Itxaro Borda: «Gauaz Besterik Ez Du! Idazten»


2021eko uztailaren 23an
Itxaro Borda Idazleari elkarrizketa
«Bizitza Nola Badoan » Poema-Liburua Argitaratu Berri Du, « Maiatz» En Eskutik
Itxaro Borda: «Gauaz Besterik Ez Du! Idazten»
25 urteko neska gazte hau Iparraldeko belaunaldi berriko elemenduetako bat da, aldizkariotan eta bestelakoetan oso maiz kolaboratu ohi duena. Poema-liburu bat argitaratu du berriki, «Bizitza nolá badoan», eta «Herriz Herrri» kazetan plazaratutako elkarrizketa bat orriotara laburbildu dugu, ezer interesgarnrik badagolakoan.
HERRIZ HERRI.– Fite fitea, non sortua zaren, familia, eskola...
ITXARO BORDA.– Baionako klinika batetan sortua naiz, eta Orarren bizi. Istudioak egin ditut Donapaleuko laborantzako eskolan lehenik, eta gero Paueko Unibertsitatean historia ikasten ibili naiz.
H.H.– Gazterik hasia zara idazten?
I.B.– Bai aski gazterik? ez dakit, hamabi urtetan euskaraz; frantsesez idazten nuen herriko eskolan nintzelarik poema ttipi batzu eta hola.
H.H.–Noiz idazten duzu?
I.B.–Gauaz bakarrik, egunaz argia sobera azkarra da. Gauarekin gauzetaz jabetzen ahal gara aiseago. Edatearekin eta erretzearekin batera hitzen soinua, rima hobekiago senditzen dira gainera. Uste dut beti zerbait ateratzen dela.
H.H.–Geroztik ikasketa berezi batzu segitu dituzu?
I.B.–Ez, hori egitearen bortxaz ikasten da. Nik ikasi dut. nahi baduzu. besteen liburuak leitzean. haiek nola emaiten zuten testoa orrialde batean eta nik berdin eman... Horrela ikasi dut nahi baldin baduzu. Hamar edo hamabi urtez "lanean" arizane zerbait gelditzen da azkenean. Denetan idatzi, kazetetan, aldizkarietan, ez dakit, kritikak eginez, poemak, nobela laburrak edo luzeak sortuz beti trebetzen ari zara.
H.H.–Justuki kritika aipatu duzu, kritikatzalle edo polemika maite duzula poxi bat irudi du?
I.B.–Eni lan hori asko gustatzen zait. Badira frango gauza egiten direnak Euskal Herrian eta ez ditugu batere aipatzen. Behar bada gehienak ez dute haien irakurtzeko, ikusteko edo entzuteko denborarik hartzen edo ez dute denborarrik ere egiteko. orduan, nik nola estudiante naizen eta badudan denbora, aipamenak moldatzen ditut. Kritika joko bat bezala hartzen dut probokazioa egiteko, edo irakurlearen bihotza inarrosteko. Baina joko bat da. Ez da sinetsi behar gaiztoa naizenik.
H.H.– Ardura agertzen da zure idatzietan «ni». Hori idazteko manera berri bat dea, nola...?
I.B.– Berria ez; baina eni iruditzen zait, bestetaz eta Euskal Herriaz eta ez dakit zertaz orokorki mintzatzea ez dela posible. Nik segurrik ez dut dretxo hori hartzen ahal. Orduan nahiago dut nitaz mintzatu, edo pertsonaia bati «ni» erran arazi; ez da beti nihaur, gehienetan hala baldin bada ere. Irakurleak badaki nik zer pentsatzen dudan, eta berak zer pentsatzen duen ere badaki; berak ere «ni» erraiten bait du...
H.H.- Indar gehiago...
I.B.–Bai bakoitzak bere libertatea atxikitzen du. Horretarako ez dira hartu behar nik idazten ditudanak «texto»; irakurleak berak indar bat behar du egin: berea hartzen du, eta bestea uzten.
H.H.–Agertu berri den liburua, "Bizitza nola badoan" honetaz aarte ba ote da bertzerik zuk idatzirik?
I.B.–Ez, hau da lehena eta azkena. Beste idatzi guztiak kazetetan barreatuak dira.
H.H.–Eta hau «Maiatz» aldizkariak egina du?
I.B.–Bai, «Uhargi» sail berri batetan abiatzen ari gara, bi liburuekin. Bat da nerea « Bizitza nola badoan» eta bestea Marc Legasseren «Concerto guerrillero pour un pays qui n'existe pas». 1982 urtez geroztik nagenuen errebista bat, orain arte sei zenbaki atera ditugu, horretan iparraldeko idazle gehienek parte hartzen dut, guti-gora-behera hogeitamar bat bagara talde horretan. Azkenean ohartu gara hemengo idazle gazte eta ezezagunentzako beste argitaletxetan zaila zela libruruak ateratzea. Pentsatu dugu geurek bat egitea, gure lanen argitaratzeko...
H.H.–Zuen xedea da beraz urtean lau liburu argitaratzea?
I.B.–Hori da gure ideia. Jadanik beste biga baditugu kasik prest direnak. Mayi Peloten science-fiction kutsuko ipuinen bilduma bat adibidez. Ondokoak geroxeago aipatuko ditugu. Hori bai, Euskal Herriko idazleei abisu bat pasatzen ahal duzue, nola «Maiatz» manuskrito bila dabilen. Hala ere aldizkaria ateratzen segituko dugu «Maiatz»ek harrera ona duelakoan erosle-irakurleen rtean.
HERRIZ-HERRI
35

GaiezKulturaArgitalgintArgitalpenaLiburuakLiteratur l
GaiezKulturaLiteraturaArgitalpenaPoesia
GaiezKulturaLiteraturaIdazleakBORDA1
PertsonaiazBORDA1
EgileezHERRIZ-HER1Kultura

Azkenak
Mediterraneoko espezie gehienak desagerrarazi zituen fenomeno geologiko batek duela 5,5 milioi urte

Orain dela 5,5 milioi urte inguru, mugimendu teknokikoek Mediterraneo itsasoa eta Ozeano Atlantikoa banatu zituzten. Horrekin batera, gatz-biltegi erraldoi bat sortu zen Mediterraneoaren azpian.


