“Ziberburujabetzara bidean”, Euskal Herria Digitala manifestua aurkeztu dute

  • Ekintzailetza sozio-ekonomikoko zenbait erakundek Euskal Herria Digitala manifestua aurkeztu dute gaur, Errenterian egindako ekitaldi batean. Aurkezpenean esan dutenez, "ziberburujabetzari buruzko eztabaidarako oinarriak jasotzen ditu. Kapitalismo digitalaren aurrean alternatiba bat eraikitzeko helburuarekin".

Artikulu hau CC BY-SA 3.0 lizentziari esker ekarri dugu.

2021eko ekainaren 17an - 07:33
Azken eguneraketa: 09:36

Manifestua babesten duten elkarteen artean honako hauek daude, albiste honen arabera: IPES, OlatuKoop kooperatiba taldea, TEKSarea, Iratzar fundazioa, Ipar-Hegoa elkartea, eta Manu Robles Arangiz Fundazioa. Baina atxikimimenduetara irekia dago manifestua, eta hemendik eskain dezakezu zeurea.

Aurkeztutako manifestua "abiapuntu bat besterik ez da", bultzatzaileen arabera, baina aurkezpenaren unean, honela dio euskarazko bertsioan (gazteleraz eta frantsesez ere aurkeztu dute):

MANIFESTUA

Azken hamarkadatan hainbat fenomeno azkartu dira: globalizazioa, prekarizazio globala, demokraziaren pribatizazioa, erregai fosilen agortzea, klima aldaketa, zaintzaren krisia… Guzti horren erdian teknologiaren garapen izugarriak jauzi kualitatibo bat eman du azken mendean. Horrek hainbat kezka piztu ditu dagoeneko mundu luze zabalean: nora garamatza digitalizazioak? Ze aldaketa ekarriko ditu demokraziara eta bere materializaziora? Lana eta hezkuntzaren esparruak aldatuko ote ditu? Digitalizazioak zer ondorio izango ditu iraunkortasunaren aldetik? Gizakiaren harremantzeko moldean aldaketa bortitz baten aurrean ote gaude? Finean, gizateria aldatuko duen garaiko jauzi baten aurrean ote gaude? Manifestu hau plazaratzen dugunok uste dugu erronka digitala XXI. mendeko erronka nagusietako bat dela. Baina ez gara teknofiloak, ezta teknofoboak ere. Teknologia elite finantzieroen alde erabili daitekeela uste dugu, baina baita jendartearen zerbitzura egon daitekeela ere. Auzia oso konplexua da, eta gutxienez, lau esparruetan eragiten du: demokraziaren esparruan, lanean, hezkuntzan eta gizakian berarengan.

Demokrazia digitala

Digitalizazioak botere politikoaren saretze, lan egiteko modu, gobernugintza eta erakunde lokal zein pribatuen nolakotasunean eragina izan du, gizartearen egitura bera aldatuz. Teknologiak merkatuan zein herritartasun kudeaketan zerbitzu efiziente eta gertukoak ekarri ditu, baina aldi berean, datuen pilaketan oinarritutako kapitalismo globala indartu dute, egitura digitalak pribatizatuz.Teknologia berriek, eta arrakala digitalak, batez ere, gizartearen eta egungo demokrazia eta herritartasun ereduetan dute inpaktua, herritar eskubidedun erabakitzaile izateko baldintza bilakatu baita. Beraz, baliabide eta zerbitzu digitalak komunak izatea ezinbestekoa da: merkatuen zerbitzura baino, jendartearen zerbitzura egongo den teknologia izanik.

Lana eta robotizazioaren gaineko hausnarketa

Azken urteetan, kapitalak mozkinak handitzeko diru publikoarekin gidatutako digitalizazioa azkartu du, monopolio teknologikoa indartuz, plataforma kapitalismoa hedatuz, lanpostuen galera eta lan baldintzen kaskartzea areagotuz, langileen gaineko kontrola zorroztuz, arrisku psikosozialak biderkatuz… Hori gutxi balitz, Industria 4.0 egitasmoak arlo erreproduktiboa edo zaintza itzalean utzi du, automatizazioa eremu produktibora soilik bideratuz. Alor honetan ere, tresna eta prozesu horiek bizitza duin eta kolektiboen mesedetan jarri behar liratekeela uste dugu, robotizazioa zaintza lanen eremura ere zabalduz, automatizazioa lan orduen murrizketekin uztartuz.

