Vox eta Overtonen leihoa
Wikipedia.org webgunearen arabera, Overton leihoa (diskurtsoaren leihoa) "teoria politiko bat da, jendeak leiho estu gisa onar dezakeen ideia bat adierazten duena, ideia baten bideragarritasun politikoa nagusiki gertakari horrek definitzen duela baieztatuz, politikarien lehentasun indibidualek baino lehen".
"Overtonen leihoa aldatu eta zabaldu egin daiteke, bai politikariek babes ditzaketen ideien kopurua handituz, bai murriztuz, hauteskunde-babesa bidegabeki arriskatu gabe. Hala ere, gehienetan, leihoa askoz konplexuagoa eta dinamikoagoa den fenomeno baten arabera mugitzen da: balio eta arau sozialen bilakaera geldoa", abortua eta berdintasunezko ezkontza legeztatzea paradigma izango litzatekeenaren arabera.
Vox, FAES Fundazioaren laborategietatik sortutako esperimentu baten emaitza izango litzateke, Aznar buru dela. Hala ere, laborategiko probetan, mutazio bat jasango zuen, eta agente patogeno bihurtuko zuen, Espainiako sui generis demokrazia formala suntsitzeko gai izango zena. Izan ere, entzima tardofrankista hirukoitza (Espainiaren batasun banaezina mantentzea, immigrazioaren kontrol zorrotza eta pentsamendu bakar heteropatriarkalera itzultzea) zuen DNAren jabe zen, eta, hori lortzeko, Overtonen leihoaren esparrua luzatzeko prozesuari ekingo zion.
Overtonen leihoan, ideiak pentsaezinak izatetik erradikalak izatera igarotzen dira, eta hortik onargarriak izatera, gero zentzudunak eta herrikoiak
Horrela, Overtonen leihoan, ideiak pentsaezinak izatetik erradikalak izatera igarotzen dira, eta hortik onargarriak izatera, gero zentzudunak eta herrikoiak, azkenean politika moldatzeko gai diren materialetan artikulatzen diren arte, zeren eta, batzuetan, politikariek beraiek mugi baitezakete Overtonen leihoa, leihotik kanpo dagoen gai bat sutsuki babestuz.
Hala, Voxen ideiarioak, hasiera batean, onartezinak ziren ideiak jasotzen zituen, hala nola, genero-indarkeriaren legea indargabetzea, baina PPrekin koalizioa egin ondoren, bere birusa inokulatzeko gai izango zen, Berdintasunaren kartera, Indarkeria Matxistaren kontzeptua kentzea eta guraso-pina ezartzea lortuta.
Hala ere, Joseph Lehmanek, Mackinac Zentroko egungo presidenteak, ohartarazi duenez, "Overtonen leihoak ez du pitzadurarik gabeko formula magikorik eskaintzen, eta politikaria onargarriaren espaziotik oso urrun jartzen bada eta leihoa bere interesgunera mugitzea lortzen ez badu, esparrua apurtu egin daiteke".
Horrela, pertsona kopuru jakin batek (Masa Kritikoak) kontzientzia handiagoa lortzen badu eta jauzi ebolutibo bat egiteko eta gizartean pentsamoldea aldatzeko gai bada, Overtonen leihoaren muturreko dilatazioa haustea lortzen da, Trump eta Abascal bezalako sasi-autokratek inplementatua. Horren ondorioz, herritar gehienek adostutako leihoaren esparrua berriro ezarriko da, autokrata izateko hautagai horiek ostrazismo politikora kondenatuz hautetsontzietan garaituak izan ondoren.
Germán Gorraiz, analista
Bidali zure iritzi artikuluak iritzia@argia.eus helbide elektronikora
ARGIAk ez du zertan bat etorri artikuluen edukiarekin. Idatzien gehienezko luzera 4.500 karakterekoa da (espazioak barne). Idazkera aldetik gutxieneko zuzentasun bat beharrezkoa da: batetik, ARGIAk ezin du hartu zuzenketa sakona egiteko lanik; bestetik, egitekotan edukia nahi gabe aldatzeko arriskua dago. ARGIAk azaleko zuzenketak edo moldaketak egingo dizkie artikuluei, behar izanez gero.
