Espainiako Gobernuak onartu duen Muga proiektuak 1.700 hektareako meatzea aurreikusten du Nafarroako Xabier eta Zaragozako Undués de Lerda udalerrien artean, Esako urtegitik oso gertu. Adituen ustez, besteak beste, inguruko erreka eta akuiferoak kutsatuko lituzke, lurra hondoratu eta Esako magalaren ezegonkortasuna handitu.
Espainiako Trantsizio Ekologikorako Ministerioak Geoalcali multinazionalari esleitu dio –Highfiels Resources enpresa australiarraren filiala– Nafarroa eta Zaragoza artean potasa erauzteko meatze proiektua, hainbat iturriren arabera, Euskal Herriko eta Espainiako Estatuko handiena litzatekeena, Esa urtegiaren ondoan. Potasa ongarria eta pestizida produzitzeko erabili ohi da.
Erreakzioak berehalakoak izan dira, eta haren kontra azaldu dira hainbat alderdi, eragile sozial eta talde ekologista. Ekologistak Martxan taldeak salatu du proiektua duela ia hamarkada bat aurkeztu zenetik, enpresari erraztasunak baino ez zaizkiola jarri aurrera eramateko, “hasieratik atzera bota beharrean”.
25 urtetan 6,3 milioi tona material erauzi nahi da urtero lurpetik, eta horretarako eguneko 1.000 kamioi beharko lituzkete, proiektuak dioenez. Gainera, ur kopuru handia behar da erauzketarako eta hori Esako urtegitik aterako lukete
2015etik hainbat alegazio jarri izan dizkiete erakundeek Muga proiektuari, hala nola Nafarroako Gobernuak edo Ebroko Konfederazio Hidrografikoak (CHE); baina 2019an ingurumen baimena lortu zuen Geoalcalik eta hortik aurrera bidea are errazago jarri zaio esplotazioarekin hasteko. CHE erakundeak Público-ri adierazi dio proiektua onartu bada, erakundeek egindako ingurumen ohartarazpenak bete direlako izango dela.
Baina ekologistak eta gai horretan adituak direnak ez daude hain ziur. Denera 1.700 hektareako zabalera eta 600 metroko sakonera izango luke meatzeak lurpean eta sorturiko hondakinek arazo handia ekarriko lukete hauen esanetan. Zein dira Muga proiektuaren arriskuak?
57 metroko gatz-mendia
Sustrai Erakuntzak 2020an argitaraturiko txosten batean zerrendatzen ditu horietako batzuk, Erreniegan izandako aurreko esperientzia kontuan hartuta. Toki hartan, Potasas de Navarrak utzitako herentzia oraindik sumatzen da, hondakindegi eta putzuek birgaitu gabe jarraitzen baitute eta gaizki itxita daude; horrek ekartzen du kutsadura Arga ibairaino iristea. Gainera, lurra hondoratu egiten da sarritan eta lurrikarak ere eragiten ditu egoera horrek.
Muga proiektuaren kasuan, kaltea handiagoa izango da, meatzeak berak dituen dimentsioengatik. Sustraik azaldu duenez, potasa erauzterakoan sorturiko gatz hondakinen mendia gutxienez 57 metrokoa izan liteke –13 milioi metro kubo–, baina seguruenik hori baino askoz handiagoa ere izango da, gatza berriz zulora sartzeko teknika ez delako bideragarria honen esanetan.
25 urtetan 6,3 milioi tona material erauzi nahi da lurpetik urtero, eta horretarako eguneko 1.000 kamioi beharko lituzkete, txostenean irakur daitekeenez. Gainera, ur kopuru handia behar da erauzketarako eta hori Esako urtegitik aterako lukete.
Hain justu, Esako urtegiaren gertutasunak sortzen du kezka handienetako bat, meatzearen galeriak kilometro eskasera baileudeke. Galeria horietan ura sartzen denean gatza urtzen da eta horrek ur gehiago sortzen du, “katean sorturiko erreakzio horrek arazoa oso zail egingo du gelditzeko”.
