Bilbaoko Erri Irratia


2021eko uztailaren 23an
Zarata mediatikoz beteriko garai nahasiotan, merkatu logiketatik urrun eta irakurleengandik gertu dagoen kazetaritza beharrezkoa dela uste baduzu, ARGIA bultzatzera animatu nahi zaitugu. Geroz eta gehiago gara, jarrai dezagun txikitik eragiten.
Jose Maria Martin de Retana, Bilboko Herri Irratiaren zuzendariarekin elkarrizketa
Bilbaoko Erri Irratia
Zuzendaria'gaz izketaldi bat
–Urteak ?
–Ogetazortzi.
–Yayo?
–Emen berton Bilbon.
–Baña zure izen abizenak JOSE MARIA MARTIN DE RETANA'k Araba alderuntz joten dabela esan leike...
–Bai, izan be; nire benetako abizena Otxoa de Retana izan bear litzake... baña, andik edo emetik, naste bat egin zan eta olan jarraitzen dogu...
–Eta ze ikasbidetan ibilli zara?
-Lenengo apurren bat Seminarioan, gero Deusto'ko Unibersidadean legelaritza amaitu neban...
–Baña gazte samarra iruditen zayataz... Zenbat urte daroyazuz irratian?
-Iru urte programa laguntzalle lez Bilbo Irratian egin nebazan. Joan zan urtean, Urrillaren bian ordezko zuzendari lez Erri Irratira aldatu nintzan, eta urtearen amayeratik Gotzaiak zuzendari izentatu nenduan.
–Eta zek bultzatzen zaitu arlo ontara?
-Barreneko deia da: nire zaletasun andiena peridismoa da: bai idaztez eta bai esatez. Correo Español ean Don Diego izenaz ezagutuko nazu egunero, epai-arazoak bere bertan neuk erabilten dodaz eta orren gañetik Deusto'n irakasle nabill.
–Eta lan txarra al da?
-Erantzukizun andikoa bai; baña esan deutsuten lez, barrenek gogoagaz bat eginda egon ezkero, ez dago lan txarrik... bertan arraiña uretan lez... Ori bai, lotura asko izaten dira eta sarritan angiria lez, laban samarra izan bear...
–Eta ze zabalera arrapatzen dau Erri Irrati onek?
-Bizkai osoa, eta Araba aldetik Amurrio eta Llodio ingurua eta baita bere eskutitzen bat eldu yaku Ezkozia'tik eta Suezia'tik. Ointsu oindiño, euskerazko ikastolagaz asi geranetik, Imsbruk'tik Garate'tar batek idatzi deusku; andik entzun dabela gure ikaskaiak esanaz eta gure irrati jardunak goratuaz. Santander aldetik bere, Laredo eta Castro inguruetatik ondo sartzen dabe.
–Zuzendari lez zure jokaera?
-Kultura eta erligiño gaiak. Gauza asko emon bear izaten dira al diran modukoak.. soñu zaratatsu orrek... baña gura giñuke gure prorama dana erakusbide bat izatea.
–Entzun dogunez, aspalditxoan asko indartu ei da Irrati au...
-Bai, benetan bere bazkideak gora ta gora doaz bada programa asko aldatu dodaz...
–Bai orixe; eta euren artean pozik entzun dogu asi dozuzan eusko ikaskizunak. Orrek bere legunduko eutsuen ezta?
-Zer esanik bere ez; kultura arloan au oso gogoan izan dogu.
–Eta ze ondoren izan dau?
-Kultura aldetik kanpora, jakiñean negoan ze txalotua izango zan eta lenengotik arduratu nintzan arazo onetzaz, baña ez neban uste orrenbesterañokoa izango zanik.
–Ze ba?
-Zeuk ondo dakizunez, emen bertan Irratian 1.600 gramatika saldu dira amar egunean da...
–Eta lengo ZERUKO ARGIA'baten irakurri neban Irrintzi sayoatzaz zeozer; zer da ori ba?
–Ara esango deutsut: ez Irrintzi bakarrik, asteroko orrek ekarren lez, baita bere beste euskal-programa batzuk badoguzala. Entzun:
"IRRINTZI": Folklore izparrak emoten dira: dantzak, zortzikoteak, txistulariak, euskal jaiak... EGUAZTENETAN, gabeko 9 3/2'etan. Entzute andienetakoa da eta jenteentzako, dakigunez, oso atsegingarria. Erderaz egiten da. Joan zan illean bere, bertan egindako galderari, 2.165 erantzun etorri yakuz..
Euskal Ordua:, dana euskeraz, larunbatetan 4.30etan eta 12.30etan au bere euskeraz, Baserri Orduan.
Vascorama: euskal soñuaeusko edestia, eta euskalerriko gixon ospatsuenen barriak, erderaz, 10.30etan eta ordu bietan Omilia bat euskeraz.
Errosario Santua, egunero goizeko 8 1/2enetan euskeraz eta bai ta bere egunero (larunbata ta igandea kenduta) «Eusko Ikastola:, goizeko 8 114'enetan eta gabeko 9 3/2'etan.
Ortik gañera, astean bein euskal kirolak eta bitarteetan sartzen doguzan euskal soñuak. Bai ta bere ipiñi gure babespean egin zala «Festival de la Canción Vasca.
–Uste dot, beste zeozer itxi dozula, niretzako egun askotan alalena.
– ?
–Zuen Irrati jarduneko asierea: Egun on jaun andreak, entzuleak egun on euskal soñu orregaz... Bai, benetan, aztu egin yat. Eta esan ziñeke gure asmoa orretariko programak ugaritzea dala...
Oñartekoak bere, Arruza, Peña, Gereño, Bengoa, Pulana, Itziar Arrarte eta beste batzuen laguntasunagaz asko erreztu yakuz eta geyago bear gendukez gure asmoak aurrera eroateko. Emoyezuz orrei danei eskerrak, Argia'ren bitartez.
Eta bitarte onetan, aspalditxotik ate joka entzuten neban: praille bat zala, beste jaun bat zala eta agurtu gendun Retana Jauna: txiki samarra, azkarra, langille bizia eta bere bizitazun ori gura deus emon bere gogozko Irrati orreri.
A. A.
10

