Zaragozako Fiskaltza hasi da ikertzen haize-errotek eragindako hegaztien hilketa handia
Ezaguna da parke eolikoek hegazti mota asko hiltzen dituztela. Orain, Aragoiko Erkidego Autonomoan Zaragozako Fiskaltzak ikerketa bat ireki du zehazteko ea parke horietako hegaztien hilkortasun handia ingurumenaren aurkako delitua izan daitekeen.
Aragoin astero hamasei hegazti harrapakari eta sarraskijaletik gora hiltzen dituzte haize-errotetako hegalek, eta dagoeneko hasi dira nozitzen eragin ekosistemikoak, hegazti horiek giltzarri direlako mendiaren garbiketan eta intsektuen izurrien kontrolean.
Aragoiko Gobernuaren datu ofizialek diotenez, 2021 eta 2022 artean 1.463 hegazti harrapakari eta sarraskijale iritsi ziren hilik haize-errotek harrapatuta La Alfrancako (Zaragoza) Fauna Basatiaren Indarberritzeko Zentrora. Horietatik sai arreak dira gehienak (806) eta, ondoren, belatzak (194), arranoak (194) eta miruak (183). Arranoen artean 23 arrano beltzak dira, eta desagertze arriskuan dagoen arrano eperjale bat.
Desagertze arriskuan dagoen errege mirua ere gogor kolpatu dute haize-errotek, eta azken bi urteetan Aragoiko 34 parke eolikotan 68 ale hilda aurkitu dituzte, Ansar eta Lurraren lagunak elkarte ekologisten datuen arabera. Alabaina, uste dute askoz gehiago direla, gaur egun erkidego horretan 161 planta eoliko direlako.
Etorkizunean egoera okerragoa izan daiteke, beste 134 parte eoliko eraikiko direlako erkidegoan, eta kopuruaz gain, haize-errota horien hegalak 70 metroraino iristen direlako, heriotza tasa handitzeko arriskuarekin. Nafarroan, adibidez, Bardeetako Cavar Parke Eolikoak 160 hegazti handi eta 27 kiroptero hil zituen hamaika hilabetetan –uztaila 2020-ekaina 2021– .
Egiazko eragina okerragoa
Hilkortasun tasa horren eragina hegaztietan, dena den, datuek erakusten dutena baino okerragoa da. Batetik, aipatu kontaketak parke eolikoetan hamabostero egiten diren miaketen ondorio dira, baina tarte horretan sarraskijaleek jadanik desagerrarazi dituzte hildako beste hegazti asko.
Bestetik, hegaztiak ugaltze garaian hilez gero, ondorioak arras larriagoak dira. Sasoi hori urtarriletik ekainerakoa da saien kasuan, eta otsailetik ekainera gainerako hegaztietan. Denbora horretan arra ehizan aritzen ohi da, eta emeak habia zaintzen du eta kumeei jaten ematen die. Haize errotek eme bat hiltzen badute, arrek ez dakite kumeak elikatzen; eta arra hiltzen badute, emea habiatik atera behar da, kumeak arriskuan utzita. Ondorio horiek guztiak ez dira kontabilizatzen datuetan.
Harrapakari gutxiago, izurri gehiago
Ezaguna da hegazti mota horiek guztiek bioaniztasunean duten eragina, bai basoak sarraskiz garbitzeko, bai intsektuen izurriak kontrolatzeko. Belatzek arratoien eta satorren populazioak kontrolatzen dituzte, esaterako; arranoek 180 kilo haragi jaten dute urtean –asko untxiak–; saguzar batek ordubetean 1.200 eltxo jan ditzake, eta gau bakarrean beren pisua beste irentsi dezakete intsektutan.
Saguzarretan haize-erroten hegalek eragindako heriotza kopurua handia da. Ikerketa gutxi dago eta, beraz, datu gutxi, baina Zaragozako probintziako bi parke eolikotan egindako kontaketetan, eolikoen hegalek urtebetean gutxienez 424 sator hil zituzten; garai berean bi parke horietan 111 hegazti hil zituzten, beraz, lau aldiz saguzar gehiago. Horregatik, ingurumen elkarteak gero eta kezkatuago ageri dira, haize-erroten eragin kaltegarria gero eta nabarmenagoa delako bioaniztasunean. Ireki berri den ikerketarekin, ikustekoa da horren aurrean fiskaltzak zer jarrera hartuko duen.
