Badakigu gure ekimenak iritzi ezberdinak sortu dituela. Herritar asko hurbildu zaizkigu babesa ematera, eta apustu etxearen aurrean egin genuen elkarretaratzean ehun lagunetik gora bildu ginen. Badira gaiak zalantzak sortu dizkiotenak. Baita gure ekimena kritikatu dutenak ere, kontrako jarrera azalduz eta ekimenak dituen kontraesanak seinalatuz. Iritzi, galdera, zalantza eta kritika guztiak dira ongi etorriak, aldeko zein aurkako argudioak gaian sakontzeko baliagarri zaizkigulako. Horretan saiatuko gara ondorengo lerroetan.

Hamar urte igaro dira Reta etxeak Bilbon lehen lokala ireki zuenetik. Geroztik estatu osoan beste 56 lokal ireki ditu enpresa honek, eta lokal hauez gain taberna eta jatetxe ezberdinetan 2500 terminal (apustuak egiteko makinak) ditu ezarriak. Aurrez herriko saskibaloi taldeak taberna bezala kudeatzen zuen lokala erosi eta enpresa bera arduratuko da gurean ere antzeko lokal bat zabaltzen. Apustuen merkatuan esperientzia zabala duten enpresari handiez hitz egiten ari gara beraz.

"Krisi ekonomikoa" deitu izan zaionaz geroztik asko hazi den merkatuetako bat da apustuena espainiar estatuan. Eusko Jaurlaritzaren arabera Eusko Autonomia Erkidegoan 340 milioi euro gastatu ziren apustuetan 2017. urtean, 2016an baino %10 gehiago eta eta 2012an baino %113 gehiago. Enpresa hauek 46 milioi euroko irabaziak izan zituzten, 2016an baino %13 gehiago eta 2012an baino %80 gehiago. Zazpi urtean biderkatu egin dira Eusko Autonomia Erkidegoan egindako apustu kopuruak, 2017. urtean 36 milioi izan zirelarik. Datuak ematen jarrai genezake, baino egun inork gutxik uka dezake apustuen merkatuak izandako gorakada eta hauen atzean dauden enpresa handiak lortzen ari diren irabazien tamaina. Apustua ez dela errenta dio esaerak, baina gutxi batzuk errenta handiak pilatzen ari dira azkenaldian.

Bankinter bankuak adibidez honelako gomendioak egiten ditu bere webgunean apustuen merkatuari dagokionez: "Kirol apustuak merkatu seguruak dira inbertsioak egiteko orduan. Legeak onak dira eta irabaziak izatea oso posible da, denbora gutxian irabaziak hauek bikoizteko aukerarekin".

Irabazi handien itzalean daude apustuetan dirua galtzen dutenak, enpresa hauek hainbeste diru irabazi izanak jendeak beste hainbeste galdu dituela esan nahi baitu. Prekarietatea eguneroko ogia den honetan, asko dira diru gehigarri baten bila apustuetara jotzen duten herritarrak. Ez da kasualitatea apustu etxeak langile auzoetan kokatu izana. Ludopatiaren aurkako elkarteetatik askotan eskatu da gaiarekiko kolektibo sentikorrenak (ekonomikoki, adinagatik...) izan daitezkeen auzoetan antzeko lokalen irekierak erregulatzeko, baina ez. Apustuen merkatuak haziz doazen neurri berean hazten ari dira honek dakartzan ondorio kaltegarriak.

"Askatasun pertsonala" edo "bakoitza libre da nahi duena egiteko" bezalako argumentuak ohikoak dira antzeko eztabaidetan. Baina egun herritarrak apustuetara erakartzeko ondo diseinaturiko marketin estrategiak garatzen ari dira enpresa boteretsu hauek. Publizitatean sekulako inbertsioak egiten dituzte, bereziki futbolaren mundua erabiltzen ari direlarik herritarroi apustuekin dirua irabazteko lilura zainetaraino sartzeko. Iragarkien bidez jende askorentzat erreferente diren kirolariak ari zaizkigu apustuak egitera gonbidatzen. Espainiar estatuko gizonezkoen liga nagusian jokatzen duten talde guztiak (Errealak salbu) apustu etxeen publizitatea egiten ari dira. Telebistan ematen diren futbol partiduen bueltako iragarkien %20 apustu etxeenak. Munduan gehien jarraitzen den kirola aukera ezin hobea izaten ari da apustu etxeentzat jendea askorengan eragiteko.

Euskal Herrian tradizio handia du apustuak, baina apustuak beti egin izanak ez ditu bere horretan onak egiten. Apustuak egiteko modu guztiak ez dira berdinak. Enpresa handiak sartu dira mundu honetan, zeinak beti aterako diren irabazten. Abiadura da egungo apustu moduaren ezaugarri nagusietako bat: Apustu bat amaitu orduko egin dezakegu bestea, eta kasu askotan apustu bat galtzean berehala berreskuratu nahiko dugu galdutako dirua, amaierarik ez duen zurrunbilo batean sartuz. Irabaztean ere antzekoa, bat irabazi badugu zergatik ez dugu irabaziko hurrengoa? Mendekotasuna sortzen duten teknikak darabiltzate apustu etxeak, “joko arduratsua” sustatzen dutela esanez dabiltzan bitartean. Baina noiz erreparatu diote kapitalistek beraiek sortzen duten miseriari? Noiz axola izan zaie jendearen osasuna? Noiz kezkatu dira jendearen bizitzaz?

Jakitun gara eztabaidak honek ertz asko dituela, konplexua dela eta kontraesan asko sor ditzakeela bere baitan. Jakitun gara gure herrian badaudela bestelako arazoak, gaiarekin lotura izan dezaketenak, alkoholarena kasu.

Herrian apustu etxe bat irekiko dute berehala, eta herritarren artean gai hau lantzeari ekin diogu, aurrez esan bezala urte gutxian sekulako gorakada izaten ari den fenomeno berri batean aurrean gaudela sentitu dugulako, eta honek izan ditzakeen ondorioek kezkatzen gaituztelako. Ez ditugu herrian dauden arazo guztiak lantzen, baina batzuk lantzera iristen gara, eta lasai gaude egiten dugunarekin.

Apustuen gaia lantzea eta beste batzuk albora uztea egotzi digutenak libre dira herrian landu gabe gelditzen diren bestelako arazoei eusteko. Gure neurrian bidelagun izango gaituzte.

Kontraesanekin bizi gara, dugun gizartea dugu, eta gizarte horren parte gara. Antolatzen dugun ekimen bakoitzak sortzen dizkigun kontraesanengatik balitz ez genuke ezer egingo ziurrenik. Baina gure kontraesan guztiekin kezkatzen gaituzten arazoak lantzea erabaki genuen duela bost urte, Elkar-ekin sortu genuenean. Eta horretan jarraitzea da gure asmoa, besteak beste apustu etxearen aurkako ekimenak bultzatuz.