Zainzuriaren puntta berriko kakalardoa

  • Apopilo berriak ditugu etxean. Berriak izaki gozo-gozo hartu ditugu, ezagutu ditugun arte!

Zainzuriaren kakalardoa, har fasean.

2022ko uztailaren 20an - 08:04

Gure baratzeko txoko kuttunenetako batean hartu dute ostatu: zainzuridian. Etxean urteak dira urtarrilean hasi eta ekaina etorri arte zainzuriak (Asparagus officinalis) jaten ditugula. Eguna luzatzen ari den urte garai ia osoan gutizia ederra dira, bildu eta zartagira.

Bada aurten azaldu zaizkigu apopilo berriak. Horiek ere zainzuria gustuko. Crioceris dute grazia, zehatzago Crioceris asparagi: zainzuriaren kakalardo arrunta. Lehengo zainzuridiaren aldamenean beste hiru berri landatu ditugu aurtengo udaberrian, eta moztu berri dudan ezkerreko hankako behatz txikiko azkazal puntta jokatuko nuke landare horietan ekarri dugula ditxosozko kakalardoa.

Ez da batere makala, ez du edozer gauza jaten, soilik zainzuria! Ez uraza (Lactuca sativa), ez zerba (Beta vulgaris), ez tipula (Allium cepa), ez porrua (Allium porrum). Zainzuria eta besterik ez. Zer luxuzale, ahozuri!

Hasieran saiatu nintzen beraien laguna egiten, Nafarroako garaiko gaitzen eta izurriteen berri ematen duen asteroko buletinean ikusi eta ezagutu nuen arte. Aho zabalik, lerdea daridala geratu nintzen ustez laguna egin nahi nuen aparejuaren berri zehatza jakin nuenean. Kalte latzak eragiten ditu, batez ere zainzuridi gazteetan, gureetan, adibidez.

Laster hasi nintzen han eta hemen bere berri bila. Europa eta Amerikako zainzuriaren izurrite zabalduena da. Maiatz aldera hasten dira mugitzen: hostailarik bada, jaten, estaltzen eta arrautzak erruten. Eme batek 80-90 arrautza jarriko ditu. 3-10 egunera ireki eta harrak aterako dira; horiek 10-15 egunez jan eta jan besterik ez dute egingo. Nahikoa gizendu eta heldu direnean, bere burua lurrera botatzen dute; hor azalean ezkutatuko dira. Aste pare batera kakalardo helduak azalduko dira. Hiru bat belaunaldi izaten dira urtero. Harrek eta kakalardo helduek zainzurien kimu berriak eta hosto orrazkarak jaten dituzte. Eta, harritzekoa, puntta berriak gustatzen zaizkie: goxoenak, xamurrenak. Puntta berriak janda hazkundea kaltetzen da, batez ere landarearen lehen urteetan.

Eguneroko lana hartua dut bere berri izan eta gero: harrak eta kakalardoak bildu eta kris-kras. Eta oso polita da kakalardoa, baina…

 

 

 

Zainzuriaren kakalardoa jan eta jan.

 

 

 

 


Kanal honetatik interesatuko zaizu: Landareak
2025-04-25 | Aiaraldea
Baso Erresilentea proiektua martxan, mendietako jasangarritasunaren mesedetan

Urduñako 2022-2042 Onura Publikoko Mendia Antolatzeko Planaren parte da ekintza, eta Eusko Jaurlaritzako Ingurumen Sailaren babesa eta Bizkaiko Foru Aldundiko Mendi Zerbitzuaren laguntza jaso du.


2025-04-14 | Jakoba Errekondo
Bizi Baratzearen lurreko ekosistema oparoa

Apirilak asaba zaharrengana garamatza. Apirila urte osoaren gakoa izango da. Lurrak antolatzea, ongarriketa osatzea, haziak plantatzea, pardak, makilak, sareak, lokarriak atontzea… Hamaikatxo lan bada, sasoi berrirako urratsik handiena, gero uda eta udazkena azkurriz eta... [+]


2025-04-14 | Garazi Zabaleta
Dai Konbutxa
Konbutxa eta hartzituak bizibide

2021 inguruan hasi zen Itziar Presa Blasco gernikarra konbutxaren munduan murgiltzen. “Magisteritza ikasi nuen nik, eta hezkuntzan aritu nintzen urteetan lanean, baina semeak jaio zirenean etxean geratzeko aukera izan nuen, eta ordu arteko guztia, nolabait, apurtu egin... [+]


Semaforoa gorri, etsaien engainagarri

Gaur aurkezten dugun intsektuaren izen zientifikoak, besteak beste, bi gauza azaltzen dizkigu: alde batetik, gorria dela (ez erabat) eta ez duela hegorik. Okerrak ez dira biak ala biak, baina gorria ez da bere kolorazio bakarra, eta hegoak ere izan baditu, baina beraien tamaina... [+]


