldaketa indarrik haundiena erakusten duten bi mogimenduek sustrai bera dutela, fundamentalismo erlijiosoa: fundamentalismo txiita Islamari dagokionez, Irandik hasi eta Libanon barna Ipar Afrikaraino, eta beste aldetik Reaganzaleen «gehiengo moral» deitzen dena.
Krisi sakon honen aurrean kontserbadoretze prozeso bat ematen da beraz, eta Estatuaren aparatoek hartzen dute deia. Pentsatu behar da Estatua kontserbadoreago egiten dela bere autoritatea egoera berezi batean mantendu behar duelako, baina aldi berean etorkizunaren beldur diren giza talde zabalei ere erantzuten diete. Estratifikazio sozialari dagokionez, fenomeno burgestxiki bat da: galtzeko zerbait duten horiek autoritatea eta ordena eskatzen dute.
Hori egituretan: koiunturari begira, borroka armatuak horrekin zerikusirik ba al du? Batetik denuntzia paper bat du: Euskal Herriko ekonomi eta balio krisiaren sustraian borroka armatua dagoela esaten denean, hospitalarena adibide polita da; hospitalak beteak badaude ez da medikuen erruz, gaitza dela medio baizik. Aztertu behar da ea zer gertatzen den gizarte batean baldin badago jendea ideia baten alde hiltzeko eta hila izateko prest eta beste asko tsaloak jotzeko prest.
Gaitza salatzen du borroka armatuak eta bestetik ordena eskatzen duten elementuak justifikatzen ditu. Ezin bait da ordenik eskatu lehenago desorden maila bat bederen ez badago ez badago.
Interes horien defentsan abokatua sistemaren bazterrera kokatzen bada, elementu disidente moduan, edo baita intsurjente moduan ere, zerratzen saiatzen da sistema. Bestalde, gizarteak bere interesen defendatzaile gisa ikusten duen norbait sistemak baztertzen duenean gizarteak arbuiatu egiten du. Preso politikoen abokatuen kontrako prozesoek, edozein sistematan, akusatu-abokatuaren aldeko sinpatia bat agertzen dute eta sistemaren kontrako antipatia. Croissant-en kasua ikusi besterik ez dago.
Dena dela, askatasunak babesten dituela aldarrikatzen duen sistema bat noiz iristen da eritzi publikoaren aurrean antidemokratiko geratzeraino abokatu bat arbuiatu duelako? Prozeso politikoetan.
Sistema politiko espainolaren jokabideak Latinoameriketakoak gogoratzen dizkit. Hango estatu batzuetan 30. hamarkadako konstituzioak ere badira, baina gero maila apalagoko legeek mugatzen dituzte. Colombiakoa oso adibide esanguratsua da: aitortu gabeko gerra bat dago han, gerrillak indartsuak dira, eta eskubide konstituzionalak ez dira aitortzen. 1978ko konstituzio espainiarra, era berean, aurrerapen bat da frankismoaren garaien ondoan askatasun indibidualei dagokienean, ez talde eskubideetan, gutxienez euskaldunon autodeterminazio eskubideari dagokionez, eta hala ere konstituzio hori lege apalagoek mozten dute: Haboas Corpos, Ley de Asistencia al detenido, eta abar.
Errepresio legalak eta ilegalak baso komunikante moduan jokatzen dute. Eta errepresio ilegala jeneralizatzen denean Estatuaren izakera bera kutsatzen du eta normaltasunez agertu nahi izaten du. Costa Gravas-ek hain egoki hartu zuen "Z"ren kasua kezkagarriagoa iruditzen zait, esate baterako: Tesalonikan zerbitzu sekretuek diputatu hura hiltzean egin zuten ekintza "anomalo" hura ondoren koronelek emango zuten kolpearen antizipo bat izan zen, errejimen berriko gizon indartsua, Papadopoulos koronela, EXA zerbitzu sekretuctako burua, beren lan zikinak permititu zituen Konstantino erregea botatzeraino iritsiz.
Azken kasu horrekin hemen Santi Brouardekin gertatu denera hurbiltzen gara. Horretan aparato parapolizialek eskua sartu dutela pentsatu behar da, batere arazorik gabe funtzionatzen dutelarik, GALen ekintzek erakusten duten bezala. Beldur naiz guzti honek Estatu barruko indar hori sendotzea suposatuko ote duen, intsurjentzia armatu bat zanpatzearen aitzakiaz gero Estatuaren behar izatera iritsiko ote den azkenean berari bere izaeran itsatsiz, errejimen konstituzionalean de fakto aginte batzuen egoera finkatuz.
Hori hola beti izan bada, areago gaur egun, informazioaren gainean eraikitako gizarte honetan. Informazioaren gainean eraikitako gizarte honetan. Informazioa edukitzeko ahalmena duenak aginte kotak eskuratzen ditu. Mundu osoan gertatzen da hori, Estatu Frantsesean "rainbow Warrior"ekin ikusi den bezala, eta ezaguna da Estatu Batuetan bezala Britaina Haundian zerbitzu sekretuek ze indar duten presio talde direlarik.
