Paulo Freire, ARGIArako mintzo
ARGIArako gogoz eta hunkimenez egindako elkarrizketa honetan. Paulo Freire-k egindako galdera batzuri erantzuten digu. Bere etxean gaude eta kafe bat hartzen dugun denboraldi luzetxoan. Euskadiri buruz hitzegiteko aukera izan dugu brasildar seme jator eta hospetsu honekin.
Hizkuntza, gizarte barruan dauden giza talde guztien adierazpidea da, herriaren nortasuna agertzen digu, horregatik, menperatzaileak herriaren adierazle hori debekatzen edo mugatzen duenean, badaki herri horren nortasunaren muina ikuitzen ari dela. Nik ez dut zuen egoera ongi ezagutzen, baina hezitzaile bezala zera esango nuke: zuen lehenengo xedeak hauxe izan beharko lukeela: "herriari dagokion hizkuntzan hitz egiteko eskubidea lortzea".
Heziketa ez da ikastetxeetan egiten den gauza bat bakarrik. Ikastetxeetan irakaskintza sistematikoa egiten da, eta... gehienetan zapaltzaileen erizpideen ezartze bat izaten da. Ikuspegi zabal batetik, esan dezakegu, heziketak ikastetxeak gainditzen dituela, herriak bizi dituen iraultza eta eskabide guztien bidez egiten den zerbait dela (gutxiengoen, beltzen, emakumeen eta abarren eskabideen bidez). Askapen ekintza bakoitzean dago gordeta heziketa mota bat, nahiz eta hezitzaileak askotan ez ikusi edo ez ikusiarena egin.
Talde iraultzaile guztietako buru direnek, eskabide bakoitzak duen pedagogiaz ohartu beharko lukete, ekintza politikoak duen eduki pedagogikoa onartuz, era honetara talde bakoitzaren ekintzak bideratu eta indartuz.
Une honetan Aristides Pereira-k (Cabo Verdeko zuzendariak) hitzaldi batetan esan zuena datorkit burura: "Kolonizatzaileal (portugesak) bidali ditugu gure lurretatik, orain geure buruetan ditugun kolonizatzaileak bidali beharko ditugu.
Hau da zuk galdetzen didazuna. Nork bere barruan duen zapaltzailea kanporatzea ez da pedagogiaren lana bereziki bakarrik, buruaren deskolonizazioa ez da heziketaren bidez bakarrik egiten. Pedagogi askatzaile baten indarra ekintza politikoekin batera egiten den heziketaren indarra da.
Zuk egiten didazun galdera hau, garrantzi handienetakoa da niretzat, zeren askotan gertatzen da, zapaltzalleak fisikoki kanporatzen ditugula, baina gure barruan eta gure herrietako erakundeetan kolonizazioak bizirik jarraitzen duela. Erdizka egindako askatasuna da. Hau ongi egiteak lan izugarria eskatzen du.
Askatasuna lortuz gero, pedagogiaren eginkizuna ez da nolanahikoa izaten, zapaltzaileak utzitako arrasto guztiak ezabatzearren, hor dago pedagogiaren lanik handiena. Lan zoragarria da beraz, zaila horregatik, irakaskintza eta irakaslegoa ongi prestatu behar dira.
Esate baterako... nik esango nuke Espainian gertatzen denari begira adibidez, hor ikusten dugu 40 urtez zapalduta egon den herri bat. Orain demokrazia bidean egin beharko lukeena zera da, nik ez dut esaten egiten duenik edo ez duenik egiten, ez dut ongi ezagutzen eta ez dut gezurrik esan nahi, baina egin beharko lukeena: hezkuntzari dagokion bidea berreraiki, hezkuntza zaharraren erizpideak hil bide berriak eraikitzen diren une berean, oraindik bizirik dauden taxismoa eta jauntxokeria kanporatuz eta zeharo ezabatuz.
