Egin ARGIAkoa

Gizartea Ingurumena Politika Ekonomia Kultura Euskara Feminismoa Hezkuntza Nazioartea Iritzia

osteguna 2024ko irailaren 05an

Euskararen Eguna: asmo zabal baten lehen urratsa

2021eko uztailaren 28an

EKB (Euskarazko Kulturaren Batzarra)ko kideei elkarrizketa
Euskarazko Kulturaren Batzarreak antolatuta, maiatzaren 3an
Euskararen Eguna: asmo zabal baten lehen urratsa
Prentsaurreko bat eskaini zuten joan zen ostiralean EKBren bozaramaileek Donostiako Udaletxean. Bertan "Euskararen Plangintzaren Oinarriak", liburua eta maiatzaren 3an ospatuko den "Euskararen Eguna" aurkeztu zituzten. Egunkariek ekarri zuten prentsaurreko horren berri. ARGIAk, EKBko prentsa-komunikabideak saileko partaide bezala, bere bultzadatxoa eman nahi dio egun honi. Hona hamen egun horri buruz dauden berriak.
A.–"Euskararen Eguna" zergatik maiatzaren 3an?
EKB–Alde batetik urtean zehar izango diren sailetako beste ekintza guztien aurkezpen moduko bat izan nahi duelako. Hau da, urtean zehar izaten dira beste «Euskararen Egunak». «Kilometroak», «Korrika», «Herri Urratsak», «Nafarroa Oinez»... etabarrak ere «Euskararen Egunak» dira nolabait esatearren. Ikastolen edo Alfabetatze Euskalduntzearen arazoen zabaltzetik abiatuz euskararen aldarrikatze osora iragaten dira. Maiatzaren 3an guztien eskakizunak batera egiteko aukera ikusi dugu.
A.–Beste ekintza horiekiko diferentziak nabarmenak dira. Ez da konzentrazio handirik toki batean izango. Herritara eta auzotara jo duzue bertan taldeak koordinatu daitezen eta koordinaketak urtean zehar iraun dezan...
EKB.–Beste ezberdintasun bat ere aipatuko genizuke. «Korrika», «Ibilaldia» eta sailetako ekintza normalek euskararen aldeko kanpaina egiteaz gain dirua biltzeko sortuak dira. "Euskararen Eguna" berriz ez da izango euskararen alde dirua biltzeko. Kontzientziatze lana egin nahi dugu. Euskadiko hiritarren jaberazpena euskararen egoerarekiko. Piztu egin behar dira kontzientziak.
A.–Kontzientziatze lan hori nola ikusten duzue?
EKB.–Gauza bat garbia da, zenbait udaletxek eta diputazioren batek egindako kanpaina soil batzutaz aparte Euskadiko aginteek ez dute lan seriorik egin alor honetan. Datu batzuk badaude eta hor esaten da Euskal Herriko biztanlegoaren hiru laurdenak baino gehiago direla euskararen aldeko jarrera daukatenak. Jarrera hori daukan jendea euskara ikastera bultzatzeko kanpaina handiak egin beharrak daude. Ez bakarrik iragarkiak eta publizitatea eginez.
A.–Nola?
EKB.–Herri osoa horretan inplikatuz. Euskalduna euskara erabiltzera bultzatu behar da. Eta euskaldun kontzientziatua beste hiritarrekiko eragile izatera. Hauek dira aurrena lotu behar direnak. Euskara erabiltzera bultzatu eta lagun erdaldunak euskara ikastera lagundu. Euskaldun bakoitzak lau lagun erdaldun euskaldundu beharko lituzke egoerari buelta emateko.
A.–Ez dirudi hain zalla ez?
EKB.– Ez dirudi baina hala da. Normalean Euskal Herriko bizteanleen laurdena estimatzen da euskaldun bezala. Euskaldun erdara dakigunak ez ahaztu hau. Erdaldunetaz hitzegiten dugunean erdaldun hutsak dira. Euskaldunak ez gara euskaldun hutsak. Euskaldun elebidunen laurden horretatik eguneroko bizitzan «benetan» euskaraz bizi direnak oso oso gutxi dira. Zenbait herritan euskararen erabilerarekiko egin diren inkestak ikusi eta harrituta geldituko ginateke emaitzekin. Uste baino askoz ere gutxiago erabiltzen da euskara.
A.–Eta...
EKB.–Eta, hain euskaldun "praktikante" gutxi izanda ez dela hain erraza bakoitzak lau erdaldun euskalduntzea. Horregatik diogu euskaldunen artean ere ikaragarrizko lana egin beharra dagoela euskararen premia sortzea euskaldunen esku dagoela aditzera emateko.
A.–Proposatzen duzuena, pertsona konkretuen egin beharraz aparte, talde, elkarte eta dagoeneko martxan danden erakundeen esku geratuko da. Nolako erantzuna izan du EKBren koordinaketa asmo honek?
EKB.–Jakina den bezala bi urte dira lanean hasi ginenetik. Hamalau bat sail euskararen arloan lanean dabiltzanak sartzen dira EKBn. Bi urte hauetan ikusi dena da asmoa ezaguna bilakatu dela. Hasieran sail bakoitzeko lagun batzu besterik ez ziren izan asmo honekin hasitakoak. Gaur egun sail bakoitzeko erakunde batzuk badira lanean ari direnak eta ideia honegatik apustu egin dutenak. Esan beharra daukagu irekita gaudela edozein kultur elkarte edo erakunde gurekin lanean hartzeko duela gutxi argitaratu dugun «Euskararen Plangintzaren Oinarriak» izeneko dossierrean aipatzen diren puntuak onartuz gero.
A.–Dossierra aipatu duzue. «Euskararen Egunerako» hartu duzuen leloa eta dossier horren izenburua bide beretik doaz: Euskararen Plangintza dute oinarri.
EKB.– Oinarri baino gehiago esango genuke helburu. Epe motzerako helburu alegia. Plangintza tresna bat da, euskararen berreskurapenerako ezinbesteko lanabesa. Urteak dira Euskal Herria berreuskalduntzeko plangintza baten beharra ikusi eta eskatzen hasi zenetik.