Baina hori kultuta politiko, industri garapen edo erenta ekonomiko haundiko gizarteek irentsi badezakete, erabat jasangaitz bihurtzen dira kultura politiko edo maila ekonomiko apala duten estatuetan, Portugalen, Estatu Espainolean, Grezian eta Turkian. Errepresioa hainbeste errezten dioten aparato horien mende ze neurritaraino jarri daitekeen estatu bat Hegoameriketan ikui da, Argentinan bide nabar.
Baina gauzak alderantziz doaz, posible da heldu den urtean poliziek herritarrei erarriteko tratu txarren arazoak bertako auzitegiei kendu eta Audiencia Nacionalera-eramatea. Zer ari ida gertatzen? Hernen dauden juez gehienak ez dira euskaldunak baina «justizia» egiten den baldintzekin harremanetan konturatzen dira arazoaren jatorria zein den, eta tratamentu errepresibo batek, justizia eszepzional bat mantentzea tartean dela, prolemal zorroztea bestik ez dutela egiten.
Zentzu horretan interesgarria izan da kongresoa: jende ezberdin guzti hori biltzea eta gainera Euskadin izatea, autodeterminazio eskubide global hori gure kasuan zehazten delako. Ondorioak? Aportazio guzti horiekin arazoaren ezagutza zehatzago bateruntz aurrera egin dugu. Zenbat aldiz entzun dugu eskubide hori, KAS alternatibaren puntuetan ere hor dugu, eta zer esan zezakeenaz edo praktikara eramatearen arazoen ezagutza zehatzegirik gabe.
Beste aldetik ezker hausturazalea programa politiko bat itxuratuz goaz alternatibaren puntuen garapenean. Puntuak zehaztearen lan horrek berdin izan behar luke jarraipena amnistia, Autonomi Estatoa edo berreuskalduntzea, adibidez, aipatzean.
Eta berek ere ahaleginak egin ditzatela Euskadin irtenbide politiko negoziatu bat eman dadin. Arazo politikoak irtenbide politikoa behar du, inola ez errepresiboa, eta horren mamian dago gure kasuan autodeterminazio eskubidea. Ikuspegi horretatik, egin den kongresoa teoria aldetik urrats inportantea izan da, eta aldi berean katapulta lana egin dezake gure egoea nazioarte mailan ezaguna egiteko eta gobernu espainolari presio egin diezaiten.
Baina Euskal Herriko herritarren artean nazka sentsazio bat ere bada. Desgaste gerra bat da hau, eta holako gerra batean galtzeko gehiago dauka zerbait galdu dezakeenak, eta ezer galdu ezin duenak baino. Noizbait norbaitek egin behrko du razionalitate saio bat gobernu zentralaren aldetik, kostuen minimizazio bat, horretarako errepresio armatuaren kanpo dagoen negoziaketa marko batean pentsatzen hasiz.
Noiz? Esan dezagun ekonomian erdi epea bost urtekoa dela, eta hurrengo hauteskundeean sozialistak irabazle ateratzen badira beste premisa batzuetatik euskal arazoari ekiteko auera izanen dute. Orain arte, dena dela,bide errepresiboak ikusi ditugu soilik, eta kalkulatzen dut hurrengo hilabeteetan ere hortik joko dutela.
Izan ere, alde batetik, alde batetik daude bide errepresiboak agortu gabe daudela uste dutenak. Hor dituzu Cassinelloren deklarazioak eta bera da interbentzio politiko-militarraren estrategetako bat; beste metodo batzuk erabiltzeko tentaldia duela aitortzen du, eta espero izatekoa da ondorengo hilabeteetan horren adibideak ikustea.
Beste aldetik, negoziatu nahi duenak indar posizio bat ziurtatu nahi du negoziaketaren ordurako. Churchill-en adibidea ezaguna da: Reich-aren errendizioa planteiatzen zen garai berean ematen zuen Hamburg eta Dresde bonbaztatzeko agindua.
Epe laburrera, beraz, errepresioaren gogortzea espero izatea ez da astakeria. Gero? Garbi dirudi Ezker Abertzalea sendotu egingo dela hauteskundetan, eta gobernu sozialistak hurrengo lau urteei programa ezberdin batekin ekin beharko die, eta irtenbide errepresiboak kale egin duela erakutsita.
Eta prozesoaren bukaeran galdera bat: zergatik hain kostu latza gure Herriarentzako, hain bidezkoa den eskubide bat lortzeko? Historiak emango duen epaian ez da errudun Euskal Herria aterako, administrazio eta gobernu espainolak baino.
Irakurrienak
Matomo erabiliz
#1
#2
#4
dantzan.eus
Azkenak
2025-02-14
Inaxio Mendizabal Arrese
Harrera premia aurreikusiz Zumeta margolaria
Irakurlea dagoeneko jakitun dateke Euskal Herrian askatasunaren alde egon den eta dagoen gatazka politikoaren ondorioz urte luzetan kartzelan, erbestean edota deportazioan bizi behar izan duten euskaldunak, etxerako bidean, beren bizitza berregiten hasteko izaten dituzten... [+]
2025-02-14
Xabier Letona Biteri
Trump-ek distentsio nuklearra eskaini die Errusia eta Txinari
Bi herrialdeekin arma nuklearrei buruz hitz egin nahi du AEBko lehendakari Donald Trumpek, ostegun honetan bere bulegoan kazetariei jakinarazi dienez.