Bai, denok badugu jauntxokeria horien aztamarik. Ikusi Brasilen zer gertatzen den orain, herria beti ixilik egon da, agindupean, mehatxatuta, beldurrez, orain dela hamar bat urtetik honuntza badirudi hori aldatzen ari dela, beharbada militarren iraultzaren ondorioz: jendetza kalean azaltzen da, bere eskabideak agertzen ditu, abestu eta negar egiten du. "o povo na rua a luta continua" adierazten du. Hori da, bada, egin beharrekoa, nork bere barrendik jauntxokeria uxatzekotan: era berean, zuek ere hori egin beharrean egongo zinatekete, jakina, ezin dut besterik esan, zehaztu nolako bideak, nolako urratsak eman behar ote dituzuen, urruti nago ni eta ez dut zuen giro eta egoerarik ezagutzen.
Ni zurekin nago, gure gizartean dagoen onarpen falta hau kaltegarria da, baina gauza bat esango dizut, onarpen hau ekintzetan eratzen da, ez mintegietan eta ez lege baten bidez ere, baizik eta talde eta alderdi bakoitzak jasaten dituen muturrekoetan, azken batean elkarren ondoan onartuz eta ez elkarri kontra eginez.
Hau lortu behar da, zati desberdinak orokorra osatuz, mosaiku gisa, ez elkarren aurkako zatiez egina noski baizik eta zati osagarriez, bestela ezinezkoa da. Irakaskintza zaila da benetan, baina ez dago beste biderik, beraz, bi aukera ditugu: edo ikasten dugu edo ez dugu irabazten.
Askatasunean oso maila desberdinak daude. Nik, nahiz eta kanpotik mugatuta, burujabetasun pertsonala lortu dezaket, hau gertatu daitekeen gauza bat da, eta onartzen dut, gizaki bat idazten edo loreak zaintzen edo beste norbait maitatzen libre sentitu daiteke... Baina hau z da nahikoa. eta ez da nahikoa inguruan gosea dagoenean batez ere, askatasun politikoa ere lortu beharra dago, berak bakarrik dakar gizartearen aldaketa. Senar-emazte batzuek lortu dezakete beren askatasun giroa, bizimodu sorkarri, askatu batekin, eta hau ikusgarria da maila esistentzial batetan, baina ez da nahikoa. Fraile batek ere lortu lezake hau, eta maila hau onartu liteke besteen askatasuna mugatzen ez duen bitartean, beraz egon daiteke monastegi barruan askatasun mistiko bat bizi izanik. Ezin dezakeena da esatea: pobreak ere, egitca dauka. Hori inolaz ere ez, erantzuna borobilduz esango nuke nire helburua hauxe dela: ekintza politikoen bidez herriaren askatasuna lortzen den aldi berean lortu neure askatasana ere. Nik ez dut etxe barruan askatu, nire herria askatzen doan arabera askatzea nahi nuke. Berriz esango dizut, askatasun maila desberdinak daude, eta denak ez dira garrantzi berekoak.
Gehiago esango nuke, lagunkidetasun hau gaztarotik datorkit, zeren gurasoei anztunda, euskaldunen arazoa aspaldidanik ezaguna zait.. Ginebran egon nintzen urteetan ere euskaldun batzuk ere ezagutu ditut, eta azkenik nire alaba espainiar seme batekin ezkonduta dago, eta nahiz suizatarra den euskaldunen aldeko zaletasuna garbi azaltzen du.
Hemendik ba, besarkatzen zaituztet eta egunen batean dagokizuen burujabetasuna lortuko duzuelakoan, agur.
Atxuriko irakasle eta ekintzaile batek uko egin dio akordioari kontzientzia arrazoiak direla eta. Voxek bost urteko kartzela-zigorra eskatzen du auzokidearentzat, Fiskaltzak aldiz zazpi hilabeteko espetxe-zigorra hauteskunde-delituagatik eta hiru hilabeteko isuna mehatxu... [+]
Euskarari Puzka azken kanpainan 16.000 saski saldu dituzte, eta euskararen alde lan egiten duten elkarteentzat bideratuko zaie lortutako etekina.
