Zer dio landareen lurrinak?
Galdera horri tiraka iritsi zen duela urtebete pasatxo Eli Diez “Gaua Perfumes” proiektua sortzera, Arabako Errioxan. Jakin mina sortu zitzaion, bereziki landareetatik atera daitezkeen aromekiko, eta horiek gure zentzumen eta emozioekin lotzeko dugun gaitasunaz. “Gaztea nintzenean nire familiak perfumea saltzen zuen, agian hortik piztu zitzaidan kuriositatea eta gogoa”, dio. Lurringintza industrialetik urrun, hurbileko landareekin probak egiten ari da Diez, eta esperimentatze prozesu betean dago murgilduta.
Lurringintza etnobotanikoa lantzen du Diezek: “Lurrinak modu tradizionalean, beti egin den moduan ateratzeari deitzen diogu lurringintza etnobotanikoa. Betiko landareekin egiten da eta herri baten kulturarekin lotura estua du”, azaldu du. Lurrinak destilazio, mazerazio edo tintura bidez ateratzen ditu Diezek, eta produktu desberdinetan erabiltzen ditu ondoren; lurrin pertsonalizatuetan, intsentsuetan eta brumetan, adibidez. “Lurrin pertsonalizatuen kasuan, jendeak gustuko duen perfumeren bat ekartzen dit, baina zerbait naturalagoa nahi dute, bertako landareekin egina… antzeko zerbait lortzen saiatzen gara, elkarrekin”, dio.
Urteko sasoi bakoitzean inguruko basoetan biltzen ditu landareak, eta horiekin oinarri moduan funtzionatzen duten lurrinak sortzen ditu. “Iaz ezkaiarekin eta erromeroarekin egin nuen oinarri bat, beste bat bertako ardo beroaren lurrinarekin, gaztain erreekin…”. Egunerokoan inguratzen duten usainak biltzen saiatzen da arabarra, eta zenbaitetan, jaiegun kulturaletatik abiatzen da usain berri bat sortzeko ideia. “Inguru hauetan ospatzen den Mañen festan izpilikua erretzen da urtero. Bada, duela aste batzuk ohitura horretan oinarritutako lurrina sortu dut: izpilikua hartu, bertako oliba oliotan mazeratu eta izpilikuaren lurrin hori oinarri bezala hartuta bestelako aromak gehitu dizkiot”, azaldu du prozesua.
Tailer txikian usain handiak
Lurringintza industrialean apenas erabiltzen dute landarerik perfumeetan. “Egia da lurrin industrialekin usain oso bizietara ohitu garela, hauek gutxiago usaintzen dute eta ez dute halako lerrorik uzten”, dio artisauak. Lurrin naturalek, ordea, landareen usainarekin batera horien propietateak ere jasotzen dituzte, eta propietate bakoitzak eragin desberdina du. “Erromeroaren kasuan, esaterako, memoriarako eta esnarazteko propietateak ditu, eta horretarako lagungarri da usaina bera”, gehitu du.
Laguardian, etxeko bodegan muntatu du tailertxoa Diezek, eta bere lurrinak sortzeaz gain, formakuntza eta tailerrak ere eskaintzen ditu bertan, jarduerarekiko interesa geroz eta handiagoa baita. Tresneria aldetik nahiko sinplea dela azaldu digu lurringileak: sua, alkohola, potoak, kobrezko alanbike txiki bat… “Makinaria baino gehiago, pazientzia behar da jarduera honetan”, dio. “Gainera, gurea bezalako lurrindegi txikian ezin da kantitate handiekin lan egin, sasoi bakoitzean landareak aldatzen baitoaz, eta beraz, sortzen ditugun lurrinak ere bai”, amaitu du.
Emakume bakoitzaren errelatotik abiatuta, lurrari eta elikadurari buruzko jakituria kolektibizatu eta sukaldeko iruditegia irauli nahi ditu Ziminttere proiektuak, mahai baten bueltan, sukaldean bertan eta elikagaiak eskutan darabiltzaten bitartean.