GaiezKomunikabidIrratiaHerri Irrat
PertsonaiazMARTIN DE1

Azkenak
Funtsezkoa jendea da

Mundu-mailan antifeministak eta arrazistak diren gorroto-diskurtsoak larriki areagotzen ari diren testuinguruan bizi gara. Mundu zabalean sare sozialek zein agenda
politikoek txertatzen dituzte eskuin-muturreko narratibak. Arrazismoa eta antifeminismoa tokian tokiko... [+]


Lanbroa

Askotan gertatu izan zait etxetik lanbroari so egon ostean, blai bukatuko dudala jakin arren, aterkirik ez hartzea. Zergatik ote? Beharbada, aterkia hartzeko gogorik eza? Beharbada, bustiko ez naizen itxaropena? Kontuak kontu, ondorioa beti berbera izan da. Esaerak dio, euri... [+]


Euskaraz bizitzeko, Euskararen Errepublika

Gogoan daukat, 16 urterekin, Bergarako epaitegi aurrean egindako euskararen aldeko elkarretaratze batean identifikatu ninduela Ertzaintzak lehen aldiz. Euskal Herrian epaitegiak euskalduntzeko aldarria zilegi zela pentsatzen genuen, baina, orduan ere, faltako zen baimenen bat,... [+]


2024-11-22 | Estitxu Eizagirre
Amillubi proiektuak lehen urtea ospatuko du abenduaren 1ean

Zestoako Iraeta auzoko Amilibia baserria eta lurra kolektibizatzeko 100.000 euro batzea falta du Amillubi proiektuak, lehen urte honetan 290.000 euro eskuratu baititu. Biolurrek abiatutako proiektu agroekologiko honek dagoeneko jarri du lurra martxan, sektorearen beharrei... [+]


Gazako %36 guztiz suntsitu dute, base militarrekin lurraldearen kontrola segurtatzeko

