ARGIA.eus

Egin ARGIAkoa
Oparitu ARGIA
Gizartea Ingurumena Politika Ekonomia Kultura Euskara Feminismoa Hezkuntza Nazioartea Iritzia
asteartea 2024ko abenduaren 24an
Txapelaren oroimena, herria eta bi haur

Izaskun Ugarte: "Ezin da atzera egin"

  • Hogeitabost urte ditu Izaskunek, Mikel Goikoetxea 'Txapela' hil berriarekin eraikitako bizitza bat, berekin egindako bi haur hazteko, Hodei eta Haize, hutsetik hasita ongi menderatzera iritsi den euskara, muinetarino sartzen dizun begirada sakon bat. Eta ezagutu berriari tripak nahasteko ainako naturalitate eta apaltasunez kontatzen du bere bizitza latza, agertzen dizu munduaren bere ikuspegi militantea. Besteren esperientzia eta sentimenduekin trafikatzen duen merkatari sentitu du bere burua kazetariak.
Xalbardin
2007ko otsailaren 21ean
Mikel Goikoetxea 'Txapela'ren emaztea eta alaba
Mikel Goikoetxea 'Txapela'ren emaztea eta alaba, Izaskun Ugarte eta Haize Goikoetxea
Izaskun: Agian inzinerazioarena aurretik zetozen gauza batzuekin moztea zelako. Izan ere, momentu bateanjende guztiak egiten dugu berdin: elizara joan, kanposantura eraman, etabar. Eta jendeak ikusi du inzinerazioaren atzetik zerbait gehiago dagoela; alegia ez dela "moztu egin dugu" esan eta gero elizan bukatzea. Heriotza nola hartzen den ere berdin; "hil da baina hemen dago" esaten da eta ez da egia. Zer da gorputz bat bizirik gabe, indarrik gabe? Ez da ezer.

Niri gertatu zitzaidana ere oso garbi ikusi nuen. Hil zenean ez nengoen berarekin. Autopsia egitera eraman zutenean esan zidaten ea ikusi nahi nuen. Joan nintzen, ikusi eta esan nuen "baina hau ez da Mikel!". Gero inzinerazioa izan zen eta hautsa hartu eta hara bai, hura Mikel izan zitekeen. Mikel ez zen tipo bat hola tunban sartzeko, bere izakerarekin ez doa elizara sartzea, kanposantura eramatea. Askoz gehiago identifikatzen nuen errauts bezala bere gorputza hor hotza hilobian baino. Kolpe haundia izan zen kamara errefrijeradore hartatik alera zutenean eta "hau da? hau besterik ez da geratzen?".
 
Baina oraindik ere ez da samurra familia batentzat bere senidearen gorputzik gabe geratzea.
Gauzak ondo ikusten dituztenek oso ondo hartu dute; bera horiekin zegoen eta oso ondo. Bere familiak eta besteak eta zer pentsatzen zuten? Guzti horrekin moztu zuen berak, ezta? Une horretan ere horrela egin behar zen. Bere lagun batzuk hil eta gero esaten zidan: "Modu batera izan bada, zergatik orain kanposantuan eta elizan eta gauza guzti horiekin? Ez doa bere bizimoduarekin, bere pentsakerarekin, berak hori nahi ez bazuen zergatik egin da?" Baina beti izan da familiak atzetik zirela eta abar. Mikelek bere barnagatik "materialista erromantiko" bat zela zioen, eta hala zen eta hala nahiko zuen. Ez da berdina zerraldo bat elizan eta kanposantua eta guzti hori edo hemen egin genion azken agurra eta beste aldekoa eta.

Beste hau ere garbi zuen Mikelek: bera ez zela ez onena ez bestearena, ez zela inoren propietate; bat hemendik tiraka eta bestea handik, hola ez. Ezin nuen ahantzi bera nongo militantea zen eta zer nahi zuen; bizi guztia hor eman du eta hori zen guztia. Hautsak nori eman planteatu zenean Xanti Brouardi ematea erabaki nuen, familiaren adiskidea da eta HBko mahai nazionalekoa, esateko "nik ez dut hauts hauetatik ezer nahi, ez neretzat ez besterentzat, hau Herriarena da".

