Xabier Kintana albiste izan dugu egunotan, "Iruña", kafetegiak antolaturiko Nobela-Sariketan garaile gertatu delako. Ezin ahantz dezakegu ha
Nik gogoan dut momentu honetan Boris Pasternak-ek izugarrizko itzulpen lanak egin zituela, bere lan originalekin batera eta bata bezain bestea inportanteak kontsideratzen zituela.
Hemen, erdal idazleak ba du erraztasun bat–hainbeste milioitik hitzegiten du erdaraz–eta orduan, hainbeste milioien artean, beti egoten da pertsona ugari lan hori egiteko. Baina Euskal Herrian zoritxarrez, gaztelaniazko literatura euskaraz itzultzen saiatzea, astakeria hutsa da. Nahi baldin baduzu sinbolismorako, nolabait itxura egiteko, «El Quijote» euskaraz izatea ere, ez legoke gaizki. Baina, jakina, iparraldekoak alde batera, euskaldun gehienok, gaztelania euskara bezain ongi ulertzen dugunok, eta gainera sasoi hartako erdarak dituen eragozpenak kontutan hartuta, nire ustez, denbora diletantea da horretan aritzea.
Aldiz, beste hizkuntzetako literatur lan ezagunenak, has gaitezen Grezia eta Erromako klasikoetatik, gero Italiako Errenazimenduko Petrarca, Dante... Europako literatura inglesa, aleman, frantsesa... euskaratzeak, nire ustez horrek emango liguke oinegitura bibliografiko oso inportantea, orain falta duguna.
Beste adibide bat ipiniko dizuet: «La Gran Enciclopedia Catalana»k ba du, katalan klasikoekin batera, munduko klasiko guztiak katalanez itzulitako bilduma bat. Honen zergatia, luzarora begira egindako lana litzateke. Orain herriak ez du horren premia, baina bihar izango du, eta nik uste dut lan batzu egin behar direla, ez behar direnean, baizik eta behar direnerako.
Momentu honetan, itzulpenak egitekotan, halako lana egin beharko litzateke; baina, jakina, hori da luzarora begira osatu beharko genukeen mosaiko bat, erdaraz osatuta dagoena eta euskaraz apurka-apurka egin beharko genukeena. Nik uste dut lan polita litzatekeela erdaraz oraindik ez dauden gauzak euskaraz lehenbiziko aldiz itzultzea. Eta honetaz doa nik eskuartean dudan projektua.
«Manifestu Komunista»koa berriz, oso hizkuntza teknikoa da, hor ez dago problemarik, nahiz eta aitortu egin behar Marx eta Engelsen prosa oso atsegina dela, eta grazia handikoa, eta ahalegindu nintzen ahalik eta fidelkien ematen. Baina betiere, birsortze lana da euskaraz itzulpena, hiztegiek ez bait dute gauza asko ekartzen.
Duela zenbait urte hau egin nuen: euskal poesiaren antologia bat egiteko materiala bildu nuen, fotokopiatu eta kanpoan ditudan lagunen artean banatu. Agertu zen lan bat nederlanderaz, euskal poesiaren antoIogia alegia; momentu honetan Italian, Cesare Pavese-ren loba batek italieraz egiten dihardu; eta Finlandian ere aritu dira halako lanaz. Georgian ere poza handiz hartu zuten lan berbera, Natela Sturua eta Salome Gabuniak. Hauek, duela bi urte, Euskal Herriko Unibertsitateak gonbidaturik, Udako Nazioarteko Euskal Ikastaroan egon ziren, eta euskaraz poliki ikasi dute. Azkeneko gutunean esan didaten bezala, hile honetarako berez lana guztiz amaituta egongo da. Hau da, nik emandako materiala hitzez-hitz georgierara itzulita izango dute. Georgian, itzulpen lana astiro eta kontu handiz egiten den gauza da.
Gaur, Euskara Batua beharrezko da, eta PNVk berak gogoz kontra bada ere, onartu behar izan du beharrezko delako, ez gogokoa duelako agian. Guk «Jakin» inguruko taldeak (Txillardegi, Aresti, Krutwig...), behar hori planteiatu genuenean, urte askotara.begira espejismo bat zen. Krutwigek ikusi zuen lehenbiziz momentua helduko zenerako prest eduki behar genuela Euskara Batua, garai hartan premia elite batek bakarrik sentitzen bazuen ere. Eta korrontearen kontra ibiliz, lortu zen eredu bat.
