Monzonen « Menditarrak» taulagainean berriro


2021eko uztailaren 23an
"Iturri" antzerki taldekoei elkarrizketa
Irisarriko «Iturri» taldeak estreinatu zuen
Monzonen « Menditarrak» taulagainean berriro
Aurtengo lehen estrenaldia izatearen garrantzia gaineratu zitzaion Telesforo de Monzonen «Menditarrak» antzezlanaren Irisarriko emankizunari. Antzezlanei bisita egin genien emanaldia hasi aurretik, makilaian azken ukituak eman eta falta ziren detaileak burutzen ari zirelarik, eta amaiera ondorako elkarrizketarako zita egin genuen.
«Aterbea» salako atzekaldera pasa ginen eta bertan antzezle, zuzendari eta laguntzaileak ikusle eta lagunen eritziak biltzen aurkitu genituen: sandiari ez zaiola bigarren eszena gustatu; urliari berriz hori gehien. Polemikatxo eta zorionen zurrunbilotik «Iturri» taldeko hiru partaide erreskatatu eta taulagain, orain hutsera, itzuli ginen berriz.
Estreinaldiaren ondoren «Iturri» taldearen sorreraz
ARGIA.–Zer moduz gaurko emanaldia, estreinaldia izan denez geroztik?
ITURRI.–Uste dut ongi joan dela. Jende batzukin mintzatu gara, eta lehen aldia motela izan dela uste dut, eta bigarrena eta hirugarrena piztu dela. Baina ongi pasatua da. Lehen aldia delarik esan behar da piska bat zainak badugula, zainetan garela, eta normala da hutsak egiten baditugu ere. Lehen aldia izanik publiko aitzinean, eta herrian, beti badauka zerbait.
A.–Lehendik ere «Iturri» taldea aritu izan da antzerkia egiten konda ezazue nola izan zen berrelgartze hori?
I.–Lehenik esan behar da herri honetan aspalditik izan dela antzerki taldea. Hemengo zenbait gaztek hasi genuen 76an sail berri bat «Gure Borda» antzerkiarekin; gero Daniel Landarten «Noiz», «Hil Biziak» eta «Ama» emanez. Hiru urtez gelditu ginen, eta duela hiru urte berriz hasi ginen baina ez Irisarrikoak bakarrik Ortzaize, Aiherra, Heleta, Bidarrai eta... Irisarritik hamabost-hogei kilometrotara dauden Nafarroa Behereko herrietakoak elgartuz.
A.–Eta zein lan egin dituzue duela hiru urtetatik gaurdaino?
I. Duela bi urte «Bordaxuri» eman genuen, iaz «Manex Azeri» eta aurten «Menditarrak»...
A. - «Iturri» taldearen bigarren alditzat izenda dezakegun honetan Daniel Landartekin ari zarete lanean.
I.–Aurretik ere beti Daniel Landartekin egin dugu lan, ezberdintasuna da duela hiru urte arte jokalariak, denak, Irisarri bertakoak zirela... Gero gertatzen da asko gauza badelarik herri batetan, biziki nekea dela herri batetako gazte guztiek antzerki bat antolatzea: zenbaitzu ari dira kultur eta kirol mailako beste lanetan. Orduan beste taldetan eta beste herrietako jendeari galde bat eginez berriz sortu zen «Iturri» taldea.
A.–Taldea ze asmorekin sortu zen?
I.–Antzerkia egiteko asmoarekin, asmo soil horrekin... Nik antzerkia egina nuen, baina gero armadarengatik utzia nuen eta lanagatik ere urrun bait nintzen, gero hurbildu naiz honerat eta berriz asmotan nintzen antzerkiaren egitea, pentsatzen bait genuen antzerkiak bazuela berpiztearen beharra...
Monzon aukeratzearen arrazoinak
A. - «Bordaxuri», Molléreren «Manex Azeri», eta orain Monzonen «Menditarrak». Zergatik hautatu duzue antzezlan hau?
