Euskal Mendizalegoaren Arrakasta Mundiala


2021eko uztailaren 23an
Xabier Errorekin mendizaletasunaz
Euskal Herrira Iritxi Bezain Laister Argiarekin Xabier Erro
Euskal Mendizalegoaren Arrakasta Mundiala
Mary Abrego Eta Kike De Pablosek Makaluren Gailurra Lortu Dute
«Everest esan eta mundu guzia adi jartzen da, Makalu esan eta ez du ia inork joramonik egiten». Hauek dira, gutxi gora behera Xabier Errok orain bukatu berri den bere azken espedizio hau prestatzen ari zenean esaten zizkigun hitzak. Bere, eta bere lagun Kike de Pablos eta Mary Abregoren lorpen haundia gainditu ondoren, hitz haien arrazoia frogatu ahal izan dugu. Espedizio arin batek alpino eran 8.500 metrotako gailurra lortzen du, eta munduan zehar beren arrakasta goi mailakotzat jotzen denean, hemengo kirol kazetari ofizialak beren ezjakintasuna nabarmentzen dute, gertaerari zeharkako irazkinak bakarrik eskeintzen.
Eta gehiago merezi du mendizaletasuna bere baitan hain sakon duen Ferri honek. Hainbeste lan eta indar jarri ondoren herri onentzat hain goi mailako arrakasta lortu duten mendizaleak gehiago merezi duten eran.
Dagoeneko Xabier Erro gure artean daukagu. Kike de Pablos eta Mary Abrego gailurra lortu zutenak oraindik Katmandun daude.
ARGIA.–Noiz iritxiko dira beste biak, Xabier?
Xabier Erro.–Hamabian irtengo dira handik eta hamairuan iritxi honera. Ni lehenago jeistearen erabakia korreorik ez genuelako hartu genuen. Besteetan, espedizio bakoitzak korreorako pertsona berezi bat eramaten du, behintzat radio bidez trasmisio biderik eramaten ez badute. Bainan gure kasua nahiko berezia izan da. Oso txiroa izan da alde guzietatik eta horrelako laguntzarik gabea. Horregatik erabaki genuen ni aurreratzea. Egun dexente igaroak ziren gure berririk inori eman gabe eta lehenbailehen jakin erazi nahi genuen ondo geundela, espedizioa bukatua zela, gailurra gainditua genuela...
Presaka jeitsi nintzen. Normalean hamabost egunetan egiten den jeitsiera hiru egunetan egin nuen. Hogeitabatean bebeko kanpamendutik irten eta hogeitalauean Katmandun bertan nintzen. Handik honera deitu, paperak bete, billetea hartu eta denborik galdu gabe berriz ere hona. Diruz oso eskas ibili gara eta ahal zen gutxiena gastatzeko segituan hona. Itzultzeko gogoa ere bai, noski. Kikek eta Abregok ere horixe egingo dute eta beharbada, horregatik, zazpian edo zortzian hemen izango ditugu; baino ziurrena hurrengo astean iristea izango da.
ARGIA.–ARGIAn sartu zarenean kexu agertu zara hemengo prentsa ez dela gertaeraren garrantziaz konturatzen esanaz. Han, beste mendizale eta espedizioen artean, zer giro aurkitu duzu zuen azaña egin ondoren?
X.E.–Han gure aldamenean bi espedizio genituen, bata amerikar-kanadiense espedizio bat eta bestea ingelesa, Dugg Scott beste hamalau eskaladorekin. Hauen artean eta baita gero Katmandu bertan gurea izugarrizko arrakasta bezala hartu dute.
Kontutan hartu hilabete eta erdian egin ditugunak ikusi dituztela. Joan eta beheko kanpamenduajarri orduko 6.200 metroko Chaho egin genuen. Aurrerago Baruntse (7220 m.) ia goien geundela, ehun bat metro falta zitzaigula, material faltan utzi behar izan genuen. Geroago Kangchuntse egin genuen 7.640 metrotako tontorra. Dena alpino eran. Eta pentsa horrelako tontor bakoitzerako espedizio bereziak egiten direla. Hoiek egin ondoren Makalu espediziora joan ginen lautik hik lortzen dugu. Igoera osoa alpino eran eginda. Hau da, beheko kanpamendutik motxila bizkarrean hartu eta goraino. Tarteko kanpamendurik gabe. Dena bizkarrean eramaten: dendak, sakua eskaladarako materiala, janaria eta abar.
