ENEEK (Euskadiko Nekazaritza eta Elikadura Ekologikoaren Kontseilua) laguntzaileetako bat izan dutenez, honen Amorebieta-Etxanoko egoitzan aurkeztu ditu Biolur elkarteak irailaren 27an "Duina" azterlanaren emaitzak. Lanketa kolektiboa izan da, eta halaxe izan zen aurkezpena ere: ikerketa garatu duten Biolurreko eta EHUko ordezkariek hartu zuten hitza, baita egunero haien jardunaren datu xehetu mordoa jaso behar izan dituzten 11 baratzezainetik bik ere (hemen, Iker baratzezainak irakurri zuen gutun hunkigarria osorik). Entzuleen artean, nekazaritza eta abeltzaintza ekologikoan eta elikadura burujabetzan eragile diren 40 lagun inguru bildu ziren, eta denek txalotu zuten azterlan honen ekarpena, erosleen aurrean prezioak argudiatu ahal izateko eta ekoizleak ahalduntzeko.

2030. urterako, "Baserritik mahaira" europar estrategiaren ildotik, Europar Batasuneko lurren %25a ekologikoan landuak izan beharko dute. Gaur egun EAEn ekologikoan lantzen diren lurren kopurua %4,6a da. “Erronka hori jomuga izanda ezinbestekoa da baserritarren bizitzak duintzea” adierazi dute Biolurreko kideek. Ekologikoan abiatzen diren proiektu askok ez dutela denboran luze irauten azaldu dute, eta ezinbestekoa dela prekarietatea gainditzeko baldintzak jartzea.

Lan hitzarmenak jasotakoa baino %10 ordu gehiago urtean, bataz beste

ENEEK eta Biolurrek Excell taula landu bat prestatu zuten eta ENEEK-ek aplikazio bat garatu ere bai, baratzezain bakoitzak xehe idatz zitzan egunean egindako lanordu denak, eta jarduera osoari buruzko informazio detailatua. Aurkezpenean nabarmendu dute, datu bilketen lan hau oso nekagarria izan dela, baratzeko lanei gaueko ordu txikitan gehitu zaiena, baina edozein ekoizlek baduela erraminta hori eskura, bere jarduera zehatz aztertu nahi badu, erabili ahal izateko. Proiektuan parte hartu duten baratzetzainak eskertuta agertu dira ikerketarekin ("nekagarria izan da, baina merezi izan du" adierazi dute) eta bakoitzak bere proiektuaz jaso duen txosten berezituarekin, bideragarritasuna hobetzen lagunduko baitie.

100.000 gora datu bildu dituzte eta horietatik ondorioztatu dute, baratzezainek bataz beste 1.953 ordu sartu dituztela lanean, lan hitzarmenak jasotakoa baino %10 gehiago. Baina hau bataz bestekoa izanik, bada baratzezainik lan hitzarmenak definitutako 1.800 ordu horiek baino %53 gehiago sartzen duenik.

Beste ezaugarri bat da, oso lan anitzetan aritu behar dutela: sartutako orduen %65,83 nekazaritzara bideratu dute; %22,9 komertzializaziora; %5,57 kudeaketara; %4,53 kolektibizaziora eta %1,16 zaintzara.

Oso lan lotua dela ere adierazi zuten, gaixoaldiren bat edo oporrak hartuz gero, ez dela batere erraza ordezko langile batek martxa eramatea, eta urteko irabaziak hain prekario izanik, ez dagoela marjinarik ordezkoari txukun ordaintzeko. Ordezkapen zerbitzua hobetzea dela lehentasun nagusia azpimarratu zuten.

