Herri ekimenez erraustegiaren kutsaduraren kontrol independentea abiarazi zuen 2019ko lagin bilketari lotutako emaitzak aurkeztu zituzten larunbat eguerdian Usurbilgo Sutegi aretoan, Anerreka Ingurumen Elkarteak antolatutako ekitaldian. Bada kezkatzeko arrazoirik.
Zubietako erraustegiak eragin dezakeen kutsaduraren kontrola modu independentean kudeatzeko oinarria ezarria dago. Herritik sortu, eta herriak berak, adituen laguntzaz bideratuko du, Zubieta Lantzenek 2019ko irailean aurkeztu eta Erraustegiaren Aurkako Mugimenduarekin batera martxan jarri zuen "autodefentsa ekimena". Une hartan hasi ziren gauzatzen urtero errepikatu nahi duten ahalegina. 2019 hartan gauzatu zuten, oraindik orain "probaldi fasean" izan eta guztiz pizteke zuten erraustegiaren kutsaduraren "0 neurketa". Helburua, gero urtez urte Zubieta gaineko planta piztu osteko datu bilketekin alderatzea litzateke, eta honenbestez, noiznahi ke zutabea darion tratamendu plantak eragin dezakeen kutsadura neurtzea.
Aitzindaria
2019ko lehen datu bilketaren haren emaitzak aurkeztu dituzte larunbat eguerdi honetan Sutegiko auditorioan. Anerreka Ingurumen Elkarteak antolaturiko ekitaldia eskerrak helaraziz hasi nahi izan dute; gaur partekatu nahi izan dutena, "zuen proiektua da" oroitarazi du egitasmo honen sustatzaileetako batek, Maider Usabiagak, herritarrek martxan jarritakoa izan dela nabarmenduta. Gogoan izan, "crowdfunding" kanpaina bat bideratu zela eta herritarrek eginiko diru ekarpenei esker abiatu ahal izan zutela erraustegiaren kutsaduraren kontrol independentea. Herritarrek finantzatutakoa da egitasmo hau, baita Usurbil, Hernani eta Oiartzungo Udalek, edota hainbat eragile sindikal eta politikoek diruz babestutakoa.
Denen laguntzari esker "erraustegiaren kutsadura monitorizatuko duen biomonitorizazio proiektua definitu da". Ikerketa proiektu, "zientifikoa, egiazkoa, modernoa eta gardena izatea" helburu duena. Hurbilean eraiki eta martxan jarri duten erraustegiari lotutako "kezka lokaletik" abiatu baina nazioartean oihartzun zabala izaten ari dena, aitzindaria baita neurtzeko moduagatik, larunbat eguerdi honetan Maider Usabiaga eta Felix Olaetxea ingeniariek Sutegin berri eman dutenez. "Zero neurketak, erraustegia martxan jarri aurreko egoeraren argazki bat osatu du, etorkizunekoekin alderatzeko".
Beste kutsadura iturrien eragina
Ikerketa eremuak Buruntzaldea eta Donostia hartzen du. Erraustegiaren eragin eremuko lurretako 10 oilategi partikularretako arrautzak, inguruetako 7 guneko landare, hosto eta lur laginak hartu zituzten, 2 gunetako ur laginak, 4 sedimendu lagin eta 3 udalerrietako (Usurbil, Lasarte, Andoain) 39 amen bularreko esne-laginak. Ikerlan honetarako Holandako Toxicowatch fundazio independentea kontratatu zuten, baita Eusko Jaurlaritzak akreditaturiko Geiser izeneko enpresa, inpartzialtasunez lan egiteko, "ahalik eta berme guztiak izateko".
"0 neurketak", datozen urteotarako ikerketaren oinarria finkatu ditu. "Urtero jarraipena egingo zaien kokapenak, laginak eta neurtuko diren parametroak zehaztu dira". Eta zer hausnartua badugula adierazten duten emaitzak. Erraustegia oraindik piztu gabe zela kontuan izanda, "zero laginketan kutsadura balore altuak ere antzeman dira zenbait eremuetan". Beste kutsadura iturri batzuk eragindakoak. Ikerketaren sustatzaileek ohartarazi dutenez, "horiek monitorizazio eremutik kanpo utzi dira, baina lanketa bat beharrezkoa ikusten da dagokion administrazioaren eskutik".
