Zaharrak berri mugimendu feministan
Ez da giro feministen artean. Azken urteetan mugimenduaren barrenean eztabaida biziak piztu eta hautsak harrotu dira. Korronte ezberdinen arteko talkek ertz ugari dituzte; trans auziarekin hasi, pornografiaren zein prostituzioaren aboliziorekin segi eta emakume subjektuaren izaera interklasistarekin buka. Hainbestekoa da liskarra emakumetasuna bera ere auzitan jarri dela, eta ondorioz, feminismoaren subjektu askatzailearen izaera.
Alabaina, ez da mugimendu feministan zatiketak gertatu diren lehen aldia. Bigarren olatuko feminismoaren aparrek Ipar Euskal Herriko kostaldea jo zuten lehenik, han sortu baitziren Euskal Herriko lehendabiziko elkarte feministak, 1960ko eta 1970eko hamarkaden mugan. Hegoaldean, diktaduraren ondorioz, beranduxeagora arte itxoin izan behar genuen.
Garaiko mugimendu feministan bi korronte nagusi zeuden: feminismo erradikala eta feminismo sozialista. Erradikalen ustez patriarkatua mendekotasun-egoera ahalbidetzen zuen sistema politikoa zen. Korronte honek ondorioztatu zuen gizarteko gatazka nagusia generoen arteko talka zela. Emakumeen eta gizonen arteko harremanak klase borrokarekin parekatzen zituzten eta uste zuten gizonak zirela emakumeak menderatzen zituen sexu-klase menderatzailea. Korronte honen parte batek, halaber, ezberdintasunaren feminismoaren alde egiten zuen, hots, emakumeen askapena bilatzen zuten balore femeninoen aitorpenaren bidez, baina gizonekin parekatu gabe. Feminismo sozialistak, aldiz, ondorioztatu zuen sistema menderatzailearen jatorria kapitalismoaren eta patriarkatuaren arteko harremanean zegoela. Emakumeen askapena sozialismoaren aldeko borrokaren barrenean txertatzen zuten, eta oro har, berdintasunaren feminismoaren aldekoak ziren.
Bi korronteen arteko auzi garrantzitsuena militantzia ereduaren ingurukoa izan zen. Sozialistak militantzia bikoitzaren aldekoak ziren; izan ere alderdi eta sindikatuetan jarrera matxista ugari zegoela aitortu arren, horietan ere parte hartu behar zutela uste zuten, Emakumearen askapena langile klase osoak kapitalismoa suntsitzeko egin beharreko iraultzarekin lotzen zuten. Erradikalak, aldiz, militantzia bakarraren —hau da, soilik mugimendu feministan militatzearen— aldekoak ziren, sindikatuetan eta alderdietan borrokatzea interes maskulinoen alde aritzea zela zeritzoten eta.
Eztabaida hori Leioan islatu zen lehen aldiz, 1977an egin ziren Euskal Herriko I. Topaketa feministetan. Bi korronteak aurrez aurre aritu ziren eta eztabaida oso bizia izan zen. Baina gatazkaren gorena 1979ko Granadako (Espainia) topaketetan lehertu zen: oihu eta irain larriak izan ziren. Askok aretoa utzi eta alde egin zuten, tartean Hego Euskal Herritik joandako hainbat feministak.
Liskarrak liskar eta zatiketak zatiketa, argi dago feminismoa eta emakumeen askapenaren aldekoa izan dela Aro Garaikideko gizarte mugimendu garrantzitsuenetako bat. Bere borrokak gizarte hobe eta justuagoaren aldeko bidea ireki digu. Hala jarrai beza!
Ipar Euskal Herriko lehen Emakumeen Etxeak ateak zabalduko ditu ondoko hilabeteetan Urruñan. Ostegunean, ekainaren 27an, ukan dute sorrera finkatzeko biltzar nagusia eta horren berri eman digu Véronique de la Devèze militante feministak.