Jende askoren ahotan ibili da zure balorea. Inork ez zuen espero Txapelaren emazte gazteagandik holakorik.
Bai, aktibista bat besterik ez zela esaten zen. Baina zer da aktibista bat? Metrailetero bat zarela uste du jendeak, metraileta hartu eta aurrean harrapatzen duzun goardiazibil guztia garbitzen duzula. Eta hori bakarrik ez da. Mikel hori ere bazen, baina beste gauza batzuk ere bai. Azkenean zure irudia deformatu egiten dute.

Oso jende gutxik ezagutu du Mikel, baina oso jende gutxik nahi zuen ezagutu: berak markatzen zuen bizimoduan inor gutxi jartzen zen ondoan jarraitzeko. Momentu askotan esaten duzu "hauek denak hemen dira, nirekin daude puntu bateraino baina beste gauzak ez dituzte nirekin"

Mikelez entzun ditugun gauzen artean bere literaturzaletasunak atentzioa deitu digu.
Zaila da bere irudia ematea. Borroka ez da borroka harmatua bakarrik, askoz zabalagoa da, eta osoa egin behar da. Bera horrela saiatzen zen egiten. Jende askok uste zuen oso hotza zela eta ez da egia. Maila guztietan aukeratu du jendea eta baita gauzak ere. Batzuk ezingo zitnela aldatu bazekien eta horietara ez zen joaten.

Bere radikalismoan egun batean heltzen zen eta esaten zidan: "Begira, ezin naiz erdaraz egiten duen jendearekin mintzatu, ez zait ateratzen eta mutu bat bezala gelditzen naiz han, eta esaten dut nik zer pintatzen dut hemen?" Hain gogorra da bizitza eta hain latza egiten zaizu dena eta azkenean radikalizatu egiten zara.

Ezagutu zutenek diotenez oso azkarra omen zen Mikel.
Pertsona bat ezagutzen zuenean lehenik entzun egiten zuen eta ideia bat egiten. Esan ohi zuen azken finean pertsona bat zer den detaile txikietan ikusten dela, gauza txiki baten aurrean zer egiten duen ikustean ezagutzen dela bere planteamenduetan noraino iristen den, ea maila batean geratzen den ala ez. Batzuetan igoal ez ginen ados pertsona bat juzgatzeko orduan, eta denbora pasa eta zerbait gertatu eta esaten zidan: "Ikusten duzu? Beste momentu batean hau ea bestea egin zuen eta zuk ez zenuen ikusi".
 
Guk biok bizitza bat eraman dugu eta gure inguruan oso jende gutxi izan da. Alde batetik sekula onartu ez dugulako bera oso famatua zelako jendearekin afari bat egin behar dugula eta batera eta bestera ibiltzea, holako harremanik ez genuen onartzen. Bestetik, guk planteatzen genuen bizimoldea jendeak ez zuen hartu nahi, nahiko latza eta gogorra delako. Zenbat jendek jarraitzen du hor haurrak dituela? Haurrak aitzakia bezala hartzen dira, "haurrak eta emaztea ditut eta ezin dut hau eta bestea egin". Azkenean da zure buruaren aurrean aitzakiak jartzen dituzula, baina problema zu zara, zuk nola ikusten dituzun gauzak eta zu nola zauden.

Baina haurrak kondizio horietan haztea...
Askotan esaten genuen: haurrak hemen dira eta... baina zer dira haurrak guretzako? Zergatik ez dugu hor daudelako gure bizimodua aldatzen? Baina zure ideiak materializatu egin behar dituzu, Euskadi eta hau eta bestea esanaz ari zara, baina materializatu egin behar duzu, eta haurretan materializatuak daude. Gizarte bat nahi dut eta haurrengatik ere gizarte bat egiten dut, beste bizimolde bat bizi dezaten, beste mundu bat ezagutu dezaten. "Haurra niretzat da" hori hautsi egin behar duzu. Beti hola gertatzen bait da familiarekin, zure amak mila gauza egin dizu eta zuk zure amari mila esker eman behar diozu bizi guztian. Eta hor ere lan bat dago; maila horretan lan hori nik eraman dut batez ere.

Eta bera laguntzeko momentu askotan ere bai. Latza da bizitza horrela, oso une zailak dira, askotan bakarrik sentitzen zara, dena egitera iristeko jendea behar duzu ondoan eta momentu batzuetan konturatzen zara jende hori ez dela zu bezalakoa, jendeak ez dizu erantzun hori ematen. Eta oso latza da aurrera egin eta aurrera eta... Azkenean merezi duela pentsatzen duzu, ongi sentitzen zarelako zeure buruarekin, eta horrela bizitzea ez zaizula inporta esaten diozu zure burnari.