Hori guztia, mendizale eta gaia ezagutzen duten denentzat izugarrizko arrakasta da. Dugg Scottek zion, lehenbiziko aldiz zela 8500 metrotako tontor bat, 5400 metrotatik, alpino eran igotzen zela, eta aurretik bidea prestatu gabe gainera, eta oxijenorik gabe.
ARGIA.- Eta non gelditzen dira, beda, Messmer-en igoaldi haiek?
X.E..–Messmer-ek 1978an Everest igo zuen beste batekin eta oxijenorik gabe, baina ez laguntzarik gabe. Alpino eran 8000 metrotatik gora bakarrik igo zuen eta hori ere 8500 metrotan denda ekipatu bat zuela. Azaña egin zuen, baina azaña harek ere bere neurriak ditu.
Gero 1980an berriz ere Everest txinako aldetik igo zuen eta orduan bakar bakarrik. Baina orduan ere 6500 metro arte material guzia Yak-etan eraman zuen, txinatar behiak erabili zituen, eta 6500 metrotan jarri zuen kanpamendua bere enlazetarako ofizialarekin eta abar. Gero 7000 metro-. tan ekipatutako denda bat jarri zuen. Hau da, esaten da Messmerek alpino tankeran igo zuela Everest, baino hori 7000 metrotatik gora bakarrik egin zuen. Metro hoietaraino ekipatua bait zuen. Eta hori ez da alpino tankera.
ARGIA.–Askotan aitatzen duzu zuen espedizioa oso arina zela. Horrek garrantzi haundia du zuen espedizioaren ezaugarriak zehazteko orduan. Nola moldatu zineten lau bakarrik beste espedizio askok hainbeste jende eramaten duten lekutan?
X.E.–Guk hogeitamar porteadore bakarrik eraman genituen beheko kanpamenduraino. Pentsa, gizon bakoitzak hogeitabostetik hogeitamar kilo arteraino eramaten ditu, tonelada batera ere ez zen irixten gure kargamendu guzia. Gero beheko kanpamendua osatu ondoren han Sherpa bat bakarrik genuen, sukaldari lanak egiteko, eta mutil kozkor bat, kanpamendua jarria genuen tokian urik ez zegoelako eta ur bila joateko. Hori zen guztia. Jetsi berriz hamar porteadorekin egin dugu. Eta zifra hauek oso txikiak dira. Gonbarazio batera, mendiko trekin-ak, turistentzat eta eginak izaten direnak, berrogei bat porteadore izaten dituztela.
Hau izan da dudarik gabe Himalayan egin den espediziorik arinena.
ARGIA.–Eta beheko kanpamendua 5400 metrotara jartzea zein arrazoiengatik izan da?
X.E.–Alde batetik alpino eran ibiltzeko ahalik eta gorenen jartzea da hoberena, baina ura aldamenean izatea ere komenigarria da, eta azkenik arnas hartzeko oxijeno nahikoa egotea ere nahi eta nahiezkoa da. Gu beheko kanpamendura atseden hartu eta gorputzak errekuperatzera joaten gara eta horregatik, hobe beharrez, kanpamendua oxijeno nahikoa dagoen tokian jarri behar dugu. Gainera oso toki polita aurkitu genuen. Kriston bistak, han ikusten genituen Lotse eta Everest eta Makalu aurre aurrean.
ARGIA.– Izango dugu aukera paraje hoiek zuek egingo duzuen pelikulan ikusteko. Esaiguzu orain pertsonal mailan zer suposatu dizun espedizio honek.
X.E.–Maila pertsonalean oso esperientzia gogorra izan da. Nik uste dut orain arte egin dugun esperientziarik gogorrena izan dela. Eta neretzat konkretuki nere lagunentzat baino are gogorragoa. Zeren horrelako zama bizkarrean eramatean, nik lehendik bizkarra puskatua izan dudalarik izugarri sofritu dut. Egunaren hasiera ondo egiten nuen, lehenengo orduak, baina lau edo bost ordu ibili ondoren ezin nuen, egia esan ezin nuen. Zein sufrimendua bizkarrean! Kalbario bat izaten zen. Eta egunero!.
Alpino eran horrelako espedizioak egitea oso oso gorra da. Eskerrak gero oroimen txarrak ahaztu egiten direla eta onak bakarrik oroitzen.
Pertsonalki bete betea eta oso pozik, nik egin ditudan gauza gogorrenak izan dira hauek.
ARGIA.–Eta berriz ere etorri baino lehen eskatuko zenuen beste tontor bat igotzeko baimena?
X.E.–Bai oraingoan ere eskatu dugu bai. CHO-OYU 8.153 metrotako tontor polit bat da, Everesten beste aldera, aldamenean. Ea noiz ematen diguten baimena
Bitartean berriz ere lanera eta ea pelikula nola irtetzen den.
L. BASTIDA
24-25

