Erramun Martikorena: «Eleketa Hasi Ainizin Egiten Nuen Kantu»


2021eko uztailaren 23an
Erramun Martikorena kantariari elkarrizketa
Mementuko Pausa Bat Egin Du Sei Urtetako Ekitaldi Etengabearen Ondotik
Erramun Martikorena: «Eleketa Hasi Ainizin Egiten Nuen Kantu»
Baigorriko Oxobia etxean jaio eta bizi da Erramun Martikorena, azken sei urteetan deitu zaion leku guztietara kantu egitera joan ohi den kantaria. Hori bai, berak daukan aberastasun eta altxor haundien eta bakarrarekin: bere ahotsa. Makina bat kantu tradizional gozatu ditugu bere ahots soil baina indartsuaren bitartez. «Herriz Herri» kazetatik hartua ditugu ondoko galdera-erantzunak.
HERRIZ HERRI. - 41 urte dituzu eta laborantzatik bizi zara Baigorrin?
ERRAMUN MARTIKORENA.– Bai, 43-an sortua Oxobian, 14 urtetan eskola utzirik etxeko laborantzari lotu nintzen aitamekin eta geroztik hola eramanki dut bizia.
H.H.–Orain artean segurik diozu, Uste dut gauza berri batzuei ere pinatatua zaren?
E.M.–Bai. Gaurko egunean tresnatzeak aldaketa handia ekarri du hemengo laborantza ttipiei. Diru sartzeak behar izan azkarki emendatu eta hazkuntzatik egiteko behar dira eremiak izan. Gero hazkuntzak biziki estekatzen ditu. Alde batetik kiwi landareak ezarri ditu. Mahatsa bezala beha behar da egon bainan lan guttiago du. Azpian, haunditu ondoan, pentzea ahal duzu egin.
Bertze aldetik, biperra landatu dut eta Ezpeletako kooperatifari igortzen ditut.
Biak eremu ttipietan egin daitezkeen gauzak dira. Ez dut oraino erreiten ahal zer irabazi eginen dudan.
H.H.–Kantari berala biziki ezagatua zara. Noiz hasi zinen kantatzen?
E.M.– Eleketa hasi aintzin noski. Aitatxirekin ikasirik «Ottia lili denian» emaiten nuen eleketa hasi gabe. Guztia, hark eman zidala nik uste.
H.H.- Eta gero, ondotik, nun edo nola ikasi dituzu kantuak?
E.M.–Ainitz banuen entzunik aitatxi zenari eta orroitzapena banuen. 14, 15 urtetan, eskola utzi eta «Xaramela»tik ere ikasi nituen. Soldadogoa egin eta, Baigorriko korralean sartu nintzen, 64.ean. Hor, lagunekin ere segitu nuen eta geroztik beti segitzen dut. Herrian berean batzu eta bertzeri galde eginez ere atxemaiten dira zenbait. Zahar batzuen gogotan zeudenak bildu ahal izan ditut ere. Pentsatzeko da kantu bat ateratzen zelarik ixkiriotan, 4, berdin 5 baztertzen zirela eta galtzen
H.H.– Botzaren lantzeko ibili zara nonbait ikasten?
E.M.–Ikasketa berezirik ez dut segitu nihun ere. Arizanez bakarrik. Aitatxi behatuz. Eskolan orain zerbait egiten bada, gure denboran ez dugu xantza hori ukan. 14-15 urteetan, biziki erreztasun bada botzaren lantzeko eta uste dut gauza beharrezkoa dela memento horretan zerbait egitea.
H.H.–Egun, zure botza entzun daiteke kantaldi edo irratietarik, berdin disketarik. Nola gertatu zen zure botzaren karrikaratzea?
E.M.–Lehenik korralarekin. Gero Larzabalen egin ziren duela 15 urte zeingehiagoka batzu ezagutuak ez ziren kantarientzat. Hor agertu nintzen eta zenbait urte isilik egon ondoan 78.an atera zen lehen diska bat. Hor hasi ninzen ibiltzen herriz herri, lehenik ipar aldean, gero hego aldean.
H.H.–Kantu zaharrak berdin berriak kantatzen dituzu. Badea kanturik zuk idatzirik?
E.M. Ez. Nahiago dut kantatu bertze batek egin kantua. Suietaren emaitea gertatu zait eta gero doinua emaitea. Uste dut nire saila kantatzean dagoen.
H.H.–Haizeak daraman berri bat da nola kantatzetik gelditzekoa ziren. Eraukuzu ba funtsezko zerbait?
E.M.–Ba, egia da mementoan pausa bat egiten dudala. Bainan mementoko delibero bat da.
H.H.–Zergatik pausa hori?
E.M.–Duela 6 urte hasi ninzelarik ibiltzen, gogoan hartu nuen galdetua izanen nintzen toki guzietara joatea. Esperentzia bat egin dut. Ez dut batere urrikirik hola ibilirik. Bainan orain, nola ez naizen profesional bat, zenbait berrikatzen badira ere biziki errezki, nire partetik uste dut behar dudan apur bat gelditu. Geroxeago beharbada bertze kantu batzuekin bainan ez dut uste lehen bezainbat ibiliko naizen.
H.H.– Egunaz laborari eta ganean plazetan kantari, ez ote da gauza zaila?
E.M.– Bai. dudarik gabe. Bere saila nahi bada untsa eraman, egun batzu badira non nekaturik arizan ondoan, soro sartzen edo... taula gaineratu orduko behar duzu fresko izan. Gero kantatu eta nahi izan dut beti bestan parte hartu han berean afaldu edo trago bat edan, solasean jendearekin egon. Gauaren parte bat xahutzen da berehala eta azkénik ordu bat eta berdin gehio bidetan Biharamunak zailak dira
H.H.–Euskalduna lehen bezain kantari dea?
E.M.–Gazte gazte nintzelarik, biziki aise kantu egiten zen. Bainan, gero ta guttiago, bezala kantatzen zelarik atera ziren kantu eta kantari berriak. Arrapizte bat gaitza izan zen. Orain iduri zait berriz eztitze bat badela. Kantu berri guti ateratzen da.
H.H.– Horregatik ote da kantaldi guttiago ere? Zer diozu?
E.M.–Bai egin duke horrek ere. Gero ainitz tokitan kantaldia muntatzen dutenek ezin dute eskuratu leku egokiena horretarako. Ezker pareta batean ez da aise zerbait ori egitea. Bai entzulea, bai kantaria nekatuak gertatzen dira.
H.H.–Kantuak ba ote du indarrik euskalduna euskaldan atxikitzeko?
E.M.–Ez nuen uste. Baina orain segur naiz kantuak bere indarra baduela. gero eta gehiago jendeek indar bat egiten dute euskararen ikasteko. Gau eskolak hor dira. Bainan bizimoldea sobera erdalduna da, beren artean jende horiek euskaraz pentsatzeko. Kantuak laguntzen ahal ditu manera errez batean. Esperantza haundia daukat jende horietarik bai eta ikastoletan euskaraz eskolatzen ari diren haurretarik kantu egile berriak sortuko direla.
H.H.–Zerk egin dizu plazer haundiena plazetan kantari ibiltzean?
E.M. Nihaurengandik ikasiak dituzten kantu batzu, haur batzuek berek kantatzea. Herriko bosta batzuez biziki oroitzapen ona izan dut.
Beste gisan ere, ene kantuen artetik, haurrek igan taulara eta eni entzunik ikasi kantuak berek ematea.
HERRIZ HERRI