Behin baino gehiagotan gertatu zaigu gure buruak zoroak bezala ikustea, idealismo izugarri batean sartuak. "Baina utopia osoa izango da hau" esaten duzu... baina utopiagatik ere borrokatu egin behar da.

Zail egiten da kondizio horietako bikote bizitza bat ulertzea. Norbaitek esanen du hau irakurtzen duenean: "Agerlariaren alarguntsari egin diozue elkarrizketa, gerlariaren atsedenari".

Sekula ez naiz horren beldur izan. Beti eduki dut garbi nor nintzen eta zer nahi nuen, eta garbi utzi dut, horregatik enfrentamentu asko ukan ditut batzuekin, beste batzuek ondo ulertu naute. Egin ezin dudana Mikelen alarguntsa bezala bizitzea da, ta ez naiz inoren alarguntsa sentitzen. Askotan pentsatzen dut hori, jendearentzat Mikelen alarguntsa izango naizela, baina ezin dut buruan sartu. Gauza horiek gainditu ditugulako behar bada, baina beste asko hor daude eta alarguntsa ikusten zaituzte.

Ez dit beldurrik ematen. Zer aldatu da nere bizitzan? Mikel ez dagoela, eta une batzuetan bakarrik sentituko naiz, ez da bera izango. Lehen ere ez zegoen momentu askotan baina jakin behintzat banekien beste leku batean zela, eta nerekin ados zela. Baina dena dela berdin jarraituko dut. Ez dakit... zaila egiten zaizu, eta jendeak hartzen zaitu modu batean... baina ezin duzu gaizki hartu, haiek horrela dira.

Ez al duzue pentsatu izan zuen lan guztia alferrikakoa zela? Urte batzuk bedaramazkizue hemen, eta agian 78-79an gauzak argiago ikusiko zenituzten baina orain galtzeari usaina gertuagotik hartuko zenioten, agian egiten zenuten borroka irabaztea posible zela baina galtzea ere bai.

Ziur ikusten dut irabaztea posible dela, ez da posible galtzea. Gu oso gogorrak sentitu gara beti; zure buruagan konfiantza osoa duzu eta esaten duzu "da, ez, jarraituko dugu aurrera eta..." Une batzuk oso latzak izaten dira, mugimendua nola doan ikusten duzu, jendea... erreforma sartu da nolabait. Mikelek esaten zuen: "egoera aldatu da, gauzak askoz zailagoak dira eta beste aldean gauzak horrela ikusten ditut..." Baina sekula baino beharrezkoago ikusten duzu jarraitzea. Mikel hil dute gainera, ez da posible atzera egitea, aurrera egin behar dugu baina bukatu arte.

Tontoarena egitea ote den? Sekula ez dugu horrela pentsatu. Kontzientzia prolema da piskabat. Materialki ez dugu sekula ezer ukan, eta beraz galtzeko ere ez. Zer galduko genuen guk? Bizia, ez beste gauzarik, ez genuen ezer, eta gaur egun ez dut ezer.

Baina bizia galdu dezakezu. Eta oso garbi eduki behar da zerbait zure bizia arriskutan jartzeko, zerbaitetarako balio behar duela bizia arriskatzeak.
 
Askotan hitz egiten genuen horretaz eta berak esaten zidan beldur zela neri emango zidatela, bera jo ezin bazuten neri emango zidatela. "Zuri egingo dizute eta min egitea zer den hola jakingo duzu esango dute". Gauza bat orain sentitu dut: niri ez zait inporta ni hiltzea,baina mina egiten digu ondo-ondokoa hiltzeak, zerorri hiltzea pixkat gainditua duzu, baina ondoan daukazun pertsona hiltzen badute kristoren mina egiten dizu.

Azkenean problema da noraino eman nahi duzun, dena emateko prest bazaude... Mikelek komentatzen zuen behin baino gehiagotan: "Ezin dut sinistu hogeitazazpi urte ditudala, sekula ez dut pentsatu hogeita zazpi urte ukan arte helduko nintzenik". Normala da, egun osoa hor zabiltza eta egunen batean emango dizute eta garbi duzu. Berak esaten zidan askotan, zihoanean, pentsatzen zuela "bueno, agur dena". Hori sentituz gero badakizu hiltzea zer den eta momentua bera ia-ia pasatu duzu.