Gu ere lugorri

Sendabelarrak non bildu galdetuz idazten didate eta bide bazterrei erreparatzeko esan ohi diet. Erromantizismoak kalte egin digu bizitzako esparru askotan eta hemen ere bai, sendabelarrak ez baitaude mendi tontorretik gertu dauden bide zidorretan (bakarrik), ezta kostatik bertan... [+]


2025-04-07 | Jakoba Errekondo
Ustezko nekazaritza eta lur lantzea

Nekazariarentzat baratzea eragozpena besterik ez da. Egungo makina bat nekazari “aurreratuk” horrela pentsatzen du. Bere lanean ez dute baratzerik behar, ezta oilategirik, ezta sagarrondorik, ezta erlauntzarik ere.


2025-04-07 | Garazi Zabaleta
Soilik
Lursail txikian eta inbertsio erraldoirik gabe garatu daitezkeen proiektu agroekologikoak

Gasteizko Basaldea etxaldean dago kokatuta Soilik nekazaritza birsortzaileko proiektua, Abetxuko auzoan, eta Jaime Garcia, Joseba Vigalondo eta Javier Chaves dira bultzatzaileak. “Lehen sektorean, eredu agroekologikoan inkorporazio berriak bultzatzea da gure helburua,... [+]


2025-04-07 | Iñaki Sanz-Azkue
Suge arrantzalea, errekan barrena

Sugea entzun eta leku lehor bat etorriko zaio burura askori, narrastiek beroa behar dutela ondo barneratua baitu gizakiak. Suge guztiak ez dira berdinak, ordea; denek ez dituzte baldintza berak gustuko, eta horri esker dago, besteak beste, dagoen dibertsitatea. Bakoitzak bere... [+]


2025-03-31 | Garazi Zabaleta
Errekauek
“Errekauek” eta “enkarguk” etxean jasotzeko proiektua Azpeitian eta Azkoitian

Duela lau urte abiatu zuten Azpeitian Enkarguk proiektua, Udalaren, Urkome Landa Garapen Elkartearen eta Azpeitiako eta Gipuzkoako merkatari txikien elkarteen artean. “Orain proiektua bigarren fasera eraman dugu, eta Azkoitian sortu dugu antzeko egitasmoa, bere izenarekin:... [+]


2025-03-31 | Nagore Zaldua
Udaberrian sakura loreak eta itsas-tomateak

Itsasoan badira landareen itxura izan arren animalia harrapari diren izaki eder batzuk: anemonak. Kantauri itsasoan hainbat anemona espezie ditugun arren, bada bat, guztien artean bereziki erraz atzemateko aukera eskaintzen diguna: itsas-tomatea.


2025-03-31 | Jakoba Errekondo
Ohea berotzearen teknika

Ohe beroan edo hotzean egiten da hobeto lo? Nik zalantzarik ez daukat: hotzean. Landare jaioberriek bero punttu bat nahiago dute, ordea. Udaberriko ekinozio garai hau aproposa da udako eta udazkeneko mokadu goxoak emango dizkiguten landareen haziak ereiteko.


Apirila, zikloaren hasiera

Udaberrian orain dela egun gutxi sartu gara eta intxaurrondoa dut maisu. Lasai sentitzen dut, konfiantzaz, bere prozesuan, ziklo berria hasten. Plan eta ohitura berriak hartu ditut apirilean, sasoitu naiz, bizitzan proiektu berriei heltzeko konfiantzaz, indarrez, sormen eta... [+]


Borrokak balio du: Israel Premier Tech, ez aurten, ez inoiz

Aurten "Israel Premier Tech" txirrindularitza talde israeldarra ez da Lizarraldeko Miguel Indurain Sari Nagusia lasterketara etorriko. Berri ona da hori Palestinaren askapenaren alde gaudenontzat eta munstro sionistarekin harreman oro etetea nahi dugunontzat, izan... [+]


Samariar baltsamoa

Sare sozialen kontra hitz egitea ondo dago, beno, nire inguruan ondo ikusia bezala dago sare sozialek dakartzaten kalteez eta txarkeriez aritzea; progre gelditzen da bat horrela jardunda, baina gaur alde hitz egin nahi dut. Ez ni optimista digitala nauzuelako, baizik eta sare... [+]


2025-03-24 | Jakoba Errekondo
Ilargiko borda, lurra eta ilintia

Bada Borda bat ilargian. Bai, bai, Borda izeneko krater bat badu ilargiak; talka krater edo astroblema bat da, ilargiaren ageriko aldean dago eta bere koordenadak 25º12’S 46º31’E dira; inguruan 11 krater satelite ditu. Akizen jaiotako Jean Charles Borda de... [+]


Eguneraketa berriak daude