Zangoak hausteko Tonya Harding-en estrategiak ez du funtzionatzen Txinarekin
2018ko martxoaren lehena zen, bere lehen agintaldiaren lehen laurdena burututa, Donald Trumpek pentsaera politiko-ekonomikoaren lagin gardenena utzi zigunean: “Merkataritza-gerrak onak dira, eta irabazten errazak”. Orduantxe abian jartzear zituen altzairu eta aluminio txinatar, europar eta kanadarrentzako muga-zergak zuritzera zetorren adierazpena. Baina, aldi berean, pertsonaiaren, eta haren segizio zabalaren, sakoneko ikuskera ere agerian jartzen zuen. Esan gabe zihoan guztiarekin: ekonomia ere arma bat da, ahaltsuena agian, eta gupidarik gabe erabili behar da helburu gorenerako. MAGA, America First.
Sei urte luze, eta pare bat krisi latz, igaro direnean, estrategiaren balantze moduko zerbait egiteko garaia izan behar luke. Bistakoena denetik hasita: ikusmoldea ez dela inondik ere trumpismoarena soilik. Bidenen agintaldiaren lau urteetan, doitu bai, baina ez da inondik ere murriztu Trumpen muga-zergen estrategia: haren garaiko berniz protekzionista galdu eta etsai geopolitikoen aurkako arma-tasuna areagotzea besterik ez du egin. “Elkargune bipartidista” dela AEBetan, esan dezakegu. Eta egitate horretatik hasi beharko genuke kontuak ateratzen.
Merkataritza-gerrak onuragarriak izan daitezkeela iriztea, askotxo esatea da sei urte horietan estatubatuar ekonomiak izan duen bilakaera ikusita: tartean gertatu diren gorabehera guztien eragina eta ondorioak haztatuta, onurarik izan ote dute, adibidez, Txinari ezarritako muga-zergek? Nola neurtuta? Eta AEBen bloke geopolitikoa osatzen duten gainerako herrialdeen ikuspuntutik, hondamendiaren hurbileko zerbait izaten ari da “desakoplamendua”. Onuradunak, izan, badira, baina ez daude Mendebaldean.
Erraztasunaz, ez dago asko esan beharrik. Trumpen bigarren agintaldiaren hastapeneko leloa “muga-zerga gehiago, eta gehiago” izateak garbi baino garbiago erakusten du zer gertatzen den. Ez du hark uste bezala funtzionatzen. Gerra ekonomikoaren muturreraino eramanda ere 2022az geroztik Errusiari ezarritako zigorren porrota aurkariek ere onartzen dute jada. Estrategia osoa berrikusteko abagunea izan behar luke. Benetako helburua zein den aitortzetik hasita.
Eta hartarako, Tonya Harding gogora ekartzea lagungarri izan daiteke, adibidez. 1990eko hamarkadaren lehen urteetan izotz-irristaketako izar distiratsuena izan zen Harding. Bera baino distiratsuago bat, Nancy Kerrigan, agertu zen arte. Orduan, “norbaiti” otu zitzaion arazoaren konponbidea izango zela Kerrigani zangoak haustea. Eta egin ere, egiten saiatu ziren. Ez zuen funtzionatu.
Norbaitek uste al du Txinari zango ekonomikoak hausteko estrategia funtzionatzen ari dela?
AEBko eta munduko hiri handienetakoa den Los Angeles sute ikaragarriek harrapatu dute eta jadanik 150.000 lagun lekuz aldatu behar izan dituzte agintariek. Alkateak larrialdi egoera ezarri du, garrek ehundaka etxe kiskali dituzte hainbat auzotan, eta haizete gogorrek ez dute... [+]
Groenlandia eta Kanada AEBen barne eta Panamako Kanala bere kontrol zuzenaren pean nahi ditu Trumpek. Gazari begira ere argi utzi du: israeldar bahituak ez badituzte berehala askatzen, "infernua" zabalduko du Ekialde Hurbilean. Azkenik, Mexikoko Golkoari izena aldatu... [+]
Artista polifazetikoa izan zen Harry Smith (1923-1991). Inkonformista erradikala ere bai, bere biografia askotan nabarmentzen denez. Instituzio eta galeristetatik urrun, eskale baten itxura izan zuen urte luzez. Berari buruzko azken liburua, Cosmic Scholar: The Life and Times of... [+]
Hego Koreako krisia autoktonoa ala inportatua ote zen galdetzen nion neure buruari duela hilabete hura sutu zenean. Baretu ez baizik mindu egin denez auzia, batere argi ez dudan erantzunaren bila jarraitu beharko dugu. Geografikoki urrutiko kontua bada ere, oso gertuko ondorioak... [+]
Hiru funtzionariok jipoitu zuten Robert Brooks, eskuak bizkarrera lotuta zituela. Hurrengo egunean hil zen, eta autopsiak dio asfixia izan zela heriotzaren kausa.
Agintariek ez dute baztertu bi gertaerak elkarren arteko loturarik izatea. New Orleansen, kamioneta baten gisari batek jendetzaren aurka egin du hamabost hildako eta 35 zauritu eraginda. Ordu batzuk geroago, Las Vegasen, Trump International Hotelaren parean auto bat lehertu da,... [+]
.jpg)
AEBek eta Mendebaldeko aliatuek guztira 260.000 milioi dolarreko laguntza eman diote Ukrainari, gehienbat armamentuan eta laguntza militarrean, Errusiak 2022an egindako inbasioaren ostean. Nahiz eta laguntza horrek Ukrainaren defentsa indartzea helburu duen, Nazio Batuen... [+]
Tennessee (AEB), 1820. Nathan Green esklaboa jaio zen, Uncle Nearest edo Osaba Nearest ezizenez ezaguna. Ez dakigu zehazki zein egunetan jaio zen eta, oro har, hari buruzko oso datu gutxi dauzkagu 1863. urtea arte, orduan lortu baitzuen emantzipazioa. Dakiguna da 1850eko... [+]
20 urte zituela, Alberto Flores-Uranga Mutrikutik Idahora (AEB) joan zen artzain. Bakardadean, mendietan galduta, maiz koiote eta hartzak begira zituela."Berriro egingo nuke, zalantzarik gabe", dio, garai haiek gogoratuta.
Gero eta bideragarritasun handiagoa hartu du –eta hartuko du– Israelen planak, palestinar herria beraien lur martirizatuetatik kanporatzeko. Iraganean Far West amerikarreko etnia indiarrekin gertatu zen bezalaxe da. Iranen aurkako gerra inoiz baino gertuago dago.
Ipar hemisferioan ikasturtea hastearekin batera izan ohi den albiste-zaparradan argitaratu zen duela astetxo batzuk: aspaldiko urteetan ez bezala, txinatar jatorriko ikasleak (275 milatik gora) ez dira jada ugarienak Estatu Batuetako unibertsitateetako atzerriko ikaslerian;... [+]
Craig Thompson kultuzko eleberri grafikoen egile estatubatuarra Europan izan da bere azken lana aurkezten, Raíces de ginseng (Astiberri, 2024). Bilbon bi aurkezpen egin ditu eta artista atsegina, hurbila eta azkarra dela erakutsi du –euskaraz “mila... [+]
AEBetako agintaldi berriak ekonomiaren esparruan ekarriko duena zehaztea ez da lan erraza. Estrategia ekonomiko berriaren ardatza liberalismoaren eta kanpo sektorerako protekzionismoaren arteko uztarketa bitxia izango da. AEBetan aldian-aldian halakorik gertatu den arren,... [+]