Zergatik ez erabili sendabelarrak animaliekin?
Irailaren bukaeran sendabelarren inguruko formakuntza berezia egin zuten Azpeitiko Azoka plazan. Azken urteotan sendabelarren inguruko interesa, ezagutza eta horien erabilera handitzen ari badira ere, abeltzaintzan ez da zabalduegi dagoen praktika. Hain zuzen horregatik, lehen abiapuntua jartzeko asmoz antolatu zuen formakuntza saioa nekazaritza ekologikoa sustatzen duen Biolur elkarteak. Sendabelarrek abereengan izan ditzaketen erabilera desberdinen inguruan hausnartzen eta informazioa partekatzen hasteko hitzordua izan zen Azpeitikoa, eta Biolurreko Ane Rivas albaitaria eta Garbiñe Larrea aditua izan ziren bertan.
“Abeltzaintzan dauden beharrak detektatzea izan zen lehenbiziko lanetako bat, ikusten baikenuen abereetan ere, pertsonekin bezala, oso medikalizatua dagoela osasuna, eta horren monopolioa farmaziako medikazio alopatikoaren gain dagoela ia erabat”, azaldu du Larreak. Beste bide batzuk lantzeko, ordea, baliabide eta ezagutza falta zegoela sumatu zuten, eta bertako praktika seguru eta eraginkorrak topatzea zaila zela. Horregatik ekin zioten gaiaren inguruan ikertzeari eta materiala biltzeari, saioa pixka bat prestatze aldera.
“Nik pertsonen esparruan egin dut lan beti, eta hasieran pentsatu nuen, ‘zer eginen dut nik sei hankako zomorroekin?’. Baina gero ohartu nintzen, anaia herri kiroletan zaldiekin aritzen zenean, abereak sendatzeko lan dezente eginak geneuzkala, nahiz eta ez albaitari mailan izan”, dio. Abeltzainen partetik interes handia dagoela argi ikusi da, formakuntzarako 30 lekuak segituan bete baitziren. Bertan, hainbat aberek izaten dituzten ohiko arazoak identifikatu zituzten: hanketako minak, ugaltzearen bueltan sortzen diren arazoak, errapeetako minak, erditzeen ondorengo ahuleria, zauriak eta kozkorrak, ugaritzen ari diren birus eta bakterioen arazoak…
Oinarrizko botikina
“Material bilketan ikusi dugu Hegoameriketan badirela albaitarien hainbat praktika sendabelarrekin, hemen ere zenbait albaitarik badarabiltzatenak, eta ikusi dutenak baliozkoak direla”, azaldu du Larreak. Medikuntzako beste baliabideekin batera, eta osagarritasunaren ikuspegitik, horiei lekua egitea izan da formakuntzako helburua. Bildutakoek euren abereentzako oinarrizko botikina sortu zuten, orain pixkanaka probatuko dutena. “Erredura, zauri, handitu eta horrelakoetarako erremedioak landu ditugu, haien eguneroko arazoentzat botikina sortzeko”, gehitu du.
Larreak azaldu duenez, maiz, gizakientzat erabili izan diren formula askok animalientzat ere balio dute, nahiz eta horientzat, normalean, olio finaren partez manteka eta horrelakoak erabili izan diren. “Barne erabilerari dagokionez, hemen ez da transmisio on bat egon, eta sektorean ez daude elkarren arteko informazio trukaketarako espazio gehiegi. Pixkanaka horrelakoak sortzeko eta informazioa biltzeko beharra dago”. Praktika eta erremedio desberdinak biltzen eta sistematizatzen aritu dira, balekoak direnak ezagutu eta zabaltzeko. “Jarraipena izango du honek, abeltzainak probatzen doazen heinean, jasoko dugun erantzunak lanketarekin segitzeko balioko du”.
56 urteko langile bat hil da Lizarran, Agralco (Agrupacion Alcoholera de Bodegas Cooperativas) biltegian lanean ari zela. 10:00ak aldera gertatu da ezbeharra, Lizarran la alcoholera moduan ezagutzen den nekazaritza hondakinen biltegian.
Lehen sektorea bultzatzeko eta indartzeko lanean dihardute Nafarroako Pirinioetan azken urteotan, eta lanketa horren baitan sortu zuten Pirinioetako Mahaia. Diagnostikoa ondu dute azken urteotan, eskualdean lehen sektoreari lotuta dituzten hutsuneak identifikatzeko, eta ondorio... [+]
Datorren negua gozatuko digute zainzuri kimuek (Asparagus officinalis). Baratzeko nire kuttuna da, baita nire baratzekoa ere.