Albiste hau Público egunkariko Eduardo Bayona kazetariak egindako erreportajean oinarrituta dago.
Azken lau hamarkadetan itsasoaren gainazalaren tenperatura-igoerak makroalgen komunitateetan izan duen eragina aztertu du EHUko ikerketa-talde batek. Bizkaiko kostaldeko eremu batean sakonera-puntu desberdinak ikertu dituzte eta ikusi dute egituratzaileak diren afinitate hotzeko... [+]
Gasteizko Haur eta Lehen Hezkuntzako ikastetxeetako baratzeak ikertu ditu Iratz Pou EHUko ikasleak. Zenbat eskolek dute ortua? Nolako erabilera ematen diote, zein helburu eta asmorekin? Probetxu pedagogiko eta didaktikoa ateratzen al diote baratzeari? Pourekin eta Igone Palacios... [+]
Lurraren defentsan mobilizazio eguna deitu du Euskal Herria Bizirik sareak apirilaren 13an Azpeitian, "lurraldeari eta landa-eremuari eraso egiten dioten makroproiektuekiko arbuio sozial zabala erakusteko". Deitzaileekin bildu gara.
Jolastoki eta ikastetxeko sarrera zen asfaltozko 350 metro koadroak berdegune bihurtu dituzte Haur eta Lehen Hezkuntzako Remontival eskola publikoan, Lizarran. Landaturiko zuhaitz, zuhaixka eta landareek helburu dute, besteak beste, beroa eta hotza hobeto kudeatzea,... [+]
Desagertzeko arriskuan dagoen basoilarra ikusi dute azken egunetan Larra eta Aztaparretako naturgunean, Belaguako La Contienda bailarako eski estazioko aparkalekuan. Jokabide arraro horrek kezka sortu du biologoen artean, aurtengo negu beroak eraginda izan baitaiteke. Basoilarra... [+]
Egun osoa airean, buelta eta buelta, haizearekin dantzan kometa balitz bezala… eguzkiari itzal egiteraino! Horra hor, mirua hegan. Hortik dator eguzkia lainoetan atera eta sartu dabilenean “miru-itzala” edo “miru-kerizpea” dagoela esatea, Felipe... [+]
Erreketako tigre-burruntzia Europako burruntzi handienetakoa da. Gure lurretan, gainera, oso zabalduta dago eta erraza da erreka inguruetan ikustea, etengabe hegan, gora eta behera. Arra eta emea oso antzekoak dira, ia berdinak sexu-organoak alde batera utzita.
Horrela izendatu zuen Félix Rodríguez de la Fuente naturalista ezagunak. Izen ezinhobea ehiztari dotore honentzat, sekulako abilidadea baitu bere harrapakinak akabatzeko.
Hori salatu du Sustrai Erakuntza elkarteak. Azaldu duenez, Nafarroako AHTk eta beste hainbat egiturek inguratuta gera daiteke aintzira, batzuk jada eginak daude eta beste batzuk eraikitze bidean dira.
Gure kostaldeko jatetxeetan arrain preziatuenaren inguruan galdetuz gero, gehien-gehienek bisigua aipatuko lukete. Belaunaldi zaharragoek hobe ezagutu zuten. Gaur egun ordea, nekez topatuko dugu, bai itsasoan, baita gure mahaietako plateretan ere. Baina hemen doakizue aste... [+]
Gaur egun, zaintza sistemen etenari buruz hitz egin dezakegu; izan ere, kontuan hartzen al dugu gaur egungo zaintza sistemako fluxu guztien Continuuma? Hau da, kontuan hartzen al da baliabide naturalen erabilera gobernatzen duten legeak, horiek sostengatzen dituzten... [+]
Baliteke erreka baten ondoan egindako ibilaldiren batean, zurtoin edo landare baten muturrean, “botoi urdin distiratsu” bat ikusi izana. Baliteke ere, zer ote zen jakinminez, bertara inguratu izana... Eta, gertutik ikustean, harriturik gelditu: ba al da bada zeru... [+]
Euskal Herrian dauden sugandila espezieetatik, gizakiaren begietara arruntena da horma-sugandila. Arre kolorekoa da batzuetan, berde puntu batekin besteetan, eta aldeetara eta bizkar gainean, marra edo orban ilunak izan ohi ditu. Sugandila guztiek bezala, hatz luzeak ditu, eta... [+]