Oraingo egoerak eskatzen du izenburuen, adierazpenen, gertakari batzuen hedapen manipulatuaren, beste batzuen ezkutatze ilunaren eta komunikabide handi gehienetan azterketaz mozorrotutako propagandaren atzean zer dagoen arreta handiz aztertzea. Egoerak eskatzen du azalekoak eta, mila aldiz errepikatuta, sinesgarri bihurtu nahi duten gezurrak erdi konbentzitzen ez uztea eta, serioa eta dokumentatua den analisi baten faltan, erantzun hunkigarriari men egiten ez uztea.

Uztailaren 28ko hauteskundeak ez ziren hauteskunde soilak, azken mende laurdenean Venezuelan egin diren hauteskundeak izan ez diren bezala. Erabakitzen dena Venezuelako herritarren borondatetik askoz harago doa. Herri horren erabakia defendatzea ez da kantzilertzetatik, think tank-ak, lerro editorialak eta sare sozialetako iritzi sortzaileak pizten dituena. Bestelako eredu bat eraikitzeko borrokatzen duen herri-prozesua da “arazoa”. Oraindik martxan dagoen prozesua, nahiz eta duela bi hamarkada baino gehiagotik Venezuelak gerra hibridoa pairatu (gerra ekonomikoa, finantzarioa, diplomatikoa, mediatikoa, azpiegiturei sabotajeak, eraso zibernetikoak, atentatuak, sarraldi paramilitarrak, guarimbak, gerra psikologikoa…), herria errenditu nahi duena, gosea, gaixotasunak, gabeziak eta, batez ere, etsipena armatzat erabilita. Kubarekin gertatzen den moduan, altruista objektiboz mozorrotutako xantaia da: “Bide horretatik jarraitzen baduzue, hau izango duzue, miseria eta etorkizunik eza; eredu hori alde batera uzten baduzue, dena hobetuko da”. Hori guztia zeharkatuz, gizartea eraldatzeko ahalegin ororen berezko kontraesan eta akats saihestezinak daude, aipatutako setio-egoeran areagotu direnak.

Venezuelako lurraldea estrategikoa da eskualde eta mundu mailako botere korrelazioan. Kubarekin eta ALBA-TCPren beste estatu batzuekin batera, Venezuela Latinoamerikaren integrazioaren motorra da inperialismo yankiaren aurrean, bere “atzeko patioa”-ren gaineko nagusitasun historikoa galtzea inolaz ere onartuko ez duena. Eskualdeko beste esperientzia batzuekin batera (MST, jatorrizko herri antolatuak…), Venezuelan herri-boterearen garapena gertatzen ari da, antolaketa kolektibotik, mugimendu komuneroaren bidez. Material- eta finantzaketa-eskasia izan arren, komunalaren aldeko apustu irmoaren aurrean elikadura-enpresa pribatu batzuek lehentasunezko tratua jaso arren, eta chavismoaren aparatu ofizialistan txertatuta baina Chavezek formulatutako estatu komunalaren kontzeptutik urrun dauden kargu batzuekin tentsioak izan arren, mugimendu komuneroa indartzen ari da, lurralde osoan artikulatuz eta biztanle gehiago gehituz. Abuztuaren 25ean, 4.050 zirkuitu komunaletan garatutako hauteskunde-prozesua demokrazia parte-hartzaile eta protagonikoaren adibide argia da, non erkidegoek proposatutako proiektuen artean finantzatzeko lehentasunak definitu zituzten. Jakina, Venezuelako demokraziarekin hain kezkatuta dauden hedabide horietako bakar batek ere ez du horren berri eman... Herri-demokraziaren eredu bat, demokraziarik garatuena bezala saltzen diguten demokrazia burges delegatiboarekin zerikusi gutxi duena…

Venezuela eskualdeko eta nazioarteko ezkerraren zati handi baten topagunea da. Venezuela petrolioa da, petrolio asko. Venezuelak, gainera, Txinarekin, Errusiarekin edo Iranekin hainbat eremutan harreman arinak ditu, munduko hegemonia lortzeko AEBen lehiakide zuzenak, etsai aitortuak ez direnean.