Mauleko Euskalduna ostatuak urteak daramatza Zuberoako etxe ekoizle txikien produktuekin lanean, eta hiriburuko ostatu parean eraikin bat erosi zutenean proposamena egin zien laborari horiei berei: zergatik ez ireki hurbileko ekoizleen saltokia bertan? “Motibatuta zegoen... [+]
Pandemiaren ondorengo testuinguruan, elikadura –ustez oinarrizko eskubide den hori– lantzeko mugitzen hasi zen talde bat Gasteizen. “Militantzia esparruan beste gaiak jorratzen ari ziren ordurako, etxebizitzarena kasu, baina elikadura ardatz hartuta ez zegoen... [+]
Errezilera bizitzera joan eta sagarrondoak landatu zituen Satxa Zeberiok, Bio-K proiektuaren bultzatzaileak, duela zenbait urte. “Iritsi zen sagarrekin zerbait egiteko momentua, eta sagar zukua eta sagardoa ekoizteari ekin genion orduan”, azaldu du. 2015ean sortu... [+]
Urteak daramatza Ipar Euskal Herriko Biharko Lurraren Elkarteak (BLE) bioaniztasun landatuaren inguruan lanean. “Hainbat proiekdu ditugu abian, eta horietako bat baratzeko hazien ingurukoa da”, azaldu du Nico Mendiboure Hazi Sareko kideak. Duela lau bat urte hasi... [+]
Nekazaritzan trebatzeko eta proiektu propioak abiatu aurretik ekoizpenean eta merkaturatzean norbere burua probatzeko, abian dira gurean nekazaritzako hainbat test gune. Araban, 2023an abiatu zuten Aleko nekazaritzako test gunea, baina, antzeko egitasmo gehienekin alderatuta,... [+]
Itsason (Gipuzkoa) elkarren ondoan dauden bi baserri dira Urteaga eta Urkulegi, duela zenbait urte elkartu eta proiektu bateratua martxan jarri zutenak. “Bi baserriak elkartu eta ekoizpen proiektua abiatu genuen, eta 2011tik dedikazio osoarekin ari naiz honetan”,... [+]
Urteak daramatza martxan Ipar Euskal Herrian Trebatu elkarteak, laborantzan proiektua abiatu nahi duten pertsonek aurrez trebatzeko aukera izan dezaten. Ipar Euskal Herriko proiektua eredutzat hartuta eta ideia berari tiraka, Gipuzkoan ere izen bereko elkartea sortu dute aurten... [+]
Gero eta nekazaritzako test gune gehiago ditugu inguruan, hau da, nork bere proiektua martxan jarri aurretik nekazaritzan eta abeltzaintzan trebatzeko guneak. Nafarroako Zunbeltz espazioa eta Gipuzkoako eta Ipar Euskal Herriko Trebatu dira horietako zenbait adibide, gurean... [+]
Herritarrak elkarren artean saretzea eta bizitza sozialerako espazioak bultzatzea da Xiberoko Kolektiboa elkartearen lan ildoetako bat. Bide horretan, baratze kolektiboa sortzeko aukera suertatu zitzaien 2020an Maulen, eta zalantzarik gabe, proiektuari ekitea erabaki zuten... [+]
Arrasateko Beroña auzoan dago kokatuta Xabi Abasolo Etxabek eta Naiara Uriarte Remediosek bultzatutako Errastiko Ogia proiektua. Bakoitza bere bidetik iritsi ziren okintzaren mundura, baina eredu ekologikoan eta ama orearekin ekoizteko oso ongi uztartu dituzte bi gazteen... [+]
Nafarroako beste zenbait herritan bezala, duela lauzpabost urte hasi ziren Basaburuan gaztainondoen inguruko lanketarekin. “Bertako gaztain barietateei lotutako ikerketa abiatu zuen Nafarroako Gobernuak, eta orduan hasi zen hemengo herrietan ere gaztainaren historia... [+]
Euskal literaturaren eta kulturaren topaleku garrantzitsuenetakoa da abenduaren 5etik 8ra egingo den Durangoko Azoka, eta 59. edizio honetan ere, Bizi Baratzeak bere postua izanen du, ARGIAkoaren ondoan.
Garbiñe Larreak Kosmetikoak sendabelarrekin liburua argitaratu berri du ARGIArekin. "Egin ezazu zuk zeuk" filosofia kosmetikoen mundura ekarrita, egunerokoan behar diren produktuak egiteko liburu teoriko-praktikoa da. Eskuragarri dago azoka.argia.eus webgunean.
Naturopatiaren eta iridiologiaren mundutik iritsi zen Eztizen Agirresarobe Pineda ezkiotarra kosmetika naturalaren mundura: “Hirugarren urtea dut naturopatia eta iridiologia ikasketetan, baina lehenagotik ere egiten nituen ukenduak, kakaoak, eta antzekoak”, azaldu... [+]