Matxinadak Eta Sorgiñak: Gure Historia Geuk Kontatua
Aspaldi honetan isil antzean zebilkigun Gordailu argitaletxeak sail berri bati ekin dio, Historia sailari. Talde bat ari da lanean eta jadanik bi liburu plazaratuak dituzte, XVIII. mendeko herri-erreboltak aztertzen dituena bata eta sorginei buruzkoa bestea. Malores Etxeberria, Iñaki Glz. de Garai, Begoña Mendigutxia, Juanjo Ruiz eta Alizia Sturtzek osatzen dute taldea.
Bigarrenean «Sorginak eta Errepresio Euskal Herrian. Bi kultur molde aurrez-aurre», berriz, soryinaren betiko irudi gaizkilea desmitifikatzen saiatu gara. Sorginaren inguruan daukagu irudia prozesuek (XVII. mende hasierakoak) eman digutena da, hau da, sorgina gaiztoarena, deabruaren bitartekotza egiten duenarena. Hau Elizak sortua da.
Baina sorgina izadiarekin hertsiki lotuak dauden gizarte guztiek sortzen duten mundu magikoaren zati bat besterik ez da. Sorgina. ahalmen bereziak dituen izaki bat da, onerako bezala txarrerako izan daitekeena.
Fenomeno hau aspaldikoa izanik, zergatiK XVII. mendeko erasoaldia? Honi erantzuten ere saiatzen gara liburuan.
Aukeratutako gaien artean,berriz, denetatik dago, sozio-ekonomikoak, ideologikoak... Batzuk nahiko berriak, ezer gutxi aztertuak, izango dira eta hauek ikerketa lana ere eskatuko dute. Adibide bat jartzeagatik: Euskalduna Ameriketan. Ipar Euskal Herria eta Estatu Frantsesa e.a.
Beste gai batzuk, aski ezagunak izan arren aukeratu egin ditugu, desmitifikatu beharra ikusten dugulako: "sorginena..." jadanik esplikatua, "Gerraure ko Nazionalismoaren barnean sortzen diren aurkako joerak...
Baina irakaskintzaren mundu horretatik at badago beste alor zabal bat eta honi ere heldu nahi genioke. Betidanik sartu izan dute historia ez dela Estatu batetik kanpo existitzen eta hori naharmena da kaleko giroan. Begira zer komentatluzuen ikasle batek egun batean: « Baina guk, euskaldunok, ba al dugu bada historiarik, ez dugu eta ez gerraterik, ez eta nabarmenik ere?». Honen aurrean gure egoinkizuna garbi dago. Pentsakera hori desegin egin behar dugu eta historia herri batek egiten duela erakutsi.
Bai euskara aldetik, bai ikerketa aldetik, arlo honetan lehen urratsak besterik ez dira eman. Bidea, beraz, oso libre dago lana egin nahi duenarentzat. Bestalde, dibulgazio mailan ere ezer gutxi egiten da. aldizkarietan dela, irratietan dela e.a. Hortxe ere badago zer eginik. Asuntoa ez da lan falta...
Lortzen den apurra ez da argitaratzeko ere iristen. Eta gero zabaltzearen arazoa dago, errentagarria bada, ondo, bestela...
Azaroaren 25ean, Indarkeria Matxistaren Aurkako Nazioarteko Egunean, Steilas sindikatuko Idazkaritza Feministak kartel bat argitaratu du: Gure gorputza gudu zelai bat da du leloa, eta Hego Euskal Herriko ikastetxe guztiek jaso dute. Gatazka armatuetan emakumeek eta adingabeek... [+]
Albiste izan da Gasteizko Errota auzoa azken asteetan, urriaren 8az geroztik delinkuentziaren aurkako eta segurtasunaren aldeko mobilizazioak burutzen baitituzte zenbait auzokidek asteartero, bi lonja huts okupatu zituzten gazte migratzaile batzuk jo-puntuan jarrita. Inguruan... [+]
Azaroak 25 Indarkeria Matxistaren Aurkako Nazioarteko Eguna da. Mugimendu feministak Bilbo, Iruñea, Gasteiz, Donostia eta Baionan mobilizazioak egingo ditu. Mugimenduak argitaratu duen manifestuan, 2024an Euskal Herrian eraildako bost emakumeak gogoratu dituzte. Aurtengo... [+]
Abenduak hostoen kolore marroia dauka: lurrean, intxaurrondo biluziaren azpian, geratu diren hostoena. Intxaurrondoak bukatu du bere zikloa. Atseden hartzera doa: zuztarrak indartuz, elikatuz, nutritzea du helburu. Barrura begira, barrenak osatzeko garaian dago, orain arte egin... [+]
Asko hitz egiten da basoaz azken aldian. Basoak berreskuratzeaz, basoak sortzeaz eta basoaren hedadura zabaltzeaz entzungo duzu sarri. Eta ekintza ona izan daiteke zalantzarik gabe, ekosistema moduan duen balioa handia delako. Baina, basoari jartzen diogun atentzio eta indar... [+]
Datozen 100-150 egunak erdi lo negukatzen igaroko dituzte landare askok. Beren jakiak sortzeko nahitaezkoak dituzten hostoak askatu eta aurreko 200-250 egunetan metatutako erreserbei esker biziko dira.
Nafarroako beste zenbait herritan bezala, duela lauzpabost urte hasi ziren Basaburuan gaztainondoen inguruko lanketarekin. “Bertako gaztain barietateei lotutako ikerketa abiatu zuen Nafarroako Gobernuak, eta orduan hasi zen hemengo herrietan ere gaztainaren historia... [+]
Mundu-mailan antifeministak eta arrazistak diren gorroto-diskurtsoak larriki areagotzen ari diren testuinguruan bizi gara. Mundu zabalean sare sozialek zein agenda
politikoek txertatzen dituzte eskuin-muturreko narratibak. Arrazismoa eta antifeminismoa tokian tokiko... [+]
Askotan gertatu izan zait etxetik lanbroari so egon ostean, blai bukatuko dudala jakin arren, aterkirik ez hartzea. Zergatik ote? Beharbada, aterkia hartzeko gogorik eza? Beharbada, bustiko ez naizen itxaropena? Kontuak kontu, ondorioa beti berbera izan da. Esaerak dio, euri... [+]
Gogoan daukat, 16 urterekin, Bergarako epaitegi aurrean egindako euskararen aldeko elkarretaratze batean identifikatu ninduela Ertzaintzak lehen aldiz. Euskal Herrian epaitegiak euskalduntzeko aldarria zilegi zela pentsatzen genuen, baina, orduan ere, faltako zen baimenen bat,... [+]
Zestoako Iraeta auzoko Amilibia baserria eta lurra kolektibizatzeko 100.000 euro batzea falta du Amillubi proiektuak, lehen urte honetan 290.000 euro eskuratu baititu. Biolurrek abiatutako proiektu agroekologiko honek dagoeneko jarri du lurra martxan, sektorearen beharrei... [+]
Forensic Architecture erakundearen ondorioetakoa da hori, ikusita Israelgo Armadak nola antolatu duen Gazaren egungo kontrola. Suntsiketa maila hori bakarrik litzateke Gazaren kontrola segurtatzeko, zeren eta, berez, txikitze maila askoz handiagoa da lurraldearen gainerako... [+]