Zuberoako gasnagileen gazitegi kooperatiba
1985ean sortu zuten zazpi laborarik Etxe Gazna kooperatiba, hasiera batean Gotainen. 1992an, ordea, Zalgizera mugitu zuten gazitegia, aurrekoa txiki gelditu zitzaielako. “80 kide gaude kooperatiban oraiko egunean”, azaldu du Bettan Hoqui kideak. Saltzeko gasna ekoizten duten laborariak dira gehienak, baina etxerako egiten dutenak ere badira bazkideen artean. Zalgizeko gunean gasnak ontzeko, analizatzeko eta biltegiratzeko aukera dute ekoizleek, norberaren etxaldean horretarako inbertsio handiak egin beharrik gabe.
Ardi esnearen prezioak behera egin eta sektorea krisian zegoenean sortu zen egitasmoa, momentu hartan ekoizle asko hasi baitzen esnea saldu beharrean gasna egiten. “Orduan erabaki genuen kolektiboki materiala erostea, lana han egikaritzeko eta ekoizle bakoitzak gazitegi batean inbertitu beharrik ez izateko”, dio kideak. Hasiera hartan proiektuan sartu ziren ekoizleei lana errazteaz gain, bultzatzaileek ikusi dute gerora hasi diren gazte askorentzako ere laguntza handia izan dela kooperatiba. “Gasna egiten hasten diren gazteei lan bat kentzen diegu gainetik, eta hasierako kostuak ere gutxitu egiten zaizkie”, gehitu du.
Kooperatibako kideek etxean egiten dituzte gasnak, eta ondoren, Zalgizera daramatzate ontzeko prozesua han egiteko. “Asteko egun bat jartzen dugu gasnak ekartzeko, astelehen arratsaldez. Iristen direnean pisatu egiten ditugu, eta urte bukaeran kooperatibak gasna fresko kiloko 1,25 euro kobratzen dizkie laborariei”, azaldu du. Zalgizeko lanak aurrera eramateko bi langile ditu kontratatuak kooperatibak; iristen diren gasnak garbitzea, analisiak egitea eta itzultzea dira horien lanak. “Dena den, laborariek ere txandak egiten dituzte kooperatibako langileei laguntzeko, ekarri duten gasna kantitatearen arabera”.
Gunea handitzeko diru-bilketa arrakastatsua
Zuberoan bertan edo Zuberoarekin muga egiten duten Biarnoko eta Nafarroa Behereko herrietan ekoitzitakoa soilik hartzen dute Zalgizen. Horrez gain, kooperatibako parte izateko baldintza bakarra gasna norberak ekoitzitako esnearekin egitea da, eta ez erositako esnearekin. 45 bat etxaldek eramaten dituzte haien gasnak gaur egun, eta kooperatiban saltzen dituzten gatzagi eta hartzigarriak erosten dituzten beste 30 bat ere badira kide. Erreferentzialtasun handia lortu dute urteotako ibilbidean, eta horren erakusle da 2018an instalazioak handitzeko abiatutako diru-bilketak izandako arrakasta.
“30.000 euroz goiti bildu genituen, eta 400 emaile baino gehiagok hartu zuen parte”, dio Hoquik. Gazitegia handitzeko obrak 2020an egin zituzten, eta joan zen urrian egin zuten gune berrituaren inaugurazio festa. Gasnak biltzeko eta hezetzeko lainoztapen bidezko sala berri bat eta gasnentzako “erizaindegia” ere jarri dute, analisietan arazoak eman dituzten aleak berrogeialdian ezartzeko.