Euskaltzaindiak, egia esan, aspaldiko urteotan eta batez ere Bergaran egin zen Kongresuaz gero, etengabeko trabak jartzen ditu. Aresti hil zenetik, Batasunaren arazoan, motel, geldi eta atzerapausuka ibili dira. Zenbait pertsonaren izen-deiturak eman daitezke, horretan saiatu direnak. Eta alderdi batzuren trabak ere aipa daitezke.
Azkenaldian, oso erabaki interesgarria hartu du Euskaltzaindiak nazioarteko hitzei buruz, baina pausu hori oso atzeraturik gelditu da; hori praktikan aspaldian zerabilen, bai UZEIk, bai Mikel Zalbidek, bai unibertsital mailako textu-liburuek, UEUk etab. Arazo hanetan, motelegia ikusten dut Euskaltzaindia.
Irakurlea dagoeneko jakitun dateke Euskal Herrian askatasunaren alde egon den eta dagoen gatazka politikoaren ondorioz urte luzetan kartzelan, erbestean edota deportazioan bizi behar izan duten euskaldunak, etxerako bidean, beren bizitza berregiten hasteko izaten dituzten... [+]
Bi herrialdeekin arma nuklearrei buruz hitz egin nahi du AEBko lehendakari Donald Trumpek, ostegun honetan bere bulegoan kazetariei jakinarazi dienez.
_2.jpg)
EHUko Errektoretza Taldeak hedabideetara igorritako ohar baten bidez jakinarazi du neurria: "Unibertsitateak baieztatzen du salatu duten irakaslea jada klaseetatik at dagoela eta ez dela fakultatera joango kasua argitu arte".
Abiadura handiko trenaren aurkako manifestazioa egingo dute Iruñean larunbat honetan AHT Gelditu plataformak deituta, 12:00etan Diputaziotik abiatuta. Castejon eta Iruñea arteko trenbidearen eraikuntza lanek aurrera jarraitzen dute eta Espainiako Garraio... [+]
EMEADEDEI + MAHL KOBAT
NOIZ: otsailaren 2an.
NON: Zuiako gaztetxean, Murgian.
----------------------------------------------------
Iazko irailaren 20an izan genuen lehen aldiz musika kolektiboaren berri, sortu berri zuten sare sozialeko profilean: “Hemen da Hil da... [+]
Adin txikiko neskak 2023an salatu zuen entrenatzaileak hiru aldiz musukatu zuela bere baimenik gabe. Nafarroako Probintzia Auzitegiak Iruñeko epaitegiak ezarritako zigorra baieztatu du. Entrenatzaileak ezingo du harreman zuzenik izan adin txikikoekin inongo lanbidetan eta... [+]
Kaskarotak eta maskaradak urtarriletik dabiltza martxan, Malerrekakoak etorri dira segidan eta pixkanaka han eta hemen ospatu dira inauteri festak. Aurten, ordea, data nagusiak berandu datoz oso; Kandelaria egunean Hartza esnatu zen, baina ilargiari begiratu eta beste pixka... [+]
Sozioluinguistika Klusterrak, zenbait erakunderen laguntzarekin eta Asier Amezaga, Eduardo Apodaka eta Asier Basurtok landutako lanean, Itzulinguru izeneko proiektuaren emaitzak argitaratu ditu. Itzultzaile neuronalek (azken belaunaldiko itzultzaile automatikoak, zeinak euskaraz... [+]
Otsailaren 13a Torturaren Kontrako eguna izanki, Euskal Herriko Torturaren Sareak gutun publiko bat igorri du. Poliziek torturatu euskal jendeen lekukotasunak bildu, eta aitortza egiteko xedea du sare berri horrek Euskal Herri osoan. Torturatuak izan diren 5.000 pertsonei... [+]
Ibilgailu baten bidez, Ver.diren protesta batean zeuden manifestariak aurretik eraman ditu. Duela egun gutxi, supremazista zuri batek 11 pertsona erail zituen Suedian.
"Polizia hila, baratzerako ongarririk onena" idatzi zuen atxilotuak sare sozialetan, eta lau milioi jarraitzaile baino gehiago ditu bere profilak, Guardia Zibilak azaldu duenez.
.jpg)
Larunbat honetan itxiko dute Laba ostatua Iruñeko Gazteluko plazan eta, bitxia bada ere, egun osoko festarekin ospatuko dute itxiera, agurra ez baita behin-betikoa: Labak ondoko Windsor tabernarekin bat egingo du, obrak hastera doaz, eta beranduenez irailean berriz... [+]