A. - «Euskara Greban» hartan eta «Euskararen Normalizazioaren aldeko manifestaldia»n plangintza zen eskatzen zena... Bi urte joan dira.
EKB.–Gehiago ere bai. Plangintzaren beharrari ez dio inork oraingoz erantzun. Espero zen Komunitate Autonomoko agintariek lan serio bat egingo zutela baina ez da horrela gertatu.
A.– Dena dela Euskararen Plangintza serio batek Komunitate Autonomoaren markoa gainditu beharko luke ez?
EKB.–Bai noski! Horregatik eskatzen dugu Komunitate Autonomoa, Nafarroa eta Ipar Euskadiko probintzietako aginteak bildu daitezen, beste zenbait gauzen artean, amankomunean daukaten gai batean, hau da, euskararen etorkizunean. Aginte horiek dira plangintza egin dezaketenak eta hori bete dadin baldintzak jarri ditzaketenak. Beraiek darabilkite hiritar guztiok ordaintzen dugun dirua. Beraiek dira plangintzarako behar diren azterketa zehatzak antola ditzaketenak. Beraiena da erantzunkizunik nagusiena. Ezin ahaztuko dugu ordea euskalgintzan diharduten indar guztien hitza.
A.–Hitz hori da nolabait «Euskararen Planginizarako Oinarriak» dossierrean bildu duzuena.
EKB.– Dossierrean bere jarrera agertzen du EKBk euskararen eta euskal kulturaren plangintzaren aurrean. Herri mugimendutik abiatuz plangintza horren oinarriak eta ardatzak zehaztu nahi ditu, zehazki aitortuz, ordea, ez duela bere eginkizuna plangintza hori gorpuztea, eginkizun hori administrazio publikoei dagokielako.
A.–Dossierra «Jakin» aldizkarian argitaratu duzue monografia gisa...
EKB.–Eta separata gisa beste tirada extra bat. «Jakin»eko harpidedunetaz aparte tirada aparteko bat egin dugu sailez sail banatzeko liburua. Dagoeneko badakigu zenbait sailetan erabilia dutela eta oso baliagarria suertatu zaiela. «Euskararen Egunean» ére zabalduko dira sail bakoitzaren bitartez.
A.–Ideia hanek zabaltzeko liburua baino zerbait gehixeago beharko da...
EKB.–Horretarako antolatu dugu «Euskararen Eguna». Egun horren inguruan artikulu, mahainguru, hitzaldi eta beste mila ekintza informatibo antolatuko direlako erreibindikazio eta festa girokoen ondoan. Tripatiko bat ere atera dugu auzo eta herritan banatzeko. Esfortzu handi bat egiten ari gara medio urri batzuri etekin handiena ateratzeko. Kontutan hartu EKBn integratzen diren euskal erakunde eta elkarte denak defizitarioak direla berez eta ez dela erraza dirua jartzea kanpaina bat antolatzeko. Esan beharra dago gainera, Euskararen Plangintza bezala, euskararen aldeko kontzientziatze kanpainak aginteek finantziatu beharko lituzketela.
A. - «Euskararen Egunaren» prestaketa nola izan da?
EKB.–Lehendabizi nolakoa nahi genuen ikusi behar zen. Modu bat bilatu beharra zegoen sail bakoitzak bere erreibindikazioak agertzeko eta guztien indarrak biltzeko. Euskal Herrian Euskaraz batek, Ikastola-Eskoletakoek bestetik, Unibertsitatekoek, Antzerkikoek, Alfabetatze Euskalduntze sailekoek... eskari eta ekintza ezberdinak proposatzen zituzten. Horregatik egokiena iruditu zitzaigun toki bakoitzean nahi zutena antolatzea. Kontutan hartu auzo eta herri bakoitzean lortu nahi dela EKB baten moduko bat martxan jartzea. Auzo eta herritan sail ezberdinetako jendea bilduko dituzten batzordeak nahi ditugu martxan jarri. Toki batzutan martxan daude dagoeneko eta indar handiagoz antolatuko dute «Euskararen Eguna». Beste batzutan berriz apalagotik hasi beharko dute baina azken finean asmo horren inguruan egin beharreko lana epe luze xamar bati begira pentsatu denez hasira bat izan daiteke «Euskararen Eguna».
A.– Egun horretan egingo diren ekintzak zeintzuk izango dira gutxigorabehera?
EKB.–Antolatzaile bakoitzak bere gisara eratu baldin baditu ere azken finean herri eta auzo gehienetan antzeko ekintzak antolatu dira. Maiatzaren 3a ostirala da. Lan eguna. Egun egokia ikastetxe, administrazio eta lantegietan ekintza mota batzuk antolatzeko. Bestalde ostiral ilunabarra festa girokoa izaten da toki guzitan. Hori dela eta izango da seguruenik antolakizunek erreibindikazio eta festa giroa bildu dituztela batera toki gehienetan. Jai giroko manifestaldiak, ikastetxe barruan egingo diren lehiaketa, auzoko denda eta tabernatan kartelak jartzea, errotulazio aldaketak, bizikleta martxak, jokoak, txarangak, berbenak, herri-afariak...
A.–Maiatzaren 3a izan arren zenbait tokitan beste egun batzutan ere ospatuko dela zabaldu da.
EKB.–Zenbait tokitan 3an, 4ean eta 5ean ospatuko dira «Euskararen Eguna» inguruko eginkizunak. Asteburu osoan ekintzak antolatzeko indarra ikusi duten tokitan hala izango da. Beste zenbait tokitan berriz baziren zenbait kanpaina antolatuta "Euskararen Eguna"rekin bat datozenak. «Udaberria Euskaraz», "Lehen Hitza Euskaraz" eta antzeko zenbait kanpaina antolaturik dira maiatzan zehar.
Joxe MOLLARRI
22-24