Normala al da hori? Izaskun...?

Neri normala iruditzen zait, gure bizitza hori izan delako. "Kattu" hil zutenean esatera etorri ziren gauean, eta bera ez zegoen etxean. Jo zuten atea eta "Badakizu zer gertatu den?"eta nik esan nien "Mikel!" eta "ez, ez da Mikel, Kattu da"eta ni nengoen... fu! Gero gauean etxera etorri zenean esan zidan "jo. batzuk hiltzen eta besteak damutu bezala beste aldera pasatzen, hau da panorama". Ez, ez gara hiltzeko beldur izan. Mikelek bazekien hil behar zuela eta nik ere bai. "Carne de cañon" zen, bazekiten peligrosoa zela, ez bakarrik metrailetero bezala, maila guztietan. Bazekiten noraino ematen zuen, bere bizia eta gauzak nola planteatzen zitnen. Aktibista bezala jende gehiago eduki dute tirokatzeko bera baino askoz errazago emateko baina berari eman diote.

Biziaren eta heriotzaren ikuspegi hori ez al da ia gaisotasun bat?
Garbi utzi nahi dut ez dela "a la desesperada" joateagatik. Gertatzen ari denaz oso konsziente zara haina "nik jarraitzen dut"diozu. Ekintza bat egitera joatea bezala. Badakizu egunen batean hilgo zaituztela, baina zergatik joaten zara? Beharrezkoa delako, hori egin behar duzulako. Eta kitto.

Mikel zen gizon bat... esaten zuten muga pasatzen zutenean ukabila altxatzen zuela eta "goazen aurrera, jarraitu behar dugu!" eta alboan zituenak arrastaka eramaten zituen atzetik, eta benga, inork ezin atzera egin. Galdetu izan nion ea ez al zion ezer egiten horrela tipo bat hil eta... "Dena ondo pentsatua eramaten dut, e?"esaten zidan, "zertara noan eta zergatik eta guztia, eta zertarako, ez noa hortik hemen dator Billi el niño... ez".

Hemen gelditzeko aukera izan zuen, eta askoz lasaiago bizitzeko, gure ondoan. Baina beti esaten zuen ezin duela bere kontzientzia engainatu, bera hori egiteko tipo bat zela. Zenbait jendek aldiz esango dizu "bai nik hau eta bestea egiten dut eta lan haundia egiten dut honetarako", baina hara Joatea eskatuko bazenio zer esango luke? Mikelek bazekien bere lekua han zela eta han aritu behar zuela.

Zure etorkizuna errefuxiaturik bizitzea da.
Errefuxiaturik ere izugarrizko lana egin dezakezu. Hor duzu Seaska, hor dituzu gau-eskolak, jendeak politika mailan formazio falta izugarrizkoa du... Baina ez, zenbait jendek beste gauzak hartzen ditu. Badakizu? Batzuk frakasatu bezala ikusten dira, beren protagonismoa galdua da, ez zara ezer, beste aldean zerbait zinen, hau eta bestea egiten zenuen, baina hemen zer duzu? Frakaso hutsa duzu, eta zergatik? Zure pertsonalismoagatik.

Bi haur dituzu, Hodei eta Haize. Nola pasa dute trago txar hau?
Lau urte ditu Hodeik eta Bilbon zen momentu hartan. Ekarri zuten eta esan zidan: "Baina non da Mikel, noiz etorriko da?"eta esan nion "Baina Mikel ez da berriz etorriko, Hodei. Badakizu zer gertatu den? Mikel hil egin dute. Baina bere argazki haundi bat j arriko dugu eta guretzat hor izango da. ldatzi asko utzi dizkizu, zuretzat, eta handituko zarenean irakurriko dituzu, zuretzat egin dituelako. Baina guk aurrera jarraitu behar dugu eta ez dugu triste egon behar. Mikel hil dute, baina Mikelek ere poliziak hil ditu, borroka batean gara eta momentu batean hau gertatu zaio, eta borroka hau gure Herriagatik da".