Askotariko lanak egin ditu Miren Gaztañagak antzerkian, zineman zein telebistan, baita dantza edo musikari lotutako proiektuetan ere. Txani Rodriguezen Los últimos románticos (Seix Barral, 2020) eleberrian oinarritutako pelikularen errodajea amaitu... [+]
Iaz, Señora Sariketa irabazi zuenean, Maider Arregik “inporta zaizkion jendea eta kausak” aipatu nahi izan zituen agurrean: “Infernu auzokoak, bollerak, marikak, AHTren kontra dabiltzan lagunak, okupazioaren aldekoak…”. Horiek denak eta... [+]
Aktibista intersexa* eta DJa da Marikarmen Free (Baena, Espainia,1984). 2003. urtean sistema psikiatrikoaren kontrako borrokan hasi zen, eta gaur egun bide beretik doa Insania kolektibokoekin. Martxoan, Iruñeko Katakraken egindako “Zapalkuntza psikiatrikoa eta... [+]
Lo que quede (euskaraz 'geratuko dena', Continta me tienes argitaletxea) liburuan bere senar ohiaren tratu txarrak eteteko prozesua harilkatu du eguneroko indarkeria matxisten kontakizunekin, eta bere bizitzako emakumeekin batera eraiki duen orainaldi gozagarriaren... [+]
Mallorca, 1968. Joana Maria Escartin historialaria jaio zen. 1989an esklerosi anizkoitza diagnostikatu zioten eta joan den maiatzaren 30ean hil zen jaioterrian, 56 urte zituela, hain zuzen, esklerosi anizkoitzaren nazioarteko egunean.
Ikasketak UIBn (Universitat de les Illes... [+]
Duela hilabete inguru, unibertsitateko kide gizonezko baten liburu aurkezpenean ginela, egoera bitxi samarra gertatu zitzaigun. Ekologiari buruzko liburua zen eta erreferentzien artean hainbat pentsalari ekofeminista zeuden. Egileak, baina, inongo momentuan ez zuen aipatu... [+]
Ehunka emakume irten dira manifestatzera ostegunean, Brasilgo Sao Paulo eta Rio de Janeiroko kaleetara. Partidu Liberalak legea proposatu du, abortua 22. astetik aurrera homizidio arrunta bezala epaitua izateko. Lege horren arabera bortxatua izan den emakume batek, denbora epe... [+]
Zaintzan oinarrituriko gau aisialdi “askeagoa” eta “seguruagoa” sortzeko asmoz sortu da Harrika kolektiboa. Bi urte daramatzate Gasteizen tekno besta kuir eta feministak egiten. Uztailaren 26tik 28ra Harrikada Festibala izanen da Izarran (Araba).
Hiru ardatz nagusi ditu protokoloak: pedagogia, prebentzioa eta erantzuna. 24 orduz aktibo egonen da erasoak salatzeko telefono zenbakia: (+34) 747 414 834.
Oihal fabriketako emakume langileak eta bertsoa josi ditu Emakumeen haria ekimenak. Ekainaren 7an izango da Villabonan. Bertaratzen denak ezagutuko du egun Bertsozale Elkartearen egoitza den Subijana etxea iraganean oihal fabrika izan zela; entzun ahalko ditu bertan lan egin... [+]
Emakumeen eta hegemonikoak ez diren gainontzeko identitateen ikusgarritasuna du helburu ekimenak; zortzi bertsolarik hartuko dute parte aurtengo edizioan.
Diru publikoa LGBTI+ kolektiboaren problematikak merkantilizatu eta administrazioaren “pinkwashing-a” egiteko soilik erabiltzea egotzi die erakundeei.
Abenduaren 18an migratzaileen nazioarteko eguna ospatzen da. Iaz Bilboko Alhondigan ekitaldi instituzionala egin zen eragile sozialekin batera, eta ni parte hartzera gonbidatu ninduten. Aukera ezin hobea izan nuen han sortzaile berriak ezagutzeko eta, batez ere, Miren Agur... [+]