Hezkuntzaren digitalizazioa

XX. mende amaieratik sakoneko eraldaketa batean murgildurik dago hezkuntza, bi ardatzen gainean: konpetentzia eta gaitasunetan heztea. Digitalizazioa eskoletara iritsi da eta eredu zaharraren pilareak kolokan jarri dira, IKTen garapen eta zabalpenekin. Edukien transmisioa hankaz gora jartzeaz gain, ingurunearekin harremantzeko bide eta lengoaia berriak ekarri ditu horrek, gazteen garapen kognitiboan eta heldutasun prozesuan oraino ebaluatzen zailak diren ondorioekin. Hezkuntzaren esfera digitala orokortu eta kezka berriak suertatu dira, adibidez, ingurune digitalaren subjektuari eta hezkuntzarako eskubidea bermatzeari dagokionean. Digitalizazioak erronka zaharrei erantzuteko galdera berriak planteatzen ditu hezkuntzan ere.

Humanitate digitalak

Konputazio teknologien eta humanitateen diziplinen arteko gurutzaketa du humanitate digitalak oinarri. Modako terminoa izan arren, korporazio erraldoiek erabilia, Euskal Herritik eginda eta pentsatua izango den kontzeptuak posibilitate handiak dituela iruditzen zaigu. Auzi honek sakon interpelatzen gaitu: zer suposatzen du ezagutza, sorkuntza eta kultura baliabide eta ahalmen teknologiko berri eta aldakorretatik pentsatzeak? Zer inplikazio ditu subjektibitate prozesuetan? Zer inplikazio memoria, historia, ondarea, hizkuntza, hezkuntza eta ikerketa esparruetan? Galdera deserosoak egiten bultzatzen gaituen eremu zabal honek azpiegitura teknologiko eta energetikoaz, ikerketa eta ezagutzaren muga eta zerumuga etikoaz, sorkuntza eta sortzaileez, informazioa gorde eta interpretatzeko erabileraz, eta beste hainbat erronkez pentsatzera eramaten gaitu.

Zer egin?

Lau esparru hauek kontuan hartuz, egitasmo honekin auzi honen erronka mahaigaineratu eta eztabaida irekitzea da gure helburua. Subiranotasunean eta demokrazia erradikalean oinarritutako gizarte baten zerbitzura dagoen teknologia batean pentsatu nahi dugu. Izan ere, teknologia ez da neutrala, noren eskutan dagoen eta noren mesedetan jarri den badakigu, baina ez dugu uko egiten prozesu hau gure alde jartzeari, bizitza duina helburu duen jendarte baten alde borrokatzeko. Beraz, kapitalismo digitalaren aurrean alternatiba bat pentsatu eta irekitzeko deia egiten dugu, alegia, eztabaidaren gako nagusiak aztertu, mahaigaineratu eta ekintzarako proposamenak egingo dituen sare bat artikulatzeko gonbita egiten dizuegu.

 

> Gehiago jakiteko: https://euskalherriadigitala.eus


Kanal honetatik interesatuko zaizu: Teknologia burujabetza
Baionako Etxepare Lizeoak sare sozial libreak bultzatuko ditu helburu pedagogikoekin

Gero eta ohikoagoa da Mastodon edo Pixelfed bezalako sare sozial libre eta federatuetan kontuak izatea. Horretarako, euskaldun gehienek mastodon.jalgi.eus, mastodon.eus edo pixelfed.eus instantziak erabiltzen dituzte. Baionako Etxepare Lizeoak pauso bat harago eman du, ikasle... [+]


X-ren (lehen Twitter) akatsak errepikatu ala, behingoz, burujabetza teknologikorantz urratsak eman?