Zera esan zidan Hodeik: "Mikelek beti euskaraz hitz egiten zuen, horregatik hil dute" eta esan nion "Horregatik ere bai, beti euskaraz egiten zuen, baina beti esan dizu gure Herria Euskal Herria dela eta gu euskaldunak garela".

"Baina badakizu ez duzula berriz ikusiko?". Horixe badakidala, eta gogorra da. Baina ezin naiz zulo batean gelditu, aurrera egin behar dut. Haurrek ondo hartu dutela esan eta "a bai, noski, zure haurrak ohituak dira" esan didate. Lau urterekin klasifikatua dago haurra. Zer esaten dizute horrekin? Honaino emango dutela baina gehiago ez, arriskua delako.


Iñaki ZUBIONDO. XALBARDIN
7-10

Gaiez\Politika\Euskal Herr\Taldeak\Talde armat\ETA\Militanteak
Pertsonaiaz\GOIKOETXEA3
Pertsonaiaz\UGARTE1
Egileez\OSTOLAZA1\Politika
Egileez\ZUBIONDO1\Politika
Irakurrienak
Matomo erabiliz
#1
Emakumeak nola bortxatu aholkuak partekatzeko 70.000 partaideko Telegram kanal bat atzeman dute Alemanian
Julene Flamarique
#2
Asko maite zaituztet, baina...
Behe Banda
#3
“Egungo eredu kapitalista gainditzea ezinbestekoa da larrialdi ekologiko eta energetikoari aterabide bat aurkitzeko”
Estitxu Eizagirre
#4
Gabonetan tokikoa eta sasoikoa kontsumitu eta, bide batez, Israelgo produktuak boikoteatu
Goiuri Alberdi  |  Aintzira Oñederra
#5
Zertarako gaude prest konektatuta jarraitzeko?
Urko Apaolaza Avila
Azoka
Azkenak
2024-12-23 | ARGIA
2x24: Edurne Azkarate eta Aitor Altuna | Despedidak
MULTIMEDIA - BTN
2024-12-23 | Nagore Irazustabarrena Uranga
Santa Klausen ejertzito antikapitalista

Kopenhage, 1974ko abenduaren 18a. Eguerdiko hamabietan ferry bat iritsi zen portura eta bertatik 100 Santa Klaus inguruz osatutako taldea lehorreratu zen. Antzara erraldoi bat zeramaten haiekin. Asmoa “Troiako antzara” moduko bat egitea zen, eta, hirira iristean,... [+]

2024-12-23 | Urko Apaolaza Avila
Eski estazioetako festibaletan kutsadurak goia jotzen du

Elur faltak eski estazio ugari kinka txarrean jarri ditu, klima larrialdiaren ondorioz. Baina paisaiari eta naturari ahalik eta etekin ekonomiko handiena ateratzeko batzuen logikak hor jarraitzen du, eta goi mendietan musika festibal erraldoi eta garestiak antolatzea da azken... [+]

2024-12-23 | Estitxu Eizagirre
Jaurlaritzak onartu duen planaren aurka mobilizatu da EH Bizirik
“Egungo eredu kapitalista gainditzea ezinbestekoa da larrialdi ekologiko eta energetikoari aterabide bat aurkitzeko”

Gizartean gatazka sortzen duten proiektuak jai bezperetan onartzeko ohiturari jarraituz, abenduaren 20an onartu du Eusko Jaurlaritzak Energia Berriztagarrien Lurralde Plan Sektorialaren "behin behineko bertsioa". EH Bizirik-ek elkarretaratzea egin du Jaurlaritzaren... [+]

2024-12-23 | ARGIA
Hiru lagunek osatutako lehendakaritza izango du Seaskak

Erik Etxartek, Sophie Layusek eta Antton Etxeberrik osatutako lehendakaritzak ordezkatuko du Peio Jorajuria, 2019tik Seaskako lehendakari dena.