GaiezHizkuntzaEuskaraErakundeakEKB
GaiezHizkuntzaEuskaraEkitaldiakBesteak
GaiezKulturaKultur ErakEKB
EgileezMOLLARRI1Hizkuntza

Irakurrienak

Matomo erabiliz

“Orain arte alarde baztertzaileak okupatuak zituen espazioak partekatzen hasi beharko dira”

Mikel Garcia Idiakez

Gurasoek nola eta zenbat erabiltzen dituzten pantailak zuzenean dago lotuta seme-alabek pantailekiko duten harremanarekin

Mikel Garcia Idiakez

Altxamendu zapatistatik 30 urtera

Xalba Ramirez

“Gakoa galdera da, galdera huts-hutsean”

Leire Vargas Nieto

Efemeridea: Bartolina Sisa jaio zen, espainiarren konkistari aurre egin zien buruzagi aimara

ARGIA

Mugikortasun arazoak dituzten haurrekin baso-eskolara: beldurrak eta mugak gainditzen

Mikel Garcia Idiakez

Azkenak

2024-09-05 | Aiaraldea | Txabi Alvarado Bañares

Sei mediku txanda daude betetzeke Laudio eta Amurrioko Etengabeko Arreta Guneetan irailerako

Astelehen arratsalde eta gauean ez zen medikurik egon Laudioko Etengabeko Arreta Gunean. Irailean ere ez da bermatuta egongo mediku baten presentzia egunero Laudio eta Amurrioko Etengabeko Arreta Guneetan, gabezia aurreko hilabeteetan bezain nabarmena izango ez den arren.

2024-09-04 | Nagore Irazustabarrena Uranga

Erromatar kartzela Korinton

Erromatar Inperioko hiri gehienetan kartzelak zeudela pentsatu arren, garai hartako espetxeen arrastorik ia ez da aurkitu aztarnategietan.

Berriki, ordea, Matthew Larsen Kopenhageko Unibertsitateko arkeologoak Korintoko erromatar espetxea identifikatu du. 424... [+]

2024-09-04 | Nagore Irazustabarrena Uranga

Noiz hasi ginen kantatzen?