Helburua ez da Maduro. Helburua prozesua bera da, chavismoa. Chavezen presentzia fisikorik gabe baina subkontziente kolektiboan duen iraupen ezabaezinarekin, beste gizarte bat eraikitzeko inspirazio iturri izaten jarraitzen duen proiektu hori. Mehatxua hori da, esperientzia historiko hori mamitzea, bideragarria dela erakustea eta zabaltzea.

Uztailaren 28ko hauteskundeen aurreko egoerak erakusten zuen ultraeskuineko oposizioak eta haren babesleek ez zutela aitortuko euren garaipena ez zen beste emaitzarik. Beren aldeko prospekzioekin eremua prestatu zuten (Madurori garaipena ematen zioten inkestak ezkutatzen zituzten bitartean), makineria mediatikoa aktibatu zuten, webguneak eta zenbaketa sistemak blokeatu zituzten. Baldintza txar horietan, zeinetan, ziurrenik, gobernuaren maneiu informatiboa hobea izan zitekeen (gerta zitekeena jakinda), presio mediatiko eta diplomatikoak zalantzan jarri ditu modu interesatuan Hauteskunde Kontseilu Nazionalak emandako eta Justizia Auzitegi Gorenak berretsitako emaitzak. Venezuelan, antza, erakunde horiek ez dira inpartzialak baina gainerako estatuetan bai… Edozein herrialdetan ezin dira ezbaian jarri, baina Venezuelan erreferentzia nagusia oposizioaren zati baten web orrialdea omen da; zintzoa eta gardena izatetik oso urrun dagoen oposizioa…

Itxaropenak eta energiak proiektu chavistan jarri zituen biztanleria hainbeste urtetan errenditzen saiatu arren, ekonomiaren higadura, monetaren debaluazioa, inflazioa eta hornidurarik eza etengabekoa izan arren, pairatzen den egoeraren arrazoiak gobernuaren erruz direla irudikatu arren, chavismoak hegemonia sozialari eusten dio. Bere presentzia, indarra eta transmititzen duen ilusioa beste garai batzuetan baino txikiagoa da; dudarik gabe. Sektore batzuk ezkerretik zatitu dira eta, Chavezen ondarea aldarrikatuta ere, ez diote botoa chavismo ofizialistari eman. Chavismoan egon ziren beste sektore batzuek, zabalagoak baina ez hain ideologizatuak, etsi egin dute eta ez dute bozkatu edo beste hautagaitzak bozkatu dituzte. Jatorri herrikoia duten beste sektore batzuk ez zeuden eta ez daude chavismoarekin. Besteak beste, lumpen eta desklasatuak, hedabideei sutan dauden kaleen irudia eskaintzeko balio dutenak, askotan ordainpean (“komanditoak” deiturikoak).

Hala ere, chavismoaren sektorerik kontzienteenak tinko mantentzen dira eta, beren heterogeneotasun eta barne kritiken barruan, batuta daude chavismoaren osteko balizko eszenatoki batean iritsiko litzatekeen errebantxa faxistatik babesten dituen mugimenduaren inguruan, baita herri boterea eraikitzen jarraitzea ahalbidetzen duen proiektuaren inguruan ere. Ondo dakite irtenbidea ez dela atzerapauso bat ematea, eta eusteko eta aurrera egiteko bermerik onena aldaketa prozesua erradikalizatzea eta oligarkiari botere guneak kentzen jarraitzea dela.

Errealitate horiek guztiak zurrunbiloan dabiltza, dinamikoak, Venezuelan, propaganda mediatikoaren desio, faltsukeria eta ezkutukerietatik harago.

Demokraziatik harago kontua da. Boterea izateko borrokaren kontua da, nagusitasun inperialistaren kontua, potentzien arteko lehiaketaren kontua, klase-borrokaren kontua.

Iñaki Etaio, Askapenaren militantea