14 urtez geroztik laborantzari lotuta eramanki dut bizitza».
Ez dut kanturik nik egina; nahaigo dut kantatu bertze batek egin kantua
34, 35

GaiezKulturaMusikaMusika modePertsonakAbeslariakMARTIKOREN1
PertsonaiazMARTIKOREN1
EgileezHERRIZ-HER1Kultura

Azkenak
Osakidetzan euskaldunak identifikatuta: arta euskaraz bermatzeko bidean pauso bat?

Ospitalizatuta dauden pazienteek eskumuturrekoan eramango dute “e” ikurra. Hala, osasun langileek badakite herritar horiek eskatu dutela euskaraz artatua izatea. Osakidetzak dio euskarazko komunikazioa errazteko beste tresna bat gehiago dela. Proiektu zabalago bateko... [+]


“Udalak onartu duen HAPOaren ondorioz, Kabia egoera ezegonkorrean dago”

Kabia gune okupatuaren 19. urteurrena ospatzeko jarduerak egingo dituzte gaurtik domekara bitartean, apirilaren 24tik 26ra. Bi hamarkada betetzear dagoen gune autogestionatu honek hainbat gorabehera izan ditu bere ibilbidean, eta, Udala bultzatzen ari den Hiria Antolatzeko Plan... [+]


Anestesia, Delirium Tremens, Zea Mays, Talco, Zetak eta Naxker Hatortxu Rockeko iragarpen berrien artean

24 talde berri iragarri ditu Hatortxu Rock elkartasun jaialdiak. 63 talde iragarri dituzte dagoeneko eta guztira, 100 talde izango dira jaialdiko bost eszenatokietan.


Izaki Gardenak
Kantuak euria atertu zuenekoa

Izaki Gardenak
Noiz: apirilaren 20an.
Non: Iruñeko Gazteluko Plazan.