I.–Jadanik gutariko batzuk duela urte asko Heletako taldeak eman zuena ikusi eta oroitzapen ona ukan zuten, eta nola orain antzerki berriak ez diren idazten usu... Daniel Landartek ere duela bizpahiru urte Hegoaldeko antzerki talde batek Ustaritzen emandakoa ikusi eta ez zitzaion biziki gustatu. Jadanik joan den urtean lerratu zizkigun zenbalt hitz, biziki maite zuela antzerki hori, eta eman nahi zuela. Beste antzerkirik hatzemaiten ez genuelarik, elgarrekin hautatu dugu. Nik uste Daniel Landartek ideia asko bazuela antzerki horrentzako, eta antzerki bati lotzekotan hobe da gusturekin lotzea.
Bai, Heletarrak eman zutelarik, duela hogei bat urte, ttikiak ginen denak, baina testua leitu dut eta biziki gustatu zait. Eta ainitz zirto, bertso eta poetika badu. Testoa ez dugu batere aldatu, ingurumena baizik.
A.–Zuen aurreko lanarekiko ze aurrerakada dakar antzerki lan honek?
I.–Zenbaitek gorputz mugimenduzko «stage» batzu segitu dituzte. Duela bi urte hemen Iparraldean, hasitako ikastaldiak dira horiek Francis Basterot jaunari esker, hau da « Bordaxuri» antzerki taldearen kudeatzailea ere. Ikastaro horiek oso baliagarri izan zaizkigu gero, bereziki antzerki honetan baliatzeko. Iaz, «Manex Azeri» eman genuelarik, guttiago baliatu genuen ikastaro horien emaitza. Aurten gehiago baliatu dugu, bereziki «mari-gaixto»k egiten ditugunak, ikastaldi horiei esker hobeki baliatu dugu «mari-gaixto»en jokua.
A.–Apaindura eta jantzikeri aldetik zer ikusten duzue?
I.–Ingurumenari dagokionez badugu xantza bat, edo suerte bat, Orzaizeko lagun batzu badira tindatzeko eta apainduren egiteko. Orainarte ez genuen suerte hori, baina ezagutu ditugularik horiei esker apaindurak «Iturri» taldean egiten ditugu. Nik uste dut beharrezkoa dela pizu bat ukaitea apainduran ere istorioa laguntzeko.
A.–Basterotekin gorputza eta landu duzue, bestalde interpretazio aldetik ze behar ikusten duzue?
I.–Beharra beti badugu. Hartako ditugu hasi berriz ikastaro horiek. Bigarren urtekoek segitzen dugu, eta bada beste talde bat, lehen urtekoak, beste hamabost bat, orain hasi direnak.
A.–Diralaguntzen aldetik zer dago Iparraldean?
I.–Erran behar da, Daniel Landart gure kudeatzailea Baionan eraikia den Euskal Herriko Kultur Zentroan dagoela, han lan egiten du antzerkiaz eta bertsolaritzaz arduratuz. Kultur Ministeritzatik dirua ematen dute kultur mailean egiten den lanentzat. «Iturri» taldearentzat ere, aurtengoz, etorriko da dirua Gobernutik eta Bordeleko Rontseiletik paperak eta behar direnak Landartek eginik. Erran behar da, kultur sailean laguntzarik ba dela.
Bestalde, diru sartzeak saioetatik dira bestela ez dago ezer.
Aurtengo lehen estreinaldiak, esperantza berriak
A.–Zuek zarete aurtengo lehen estreinaldia, nola ikusten duzue aurtengo antzerkialdia?
I.–Bai, urtarrilaren 27an gara. Eta laster ikusiko dugu Garaztar talde bat, «Hiruak Bat» taldea. Besteak ere ari dira prestatzen: Hazparneko «Bordaxuri» ari da; Ezterenzubikoak ere ari direla uste dut; «Xirristi Mirristi»koek ere nahi dute antzerki bat eman aurten... Talde guztiek badaukate zegitzeko asmoa.
A. - «Menditarrak»antzerkiarekin Iparraldean normalki arituko zarete, baina Hegoaldera joatearena?
I.–Orainarte ez dugu batere gomitarik Hegoaldetik. Pentsatzen dut otsailean eta martxoan arituko garela Iparraldean. Gero gelditu egingo gara, berriz ere, ekainean edo uztailean hasteko.
Mikel Antza
36, 37