Bi irakasle eta ikerlarik inkesta jarri dute sarean, euskarazko esamolde batzuen inguruko datuak biltzeko. Bost minutu hartuko dizu betetzeak baina adi, bi galdetegi daude, egun bakoitian jaio bazara 1A betetzeko eskatzen dizute, eta egun bikoitian jaioa bazara 1B delakoa.
Gizateriaren aurkako krimenak eta gerra krimenak egotzi dizkie Hagako auzitegiak bi sionistei. Erabakia "antisemitismotzat" jo du Netanyahuk, eta Hamasek, aldiz, "Justiziarako urrats garrantzitsutzat".
Andoni Urrestarazu Landazabal Araiako herrian 1902ko uztailaren 16an jaio zen eta 1993ko azaroaren 21ean hil zen Gasteizen. 31 urte bete dira jadanik eta bere izena eta izana aitortzeko une aproposa dela deritzot, ez baita ongi ezagutzen utzitako ondarea. Umandi, bere herriko... [+]
Autobiografia idaztea omen da garapen pertsonalerako tresnarik eraginkorrena, askatzaileena. Iraganeko kontuei tira egin eta gogora ekartzeak, orainaldiko korapiloak askatzen laguntzen omen du. Bai, laguntzen du orainaldia ulertzen eta komeni zaigun etorkizun bat marrazten... [+]
Pandemiaren iragarpenetik Valentziako tragediarainoko errepasoa egin eta ondorioztatu dut gezurra eta forupea suhesi gisa dituen kudeaketa instituzional negargarria klase gobernariaren konstantea dela.
Ez dugu gobernari ordezko baliogarririk sistema pendular hau aldatzen ez... [+]
Polizia etxegabetzea geratu nahi zituzten herritarren aurka oldartu da eta hainbat lagun zauritu ditu. Azkenean, etxegabetzea atzeratu duela jakinarazi du epaitegiak.
Gaur, azaroak 21, Mastodon.eus komunitateak sei urte bete ditu. Urteurrena ospatzeko Gure aukera, sare libreak kanpaina abiarazi dute, atxikimenduak biltzeko. Izan ere, azken asteetan “eXodoa” ematen ari da: erabiltzaile asko X-tik ihes egiten ari dira, sare... [+]
Nafarroako Fusilatuen Senitartekoen Elkarteak gogor kritikatu du Iruñeko Erorien Monumentuaren inguruan EH Bilduk, Geroa Baik eta PSNek egindako akordioa. "Pedagogia" egiteko toki hobeagoak daudela dio eta interpretazio zentroari Maravillas Lamberto izena... [+]
.jpg)
Abenduaren 5ean Ikasle Goizarekin hasiko dute azoka. Hurrengo egunean Gazte Eztanda eguna egingo dute, eta gazteei zuzendutako hamaika jarduera egongo da. Egun berean, iazko Sormen Beka irabazi zuen Argizagi. Zubiak adiskidetasunerantz telesailaren aurkezpena egingo du Marramiau... [+]
ARGIAko lantaldeak bat egin du Mastodon.eus-ek bere seigarren urtemugan abiatutako Gure aukera, sare libreak atxikimendu kanpainarekin.
Mastodon.eus euskal fedibertsoko instantzia agian nagusiak sei urte bete ditu gaur. Urteurrena ospatzeko "Gure aukera, sare libreak" kanpaina abiarazi dute, atxikimenduak biltzeko. Efemeridea une interesgarri batean dator: Elon Musk-ek, X/Twitterren jabeak,... [+]
Gipuzkoako Lurralde Auzitegiaren ustez, bideo bateko irudietan ikusten denak "talka" egiten du Ertzaintzaren atestatuarekin, eta Amaia Zabarte foam bala batekin zauritua izan zenaren "ebidentzia erakusten" du, Noticias de Gipuzkoa-k jaso duenez.
Arma nuklearrarekin erantzuteko aukera dakarren dekretua izenpetu du Vladimir Putin presidenteak. Hegazkinekin, gurutzaldi misilekin zein droneekin "eraso masibo bat" pairatzeak ondorioztatu dezake arma horren erabilpena.