Sustraik dokumentu horretan gogorarazi du Esako urtegiaren ingurua oso ezegonkorra dela eta aktibitate sismiko handiko ingurunea dela: “Arrakalak, hondoratzeak, urradurak eta bestelako eragin kaltegarriak sor daitezke, bai meatzean eta baita urtegian bertan ere”.
Ez da ezusteko handirik izan Europako hauteskundeetan, eskuin muturrak gora egin duen bitartean, berdeek orain arteko emaitzarik txarrenetakoak izan dituzte. Zentzu horretan, geroz eta gehiago nabarituko dugu trantsizio ekosozialari lotutako erabakietan ebidentzia zientifikoek... [+]
Mahaño Lanathoua 2017an hasi zen aitaren lurretan arbolak landatzen, oihan baratzea lantzeko ideiarekin. “Hasieran asmoa ez zen horretatik ekonomia bat sortzea, gure buruaskitasunerako bidean pausoak ematea baizik”, gogoratu du laborariak. Baina, landaketekin... [+]
Duela gutxiko kontua da. Iberiar katamotza (Lynx pardinus), mundu mailako felino espezie mehatxatuenetarikoa, “galtzeko arriskuan” egotetik “kaltebera” kategoriara igaro da IUCNren Espezie Mehatxatuen Zerrenda Gorrian. Espeziea kontserbatzeko egindako... [+]
Zuhaitzen eta arbolen sarobean nabil azken urte hauetan. Larrean, abaroan eta biaoan hor nabil atera ezinik. Zuhaitzei eta arbolei aparteko begirunea diedala jabetua izango zara, tarteka behinik ARGIAren Bizi Baratzea txoko honetan ibiltzen bazara. Eta azkenaldi honetan,... [+]
Oscar Puente Espainiako Garraio ministroaren esanetan, Nafarroarekin lotura egiteko aukerarik "onargarriena" Gasteizkoa da, Ezkio-Itsasoko ibilbideak "konplexutasun teknikoak" dituelako.
Kapitalismoak sortutako krisi ekosoziala ondoez globala ari da eragiten planeta osoan. Baliabide material eta energetikoen "gailurrek", hazkunderako eta metaketarako mugak ezarriz, natura eta gizartearen arteko desorekak ekartzen dituzte. Estraktibismoaren gurpil... [+]
Akainak edo kaparrak batetik, eltxo tigreak bestetik, Euskal Herrian duten presentziaz eta gurean dauden espezieez mintzatu zaigu Aitor Cevidanes ikertzailea. Osasuna eta ingurumena hizpide, dituzten arriskuez, herritarron uste faltsuez eta klima aldaketaren nahiz gizakion... [+]
Ordenagailua itxi, txankletak jantzi, eguzki-kremaz laztandu. Nora zoaz oporretan? Oporrak egitea nonbaitera joatea dela normalizatu dugu, deskantsuak distantzia behar duelako, diogu. Eta bidaia egitean, turista bilakatuko gara, izendapen aldaketak deserosotasun bat sortzen... [+]
“Talde kriminal antolatua izatea” eta “derrigortze eta bortxa delituak egitea” leporatu diete, 2021ean Lekarozen Aroztegiko obrak geldiarazteko egindako kanpaldiaren harira.
Euskal Herria Bizirik eta Askapena brigada bat antolatzeko elkartu dira. Europan lurraldearen defentsan dauden bi borroka bisitatuko dituzte: Lurraren Altxamenduaren borroka Frantziako Estatuan, eta NO TAV mugimendua Italian.
Uztailaren hasieran izendatu zuen Unescok Iratiko basoa biosferako erreserba. Aezkoako Lehendakari Carlos Buenok goraipatu egin du pausu hori eta uste du baliagarria izanen dela eremua babesteko eta populazioari eusteko.
Solaria multinazionalak 100 hektareako parke fotovoltaikoa eta eskualdea zeharkatuko lukeen Oso Goi Tentsioko Linea eraiki nahi ditu Arabako Gorbeialdean. Herritarrak aurka antolatu dira eta ekimen jendetsu ugari burutu dute denbora gutxian. Baina Gorbeialdeakoa Solariak Araban... [+]