Beharbada ez duzu jakingo nor den Donald Berwick, edo zergaitik aipatzen dudan artikuluaren izenburuan. Gauza bera gertatzen zaie, agerikoa da, abian den Osasun Itunean parte hartzen ari diren gehienei. Ez dakite zer den Berwicken Helburu Hirukoitza, are gutxiago eredu hau... [+]
Aurreko egunetan Larraitz Ugarte abokatuak idatzitako La motosierra puede ser tentadora artikuluak zeresan handia eman du sektore zabal batean. Administrazio publikoaren barruan ohikoak diren egoera batzuk mahai gainean jartzen ditu, tartean efizientzia falta, ardura eta kontrol... [+]
Garrantzitsua al da hizkuntza bat zuzen erabiltzea? Zer puntutaraino da hain beharrezkoa gramatika menderatzea edo hiztegi zabal bat edukitzea? Betidanik entzun izan ohi dut hizkuntzaren garrantzia, baina pentsatzen jarri ostean, ondorio batera iritsi naiz. Pentsatzeak askotan... [+]
Aspaldian bisitatzen ez nuen eta hainbertze gustatzen zitzaidan leku batera joan nintzen aurrekoan. Bertan nengoela, gustura sentitu nintzen eta zera pentsatu nuen: hau da nire leku kuttuna. Kuttuna, kuttuna, kuttuna; hitza jira eta biraka etxerako bidean. Kuriositateak jota... [+]
Nerabeek eta gazteek, ibilbide akademikoan zehar, behin baino gehiagotan jasoko dute lagungarria izango zaien ikasketetarako edo-eta lanbiderako orientabidea. Gidaritza eskaini behar zaie, zalantzez beterik egon ohi baitira erabaki garrantzitsuak hartu behar dituzten bakoitzean,... [+]
Gure hizkuntzaren aurkako beste eraso bat jasan behar izan dugu Nafarroako Gobernuko Hezkuntza Departamentuaren eskutik; PAI programan euskararen aurkako aldaketa bat egitera behartu gaituzte. Azken urteotan, legeak hala aginduta, D ereduko ikastetxe berriek PAI programa sartu... [+]
Hezkuntza publikoko irakasleok hamabost urtetan berriztu gabeko lan-hitzarmena eguneratzeko eta hobetzeko beharra eta eskubidea dugu. Horretarako, benetako negoziazio batean murgilduta egon beharko genuke, baina errealitatea negargarria da. Negoziazio batean, alde oro ados... [+]
Badira bi aste beste behin makroproiektuei kaleetan oposizio argi bat erakutsi geniela. Milaka eta milaka pertsona atera ginen kalera dinamika suntsitzaile honek amaitu behar duela aldarrikatzera. Bada, dirudienez horrek ez du lurraren suntsiketaren aldeko politikarietan inolako... [+]
Duela aste batzuk, Diputazio kalean, Gasteizko erdigunean, bi gizonek etxerik gabeko pertsona bat bota zuten lo egiten zuen lokalaren kanpoaldeko eskailera-buru txikitik. Bota ez ezik, berehala metalezko baranda bat ere jarri zuten lonjaren aurrean. Lokala luzaroan hutsik egon... [+]
Hizkuntzakeriatik edo glotofobiatik eta, zer esanik ez, euskararen aurkako gorrototik, askotan ikusi izan dugu gure euskara makila guztien zahagi bihurturik. Azkena, Anton Arriola Kutxabankeko presidentea ibili zaigu makilakari lanetan gure hizkuntzari astindu eta makilakada... [+]
Ez dezazuela lotura hau Ezkiotik bilatu, ez eta Altsasutik ere, are gutxiago Ebro ibaia Castejonetik zeharkatuz. Euskal Yaren eta Nafarroako AHTaren arteko lotura, edo hobeto esanda, loturak, dagoeneko errealitate bat dira. Pluralean dauden lotura horiexek dira kezkatu beharko... [+]
Ez atera zalapartarik, ez konfrontatu, ez biktimizatu... eta obeditu. Subjektu zapaldu gisa, kasu honetan euskaldun gisa, mintzo gara, zenbatetan entzun behar izan ditugu halakoak? Ironiaz, honelaxe esan zuen, duela bi urte, Euskaltzale Independentiston Topaketan, Amets... [+]
Aurten "Israel Premier Tech" txirrindularitza talde israeldarra ez da Lizarraldeko Miguel Indurain Sari Nagusia lasterketara etorriko. Berri ona da hori Palestinaren askapenaren alde gaudenontzat eta munstro sionistarekin harreman oro etetea nahi dugunontzat, izan... [+]
Intsumituek denbora luzez egindako borroka gogorra eta mingarria izan zen, baina irabazi zuten, eta garaipen hura behin betikoa izango zela uste genuen, atzera bueltarik gabea. Baina badirudi, politikari batzuen ahotik aterata, eskalada militaristari gorazarre egin eta berriz... [+]
Punto Bobo liburuaren irakurketan murgilduta, Itxaso Martin Zapirain egilearen Eromena, Azpimemoria eta Isiltasunak Idazten ikerketa lanean sentitu nuen egiazkotasun eta maila etikoarekin egin dut berriz ere topo. Eta hortaz, hara bueltatu. “Oihu izateko jaio zen isiltasun... [+]