GaiezKirolaMendizaleta
PertsonaiazERRO1
EgileezBASTIDA1Kirola

Azkenak
2025-01-19 | Urtzi Ugalde
Agur, amatxu

Hauek izan ziren nire azken hitzak zure lo arnas sakonean eskutik helduta ginela joan zinenean. Aparteko minik gabe, xume, duin, geratu zen betiko zure bihotza. Zuk nahi eta eskatu bezala. Guk nahi eta errespetatu bezala.

Jada hilabete, neguaren atarian, gaurik luzeenak diren... [+]


Amatasunaren giltzarik gabe

AMAK
Konpainia: Txalo teatroa.
Sortzailea:  Elena Diaz.
Zuzendaritza:  Begoña Bilbao.
Aktoreak: Intza Alkain, Tania Fornieles, Oihana Maritorena eta Iraitz Lizarraga.
Noiz: urtarrilaren 10ean.
Non: Itsas Etxea auditoriumean... [+]


Bayrouren aurkako zentsura mozioak porrot egin ondoren, Herritar Fronte Berria zatituta dago

Ostegun arratsaldean egin dute bozketa eta, aurreikusitako moduan, François Bayrou lehen ministroaren aurkako zentsura mozioak ez du aurrera egin. Izan ere, eskuin muturreko Batasun Nazionalaren sostengurik gabe, ez zuen aurrera egiteko aukerarik.


2025-01-17 | ARGIA
Hasi da denboraldia, Saizarren eta Alorrenenean txotxa irekita

Asteazkenean egin zuten ekitaldia Astigarragako Alorrenean, Sagardoaren Lurraldeak hala erabakita. Ostegunean egin du txotx hasierako festa propioa Usurbilgo Saizarrek.


Iruñeko Erorien Monumentuaren eraispena eskatzeko manifestazioa egingo dute larunbat honetan Iruñean

Talde memorialistek deitutako manifestazioa Erorien monumentuan hasiko da 18:00etan eta Gazteluko plazan bukatuko da. Amaierako ekitaldian El Drogas, Gran Ritxarson, Ilargigorri eta La Chula Potrak esku hartuko dute, besteak beste. Gaia orokorrean nola dagoen azaldu dugu... [+]


2025-01-17 | Oihane Artetxe
Urratutako haurtzaroa: indarkeria instituzionala gure testuinguruan

Gaur egun, emakumeen eta haurren ahotsei zilegitasuna kentzen dien kulturaren arrastoak diraute, haien esperientziak isilaraziz, haien oinarrizko eskubide eta beharrak minimizatu edo alde batera uzteko joera duen sistema baten barruan. Arazo horren adibide mediatiko bat Juana... [+]


2025-01-17 | ARGIA
Spoiler, gurasokeria, ziborg, santujale eta guakamole, Euskaltzaindiaren Hiztegiko azken eguneratzeen artean

2024ko bigarren seihilekoaren lanaren emaitzak jaso ditu Euskaltzaindiak. Forma berriak eta aurretik zeudenen osatzeak aurkeztu ditu. Forma berrietan, oraingoan, batez ere, sukaldaritzako hiztegia landu dute. EITB eta Berria-ko edukiak hartu dituzte iturritzat.


Jesus Carrera “diktadurak sortutako egoera bidegabeen biktimatzat” aitortu du Hondarribiko udalak

Jesus Carreraren erailketaren 80 urteurrenean udal adierazpena plazaratu dute Hondarribiko udalbatza osatzen duten alderdi politiko guztiek.


Tokiko espezieekin osatutako basoa landatzeari ekingo diote igandean Arrankudiaga-Zollon

Lursailaren jabeak hitzarmena sinatu du Lurgaia Fundazioarekin eta Sagarrak talde ekologistak deialdia zabaldu du landaketara batzeko. Zaraobe Institutuko ikasleak asteartean aritu ziren zuhaitzak landatzen.


2025-01-17 | Antxeta Irratia
Dagoeneko 1.000 autoinkulpaziotik gora bildu ditu J’accuse kanpainak

Irunen autoinkulpazio sinadurak biltzeko deia luzatu dute San Juan plazan urtarrilaren 18an, larunbatarekin, 10:00etatik 13:00era. Urtarrilaren 26an «modu masiboan» Irunen hasiko den manifestazioan parte hartzera deitu dute eragileek, «migrazio politika... [+]


2025-01-17 | Gedar
Soraluzen ‘desokupei’ aurre egiteagatik deklaratu beharko du lagun batek

 Ekainaren 5ean bota zituzten Desokupacyl enpresako bi matoi Sorazuletik, eta bi pertsona identifikatu zituen Poliziak. Urtarrilaren 29an deklaratu beharko du haietako batek.


Ezezkoa eman dio Eskoriatza eta Aramaio arteko parke eolikoari Espainiako Gobernuak

Espainiako Gobernuko Trantsizio Ekologikorako eta Erronka Demokratikorako Ministerioak atzera bota du Statkraf multinazionalak Araba eta Gipuzkoa artean eraiki nahi zuen Itsaraz parke eolikoa.


Bizkaiko Foru Aldundiko langileen eta euskararen alde elkarretaratzea egin dute Bilbon

Euskalgintzaren Kontseiluak eta Bizkaiko Foru Aldundiko langileak elkarretaratzea egin dute langileen egonkortzearen eta euskalduntzearen alde.


Eguneraketa berriak daude