GaiezKulturaAntzerkiaTaldeakITURRI
EgileezANTZA1Kultura


Azkenak
Behe Bidasoako eraso faxistak eta Devenir Europeo

Eraso faxistak, xenofoboak edo homofoboak gero eta ugariagoak dira Euskal Herrian ere, eta kezka barreiatu da han-hemenka. Behe Bidasoa da eraso horiek pairatzen dituen eremuetakoa, eta hor, zehazki, eraso edota ekintza gehienak Devenir Europeo (Europaren bilakaera) izeneko... [+]


2025-02-07 | Uriola.eus
Bi gizonek eraso homofobikoa salatu dute Bilbon

Lauzpabost pertsonak osatutako talde batek jo egin zituzten baita irain homofoboak egin ere.


Aktibismoan osasun mentala zaintzeko zenbait tresna

Aktibisten ezinegonak bildu, eta horiek kolektiboki lantzeko gida bat sortu dute zenbait aktibistek. Besteak beste, estresa, beldurra, frustrazioa eta nekea landu dituzte.


2025-02-07 | Euskal Irratiak
Ximun Fuchs
“Euskal irainak baitezpadakoak zaizkigu, elbarritu emozionalak ez gaitezen izan”

Le Tampographe Sardon enpresak salgai ezarria du 24 laidoko zigilu-kutxa. Sarean eskuragarri da. Ximun Fuchs aktoreak du hautaketa lana egin, irainak "lan tresna" baitira beretzat.


Argitaratu gabeko 36ko gerrako bideoak eskura jarri ditu Los Angelesko Unibertsitateak

Donostiako eta Gipuzkoako beste udalerrietako irudiak ikus daitezke unibertsitatearen webgunean.


2025-02-07 | Gedar
Txantreako Eunate ikastetxeko irakasle erasotzaileak alde egitea lortu dute ikasleek

Iruñerriko IAk azaldu duenez, irakasle horrek ikasleak sexualizatu eta bortxaketak justifikatu zituen. Aurreko ostiralean eserialdi bat egin zuten eta sinadura bilketa bat izan dute martxan, irakaslea botatzeko.


Erorien Monumentuko sinbologia faxista duten elementuak kentzeko eta interpretazio zentroa sortzeko lege proposamena aurkeztu dute

PSN, EH Bildu eta Geroa Bai talde parlamentarien sinadurarekin aurkeztu da gaur eta onartua izateko babesa izango du.


2025-02-07 | Aiaraldea
Amurrioko Udal Gobernuari entregatu dizkiete Aiaraldea Komunikabidearen dirulaguntza berrezartzearen aldeko 1.700 herritar eta eragileen atxikimenduak

Komunikabideko hainbat langile eta bazkide bertaratu ziren duela astebete Amurrioko Udaleko plenora, dirulaguntza bigarren urtez ezabatu dela salatzeko. Txerra Molinuevo alkateak ez zuen inolako erantzunik eman.


47 urteko gizon batek bere ama hil du Irunen

Atzo eguerdian labanaz eraso zion bere amari Irunen eta Donostiako Ospitalean hil da. Erasotzailea epailearen aurrean deklaratzeko esperoan dago.


Ipar Euskal Herriko lehen indarra izaten segitzen duela ohartarazi du ELBk, botoen %48 jasorik

Otsailaren 6 honetan zenbatu dituzte departamenduko laborantza ganberarako bozak. Biarnoa eta Ipar Euskal Herria biltzen dituen departamenduan lehen indarra izaten segitzen du agroindustriaren sustatzailea den FDSEAk baina indarra galdu du: %54tik %46ra pasa da.


2025eko urtarrila, mundu mailan inoiz erregistratu den urtarrilik beroena

Aurtengo urtarrila 1850. urteaz geroztik beroena izan dugu. Gainera, aurreko hilabeteen joera mantentzen du, azken hemeretzi hilabeteen artean, hemezortzigarrena da bero erregistroak apurtzen. 


Ehunka emakume hil eta bortxatu dituzte Kongoko Errepublika Demokratikoko espetxe batean

Nazio Batuen Erakundeak adierazi duenez, Goma hiria hartu ondoren hango espetxe batean zeuden ehunka emakume bizirik erre zituzten M23ko matxinoek, eta denak hil. Herrialdearen ipar ekialdean borrokan diharduten talde armatuek sexu indarkeria "arma gisa" erabili dutela... [+]


EITBko Euskara Batzordearen adierazpena

Idatzi honen bidez, EITBko Euskara Batzordeak eta azpian sinatzen duten EITBko organoek euren kezka eta gaitzespena agertu nahi dituzte azken hilabeteetan EITBko zuzendaritza-postuetarako abian ipini diren hautatze-prozesuak direla eta, gutxietsi egin baita euskararen... [+]


Euskal Herrian Euskarazek manifestazio nazionala deitu du apirilaren 6rako Baionan

Manifestazioa goizeko 11:30ean izango da, Justizia Jauregian. Mugimenduak euskaldunon eskubideen alde eta auziperatuekiko elkartasunean luzatu du deialdia. Auziperatuek iazko Euskararen Egunean Baionako Justizia Auzitegian "Justizia Euskararentzat" pintaketa egin zuten... [+]


Trumpen Gazarako proposatutako garbiketa etnikoak hautsak harrotu ditu nazioartean eta AEBetan

AEBetako presidentearen Gazako palestinarrak kanporatzeko asmoak aurkako erreakzio ugari eragin ditu nazioarteko nahiz herrialdeko politikan, baita Alderdi Errepublikanoan ere. Gehienek "garbiketa etnikoa" sustatzea egotzi diote, baina Trumpek bere asmoa berresten... [+]


Eguneraketa berriak daude