«BIHOTZ EDER ETA GOZO BAT DARAMATE BASERRITARREK»
«Lihoaren penak eta nekeak» eta «Euskal baserriaren inguruan» liburuak plazaratuak ditu 72 urtetako fraide honek. Aita Julian Alustiza, Gabiriko Aztirian jaioa, eta hainbat urtetan herri herri sermoilari ibilia, Arantzazuko komentuan bizi da. Abots gozoa du eta oratoria dario elkarrizketa arruntean ere. Euskara batuz mintzo zaigu, presarik gabe, garai zaharretako kontulari finen lekuko. Mixioak, Salbatore Mitxelena, euskararen galera Nafarroan, betirako ahantzitako ohitura zaharrak...
Gure hizkuntza zaharra indartzeko ere ez zegoen bide jatorragorik. Eta bide bakarra zen frankotan. Napar apez batek aitortua dut hauxe: «Herri honetako fedeari ez-ezik, euskarari ere arnas eman diozue urte batzuetarako behintzat».
Nola aritzen nintzen beraiekin? Lehenik eurei entzuten hasi nintzen, euren bizimodua eta gauzak entzuten: maitekiro entzun, garrantzi haundiko zera da hori. Eta entzuten nuena, bihotzera eta paperera jaso.
Penagarria da Joxe Lizarraldek "Egin"etik salatu duena: "Oso liburu gutxi, baina oso gutxi, aurkitzen dut gustora irakurtzeko modukorik. Beraz, zerbait gertatzen da hemen eta orain, nik hemen diodana ameskaiztoren bat ez bada bederen". Ez ote da etendura bat gertatu delako? Gure euskaldun zaharrek, nekazalgo giro bati lotuta, gorde eta aberastu zuten mintzaera harrigarria, jantzi eta moldatzea dagokigu guri, gaurko teknika eta kultura giroak eskatzen duen bezalaxe. Baina etendurarik gabe beti ere. Eta erro hori baserrian aurki genezakeela nik uste. Euskal autore zaharrak ahaztu gabe beti ere.
ARTASO
Azaroaren 25ean, Indarkeria Matxistaren Aurkako Nazioarteko Egunean, Steilas sindikatuko Idazkaritza Feministak kartel bat argitaratu du: Gure gorputza gudu zelai bat da du leloa, eta Hego Euskal Herriko ikastetxe guztiek jaso dute. Gatazka armatuetan emakumeek eta adingabeek... [+]
Albiste izan da Gasteizko Errota auzoa azken asteetan, urriaren 8az geroztik delinkuentziaren aurkako eta segurtasunaren aldeko mobilizazioak burutzen baitituzte zenbait auzokidek asteartero, bi lonja huts okupatu zituzten gazte migratzaile batzuk jo-puntuan jarrita. Inguruan... [+]
Azaroak 25 Indarkeria Matxistaren Aurkako Nazioarteko Eguna da. Mugimendu feministak Bilbo, Iruñea, Gasteiz, Donostia eta Baionan mobilizazioak egingo ditu. Mugimenduak argitaratu duen manifestuan, 2024an Euskal Herrian eraildako bost emakumeak gogoratu dituzte. Aurtengo... [+]
Abenduak hostoen kolore marroia dauka: lurrean, intxaurrondo biluziaren azpian, geratu diren hostoena. Intxaurrondoak bukatu du bere zikloa. Atseden hartzera doa: zuztarrak indartuz, elikatuz, nutritzea du helburu. Barrura begira, barrenak osatzeko garaian dago, orain arte egin... [+]
Asko hitz egiten da basoaz azken aldian. Basoak berreskuratzeaz, basoak sortzeaz eta basoaren hedadura zabaltzeaz entzungo duzu sarri. Eta ekintza ona izan daiteke zalantzarik gabe, ekosistema moduan duen balioa handia delako. Baina, basoari jartzen diogun atentzio eta indar... [+]
Datozen 100-150 egunak erdi lo negukatzen igaroko dituzte landare askok. Beren jakiak sortzeko nahitaezkoak dituzten hostoak askatu eta aurreko 200-250 egunetan metatutako erreserbei esker biziko dira.
Nafarroako beste zenbait herritan bezala, duela lauzpabost urte hasi ziren Basaburuan gaztainondoen inguruko lanketarekin. “Bertako gaztain barietateei lotutako ikerketa abiatu zuen Nafarroako Gobernuak, eta orduan hasi zen hemengo herrietan ere gaztainaren historia... [+]
Mundu-mailan antifeministak eta arrazistak diren gorroto-diskurtsoak larriki areagotzen ari diren testuinguruan bizi gara. Mundu zabalean sare sozialek zein agenda
politikoek txertatzen dituzte eskuin-muturreko narratibak. Arrazismoa eta antifeminismoa tokian tokiko... [+]
Askotan gertatu izan zait etxetik lanbroari so egon ostean, blai bukatuko dudala jakin arren, aterkirik ez hartzea. Zergatik ote? Beharbada, aterkia hartzeko gogorik eza? Beharbada, bustiko ez naizen itxaropena? Kontuak kontu, ondorioa beti berbera izan da. Esaerak dio, euri... [+]
Gogoan daukat, 16 urterekin, Bergarako epaitegi aurrean egindako euskararen aldeko elkarretaratze batean identifikatu ninduela Ertzaintzak lehen aldiz. Euskal Herrian epaitegiak euskalduntzeko aldarria zilegi zela pentsatzen genuen, baina, orduan ere, faltako zen baimenen bat,... [+]
Zestoako Iraeta auzoko Amilibia baserria eta lurra kolektibizatzeko 100.000 euro batzea falta du Amillubi proiektuak, lehen urte honetan 290.000 euro eskuratu baititu. Biolurrek abiatutako proiektu agroekologiko honek dagoeneko jarri du lurra martxan, sektorearen beharrei... [+]
Forensic Architecture erakundearen ondorioetakoa da hori, ikusita Israelgo Armadak nola antolatu duen Gazaren egungo kontrola. Suntsiketa maila hori bakarrik litzateke Gazaren kontrola segurtatzeko, zeren eta, berez, txikitze maila askoz handiagoa da lurraldearen gainerako... [+]