Barazkien prezioak eta salmenta modu bakoitzaren marjinak

Barazki bakoitzaren ekoizpen kostua kalkulatzeko hainbat aldagai hartu dituzte kontuan: lan zehatz bakoitzean sartutako orduak, baratzeko zein azalera hartu duen labore horren lanketak eta zenbat denboraz, jasotako uztaren zenbatekoa, zehazki gai horietatik zenbat saldu den eta zein preziotan... Ekoizpen kostuak eta salmenta kostuak erakusten dituen taulak bihotza uzkurtuko dio herritarrari, eta baratzezainari, agian, lehendik bazekiena zenbakitan erakutsiko dio:

- Azenarioa: Ekoizpen kostua 4,8 euro eta prezioak gutxienekoa 3 euro eta gehienekoa 4,5 euro

- Brokolia: ekoizpen kostua 5,44 euro eta prezioak gutxienekoa 3,5 euro eta gehienekoa 4 euro

- Ilarra: ekoizpen kostua 11,43 euro eta prezioak gutxienekoa 6 euro eta gehienekoa 12 euro

- Kalabaza: ekoizpen kostua 2,33 euro eta prezioak gutxienekoa 2 euro eta gehienekoa 4 euro

- Leka: ekoizpen kostua 12,65 euro eta prezioak gutxienekoa 4 euro eta gehienekoa 7 euro

- Letxuga: ekoizpen kostua 1,14 euro eta prezioak gutxienekoa 0,8 euro eta gehienekoa 1,2 euro

- Piperra (Gernika): ekoizpen kostua 13,17 euro eta prezioak gutxienekoa 6 euro eta gehienekoa 12 euro

- Piperra (Italiarra): ekoizpen kostua 3,47 euro eta prezioak gutxienekoa 3 euro eta gehienekoa 5,5 euro

- Porrua: ekoizpen kostua 5,38 euro eta prezioak gutxienekoa 3,6 euro eta gehienekoa 4,5 euro

- Tipula: ekoizpen kostua 4,87 euro eta prezioak gutxienekoa 2 euro eta gehienekoa 3,5 euro

- Tomatea: ekoizpen kostua 4,07 euro eta prezioak gutxienekoa 3 euro eta gehienekoa 5,5 euro

- Zerba: ekoizpen kostua 2,32 euro eta prezioak gutxienekoa 2 euro eta gehienekoa 3,5 euro

Komertzializazio bide bakoitzak ematen duen salmenta marjina ere aztertu du "Duina" proiektuak. Azpimarratu dute baratzezain ekologikoen %40ak bi salmenta bide dituela, eta gainerako %60ak hirutik gora salmenta bide dituela. Bide hauek denak dira zirkuitu laburrekoak, tokikoak, bertako ekonomia garatzen laguntzen dutenak eta erosleekin harreman zuzenak sustatzen dituztenak. Alde handiz, kontsumo taldeak eta otarrak dira baratzezainei marjinarik handiena ematen diena (%56,97); ondoren dator komertzio txikia (%26,14); hirugarren azokak (%12,2) eta bestelakoak (%4,19).

Soldata prekarioa urtean, lurra jabetzan izanda

Eskubide Sozialen Kartak soldata duina 16.800 euroan jarria duela hartu dute abiapuntu alderaketa egiteko: baratzezain ekologikoek bataz beste 14.990 euro irabazten dituzte urtean. Baina aldea handiagoa da Nekazaritza Ministerioak erreferentzia modura jartzen duen 30.000 eurorekin alderatuta.

Nabarmendu dute zenbaki hauek denek oinarrizko premisa bat dutela: lurra jabetzan izatea. Eta hau arazo handia dela etorkizuneko nekazari ekologikoak gerturatzeko.

Hitzaldiak eskualdeetan, "Ekoizpen Duina, kontsumo herrikoia" lemapean

Osasuntsu elikatzeko eskubidea herritar guztiek bermatuta beharko luketela nabarmendu dute Biolurreko kideek, eta ekoizleak eta herritarrak uztartuko dituen kanpaina abiatuko dute, Duina ikerlanean jasotako ezagutza plazaratzeko: "Ekoizpen Duina, kontsumo herrikoia" izango du lema.

Gipuzkoan eta Bizkaian hitzordu hauek jarri dituzte, ikerketa herritarrei aurrez aurre azaltzeko:

- Urriak 6 Bergara. 8:30 etan Irizar aretoan

- Urriak 13 Tolosa. 19:00etan Zerkausian

- Urriak 20 Azpeitia. 19:00etan Elikagunean

- Urriak 27 Durango.17:30ean Etartien

- Azaroak 3 Lazkao. 19:00etan Biziolan

- Azaroak 8 Zizurkil. Fraisoron, 12:00etan saio teknikoa

- Azaroak 10 Oiartzun. 19:00etan Labore Oarson