_2.jpg)
2025-02-14
Lander Arbelaitz Mitxelena
Sexu jazarpena leporatu dioten EHUko irakaslea eskoletatik kanpo utzi du errektoretzak
EHUko Errektoretza Taldeak hedabideetara igorritako ohar baten bidez jakinarazi du neurria: "Unibertsitateak baieztatzen du salatu duten irakaslea jada klaseetatik at dagoela eta ez dela fakultatera joango kasua argitu arte".
2025-02-14
Xabier Letona Biteri
AHT Hego Euskal Herrian: 15.000 milioi euroko inbertsioa Irunera abiadura handian iristeko?
Abiadura handiko trenaren aurkako manifestazioa egingo dute Iruñean larunbat honetan AHT Gelditu plataformak deituta, 12:00etan Diputaziotik abiatuta. Castejon eta Iruñea arteko trenbidearen eraikuntza lanek aurrera jarraitzen dute eta Espainiako Garraio... [+]
2025-02-14
Udane Barinagarrementeria Laka
Emeadedei + Mahl Kobat
Gutaz ari dira
EMEADEDEI + MAHL KOBAT
NOIZ: otsailaren 2an.
NON: Zuiako gaztetxean, Murgian.
----------------------------------------------------
Iazko irailaren 20an izan genuen lehen aldiz musika kolektiboaren berri, sortu berri zuten sare sozialeko profilean: “Hemen da Hil da... [+]
2025-02-14
ARGIA
Adin txikiko beisbol jokalari bati musu emateagatik entrenatzaile bat kondenatu dute
Adin txikiko neskak 2023an salatu zuen entrenatzaileak hiru aldiz musukatu zuela bere baimenik gabe. Nafarroako Probintzia Auzitegiak Iruñeko epaitegiak ezarritako zigorra baieztatu du. Entrenatzaileak ezingo du harreman zuzenik izan adin txikikoekin inongo lanbidetan eta... [+]
2025-02-14
dantzan.eus
Inauteriak 2025 oinarrizko egutegia
Kaskarotak eta maskaradak urtarriletik dabiltza martxan, Malerrekakoak etorri dira segidan eta pixkanaka han eta hemen ospatu dira inauteri festak. Aurten, ordea, data nagusiak berandu datoz oso; Kandelaria egunean Hartza esnatu zen, baina ilargiari begiratu eta beste pixka... [+]
2025-02-14
Sustatu
Itzulinguru ikerketa: itzulpen automatiko aurreratuak nola eragiten dio euskarari?
Sozioluinguistika Klusterrak, zenbait erakunderen laguntzarekin eta Asier Amezaga, Eduardo Apodaka eta Asier Basurtok landutako lanean, Itzulinguru izeneko proiektuaren emaitzak argitaratu ditu. Itzultzaile neuronalek (azken belaunaldiko itzultzaile automatikoak, zeinak euskaraz... [+]
2025-02-14
Euskal Irratiak
David Gramond
“Gizartea beldurrarazteko baliatu zuten tortura, militantziari uko egiteko”
Otsailaren 13a Torturaren Kontrako eguna izanki, Euskal Herriko Torturaren Sareak gutun publiko bat igorri du. Poliziek torturatu euskal jendeen lekukotasunak bildu, eta aitortza egiteko xedea du sare berri horrek Euskal Herri osoan. Torturatuak izan diren 5.000 pertsonei... [+]
2025-02-14
Gedar
Munichen, manifestazio sindikal bat harrapatu eta gutxienez 21 pertsona zauritu ditu gizon batek
Ibilgailu baten bidez, Ver.diren protesta batean zeuden manifestariak aurretik eraman ditu. Duela egun gutxi, supremazista zuri batek 11 pertsona erail zituen Suedian.
Gizon bat atxilotu du Guardia Zibilak Amurrion, hildako bi agenteren kontura sare sozialetan barre egitea egotzita
"Polizia hila, baratzerako ongarririk onena" idatzi zuen atxilotuak sare sozialetan, eta lau milioi jarraitzaile baino gehiago ditu bere profilak, Guardia Zibilak azaldu duenez.
.jpg)
2025-02-14
Xabier Letona Biteri
Iruñeko Laba, agur labur bat, irailean indarberrituta itzultzeko
Larunbat honetan itxiko dute Laba ostatua Iruñeko Gazteluko plazan eta, bitxia bada ere, egun osoko festarekin ospatuko dute itxiera, agurra ez baita behin-betikoa: Labak ondoko Windsor tabernarekin bat egingo du, obrak hastera doaz, eta beranduenez irailean berriz... [+]
Eguneraketa berriak daude