Nekazaritzaz eta abeltzaintzaz askotan entzuten da lanbide "oso lotua" dela, jai egunik edo oporrik ez dela existitzen. Ipar Euskal Herriko Onetik eta Etxaldia gasnategiek, Berria eta Aldudeko Esne Kooperatibekin elkarlanean, laborariei bakantzak bermatzeko egitasmoa... [+]
2022an Nafarroako Liburutegien Sareak martxan jarritako proiektu berezia da hazien liburutegia. Clara Flamarique Goñi da Nafarroako Gobernuaren liburutegi zerbitzuko proiektuen arduraduna, eta honela gogoratu ditu hastapenak: “Zaragozako liburutegian martxan zuten... [+]
Joxe Blanco Gomez laudioarra Lamuzanaturgunea blog-aren bultzatzaile eta Laudiokolore ekimeneko kidea da. Urteak daramatzate Laudion basa landareen inguruko sentsibilizazioa eta formazioa egiten, eta maiatzean, Arraño mendiko baso orkideen inguruko jardunaldiak egin... [+]
Urteak daramatza Cederna Garalur landa garapenerako elkarteak elikaduraren eta lehen sektorearen inguruko lanketa egiten Nafarroako Mendialdean. Elikadura osasuntsurako eta kontsumo jasangarriago baterako bidea egitea da asmoa, eta bide luze horretan, egitasmo berria gauzatu du:... [+]
Oiartzunen nekazaritza bultzatzeko eta elikadura burujabetzarako bidean pausoak emateko sortu zen Lurbizi egitasmoa, 2016 urte inguruan. “Herritar talde batek denbora zeraman herrian nekazaritzaren eta lehen sektorearen egoera kaxkarraz hausnartzen”, adierazi du Ibon... [+]
Sarako Nicolas Chretien dago Hiru Xilo baratzegintza proiektuaren atzean. Urtarrilean hasi zen baratzea lantzen, eta martxoaren hasieran ekin zion ekoitzitako produktuak merkaturatzeari. “Banuen formazioa baratzegintzan, baina orain arte honekin zerikusirik ez zuten... [+]
Arabako Bionekazaritza elkartearen eta Euskadiko Hazien Sarearen arteko lankidetzatik sortu zen duela urte pare bat Agroekoop kolektiboa. “Arabako agroekologiaren bueltako elkarteak lotzeko eta indartzeko, eta sinergiak sustatzeko asmoz sortu genuen”, adierazi du... [+]
Lehen begi kolpean, ohiko artaldea dirudi argazkikoak, ezta? Bada, ez… ardi horiek suhiltzaile ere badira eta. Nafarroako Zunbeltz Nekazaritzako Test Guneak zerbitzu berria eta berritzailea jarri du martxan Lizarraldean: Arsue, edo artalde suhiltzaile estentsiboa... [+]
Urteak daramatzate Atxondoko Biezko baserrian bizitzen eta lanean Aner Garitaonandiak eta Oihane Lekunberrik. “Kaletarrak ginen gu, nik enpresa eta turismo ikasketak egin nituen, baina mundu hori ez zitzaidan gustatzen…”, azaldu du ekoizleak. Lekunberrik,... [+]
2009an sortu zen Ja(ki)tea elkartea zenbait jatetxe, sukaldari eta gastronomia kritikariren arteko elkarlanetik. “Hasiera hartan, Gipuzkoako 14 bat jatetxe elkartu ginen, baina pixkanaka hazten joan da proiektua, eta gaur egun 37 gara”, azaldu du Xabier Zabaletak,... [+]
Eladi Balerdi erlezainaren eta Jose Manuel Atxaga erleen zale sutsuaren arteko elkarlanetik egitasmo berritzailea sortu da duela gutxi. "Arnastu erlauntzaren airea" eta "Erleen sauna" jarduerak proposatu dituzte, konbentzituta baitaude onuragarri direla... [+]
Elkea proiektuan produktu asko eta desberdinak ekoizten ditu David Ruiz de Galarreta Azpilikueta ekoizle amezkoarrak. Olibondoekin hasi zen, baina fruta arbolek, lekaleek eta zekaleek ere beren tokia egin dute proiektuan urteotan. Eta, orain, jarduera berri bat gehitu die... [+]
Duela hamabi urte pasatxo ezagutu zuten elkar Izaskun Urbaneta Ocejok eta Ainara Baguer Gonzalezek, ingurumen hezkuntzako programa batean lanean ari zirela. Garaian, lurretik hurbilago egoteko gogoa zuten biek, teoriatik praktikara pasa eta proiektu bat martxan jartzekoa... [+]
Zergatik doa mundu guztia Iruñera erosketak egitera, gure eskualdean elikagai asko ekoizten bada? Zergatik da hain zaila bailara hauetako produktuak bailara hauetako dendetan topatzea?”, galdera horiei eta beste zenbaiti tiraka hasi ziren lanean Zangoza aldean duela... [+]
Urteak dira Nafarroan eta beste zenbait tokitan hazien liburutegi proiektuak martxan dituztela. Hazien liburutegiak, liburuen liburutegietan. Euskal Herriko Hazien Sareak antolatutako hitzaldi batean izan zuen egitasmo horien berri Ane Leturia Delfrade Antzuolako liburuzainak,... [+]