2024-12-23 | Julene Flamarique
Vidalina Morales, nekazaria eta ekintzailea
“Kaleetan gerra tankeak ikustea normalizatu dugu, gerran egon gabe ere”

Santa Marta komunitateko (El Salvador) ADES Garapen Ekonomiko eta Sozialerako Elkarteko presidentea da Vidalina Morales. “Rol horretatik harago, ingurumen ekintzailea ere banaiz, giza eskubideen defendatzailea eta emakume baserritarra; hainbat urtez borrokan egon diren... [+]

2024-12-23 | Julene Flamarique
Emakumeak nola bortxatu aholkuak partekatzeko 70.000 partaideko Telegram kanal bat atzeman dute Alemanian

Mundu osoko 70.000 gizonek baino gehiagok hartzen dute parte emakumeak nola drogatu eta bortxatu hitz egiteko txat-talde batean. Alemaniako ARD irrati publikoko bi kazetarik egin dute ikerketa urtebetez eta erakutsi dute kasu batzuetan biktimak bikotekideak, arrebak eta amak... [+]

2024-12-23 | Ahotsa.info
“HTX-k bukatzen du bere zikloa, baina oraindik daude borrokatzeko eta aldarrikatzeko motiboak”

HTX ROCK jaialdiaren azken-aurreko edizioa izanen da abenduaren 28an, eta Atarrabiako herrian ospatuko den azkenekoa, alegia.

2024-12-23 | Lander Arbelaitz Mitxelena
Hegoaldean 222 milioi euro gastatu dira Espainiako Loterian, sarietan jasotakoa baino bost bider gehiago

Gabonetako Loteriaren datuak eman berri ditu Espainiako Gobernuaren menpeko Estatuko Loteriak eta Apustuak elkarteak. Horien arabera, Araba, Bizkaia eta Gipuzkoan batez beste 84,33 euro gastatu ditu herritar bakoitzak, eta nafarrek, berriz, 53,38 euro, EiTBn irakur daitekeenez... [+]

2024-12-23 | ARGIA
Zaballako espetxeko funtzionarioek “ezkutuko greba” hasi dutela salatu dute zenbait presok

Hainbat euskal presok salatu duenez, Zaballako espetxezainek "ezkutuko greba" hasi dute, haien erdiak gaixotasun baja hartuta. "Ezkutuko greba honen bitartez, 'zerbitzuaren gabeziak' salatzea dute helburu, baina benetako greba bati ekin ez, eta preso... [+]

2024-12-23 | Mikel Garcia Idiakez
Olentzero eta Mari Domingiren etorrera Irunen: “Herritik sorturiko ekitaldiaren jabe egin da Udala”

Herriko elkarte eta eragileek antolatzen dute Olentzero eta Mari Domingiren etorrera Irunen, sorreratik. Goizetik gauera jakin dute udalak hartu duela ekitaldiaren jabetza eta beraz, ekitaldiaren inguruko azken erabakiak haren gain geratu direla: “Udalari eskatzen diogu... [+]

2024-12-23 | Behe Banda
Barra warroak
Asko maite zaituztet, baina...

Ez dut maite aterkia partekatzen ez dakien jendea. Ez dut maite azkarregi ibiltzen den jendea, ni ez naizenean; ez eta polikiegi ibiltzen dena ere (tira, horiek pixka bat bai, baina pixka bat bakarrik). Ez dut maite autobusean pasilloaren aldeko eserlekuan esertzen den jendea... [+]

2024-12-23 | Goiuri Alberdi | Aintzira Oñederra
Gabonetan tokikoa eta sasoikoa kontsumitu eta, bide batez, Israelgo produktuak boikoteatu

Palestinarren genozidiorako Israelek erabiltzen duen arma nagusietako bat gosea da. Alde batetik, Gazara elikagaiak sartzeko debekuarekin, eta, bestetik, Palestinako elikadura-burujabetza ezabatuta.

2024-12-23 | Irati Diez Virto
Ez naiz sagua, ezta satorra ere; lursagua naiz

Ugaztun hitza entzutean, askotan burura etortzen zaizkigun lehen ordezkariak tamaina handienekoak izan ohi dira: hartza, otsoa, oreina… Batzuetan etxekotutako katua edo txakurra dira agertzen lehenak, edo urruneko lehoiak eta elefanteak. Ikusgarritasunak lehia irabazi ohi... [+]

2024-12-23 | Garazi Zabaleta
Ekin Dulantzi
Nekazaritzako elikagaien test gunea Dulantzin

Gero eta nekazaritzako test gune gehiago ditugu inguruan, hau da, nork bere proiektua martxan jarri aurretik nekazaritzan eta abeltzaintzan trebatzeko guneak. Nafarroako Zunbeltz espazioa eta Gipuzkoako eta Ipar Euskal Herriko Trebatu dira horietako zenbait adibide, gurean... [+]

Eguneraketa berriak daude