"Gugana heldu baino lehen"
2019an hasitako lanketari segida eman zioten iaz, 2020. urtean. Emaitzak jasotzeke dituzte oraindik. Eta aurten ere datu bilketa egitekotan dira. Beharrezkotzat jotzen dute erraustegiak eragindako kutsadura modu independentean kontrolatzea, bestela, legediak agindutakora mugatzen baita administrazioa; Zubietako erraustegiaren kasuan, urtean 6 orduko 4 laginketa saioetara, interesdunak aukeratutako une eta enpresak egindakoa. Gainera, "kutsatzaile gutxi batzuk neurtzen dira". "Gardentasun falta eta konfiantza eza" helarazten du horrek, are gehiago, tximiniatik aireratutakoa eguneko 24 orduetan eta urteko 365 egunetan neurtzeko tresnak badirela jakinik. Hortik erraustegiaren kutsaduraren kontrol independentea bideratu beharra. Larunbat eguerdi honetan Sutegin zioten moduan, "gugana heldu baino lehen" erraustegiaren gai toxikoak "inguruko bizidunetan pilatzen doazela frogatzea" da asmoa. Berandu baino lehen.
Mikel Jauregi sailburuaren esanetan Eusko Jaurlaritzak ez du "inolako arau hausterik atzeman" Ekondakinek Zubietako erraustegitik Artaxoako zabortegira bidalitako lixibiatuetan. Hala, ez du sozietate publikoa zigortuko, Nafarroako Gobernuak eskatu bezala.
Errausketaren Aurkako Mugimenduak Errausketaren aurkako giza katea egingo du datorren hilaren 8an Donostian. 11:00etan abiatuko da Alderdi Ederretik.
Zubietako erraustegitik Artaxoara eramaten zituzten lixibiatuengatik, Ekondakini zigor espedientea irekitzeko eskatu zion ekainean Nafarroako Gobernuak Eusko Jaurlaritzari.
Ostiralean herritar batek detektatu zuen ura ez zegoela garbi, baina ezin da jakin noiztik dagoen horrela. ARGIAk jakin duenez, URA agentziako kideak bertaratu dira Arkaitzerrekara. Aspalditik salatzen ari dira erraustegiaren isuriak eta kutsadura.
Artaxoako Ecofert enpresara baimendu gabeko hondakinak eramateagatik, Zubietako Ekondakin enpresari zigor-espedientea abian jartzeko eskatu dio Nafarroako Gobernuak Eusko Jaurlaritzako Ingurumen Sailari. Jose Maria Aierdi Nafarroako Ingurumen kontseilariak jakinarazi duenez,... [+]
Gipuzkoako erraustegiaren emisioen bost urteko jarraipenaren emaitzak aurkeztu ditu ToxicoWatch fundazioak. Emaitza kezkagarriak, bizidunei eta zehazki gizakiei osasun kalte larriak eragin diezazkieketen kutsatzaileez ari garelako. Emaitza nabarmenak, erraustegi berria eta ustez... [+]
Bost urtez aritu da laginak hartzen Toxicowatch erakundea erraustegiaren inguruko oiloen arrautzetan, goroldioan, zuhaitzetan, sedimenduetan eta ama esnean, besteak beste. 2019tik dioxina maila asko handitu da, baita metal astunak, PFASak eta beste gai oso kutsagarri batzuk ere... [+]
Zubietako erraustegia geratzeko Errausketaren Aurkako Mugimenduak deitutako oinezko martxan parte hartu dute larunbat goiz honetan.
Zubietako erraustegia ixteko eskaria atariraino eraman du Errausketaren Aurkako Mugimenduak larunbat honetan Lasarte-Oriatik abiatu duen oinezko martxan. Ertzaintzak sarbidea inguratua zuen atari horretan bertan plazaratu duen adierazpenean, erraustegia behingoz ixtea eskatu... [+]
Maiatzaren 18an, larunbatez, Zubietako Erraustegiaren aurkako martxa antolatu du Erraustegiaren Aurkako Mugimenduak (EAM). Lasarte-Oriatik abiatuko da, Okendo plazatik 11:00etan.
Zubietako erraustegi inguruan laginak biltzen bost urte daramatza ToxicoWatch fundazioak, metal astunen, dioxinen, PCBen eta PFASen bila. Horiek guztiak ageri dira laginetan eta gainera kutsaduraren “igoera kezkagarria” aurkitu dutela jakinarazi du Errausketaren... [+]
Eusko Jaurlaritzako Ingurumen sailak ez zuen Artaxoara eramandako hondakinen karakterizazioari buruzko informaziorik; hala dio Eusko Legebiltzarrera igorritako dokumentazioan. Gipuzkoako erraustegia kudeatzen duen Ekondakinek lixibiatuak bidaltzen jarraitu zuen, Ecofert enpresak... [+]
Bilboko Auzo Elkarteen Federazioak komunikatu bat eskaini du Gipuzkoako erraustegiko lixibiatuak Zorrotzara bidaltzeko asmoaren inguruan.
GuraSOS plataformak Zubietako erraustegiarekiko duten jarrera ukatzailea aurpegiratu zieten foru agintariei asteazkenean Gipuzkoako Batzar Nagusietan egindako agerraldian. GuraSOSen bozeramaile eta abokatu Joseba Belaustegik azaldu zuenez, egungo arazoen aurrean beste alde... [+]