Bi argazki aterako dizkiogu gure memoriari: batak Nafarroako Bardeetara eramango gaitu. Bertan, hautsez beteriko pista baten aldamenean, belar luzez osaturiko zelaitxo bat aurkituko dugu. Argazkiak erakutsiko du herpetologo gazte bat bertan barneratzen: begiak erne, zer ikusiko... [+]
'Nafarroako Intxaurra' marka kolektibo berriak Lizarraldeako, Erdialdeko eta Goi Erriberako zortzi ekoizle biltzen ditu. Kanpaina honetan 200 bat tona intxaur merkaturatuko dituzte, Nafarroan ekoizten den intxaur kopuruaren %46 inguru.
Bada urtebete udazkeneko bederatziurrenak nola egin artikulua idatzi nuela eta berriz ere urtaroak eskatzen digun lanaz idatzi beharra daukat. Izan ere, gibel garbiketa egiteko sasoia dugula esanez publikazio dezente ari naiz ikusten sare sozialetan eta kezka eragin dit. Orain... [+]
Barrikoteak, barrikak, bukoiak eta upelak bete berriak ditugu etxean sagar muztioz (Malus domestica). Makina bat beteko ziren, ipar eta hego, gure geografia guztian mahatsarenarekin ere (Vitis vinifera). Sagasti, mahastiko lanak eta dolare, soto, upelategi eta pitarretako lanak... [+]
EAEko ekoizpen ekologikoaren kontseilua da ENEEK-Ekolurra, eta zertifikazioaz gain, eredu ekologikoaren aldeko sustapen lana ere egiten du elkarteak. “Gaur egun, argi ikusten dugu etorkizuneko eredua dela ekoizpen ekologikoa, eta badagoela honi buruzko informazioa emateko... [+]
Aurtengo udan ez dugu gure hondartzetan marmoka gehiegirik ikusi. Baina ehunka pertsona izan dira Kantauriko postuetan artatuak, Galiziatik Euskal Herrira. Marmokak? Ez. Karabela portugaldarrak orduan? Ezta ere. Oraingoan, arrain baten eztenak izan dira ur-ertzean hankutsik... [+]
Sekreturik ez esan baratzean. Bai bai, adi baratzean. Zer agi ere ataizean ibili, begi-belarri. Ezkutatzekorik baduzu ez azaldu baratzean. Patatak (Solanum tuberosum) begiak ditu, artoak (Zea mays) belarriak, arrosondoak (Rosa spp.) antena zorrotzak, asunak (Urtica dioica)... [+]
Urteak dira Bergaran kontsumoaz eta lehen sektoreaz lanketa zabala egiten hasi zirela. Ereindajan kooperatibaren eta Elikadura Mahaiaren sorrerak bultzada izan ziren lanketa orokor horretan. Azken urteotan, azoka plazaren inguruko hausnarketa prozesuan buru-belarri aritu dira... [+]
Naturazaleren batek galdera hori irakurri eta pentsatuko zuen seguruenik: “Galdetzea ere! Ez dute zerikusirik!” Egia da, bai, behin ezagututa erraz desberdintzen direla oreina eta orkatza. Baina batzuentzat ez da erraza mendian halako animalia ikusi eta ziurtasunez... [+]
"Kanpora begira" bizi izan garen udararen ondoren, udazkenak geure buruarekin berriro konektatzera, errutinara itzultzera eta bertan nola sentitzen garen entzutera gonbidatzen gaitu. Eta udazkenean zer behar dugu osasuntsu eta energiaz beteta sentitzeko? Garaiko jakiek... [+]
2014an sortu zuten Birika Permakultura proiektua Leioako lursail okupatu batean. Jurgi Uriarte Idiazabalek eta beste bi kidek jarri zuten martxan egitasmoa. “Lursail hartatik bota egin gintuzten gerora, aparkalekua egin behar zutelako, eta, etenaldi baten ondoren, bakarrik... [+]
Jakoba Errekondok Ilargia eta landareak 2025eko agenda eskutan, ilargiaren arabera baratzeko lanak nola antolatu azalduko du eta entzuleen galderak zuzenean erantzungo ditu. Antton Olariagak argitalpen horretarako egin dituen hamabi piztiren ilustrazioak erakutsiko ditu eta... [+]