-----------------------------------------------

Ordu erdia baino ez da falta Iruñeko Gazteluko Plazan kontzertua hasteko; baina erdi hutsik da oraindik, euria ari baitu. Porlanezkoa nahiz ez den,... [+]


Trumpek gelditzeko eskatu dio Putini, eta Errusiak dio bake akordiorako ia prest dagoela

Zelenskiri Ukrainako gerra amaitu behar duen bake akordioa "arriskuan" jartzea leporatu ostean, Putini egin dio errieta Trumpek bere sare sozial Truth Socialen. Sergei Lavrov Atzerri Ministroak adierazi du bake akordioa adosteko prest dagoela Errusia. Kievek jakinarazi... [+]


Eguneko zentro publiko baten beharra aldarrikatu dute Uribe Kostako herritarrek

Bizkaian eguneko zentro publikorik ez duen eskualde bakarra da. Elkarretaratzea eginen dute apirilaren 27an, 12:00etan, Sopelako (Bizkaia) Udaletxeko plazan.


2025-04-25 | Enbata
Herriek (ere) asko egin dezakete euskararen alde

2026ko hauteskundeei begira, zutabe bat ireki du Enbata-k. Plantan emanak izanen diren zerrenda abertzaleen hautagaiei ideia kutxa bat eskaini nahi die, beren programak Herriko Etxeen eskumeneko sail ezberdinetan eraikitzeko. Hilabete honetan, Herriko Etxeek euskararen alde egin... [+]


2025-04-25 | Aiaraldea
Baso Erresilentea proiektua martxan, mendietako jasangarritasunaren mesedetan

Urduñako 2022-2042 Onura Publikoko Mendia Antolatzeko Planaren parte da ekintza, eta Eusko Jaurlaritzako Ingurumen Sailaren babesa eta Bizkaiko Foru Aldundiko Mendi Zerbitzuaren laguntza jaso du.


Frantziako lehen ministroaren alabak ere salatu du “bortizki jipoitu” zutela Betharramgo ikastetxean

Alain Esquerrek idatziriko Le silence de Bétharram (Betharramgo isiltasuna) liburuan eman du lekukotza Helene Perlantek, François Bayrouren alabak. 1980ko hamarkadan egon zen ikastetxe katolikoan ikasle eta berrogei urte luzeetan isilik atxiki ditu bertan jasandako... [+]


Analisia
Denok gaude katean

Urtarrilaren 29an, gaur egungo mundu berekoi honetan ohituta ez gauden zerbait gertatu zen Laudioko Guardian lantegiaren atarian. Zuzendaritzak hango labea itzaltzeko asmoa erakutsi zuen, eta horri aurre egiteko, langileek atea blokeatu zuten pankarten bidez. Baina ez zeuden... [+]


Espainiako Gobernuak atzera egin du Israelgo balen erosketan

Israelgo IMI Systems enpresarekin Espainiako Barne Ministerioak egindako bala erosketa bertan behera uztea agindu du Pedro Sanchez Espainiako Gobernuko lehendakariak. PSOEren eta Sumar-en arteko gobernu koalizioan zegoen apurketa arriskua baretu du erabakiak.


‘Elgarrekin’ lelopean ospatuko dute aurtengo Herri Urrats maiatzaren 11n

Ipar Euskal Herriko ikastolen aldeko bestaren 42. edizioa iraganen da maiatzaren 11n Senperen.


Aurrekontu militarren handitzea salatzeko bizikleta martxa egingo dute Bilbon

Bilbotik abiatu eta Barakaldoko ITP Aero eta Getxoko Sener enpresen paretik pasako da bizikleta martxa, bi enpresa horiek "ekoizpen militarraz arduratzen direlako", antolatzaileen aburuz. Azken aldian ematen ari den armamentu gastuen hazkundea salatzeko protesta izango... [+]


Artzain Egun jendetsua, Ordizian

Aurten 1.500 ardi inguruk zeharkatu dute Kale Nagusia, bost artaldetan banatuta. Idiazabal Gaztaren denboraldi berriaren aurkezpen ofiziala egin da, udaletxean. Garena Jatetxeko Julen Bazek eta Peli Perez de Anuzitak moztu dute gazta.


MADDI OIHENART
“Kantuen ikastez hasi nintzen euskara ikasten”

1997an plazaratu zuen Maddi Oihenartek (Barkoxe, 1956) lehen diska, Lurralde zilarra, Mixel Arotze eta Mixel Etxekoparrekin batera. Txiki-txikia zenetik barrenean dituen paisaiak, isiltasunak eta soinuak partekatzen dizkigu kantuan ari denean. Kantatzean aurreko ahotsen... [+]


Eguneraketa berriak daude