Forensic Architecture erakundearen ondorioetakoa da hori, ikusita Israelgo Armadak nola antolatu duen Gazaren egungo kontrola. Suntsiketa maila hori bakarrik litzateke Gazaren kontrola segurtatzeko, zeren eta, berez, txikitze maila askoz handiagoa da lurraldearen gainerako... [+]


2024-11-22 | Andoni Burguete
Etekin egarriak itotzen duenean

Tanta hotzak Valentzian eragindako hondamendiak irudi lazgarriak utzi dizkigu; batetik, izan dituen berehalako ondorioengatik, eta, bestetik, nolako etorkizuna datorkigun aurreratu digulako: halako fenomeno klimatiko muturrekoak gero eta ugariagoak eta larriagoak izango direla,... [+]


Planifikatzen ez duen Nafarroako Energia Planaren kontra alegatu dugu

Nafarroako Energia Planaren eguneraketa oharkabean igaro da. Nafarroako Gobernuak jendaurrean jarri zuen, eta, alegazioak aurkezteko epea amaituta, gobernuko arduradun bakar batek ere ez digu azaldu herritarroi zertan oinarritzen diren bere proposamenak.

Gobernuak aurkeztu... [+]


2024-11-22 | ARGIA
Languneko zuzendari Lohitzune Txarola
“Hizkuntza gutxituen pisu ekonomiko eta estrategikoa aldarrikatu nahi du Langunek”

Azaroaren 26an eta 27an, Langune Euskal Herriko Hizkuntza Industrien Elkarteak eta FUEN Federal Union of European Nationalities erakundeak antolatuta, ‘Hizkuntzen irabazia. Benefits of language industry in the economy’ kongresua egingo da Donostiako Kursaalean. Han... [+]


2024-11-22 | Estitxu Eizagirre
Biriatuko Arbolaren Besta hemen da

Azaroaren 23an egingo dute tokiko arbola, fruitondo eta landare ekoizleen azoka. Horrez gain, egitarau oso indartsua prestatu dute 22 arratsaldetik hasita 23 iluntzera arte: bioaniztasunari buruzko mahai-ingurua, sagarrari buruzko mintzaldia, "Nor dabil basoan?"... [+]


Euskarazko testuak ahots bihurtzen dituen patrikako gailu inteligentea merkaturatu dute

Lup izeneko gailuak testuak ahots bihurtzen ditu adimen artifizialari esker. Hainbat hizkuntza bihurtzeko gaitasuna dauka. Teknologia gutxiko gailua da, hain zuzen aurrerapen teknologikoetatik urrun dagoen jendeari balio diezaion. Ikusmen arazoak dituztenentzat sortu eta... [+]


2024-11-22 | Antxeta Irratia
“Feministon aurkako oldarraldia” gelditzeko indarrak batu dituzte Lizuniagan

Udan izandako indarkeria kasuen gorakada batetik, eta hainbat gizonezkok mugimendu feministak antolaturiko ekitaldiak boikotatu dituztela bestetik, Bortziriak, Xareta, Azkain, Bertizarana, Malerreka eta Baztango mugimendu feministek, erakunde publikoen konpromiso irmoa exijitu... [+]


2024-11-22 | Gedar
Espainiako Gobernuak ez ditu harremanak apurtu Elbit Systems armagintza-enpresa sionistarekin

Espainiako Defentsa Ministerioaren 6 milioi euroko esleipen publikoak jaso ditu aurten enpresak. Margarita Robles ministroaren arabera, urriaren 7tik ez diote "armarik saldu edo erosi Israelgo Estatuari", baina indarrean zeuden kontratuei eutsi diete. Elbit Systemsek... [+]


2024-11-22 | Joan Mari Beloki
Errusofobia lehen eta orain (II)

Sobietar Batasuna desagertu zenetik errusofobia handituz joan da. NBEko Segurtasun Kontseiluaren 2002ko segurtasun kontzeptua oso argia da, eta planetaren segurtasun eta egonkortasunak AEBei erronka egiteko asmorik ez duen estatuen menpe egon behar dutela adierazten du. AEBei... [+]


Eguneraketa berriak daude