Ulertu nahi nuke…

Jakin nahi nuke nola bozkatu duten ene herriko bizilagunek azken hauteskundeetan. Jakin nahi nuke norekin hartzen dudan goizeko kafea herriko ostatuetan. Ulertu nahi nuke zergatik izan diren emaitza horiek Iparraldean.


Sei mediku txanda daude betetzeke Laudio eta Amurrioko Etengabeko Arreta Guneetan irailerako

Astelehen arratsalde eta gauean ez zen medikurik egon Laudioko Etengabeko Arreta Gunean. Irailean ere ez da bermatuta egongo mediku baten presentzia egunero Laudio eta Amurrioko Etengabeko Arreta Guneetan, gabezia aurreko hilabeteetan bezain nabarmena izango ez den arren.


Erromatar kartzela Korinton

Erromatar Inperioko hiri gehienetan kartzelak zeudela pentsatu arren, garai hartako espetxeen arrastorik ia ez da aurkitu  aztarnategietan.

Berriki, ordea,  Matthew Larsen Kopenhageko Unibertsitateko arkeologoak Korintoko erromatar espetxea identifikatu du. 424... [+]


Noiz hasi ginen kantatzen?

Geissenkloesterle (Alemania), dela 42.000 urte. Danubio ibaiaren arroko kobazuloan bizi zirenek txirula bat egin zuten hegazti hezurrak eta mamut bolia erabiliz. Garai bertsuan, Esloveniako Divje Babe kobazuloko biztanleek ere txirula bat egin zuten hartz baten femurra baliatuz... [+]


2024-09-04 | Reyes Ilintxeta
Isa Egiguren
“Libiako kostazainen eta mafiakoen artean ez dago alde handirik”

Kazetaria eta giza eskubideen defendatzaile sutsua. Munduko Medikuak, Apoyo Mutuo edota SHM gobernuz kanpoko erakundeekin lan egin izan du boluntario eta kazetari moduan. Hainbat komunikabidetan hamaika erreportaje plazaratu ditu Greziako Chios irlatik, hala nola Mediterraneoko... [+]


“Orain arte alarde baztertzaileak okupatuak zituen espazioak partekatzen hasi beharko dira”

Hondarribiko Alarde tradizionala eta Jaizkibel konpainia desfilatzen aterako dira, urtero bezala, irailaren 8an. Baina orain arte EAJk gobernaturiko udala Abotsanitzek eskuratu du eta egin dituen aldaketek hautsak harrotu dituzte Alarde tradizionalean. “Konpainia guztiak... [+]


Harrera bizkorreko gelak etorri berrientzat

Eroriko askoren artean badira lorpenak ere. 35 urte inguruko ama gazte batek galdetzen zidan aurreko batean nola arraio lortzen zuten beraien eskolan etxean euskara jaso ez zuten ikaskideek etxetik euskaldunak ziren neska-mutikoek bezain ongi ikastea eta hitz egitea euskaraz... [+]


Medailez gain, bideozaintza eta gentrifikazioa ere utzi dizkiete paristarrei olinpiar jokoek

Olinpiar Jokoek eta Paralinpiarrek dakarten "festa" gutxietsi gabe, kostu sozial, ekologiko eta ekonomiko izugarria eragin dutela dioten ahotsak ere badira, entzun nahi izanez gero. Horretan dabiltza Frantziako Legebiltzarretik, LFI Frantzia Intsumisoa alderdiko... [+]


2024-09-04 | Mati Iturralde
Uda baten kronika

Udaldian, erretiratuok ez ohi dugu opor goserik, eta patxadaz aztertu ahal ditugu gure inguruko gorabeherak. Hori dela-eta, gai batzuek harriduraz harrapatu naute, eta honako hauek dira.

Espainia. Eurokopak eta Olinpiar Jokoek uda osoa bete dute. Aldez aurretik, esan behar... [+]


Ibaiak

Mugak Zabalduz karabanarekin, Bosnia Herzegovinako Bihac hirian, Nihad Suljic aktibistak Drina ibaia Balkanetako hilobi handiena dela azaldu zigun. Ahantzi ez daitezen, topatzen diren hilotzak identifikatzeaz eta ehorzketa emateaz arduratzen da, merezi duten duintasuna aitortu... [+]


Zaharrak berri

Dagoeneko ez dakit bero olatuek burmuina kolpatuta gauden, betiko hipokrisia den edo logika sistemiko hutsa den, baina dakigunaren, esaten dugunaren eta egiten dugunaren arteko arrakalak, kezkaz haratago, harridura ere sortzen dit, batez ere uda giroan. Albisteak, ikerketak,... [+]


Eguneraketa berriak daude