Geissenkloesterle (Alemania), dela 42.000 urte. Danubio ibaiaren arroko kobazuloan bizi zirenek txirula bat egin zuten hegazti hezurrak eta mamut bolia erabiliz. Garai bertsuan, Esloveniako Divje Babe kobazuloko biztanleek ere txirula bat egin zuten hartz baten femurra baliatuz... [+]

2024-09-04 | Reyes Ilintxeta

Isa Egiguren

“Libiako kostazainen eta mafiakoen artean ez dago alde handirik”

Kazetaria eta giza eskubideen defendatzaile sutsua. Munduko Medikuak, Apoyo Mutuo edota SHM gobernuz kanpoko erakundeekin lan egin izan du boluntario eta kazetari moduan. Hainbat komunikabidetan hamaika erreportaje plazaratu ditu Greziako Chios irlatik, hala nola Mediterraneoko... [+]

2024-09-04 | Mikel Garcia Idiakez

“Orain arte alarde baztertzaileak okupatuak zituen espazioak partekatzen hasi beharko dira”

Hondarribiko Alarde tradizionala eta Jaizkibel konpainia desfilatzen aterako dira, urtero bezala, irailaren 8an. Baina orain arte EAJk gobernaturiko udala Abotsanitzek eskuratu du eta egin dituen aldaketek hautsak harrotu dituzte Alarde tradizionalean. “Konpainia guztiak... [+]

2024-09-04 | Mikel Zurbano

Kataluniako finantzaketa bereizia

Salvador Illa Generalitateko president izendatzeko oinarrietako bat PSC-ERC arteko ituna izan da. Ez da itun subiranista inondik ere, baina hainbat alorretan ate berriak zabal litezke, ohikoa den PSC-PSOEren balaztaren estrategia politikoa berriz ere nagusitzen ez bada,... [+]

2024-09-04 | Julen Ugartemendia Carcedo

AEBetako Greenpeace desagerraraz dezake Dakota Access oliobidearen enpresaren salaketak?

2024-09-04 | Gorka Peñagarikano Goikoetxea

Ultraeskuinaren gorakada Alemanian

2024-09-04 | Estitxu Eizagirre

Solariak Araban egin nahi dituen eguzki-zentralak 25 dira, ez hiru

2024-09-04

Jeningo kaleen %70 suntsitu du Israelek, Zisjordaniaren aurkako azken oldarraldian

2024-09-04 | Mati Iturralde

Uda baten kronika

Udaldian, erretiratuok ez ohi dugu opor goserik, eta patxadaz aztertu ahal ditugu gure inguruko gorabeherak. Hori dela-eta, gai batzuek harriduraz harrapatu naute, eta honako hauek dira.

Espainia. Eurokopak eta Olinpiar Jokoek uda osoa bete dute. Aldez aurretik, esan behar... [+]

2024-09-04 | Arantza Gutierrez Paz

Ibaiak

Mugak Zabalduz karabanarekin, Bosnia Herzegovinako Bihac hirian, Nihad Suljic aktibistak Drina ibaia Balkanetako hilobi handiena dela azaldu zigun. Ahantzi ez daitezen, topatzen diren hilotzak identifikatzeaz eta ehorzketa emateaz arduratzen da, merezi duten duintasuna aitortu... [+]

2024-09-04 | Mikel Otero Gabirondo

Zaharrak berri

Dagoeneko ez dakit bero olatuek burmuina kolpatuta gauden, betiko hipokrisia den edo logika sistemiko hutsa den, baina dakigunaren, esaten dugunaren eta egiten dugunaren arteko arrakalak, kezkaz haratago, harridura ere sortzen dit, batez ere uda giroan. Albisteak, ikerketak,... [+]

2024-09-04 | Malores Etxeberria

Harrera bizkorreko gelak etorri berrientzat

Eroriko askoren artean badira lorpenak ere. 35 urte inguruko ama gazte batek galdetzen zidan aurreko batean nola arraio lortzen zuten beraien eskolan etxean euskara jaso ez zuten ikaskideek etxetik euskaldunak ziren neska-mutikoek bezain ongi ikastea eta hitz egitea euskaraz... [+]

2024-09-04 | Jenofa Berhokoirigoin

Medailez gain, bideozaintza eta gentrifikazioa ere utzi dizkiete paristarrei olinpiar jokoek

Olinpiar Jokoek eta Paralinpiarrek dakarten "festa" gutxietsi gabe, kostu sozial, ekologiko eta ekonomiko izugarria eragin dutela dioten ahotsak ere badira, entzun nahi izanez gero. Horretan dabiltza Frantziako Legebiltzarretik, LFI Frantzia Intsumisoa alderdiko... [+]

Eguneraketa berriak daude