X bezalako espazioetan, gaur-gaurkoz, eztabaida publikoa eta borroka kulturala ematea, ezinezkoa dela onartu beharko dugu noiz edo noiz. Zentzu horretan, akats bat da ezkerreko aldaketa bat gidatu nahi duten proiektu politikoek X bezalako plataformak uztea, soilik modu erabat... [+]


Internet demokratiko eta burujabe baten alde lanean

Internet hasieran askatasunaren espazio izan zen, baina gaur egun enpresa handien esku dagoen lurralde kontrolatu bihurtu da. Testuinguru honetan, teknologia burujabetza eta ongizate komuna lortzeko Internet berreskuratzeko beharra gero eta premiazkoagoa da. Egile eta aktibista... [+]


Atera argazkiak eta parte hartu euskal Fedibertsoko egutegian

2025 urteko egutegia argitaratuko du Abaraska taldeak, argazkiak partekatzeko Pixelfed.eus sare sozial euskaldun, libre eta federatua sustatzeko asmoarekin. Parte hartzeko nahikoa da azaroaren 15a baino lehen bertan argazkiak partekatzea #FediEgutegia2025 traola erabiliz.


2024-09-16 | Sustatu
EAEko Hezkuntza Sailak datuen babesa egoki bete gabe egin zuen hitzarmena Google Workspace for Education erabiltzeko

Udako albistea da, zenbait tokitan agertu zena, Datuak Babesteko Euskal Agintaritzak (DBEA, Euskal Autonomia Erkidegoko administrazio-organo bat) Eusko Jaurlaritzako Hezkuntza sailari espedientea ireki ziola Googleren produktu batzuk erabiltzera behartzeagatik ikasleen... [+]


Gailu informatikoak berrerabiltzeko zentro bat irekitzea aztertzen ari da Jaurlaritza

Elkarteneteko, Arizmendi ikastolako eta Etxepare lizeoko kideekin bildu ondoren, Eusko Jaurlaritzak konpromisoa hartu du material informatikoa Berrerabiltzeko Prestatzeko Zentro (BPZ) baten proiektu pilotua aztertzeko. Elkartenetek urteak daramatza software librearen erabilera... [+]


2024-08-08 | Sustatu
Twitterren alternatiben analisia: Bluesky, Mastodon eta Threads

Elon Musk-en jarrera ultra eta toxikoak egunetik egunera agerikoago izanik, X/Twitter noren eskutan dagoen edozeinek ikusten du. Berriz ere egunotan sare horretatik alde egiteko deiak eta agurrak ikusten ari gara, eta horren harira artikulu interesgarria irakurri dugu Electronic... [+]


Gazteak teknologiaren ikuspuntu kritiko eta arduratsuan hezteko proiektuaren alde bozkatzeko azken eguna

Gazteen artean teknologia libreen ezagutza zabaltzeko “Digitalizazio arduratsua” proiektua prestatzen ari dira Baionako Etxepare Lizeoa eta Iametza. Gipuzkoako Foru Aldundiaren “Ideiak2024” aurrekontu parte-hartzaileetara aurkeztu dute egitasmoa. Gaur da [+]


Nafarroako Gobernuak Microsoft enpresaren esku utzi du administrazioa digitalizatzea

María Chivite presidenteak lankidetza publiko-pribatua “beharrezkoa” ikusten du aurrerapen digitala lortzeko. Besteren artean, adimen artifiziala erabiliko du Microsoft Ibéricak, instituzioetako izapideak “arintzen laguntzeko”.


TxikiLinux Txokoa Herri Urratsen, sistema eragile libre eta euskalduna ezagutzera emateko

Igande honetan, maiatzak 12, urtero bezala Ipar Euskal Herriko ikastolen Herri Urrats festa ospatuko dute Senpereko lakuaren inguruan. Aurten, TxikiLinux Txokoa egongo da Xiberoa gunean. 9:00etatik 17:00etara haurrentzako tailerrak prestatu dituzte, sistema eragile libre eta... [+]


Software librearen aldeko apustua Alemaniako Schleswig-Holstein estatu federalean

Software jabeduna utzi eta librera jauzia emateko helburua du Alemaniako Schleswig-Holstein estatu federalak. Hasteko, proba pilotu arrakastatsu baten ondoren, Microsoft Office baztertu eta LibreOffice erabiltzen hasiko dira administrazioan. Aurrera begira aldaketarekin jarraitu... [+]


Eguneraketa berriak daude